ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ Π. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ: «Το Πνεύμα το Άγιον είναι το φως και η ζωή της Ψυχής…»

«…, η οποία ανυμνεί και δοξολογεί από τα βάθη αυτής το Όνομα της Αγίας Τριάδος. Αμήν». Λόγοι του Αγίου Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστού, δοχείον του Αγίου Πνεύματος.

Το Άγιον Πνεύμα, ο Παρηγορητής, ο Παράκλητος, το «αιωνίως εκ του Πατρός εκπορευόμενον και εν τω Υιώ αναπαυόμενον» κατά τον Άγιο Ιωάννη Δαμασκηνό, το ένα απ’ τα τρία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος θεμελιώνει την εκκλησία επί της γης, την ημέρα της Πεντηκοστής. Ο Κύριος φεύγει προς τον Ουράνιο Θρόνο και αποστέλλεται ο Παράκλητος, το Πνεύμα το Άγιο, για να σκεπάσει την ανθρωπότητα και κάθε μετανοούσα ψυχή ξεχωριστά.

Δεν μπορεί να έλθει σε σχέση και κοινωνία με τον Χριστό ο πιστός, χωρίς το Άγιο Πνεύμα, αφού ο Χριστός αποστέλλει το Άγιον Πνεύμα και το Άγιον Πνεύμα μορφώνει τον Χριστό στις καρδιές των ανθρώπων.

 Το Άγιον Πνεύμα ενεργούσε και στην Παλαιά Διαθήκη και στην Καινή Διαθήκη. Αυτό είναι μεμαρτυρημένη αλήθεια σε όλη την Αγία Γραφή. Εξάλλου, στο Σύμβολο τής Πίστεως ομολογούμε: «Το λαλήσαν διά των προφητών», δηλαδή οι Προφήτες μιλούσαν με την ενέργεια τού Αγίου Πνεύματος που δεν είναι ανεξάρτητη από την ενέργεια τού Πατρός και τού Υιού, αφού κοινή είναι η ενέργεια του Αγίου Τριαδικού Θεού.

Μετέχει της Δημιουργίας του κόσμου ζωογονώντας τη νεκρή ύλη για να φέρει ζωή:

«Και πνεύμα Θεού εφέρετο επί της επιφανείας των υδάτων»( Γέν. 1:2) 

Σκεπάζει τους δικαίους (όπως τον Πάγκαλο Ιωσήφ):

«Και είπεν ο Φαραώ προς τους δούλους αυτού, Δυνάμεθα να εύρωμεν καθώς τούτον, άνθρωπον εις τον οποίον υπάρχει το πνεύμα του Θεού» (Γέν. 41:38) 

και τους «συνεργάτες» που όρισε ο Μωυσής:

«Και κατέβη Κύριος εν νεφέλη και ελάλησε προς αυτόν, και έλαβεν από του πνεύματος του επ' αυτόν και επέθηκεν επί τους εβδομήκοντα άνδρας τους πρεσβυτέρους· και αφού εκάθησεν επ' αυτούς το πνεύμα, επροφήτευσαν αλλά δεν εξηκολούθησαν»( Αριθ. 11:25) 

Προφητεύεται και αναπαύεται στον Κύριο:

«Καὶ ἐξελεύσεται ῥάβδος ἐκ τῆς ῥίζης Ἰεσσαί, καὶ ἄνθος ἐκ τῆς ῥίζης ἀναβήσεται.

καὶ ἀναπαύσεται ἐπ᾿ αὐτὸν πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, πνεῦμα σοφίας καὶ συνέσεως, πνεῦμα βουλῆς καὶ ἰσχύος, πνεῦμα γνώσεως καὶ εὐσεβείας· (Ησ. 11,1-2)

Παραστέκει τους πιστούς για να φυλάσσουν τα προστάγματα του Θεού:  

«καὶ τὸ πνεῦμά μου δώσω ἐν ὑμῖν καὶ ποιήσω ἵνα ἐν τοῖς δικαιώμασί μου πορεύησθε, καὶ τὰ κρίματά μου φυλάξησθε καὶ ποιήσητε.»( Ιεζ. 36,27)

Είναι ο μεσίτης και η παρηγορία των αμαρτωλών και μετανοημένων:

«Τεκνία μου, ταῦτα γράφω ὑμῖν ἵνα μὴ ἁμάρτητε· καὶ ἐάν τις ἁμάρτῃ, παράκλητον ἔχομεν πρὸς τὸν πατέρα, Ἰησοῦν Χριστὸν δίκαιον·» (Α Ιω. 2,1)

 Φωτίζει τους ανθρώπους του Θεού στο Θείον έργο τους:

«καὶ ἐπλήσθησαν ἅπαντες Πνεύματος Ἁγίου, καὶ ἤρξαντο λαλεῖν ἑτέραις γλώσσαις καθὼς τὸ Πνεῦμα ἐδίδου αὐτοῖς ἀποφθέγγεσθαι.»(Πραξ. 2,4)

Πρώτος παρηγορητής ο Κύριος που στέλνει τον Δεύτερο μέχρι συντελείας του κόσμου:

«καὶ ἐγὼ ἐρωτήσω τὸν πατέρα καὶ ἄλλον παράκλητον δώσει ὑμῖν, ἵνα μένῃ μεθ᾿ ὑμῶν εἰς τὸν αἰῶνα,»( Ιω. 14,16)

Για να το λάβουμε πρέπει να ζούμε «εν εγρηγόρσει» πολεμώντας την αμαρτία:

«τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὃ ὁ κόσμος οὐ δύναται λαβεῖν, ὅτι οὐ θεωρεῖ αὐτὸ οὐδὲ γινώσκει αὐτό· ὑμεῖς δὲ γινώσκετε αὐτό, ὅτι παρ᾿ ὑμῖν μένει καὶ ἐν ὑμῖν ἔσται.» (Ιω. 14,17)

Και παρ’ όλες αυτές τις δωρεές, το Άγιον Πνεύμα, το Ένα εκ των τριών Προσώπων της Αγίας Τριάδος που συντροφεύει την ανθρωπότητα μέχρι συντελείας του κόσμου, είναι αυτό που προσβάλλεται και υβρίζεται στην εποχή μας, από την αίρεση και τους διώκτες του Κυρίου. Μετά τη δίωξή Του, αρχίζει η δίωξη του Παρακλήτου, μιας και είναι ο «Αντικαταστάτης» Του μετά την Ανάληψη.

Κι αυτή η ύβρις μεταβαίνει σε όλα τα πρόσωπα της Αγίας Τριάδος.

Και αποτελεί γενεσιουργό αιτία (μαζί με άλλες) του σχίσματος.

Ο λόγος του σχίσματος ή μάλλον της αποχώρησης των Λατίνων απ’ το ορθό δόγμα, δεν είναι ιδεολογικός. Δεν προέκυψε από θεωρητικές θέσεις ή πραγματικές Θείες εμπειρίες.

 Ο Καρλομάγνος ο θεμελιωτής της νέας τάξης πραγμάτων, που γέννησε τη σημερινή Δύση, επιχείρησε την ίδρυση μιας νέας αυτοκρατορίας με την αίγλη του Βυζαντίου.

Και η συνδετική ύλη, η συγκολλητική ουσία των βαρβαρικών φυλών που εισέβαλαν στη δυτική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία  και θα κρατούσε ενωμένα έθνη, διαφορετικά, θα ήταν η θρησκεία. Μια νέα θρησκεία εδρασμένη σε παρασκηνιακές αποφάσεις, μυθεύματα, έκνομες συμφωνίες, νόθα κείμενα και υβριστικά ως προς το Θείον ψεύδη.

Αυτή η νέα θρησκεία προϊόν πολιτικής, εξυπηρετούσε τα σχέδια και τις φιλοδοξίες του  αυτοκράτορα.

Μια τέτοια νοθεία, χαρακτηριστικό παράδειγμα αμετανοησίας, η Παπική προσθήκη το «ex Patre Filioque» που θέλει «το κύριον και ζωοπειόν» Πνεύμα να εκπορεύεται «εκ του Πατρός και του Υιού». Κεφαλαιώδεις οι οντολογικές συνέπειες, αυτής της αναίτιας προσθήκης.

Η κοινή εκπόρευση  του Αγίου Πνεύματος απ’ τα άλλα δύο πρόσωπα της Αγίας Τριάδος, αναδείχνει τη σχέση Πατρός και Υιού σε αιτιώδη καταγωγική αρχή του Πνεύματος, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ενότητα της μίας Θείας Ουσίας όχι ως κοινό τρόπο υπάρξεως, αλλά ως ενότητα  αιτιολογημένη με τη συμβατική λογική της αλληλεξάρτησης.

Με άλλα λόγια καταργείται η ελευθερία στα πρόσωπα της Αγίας Τριάδος και αντικαθίσταται απ’ την αναγκαιότητα της κοινής καταγωγικής αρχής του Αγίου Πνεύματος.

Η προσθήκη αυτή αποτολμήθηκε για πρώτη φορά σε σύνοδο φράγκων επισκόπων στο Τολέδο της Ισπανίας που έγινε κάτω απ’ το πνεύμα του πονηρού.

Παρ’ όλα αυτά υπήρχαν ακόμα ψήγματα Ορθοδοξίας τη Δύση. Ο πάπας Λέων III όχι μόνο αρνήθηκε την προσθήκη, αλλά διέταξε να χαραχθεί το αυθεντικό κείμενο σε αργυρές πλάκες που εντοιχίστηκαν στο ναό του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη, για να φυλαχθεί αλώβητο απ’ τις φραγκικές παραποιήσεις.

Η προσθήκη αυτή έγινε αποδεκτή απ’ την εκκλησία της Ρώμης το 1014, απ΄ τον Πάπα Βενέδικτο Η’.

Αλλοιώνεται από αίρεση το Σύμβολο Νίκαιας – Κωνσταντινούπολης (ΝΚ) των δύο πρώτων Οικουμενικών Συνόδων, που διατυπώθηκε για να αντισταθεί η Ορθοδοξία στην αίρεση.

 Απ’ το 8^ο άρθρο και μετά, το «Πιστεύω» διαμορφώθηκε στη Β’ Οικουμενική Σύνοδο.

Το «Πιστεύω» αποτελεί αδιαπραγμάτευτο δόγμα της Εκκλησίας. Εκφράζει την εμπειρία της, που άρχισε να «μεταφράζεται» σε κανόνες και όρους (όρια πίστεως) όταν αυτή (η εμπειρία της εκκλησιαστικής αλήθειας) άρχισε να απειλείται από τις αιρέσεις (Αρειανισμός, Πνευματομάχοι κ.λ.π.).

Το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός μας πληροφορεί για την κατάσταση του Αγίου Πνεύματος :

«ὅταν δὲ ἔλθῃ ὁ παράκλητος ὃν ἐγὼ πέμψω ὑμῖν παρὰ τοῦ πατρός, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας ὃ παρὰ τοῦ πατρὸς ἐκπορεύεται, ἐκεῖνος μαρτυρήσει περὶ ἐμοῦ·» (Ιω. 15,26)

Χρησιμοποιείται χρόνος ενεστώτας που εκφράζει την αϊδια και αναλλοίωτη κατάσταση του Αγίου Πνεύματος.

Την αϊδια κατάστασή Του (και του δευτέρου προσώπου της Αγίας Τριάδος), φανερώνει ο Κύριος σε άλλο λόγο Του:

«εἶπεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, πρὶν Ἀβραὰμ γενέσθαι ἐγώ εἰμι.»( Ιω. 8,58).

Κι αλλού μας πληροφορεί για την αποστολή του Πνεύματος του Αγίου:

«ὁ δὲ παράκλητος, τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ὃ πέμψει ὁ πατὴρ ἐν τῷ ὀνόματί μου, ἐκεῖνος ὑμᾶς διδάξει πάντα καὶ ὑπομνήσει ὑμᾶς πάντα ἃ εἶπον ὑμῖν.»( Ιω. 14,26)

Ο μέλλων «ὃ πέμψει» δηλώνει την εν χρόνω πέμψη του Αγίου Πνεύματος. Δηλώνει ένα πρόσωπο που ήδη υφίσταται, ενώ το «εκπορεύεται» φανερώνει τον τρόπο λήψης της ύπαρξης απ’ το ίδιο το πρόσωπο.

Εάν το Άγιο Πνεύμα εκπορευόταν και εκ του Υιού (προσθήκη filioque) τότε είναι αυτονόητο ότι ο Κύριος θα έλεγε «εξ ημών εκπορεύεται» ή «εκ του Πατρός και εξ εμού εκπορεύεται».

Είναι λοιπόν καταφανές ότι ο Κύριος διακρίνει ως δύο διαφορετικές διαδικασίες, την αϊδια υποστατική εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος-που συνδέεται με τον Πατέρα- απ’ την εν χρόνω πέμψη Του στον κόσμο- που συνδέεται με τον Πατέρα και τον Υιό.

Παρ’ όλο που είναι τόσο ξεκάθαρη η εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος, αντιλαμβανόμαστε ότι αυτοί που την αλλοιώνουν δεν αποσύρουν την υβριστική προσθήκη, καθ’ ότι οφείλουν την ύπαρξή τους και σ’ αυτή.

Κι αυτό αποτελεί βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος, δηλαδή το να απορρίπτει κανείς όχι από άγνοια αλλά θεληματικά, με πείσμα κι αλαζονεία και με μίσος, την αλήθεια, που μαρτυρείται   καταφανώς  από τη Θεία Αποκάλυψη και από τον ίδιο το Θεό.

Ο Κύριος δήλωσε ότι υπάρχει αμαρτία, η οποία δεν συγχωρείται. Και η αμαρτία αυτή είναι η βλασφημία του Αγίου Πνεύματος. «Διά τούτο λέγω ύμίν, πάσα αμαρτία και βλασφημία άφεθήσεται τοις άνθρώποις, ή δέ του Πνεύματος βλασφημία ούκ άφεθήσεται τοις άνθρώποις... ούτε έν τω νύν αίώνι ούτε έν τω μέλλοντι» (Ματθ. ιβ' 31­-32.βλ. και Μάρκ. γ' 28-30, Λουκ. ιβ 10).

Μετά απ’ όλα αυτά είναι λυπηρό και βδελυκτό, να υπάρχουν «ορθόδοξοι» επίσκοποι στις μέρες μας, που να μην διορθώνουν την υβριστική αυτή προσθήκη, κατά τη «λανθασμένη» ανάγνωση του Συμβόλου της Πίστεως από πολιτικούς, αφήνοντας την ανίερη στιγμή να περάσει «αβρόχοις ποσίν» («για να μην στενοχωρήσουμε καρδιές»), ακόμα και αν αυτή η διαστροφή του Θείου Λόγου, είναι από λάθους για τους πιο καλοπροαίρετους. Εάν μπορεί να θεωρηθεί λάθος, η ακριβής προσθήκη φράσης, που έχει ως αποτέλεσμα τη ορθή διατύπωση ενός αιρετικού «Πιστεύω». Στη χειρότερη των περιπτώσεων αυτό το αλλοιωμένο «Πιστεύω» είναι «παραγγελία» πράγμα που το απευχόμεθα.

«Ούαί» για τους αμετανόητους αιρετικούς και τους ουραγούς τους.

Και για εμάς τους αμαρτωλούς, που  δεν θέλουμε να περιέλθουμε στο κατάντημα αυτό, ό Θεός να μας ελεήσει.