Ἡ Λαύρα τοῦ Κιέβου-Πετσὲρσκ εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ παλαιότερα καὶ πιὸ σεβαστὰ μοναστήρια στὸν ὀρθόδοξο κόσμο, στὰ σπήλαια τοῦ ὁποίου βρίσκονται πάνω ἀπὸ 120 ἱερὰ λείψανα ἁγίων. Ὡστόσο, σήμερα τὰ ἱερὰ τῆς Λαύρας δὲν εἶναι προσβάσιμα στοὺς ἁπλοὺς πιστούς, ἀφοῦ ἔχουν βεβηλωθεῖ ἀπὸ ἐκπροσώπους τοῦ λεγόμενου «μουσείου», ποὺ δροῦν κατ’ ἐντολὴ τῶν οὐκρανικῶν ἀρχῶν.
Σύμφωνα μὲ δημοσιογραφικὲς πληροφορίες τῆς Ἕνωσης Ὀρθοδόξων Δημοσιογράφων, στὶς 5 Μαρτίου 2025 τὸ Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ τῆς Οὐκρανίας δημιούργησε ἐπιτροπὴ γιὰ τὴν ἐπιθεώρηση τῶν ἄφθαρτων λειψάνων τῶν ἁγίων τῆς Μονῆς τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου τόσο στὰ Μακρινὰ ὅσο καὶ στὰ Κοντινὰ Σπήλαια. Τὴν ἐπιτροπὴ αὐτὴ τὴν στελέχωσαν διάφοροι ἐπιστήμονες βιολόγοι, ἀνατόμοι καὶ κτηνίατροι.
Σύμφωνα μὲ τὴν ἐντολὴ Νο214, τὸ Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ ἀνέθεσε στὴν δημιουργηθεῖσα ἐπιτροπὴ μέχρι στὶς 30 Μαΐου νὰ πραγματοποιήσει ἔλεγχο καὶ νὰ ἐπαληθεύσει «τὴν παρουσία ἱερῶν λειψάνων στοὺς τάφους τῶν Ἐγγὺς καὶ Μακρινῶν Σπηλαίων τοῦ Ἐθνικοῦ Καταφυγίου Λαύρας Κιέβου-Πετσὲρσκ καὶ νὰ προσδιορίσει τὴν ἱστορικὴ καὶ ἐπιστημονικὴ ἀξία τῶν λειψάνων αὐτῶν».
Χαρακτηριστικὸ εἶναι ὅτι τὰ στοιχεῖα γιὰ τὴν ἐργασία τῆς ἐπιτροπῆς τὸ ὑπουργεῖο ἀποφάσισε νὰ τὰ ὀνομάσουν «πληροφορίες μὲ περιορισμένη πρόσβαση».
Στὴν συνέχεια, στὶς 28 Μαρτίου 2025, ἐκπρόσωποι τοῦ Ὑπουργείου Πολιτισμοῦ καὶ τῆς ἀστυνομίας εἰσῆλθαν στὰ Κοντινὰ καὶ Μακρινὰ Σπήλαια τῆς Λαύρας καὶ πῆραν τὰ Σπήλαια ὑπὸ τὸν ἔλεγχό τους. Ἀπὸ ἐκείνη τὴν στιγμὴ οἱ μοναχοὶ δὲν εἶχαν πλέον πρόσβαση στὰ ἱερὰ λείψανα. Τὸ ὑπουργεῖο διέταξε τὴν καταγραφὴ καὶ τὴν ἐξέταση τῶν ἱερῶν λειψάνων, ὅμως ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖον συμπεριφέρθηκαν οἱ ἐργαζόμενοι τῆς ἐπιτροπῆς ἦταν βέβηλος. Στὸ διαδίκτυο δημοσιεύθηκαν φωτογραφίες ποὺ συγκλόνισαν τοὺς πιστούς. Τὰ λείψανα ἀφαιροῦνταν ἀπὸ τίς λειψανοθῆκες τους, τοποθετοῦνταν σὲ διάφορους βοηθητικοὺς χώρους, γίνονταν διάφοροι χειρισμοί, οἱ ἐργαζόμενοι ἁπλῶς ἀνακάτευαν τά λείψανα τῶν ἁγίων.
Στὴν ἀποκαλούμενη «καταγραφὴ» δὲν ἐπετράπη ἡ πρόσβαση στοὺς ὀρθόδοξους μοναχούς, οἱ ὁποῖοι γιὰ 1000 χρόνια φροντίζουν τὰ ἱερά, καὶ ὅλοι οἱ χειρισμοὶ μὲ τὰ λείψανα πραγματοποιοῦνταν ἀπὸ λαϊκοὺς — χωρὶς τὸν ἀπαιτούμενο σεβασμὸ καὶ τὸν φόβο τοῦ Θεοῦ. Ἡ Λαύρα ὑπέβαλε αἴτηση στὸ Γραφεῖο Κρατικῶν Ἐρευνῶν γιὰ βεβήλωση τῶν ἱερῶν λειψάνων. Στὸ αἴτημα τοῦ δικηγόρου τῆς Λαύρας ὁ ἀναπληρωτὴς ὑπουργὸς Πολιτισμοῦ ἀνέφερε ὅτι στὸ πλαίσιο τῶν ἐργασιῶν τῆς ἐπιτροπῆς τοῦ Ὑπουργείου Πολιτισμοῦ μὲ τὰ λείψανα τῶν ὁσίων στὰ Μακρινὰ σπήλαια πραγματοποιοῦσαν «δοκιμὲς» οἱ εἰδικοὶ τοῦ Μικροβιολογικοῦ Ἐργαστηρίου τοῦ Κρατικοῦ Πανεπιστημίου Σούμι «ΕΚΟΜΕΔΧΙΜ».
Οὔτε τὸ Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ οὔτε ἡ ἐπιτροπὴ θέλησαν νὰ δώσουν περισσότερες λεπτομέρειες γιὰ τὶς «ἐργασίες» μὲ τὰ ἱ. Λείψανα.
Στὸ τέλος Αὐγούστου στὸ Διαδίκτυο ἐμφανίστηκαν φωτογραφίες, ὅπου οἱ ἐργαζόμενοι τοῦ μουσείου ἔβγαζαν ἀπὸ τὰ σπήλαια κιβώτια μὲ ἱερὰ λείψανα καὶ πραγματοποιοῦσαν μὲ αὐτὰ κάποιες ἐργασίες. Μετὰ ἐμφανίστηκαν φωτογραφίες, ὅπου τὰ ἱ. Λείψανα τοποθετήθηκαν σὲ κάποιο βοηθητικὸ χῶρο κάτω ἀπὸ μία σκάλα.
Ἡ διευθύντρια τοῦ μουσείου Κοτλιαρέβσκαγια ἐπιβεβαίωσε ὅτι οἱ ἐργαζόμενοι πραγματοποιοῦσαν μὲ τὰ ἱερὰ λείψανα κάποιες ἐργασίες. Εἶπε ὅτι αὐτοὶ ὁλοκλήρωσαν τὸ «σύνολο τῶν ἐργασιῶν γιὰ τὴ διατήρηση τῶν κιβωτίων μὲ τὰ ἱερὰ λείψανα τῶν ὁσίων» καὶ ὅτι τὸ προσωπικό της «ἐργάστηκε» μὲ τὶς λειψανοθῆκες τῶν ἁγίων Πατέρων τῶν Σπηλαίων, λαμβάνοντας ὑπόψη τοὺς νόμους τῆς Οὐκρανίας.
Ἐδῶ ἀξίζει νὰ θυμίσουμε ὅτι ἡ πίεση τῶν ἀρχῶν στοὺς μοναχοὺς τῆς Λαύρας καὶ οἱ προσπάθειες νὰ ἀφαιρεθεῖ ἀπὸ τοὺς Ὀρθοδόξους τῆς Οὐκρανίας τὸ μεγαλύτερο ἱερὸ προσκύνημά τους συνεχίζονται ἐδῶ καὶ ἀρκετὰ χρόνια. Στὶς 14 Ἰουλίου 2023, ὁ ἡγούμενος τῆς Λαύρας, Μητροπολίτης Παῦλος (Λέμπεντ), μεταφέρθηκε σὲ κρατητήριο, στὴν συνέχεια τοῦ τοποθετήθηκε ἠλεκτρονικὸ βραχιόλι στὸ πόδι, καὶ αὐτὴ τὴ στιγμὴ βρίσκεται ὑπὸ κατ’ οἶκον περιορισμὸ καὶ δὲν ἐπιτρέπεται νὰ εἰσέλθει στὴ Λαύρα γιὰ τὴ διεξαγωγὴ θείων Λειτουργιῶν.
Ἀργότερα, οἱ ἀρχὲς ἀποφάσισαν νὰ ἀφαιρέσουν ἀπὸ τοὺς μοναχοὺς μέρος τῆς περιοχῆς τῆς Λαύρας, τὴν διαχείριση τοῦ καταφυγίου καὶ τοῦ μουσείου, καὶ ἔκλεισαν πλήρως τὴν πρόσβαση στοὺς πιστοὺς στὰ σπήλαια. Οἱ πιὸ σημαντικοὶ ναοὶ τῆς Λαύρας — ἡ Κοίμηση καὶ ἡ Τραπεζαρία — παραδόθηκαν στὴν OCU, τοῦ σχισματικοῦ Μητροπολίτου Ἐπιφανίου, ὅπου στὴν ἀφαιρεθεῖσα περιοχὴ τῆς Λαύρας ζεῖ μόνο ἕνας μοναχὸς (ἐνῶ ἡ ἀδελφότητα ποὺ παρέμεινε πιστὴ στὸν κανονικὸ Μητροπολίτη Ὀνούφριο καὶ στὴν UOC ἀριθμεῖ πάνω ἀπὸ 100 μοναχούς).
Ἡ κατάσταση γύρω ἀπὸ τὴν Λαύρα συνεχίζει νὰ παραμένει τεταμένη, καὶ οἱ πιστοὶ τῆς UOC καθημερινὰ τελοῦν προσευχὲς καὶ ψάλλουν ἀκάθιστους ὕμνους γύρω ἀπὸ τοὺς τοίχους της, ζητώντας ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ τοὺς ἐπιστρέψει τὸ ἱερό τους προσκύνημα.
Ταυτόχρονα, φοβοῦνται ὅτι τὰ λείψανα τῶν ἁγίων μπορεῖ νὰ μὴ βρίσκονται πλέον στὸ μοναστήρι. Ἀφοῦ στὰ μέσα ἐνημέρωσης ἔχουν ἤδη δημοσιευθεῖ δηλώσεις γιὰ τὴν πιθανὴ μεταφορὰ τῶν «πολύτιμων» ἱερῶν λειψάνων στὸ ἐξωτερικὸ — συμπεριλαμβανομένου τοῦ Ἡνωμένου Βασιλείου. Αὐτὴ ἡ ἐκδοχὴ συζητεῖται εὐρέως στὰ ὀρθόδοξα μέσα ἐνημέρωσης, ἀλλὰ πρὸς τὸ παρὸν δὲν ἔχει ἐπιβεβαιωθεῖ ἀπὸ ἐπίσημα ἔγγραφα.
Παραθέτουμε δηλώσεις σχετικὰ μὲ τὴν βεβήλωση τῶν ἱερῶν Λειψάνων στὴν Λαύρα τοῦ Κιέβου:
– Ὁ Μητροπολίτης Χμελνίτσκι Βίκτωρ: «ἐξέφρασε τὴν βαθιὰ ἀνησυχία του γιὰ τὴν κατάσταση γύρω ἀπὸ τὰ λείψανα τῶν ὁσίων τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου, τὰ ὁποῖα σκοπεύει νὰ ἐρευνήσει ἐπιτροπὴ τοῦ Ὑπουργείου Πολιτισμοῦ, στὴν ὁποία συμμετέχουν βιολόγοι, ἐμβρυολόγοι, ἀκόμη καὶ κτηνίατροι».
-Ὁ π. Ἀναστάσιος Γκοτσόπουλος ἔκανε ἔκκληση πρὸς τοὺς Προκαθημένους τῶν Τοπικῶν Ὀρθόδοξων Ἐκκλησιῶν σχετικὰ μὲ τὴν κατάσταση στὴ Λαύρα τῶν Πετσὲρσκ τοῦ Κιέβου καὶ τὴν βεβήλωση τῶν ἱερῶν Λειψάνων. Ὁ πατὴρ Ἀναστάσιος τόνισε ὅτι ἡ σιωπὴ ὁλόκληρου τοῦ Ὀρθόδοξου κόσμου σχετικὰ μὲ τὸν διωγμὸ τῆς UOC ἐνθάρρυνε τὶς οὐκρανικὲς ἀρχές.
– Μοναχοὶ τοῦ Ἁγίου Ὄρους καταδίκασαν τὴ βεβήλωση τῶν λειψάνων καὶ δήλωσαν ὅτι «Δυστυχῶς, οἱ συγκεκριμένες ἐνέργειες τῶν Οὐκρανικῶν ἀρχῶν μὲ τά ἱ. Λειψανα τῶν Ἁγίων τῶν Σπηλαίων τῆς Λαύρας, μᾶς θυμίζουν –ἂν μὴ τί ἄλλο– «ἔργα καὶ ἡμέρες» τῶν σοβιετικῶν ἀθεϊστικῶν ἀρχῶν. Σὲ ἀνάλογη περίπτωση θὰ γινόταν ἀποδεκτὸ ἀπὸ τὸ αἱρετικὸ Βατικανὸ ἄν οἱ ἰταλικὲς ἀρχὲς ἐπιχειροῦσαν κάτι παραπλήσιο γιὰ τὴν μελέτη τῶν λειψάνων τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου, Ἀνδρέα τοῦ Πρωτοκλήτου, τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόμου καὶ ἄλλων Ἁγίων;».
– Μητροπολίτης τῆς Βουλγαρικῆς Ἐκκλησίας καταδίκασε τὴ βεβήλωση τῶν λειψάνων στὴ Λαύρα.
– Ὁ ἐπικεφαλῆς τῆς Πνευματικῆς Ἀποστολῆς τῆς Ρωσικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας στὴν Ἱερουσαλὴμ καταδίκασε τὴν «ἐξέταση» τῶν λειψάνων στὴ Λαύρα.
– Ὁ Διευθυντὴς Ὑποθέσεων τῆς Οὐκρανικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας ἐδήλωσε: Τώρα ἡ ἐξουσία κοροϊδεύει ἀκόμη καὶ τὰ λείψανα τῶν ἁγίων τῆς Λαύρας.
– Βούλγαρος θεολόγος: Ὅποιος διώκει τοὺς μοναχοὺς καὶ «μελετᾶ» τὰ λείψανα τῆς Λαύρας – δὲν εἶναι χριστιανός.
– Ἱεράρχης τῆς Ἱερουσαλήμ: Οἱ ἐνέργειες τῶν ἀρχῶν στὴ Λαύρα εἶναι κοροϊδία τῆς πίστης.
– Ὁ Οὐκρανὸς βουλευτὴς Ντουμπίνσκι διαβεβαίωσε ὅτι ἡ πρωτοβουλία γιὰ τὴν ἀπογραφὴ προέρχεται ἀπὸ τὸν πρόεδρο Ζελένσκι καὶ ὅτι ἡ Πρωθυπουργὸς Σβιρίντενκο ἔδωσε ἐντολὴ «νὰ κάνουν καταγραφὴ τῶν λειψάνων στὴν Λαύρα».
– Βούλγαρος ἱερέας: Ἡ βεβήλωση στὴ Λαύρα ἀποτελεῖ πλῆγμα σὲ ὅλο τὸν χριστιανικὸ λαό.
– Ἱερέας τῆς Γεωργίας γιὰ τὰ γεγονότα στὴ Λαύρα: Ἡ προσβολὴ τῶν λειψάνων δὲν συγχωρεῖται σὲ κανένα.