Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου 2025

Όταν θεοποιείς το τυπικό ή η τυπολατρία ως παθογένεια

 Η Εκκλησιαστική τρελα οταν χάνεται η ουσία !

Η τυπολατρία ως παθογένεια: Όταν ξεχνάμε την ουσία… – Εξάψαλμος


Του Σωτήρη Μ. Τζούμα 

Η εγκύκλιος της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της 6ης Ιουνίου 2013 ( Αριθμός Πρωτ. 2350),την οποία επικαιροποίησε η περυσινή ΔΙΣ της 168ης Συνοδικής περιόδου,ρυθμίζει «ζητήματα κανονικής και λειτουργικής τάξεως» και λεπτομέρειες αμφίεσης Μητροπολιτών και Επισκόπων. 

Είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της νοοτροπίας που εδώ και χρόνια βαραίνει την Εκκλησία της Ελλάδος.

 Στο έγγραφο αυτό  βρίσκει κανείς σχολαστικές οδηγίες για το ποιος προηγείται, ποιος φορά Μίτρα, ποιος κρατά ράβδο και ποιος όχι. Πρόκειται για οδηγίες που, αντί να καλλιεργούν το πνεύμα ταπείνωσης και κοινής προσευχής, ενισχύουν την εικόνα μιας διοικητικής ιεραρχίας που ενδιαφέρεται και  ανησυχεί περισσότερο για το πρωτόκολλο και για το φαίνεσθαι,  παρά για την πνευματική ζωή.

 Η έμφαση στον τύπο

Η εγκύκλιος αφιερώνει μεγάλη προσοχή στο προβάδισμα των Αρχιερέων, στη σειρά των «φημών», ακόμα και στη διαδοχή των λειτουργικών προεξαρχόντων από τον Εσπερινό ως τη Θεία Λειτουργία. Πρόκειται για ρυθμίσεις που φέρνουν στον νου στρατιωτική ιεραρχία ή κοσμικό τελετουργικό. Μπορεί να είναι απαραίτητες για να μην υπάρχει αταξία, αλλά καλό είναι να τηρούνται και να γίνονται σεβαστές. Αν δεν τηρούνται προς τι τις επικαλούμαστε; 

Η Ορθόδοξη λατρεία, ωστόσο,  δεν είναι επίσημη τελετή υψηλών προσώπων, αλλά κοινή σύναξη πιστών ενώπιον του Θεού. 

Όταν η προτεραιότητα δίνεται σε τίτλους, ράβδους και Μίτρες, η ουσία—η προσφορά του μυστηρίου και η εσωτερική κατάνυξη—περνά σε δεύτερο πλάνο. Και αυτά τα τερτίπια ο λαός μας τα κατανοεί και ανησυχεί. Και ίσως γιαυτό απομακρύνεται. Και παρατηρείται το φαινόμενο να βλέπουμε ναούς στους οποίους λειτουργούν ή χοροστατούν πέντε, δέκα ή και δεκαπέντε Αρχιερείς και οι πιστοί να μην ξεπερνούν τους 30 και στην καλύτερη περίπτωση τους πενήντα. Κατά τη γνώμη μας αυτό πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο σοβαρού προβληματισμού  και μελέτης εκ μέρους της Ιεραρχίας και να βρεθούν οι τρόποι εκείνοι οι οποίοι θα επαναφέρουν τον λαό μας στις Εκκλησίες. 

Το όπισθεν ολοταχώς που πρόταξε ο Μακαριστός Μεγάλος Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος όταν ξεκινούσε την ποιμαντορία του ως Αρχιεπίσκοπος προ 27 ετών περίπου,  δεν ήταν ένα κενό περιεχομένου παράγγελμα, αλλά ουσιώδης προτροπή για να βαδίσει  η Εκκλησία στα παλαιά χνάρια της και να επανευαγγελίσει τον λαό μας. 

Η αντίφαση στην πράξη

Ακόμη πιο οξύ είναι το γεγονός ότι οι ίδιοι οι Ιεράρχες που ενέκριναν και αποδέχθηκαν  την συγκεκριμένη εγκύκλιο συχνά δεν την τηρούν. Σε μεγάλες πανηγύρεις βλέπουμε συχνά διαφορετικούς Αρχιερείς να προεξάρχουν σε Εσπερινό, Όρθρο και Λειτουργία, παρά την ρητή απαγόρευση. Βοηθοί επίσκοποι εμφανίζονται με Μίτρα και ράβδο σε συλλείτουργα με Μητροπολίτες, αγνοώντας τις διατάξεις . Είδαμε  ακόμη και το άκρον άωτον σε συλλείτουργο Μητροπολίτη και Επισκόπου: ο Μητροπολίτης να φέρει επανωκαλλύμαυχο  και όχι Μίτρα ( για πρακτικούς λόγους και για θέμα υγείας) και ο Επίσκοπος να κορδώνεται δίπλα του με Μίτρα και Πατερίτσα, χωρίς καμία αναστολή.

 Το μήνυμα που περνά στους πιστούς είναι σαφές: η Σύνοδος αποφασίζει, αλλά οι Μητροπολίτες και οι Επίσκοποι πράττουν κατά το δοκούν, γράφοντας στα παλαιότερα των υποδημάτων τους αυτά που οι ίδιοι αποφασίζουν. Άλλο το να επιτρέψει ένας Μητροπολίτης στο συλλείτουργό του Επίσκοπο να ενδυθεί άπασα την Αρχιερατική του Αμφίεση μετά Μίτρας και ράβδου και άλλο αυτό να αποτελεί τον κανόνα και όχι την εξαίρεση. 

Το πνευματικό έλλειμμα

Η προσκόλληση στον τύπο, χωρίς συνέπεια στην πράξη, δεν είναι απλώς διοικητική αδυναμία. Είναι πνευματικό έλλειμμα. Δείχνει ότι το ενδιαφέρον για την «καλή τάξη» δεν υπηρετεί την ταπείνωση και την ενότητα, αλλά την προβολή και τη φιλοπρωτία. 

Η Εκκλησία κινδυνεύει έτσι να εμφανίζεται ως οργανισμός που ασχολείται με συμβολικές λεπτομέρειες εξουσίας, ενώ παραμελεί την καλλιέργεια της πίστης, της αγάπης και της διακονίας.

Πρόσκληση για επιστροφή στην ουσία

Η Θεία Λατρεία αντλεί το κύρος της όχι από τις ράβδους και τις Μίτρες, αλλά από την παρουσία του Χριστού και την κοινή προσευχή. Η πραγματική ευταξία είναι καρπός ταπείνωσης και υπακοής στο Ευαγγέλιο, όχι προϊόν λεπτομερειακών εγκυκλίων.

 Αν η Σύνοδος επιθυμεί να εμπνεύσει σεβασμό, οφείλει πρώτα να δείξει συνέπεια και να καλλιεργήσει το πνεύμα της ουσίας αντί να φυλακίζεται στον τύπο. Μόνο τότε ο λαός θα δει στην Εκκλησία όχι μια διοικητική μηχανή, αλλά ζωντανό σώμα Χριστού που ζει και μαρτυρεί την αλήθεια Του.

Σας παρουσιάζουμε κατωτέρω την εγκύκλιο της 6ης Ιουνίου 2013 η οποία επικαιροποιήθηκε κατά την προηγούμενη Συνοδική περίοδο. Το θέμα το έφερε προς συζήτηση και λήψη απόφασης ο Σεβ. Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγιου Βλασίου κ. Ιερόθεος. Ο πολιός Ιεράρχης και διαπρεπής θεολόγος βλέποντας την αταξία που επικρατεί στα συλλείτουργα θέλησε να μπει μία τάξη. Πλην όμως κανείς δεν τηρεί τις εντολές και το γράμμα  της Συνόδου. Ούτε καν ο Επίσκοπος Αλμωπίας Στέφανος ο οποίος έχει πολλούς λόγους να τηρεί τις αποφάσεις της Συνόδου οι οποίες μάλιστα αποτελούν προϊόν εισηγήσεως του Σεβ. Ναυπάκτου κ. Ιεροθέου ο οποίος έχει ιδιαίτερους δεσμούς με την Ι. Μητρόπολη Εδέσσης. Να πούμε επίσης για λόγους ιστορικούς ότι οι Ιεράρχες που συμμετείχαν στη Σύνοδο που υπέγραψε την εγκύκλιο αυτή  το 2013 για πρώτη φορά,οι οκτώ εξ αυτών σήμερα δεν υπάρχουν στη ζωή. 

Συγκεκριμένα την Σύνοδο συμμετείχαν  οι Μητροπολίτες:

↔️Φιλίππων, Νεαπόλεως καί Θάσου Προκόπιος-Αἰτωλίας καί Ἀκαρνανίας Κοσμᾶς- Δράμας Παῦλος-Σισανίου καί Σιατίστης Παῦλος-Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἱερεμίας- Κορίνθου Διονύσιος- Τριφυλίας καί Ὀλυμπίας Χρυσόστομος-Μεσσηνίας Χρυσόστομος-Λευκάδος καί Ἰθάκης Θεόφιλος-Πολυανῆς καί Κιλκισίου Ἐμμανουήλ-Λαγκαδᾶ, Λητῆς καί Ρεντίνης Ἰωάννης-Χίου, Ψαρῶν καί Οἰνουσσῶν Μᾶρκος και Ἀρχιγραμματεύς ο τότε Διαυλείας Γαβριήλ, νυν Μητεοπολίτης Νέας Ιωνίας.   Οι οκτώ ( Φιλίππων, Αιτωλίας, Δράμας, Γόρτυνος, Κορίνθου, Κιλκισίου και Λαγκαδά) δεν βρίσκονται πλέον στη ζωή. Οι υπόλοιποι τέσσερις ( ΤριφυλλίαςΜεσσηνίας, Κορίνθου, Λευκάδος και Χίου) εξακολουθούν να ποιμαίνουν τις Μητροπόλεις τους. Για τον λόγο αυτό η Σύνοδος της προηγούμενης 168ης Συνοδικής περιόδου επανέφερε εκ νέου την Εγκύκλιο και την επικαιροποίησε. 

Η Εγκύκλιος  ecclesiagreece.

exapsalmos

Σχολιο: «Εδώ καράβια πνίγονται, βαρκούλες αρμενίζουν».