ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ Π. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ: «Δέκα ζητήματα για τη γέννηση του Χριστού»

1.Γιατί εσαρκώθη ο Υιός και όχι ο Πατήρ ή το Πνεύμα το Άγιον;

2.Γιατί τότε γινόταν καθολική απογραφή;

3.Ποια εποχή και ώρα της ημέρας γεννήθηκε το Θείον βρέφος;

4.Οι Μάγοι πως κατάλαβαν το ακατάληπτο γεγονός και αναζήτησαν τη φάτνη;

5.Τι συμβολίζουν τα δώρα τους;

6.Πως τα επέλεξαν;

7.Που βρήκαν τον μικρό Χριστό;

8.Το φωτεινό αστέρι ήταν σαν όλους τους άλλους αστέρες;

9.Πότε εμφανίστηκε στο ουράνιο στερέωμα;

10.Γιατί ο Χριστός δεν σαρκώθηκε νωρίτερα και «άφησε» τόσες ψυχές να κολασθούν;

Κάποια απ’ αυτά, πιθανόν ποτέ να μην μας απασχόλησαν.

Στο λόγο του περί Χριστουγέννων, που περιλαμβάνεται στο έργο του Θησαυρός (2^ος λόγος), ο Άγιος Δαμασκηνός ο Στουδίτης απαντά στα παραπάνω, με μεγάλη πρωτοτυπία και σίγουρα Θεία φώτιση.

Ο γνωστός για τους αγώνες του στη Μικρά Ρωσία (Ουκρανία) εναντίον της Ουνίας και του Παπισμού, ήταν Θεσσαλονικεύς και θεωρούνταν ένας απ’ τους λογιότερους του αιώνος του (ΙΣΤ’).

Πρώην επίσκοπος Λητής και Ρεντίνης τίμησε και δόξασε τα χώματα της Μακεδονίας.

Αναλύει στο έργο του ιδιαίτερα τις Δεσποτικές εορτές.

Οι εορτές του έτους ομοιάζουν με ένα μεγάλο περιβόλι με μυρίπνοα άνθη. Άλλα μικρά, άλλα μεγάλα, άλλα μονόχρωμα, άλλα πολύχρωμα.

Ανάμεσά τους βέβαια φυτρώνουν τριβόλια, αγκάθια, δηλητηριώδη και δύσοσμα φυτά, που δεν είναι άλλα παρά οι ιερείς και αρχιερείς ανά τους αιώνες, που χωρίστηκαν απ’ το σώμα της εκκλησίας, λόγω αιρέσεως ή σχίσματος, που δεν είναι βέβαια αγιοκαταταγμένοι, αλλά λατρεύονται από τους επιγόνους τους, τους νέους ταγούς του πιστού λαού. Αποτελούν πρότυπό τους και οι νυν γίνονται μιμητές τους.

Μα τα πιο όμορφα κι ευωδιαστά, τα μεγαλύτερα και πιο χρωματιστά λουλούδια οι Δεσποτικές εορτές.

Και κορυφαία αυτών «η πασών των εορτών σεμνότατη καΙ φρικωδέστατη...» κατά τον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο, τα Χριστούγεννα,  καθ’ ότι σηματοδοτεί την έναρξη μιας αλυσίδας γεγονότων, με κορυφαία τη Σταύρωση και Ανάσταση του Σωτήρος, τα οποία χαρακτηρίζουν τη Θεία Οικονομία για τη σωτηρία της ανθρωπότητας.

Το πικρό δάκρυ και η μετάνοια του Αδάμ έξω απ’ τις πύλες του Παραδείσου, οδηγούν τον Κύριο να τις ανοίξει και πάλι με την ενανθρώπισή Του.

Ο άναρχος Θεός αποκτάει αρχή και γεννιέται στο χρόνο.

Ο Αθάνατος γίνεται θνητός, για να κάνει τον θνητό αθάνατο.

Αυτός που γεννάται αϊδίως μόνο από Πατέρα, τώρα σαρκώνεται μόνο από μητέρα, την Παρθένο Μαρία.

Ο Υιός του Θεού Πατρός γίνεται Υιός του ανθρώπου, για να κάνει τον άνθρωπο Υιό Θεού και κληρονόμο της Βασιλείας του ουρανού.

Ο Θεός γίνεται άνθρωπος για να γίνει ο άνθρωπος Θεός, κατά τον Μέγα Αθανάσιο.

Το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος σαρκώνεται, καθώς ο Θεός ευδόκησε συνεργεία του Αγίου Πνεύματος.

1^ον : Γιατί εσαρκώθη ο Υιός και όχι ο Πατήρ ή το Πνεύμα το Άγιον;

Tα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος είναι ομότιμα, ομοούσια. Η διαφορά τους έγκειται στο ότι ο αγέννητος Πατήρ γεννά και εκπορεύει, ο Υιός γεννάται και το Άγιον Πνεύμα δεν γεννά ούτε γεννάται αλλά εκπορεύεται εκ του Πατρός και αναπαύεται εις τον Υιόν ο οποίος γεννάται αϊδίως.

Ο δε Πατήρ λέγεται και Πατήρ (που γεννά τον Υιό) και Προβολεύς (που προβάλλει-εκπορεύει το Άγιο Πνμεύμα) που θα πει εκπορευτής, ο δε Υιός λέγεται και Λόγος (καθ’ότι είναι Λόγος του Πνεύματος) και Υιός (που γεννάται από τον Πατέρα) το δε Πνεύμα το Άγιον λέγεται Πνεύμα (ως προς τον Λόγο) και Πρόβλημα(καθώς προβάλλεται από τον Πατέρα).

Δεν θα μπορούσε να σαρκωθεί ο Πατήρ γιατί θα λεγόταν Πατήρ, Υιός και Προβολεύς. Ούτε το Άγιο Πνεύμα γιατί θα λεγόταν Πνεύμα, Υιός και Πρόβλημα.

Γι’ αυτό  εσαρκώθη ο Υιός και Λόγος, για να μην περισσεύει όνομα στην Αγία Τριάδα.

Ο Κύριος, ο Υιός του Πατρός και  ο Υιός του ανθρώπου ως σαρκωμένος άνθρωπος, έχει και μετά και πριν τη σάρκωση δύο ονόματα. Δεν διαταράσσεται έτσι η ισορροπία στην Αγία Τριάδα.

2^ον : Γιατί τότε γινόταν καθολική απογραφή;

Όπως ο Αύγουστος Καίσαρας με την παντοκρατορία του κατήργησε τα βασίλεια της εποχής, έτσι και ο Κύριος έρχεται στην εποχή αυτή καταργώντας την πολυθεϊα, υποτάσσοντας όλα τα έθνη. Όλοι απογράφησαν απ’ το Ρωμαϊκό καθεστώς και γράφησαν τα ονόματά τους στα κατάστιχα αλλά και  όλοι που ακολούθησαν το Χριστό είδαν τα ονόματά τους γραμμένα στα κατάστιχα του ουρανού. Απογράφεται και ο Κύριος για να δείξει υπακοή στην κοσμική εξουσία. Εξάλλου ο ίδιος ο Κύριος είπε το ««Άπόδοτε ούν τα Καίσαρος Καίσαρι και τα του Θεού τω θεώ». (Λουκ. 20, 25).» και ο Απόστολος Παύλος τονίζει:  «ἀπόδοτε πᾶσι τὰς ὀφειλάς, τῷ τὸν φόρον τὸν φόρον, τῷ τὸ τέλος τὸ τέλος, τῷ τὸν φόβον τὸν φόβον, τῷ τὴν τιμὴν τὴν τιμήν» (Ρωμ. 13,7)

3^ον: Ποια εποχή και ώρα της ημέρας γεννήθηκε το Θείον βρέφος;

O Χριστός γεννήθηκε χειμώνα (Δεκέμβριο) για να καταπαύσει το χειμώνα της αμαρτίας με το έαρ (καλοκαίρι) της Θεογνωσίας, να αφανίσει τον πικρό καιρό της πλάνης με τη γλυκυτάτη άνοιξη του θελήματός Του. Γεννήθηκε βράδυ για φωτίσει με το φως των ακτίνων Του το σκότος της αμαρτίας και της αποστασίας. Μέσα στο σκοτάδι έρχεται ο Ήλιος της δικαιοσύνης, να φωτίσει τους σκοτισμένους οφθαλμούς των ανθρώπων.

4^ον: Οι Μάγοι πως κατάλαβαν το ακατάληπτο γεγονός και αναζήτησαν τη φάτνη;

Οι Μάγοι γνώριζαν τις προφητείες και περίμεναν το άστρο που θα σηματοδοτήσει το γεγονός.

Ο μάντης Βαλαάμ, μετά από έκκληση του βασιλιά των Μωαβιτών Βαλάκ να καταραστεί τους Εβραίους που πλησίαζαν στην Ιεριχώ, πήρε απάντηση απ’ τον Θεό, ότι «οι Εβραίοι έχουν ευλογηθεί από του αιώνος. Κι αυτός που θα τους καταραστεί θα  καταφαγωθεί απ’ αυτούς και ότι θα γεννηθεί απ’ το γένος Ιακώβ άνθρωπος που θα κυριεύσει πολύ κόσμο και ως λέων θα πέσει να κοιμηθεί…κι εκείνoι που θα τον καταραστούν θα είναι καταραμένοι ενώ εκείνοι που θα τον υμνούν υμνημένοι…άστρο θέλει να ανατείλει και άνθρωπος θέλει γεννηθεί να χαλάσει τους βασιλείς που δεν τον προσκυνούν..»

Οι μάγοι χίλια οχτακόσια χρόνια μετά γνώριζαν τις προφητείες και προσδοκούσαν τα «σημεία».

5^ον: Τι συμβολίζουν τα δώρα τους;

Απ’ τα δώρα, το χρυσάφι προοριζόταν για Βασιλέα γιατί μόνο σ’αυτόν αρμόζει ο πολύς πλούτος («Και ζήσεται και δοθήσεται αυτώ εκ του χρυσίου της Αραβίας· και προσεύξονται περί αυτού δια παντός» (Ψαλμός 71)), το λιβάνι προοριζόταν για τον Θεό («κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου ὡς θυμίαμα ἐνώπιόν σου»(Ψαλμός 140)) και η σμύρνα προοριζόταν για τον τριήμερο νεκρό όπως μαρτυρεί και το Ευαγγέλιο.

6^ον: Πως τα επέλεξαν;

Οι Μάγοι απ’ τους λόγους του Βαλαάμ, κατάλαβαν ότι πρόκειται για βασιλέα, αφού ο λέων είναι ο βασιλιάς του ζωικού βασιλείου, κατάλαβαν ότι επρόκειτο για Θεό αφού όποιας τον υμνεί θα υμνηθεί αλλά και για άνθρωπο αφού θα πέσει και θα κοιμηθεί.

7^ον: Που βρήκαν τον μικρό Χριστό;

Τον βρήκαν όπως λέει και ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος στο σπήλαιο. Όταν ο Άγγελος είπε στον Ιωσήφ να φύγουν στην έρημο εννοούσε όχι την γεωγραφική περιοχή της Αιγύπτου, όχι την έρημο και Αίγυπτο των ανθρώπων αλλά τον ερημωμένο τόπο από την χάρη του Θεού.

8^ον: Το φωτεινό αστέρι ήταν σαν όλους τους άλλους αστέρες;

Δεν ήταν φυσικός αστέρας αλλά Άγγελος εξ ουρανού σε σχήμα αστέρος για να πληρωθεί ο λόγος του Βαλαάμ ότι «Άγγελον αισθητώς δεν εδύνατο οι Μάγοι να ιδούσιν»

9^ον: Πότε εμφανίστηκε στο ουράνιο στερέωμα;

Ο αστέρας εμφανίστηκε δύο χρόνια πριν τη γέννηση του Χριστού. Ίσως οι Μάγοι να προλάβαιναν να φτάσουν σε λιγότερο από δύο χρόνια στη Βηθλεέμ, αλλά κατά Θεία Οικονομία έφτασαν όταν το Θείο βρέφος γεννήθηκε.

10^ον: Γιατί ο Χριστός δεν σαρκώθηκε νωρίτερα και «άφησε» τόσες ψυχές να κολασθούν;

Ο Θεός είναι εύσπλαχνος, μακρόθυμος, πολυέλεος και δεν θέλει το κακό του ανθρώπου.

Έπλασε τον Αδάμ και τον άφησε ελεύθερο να διαφεντεύει στον Παράδεισο. Μόνο μια εντολή τον πρόσταξε να φυλάξει, όχι γιατί ήταν κακός, αλλά για να ξέρει ότι πρέπει να υπακούει στον Κύριο, ότι έχει αυθέντη κι εξουσιαστή.

Και στη ουσία ο Κύριος δεν εξεδίωξε τον Αδάμ. Ο Αδάμ με την πράξη του έθεσε τον εαυτό του εκτός Παραδείσου.

Στην μετέπειτα πορεία του το ανθρώπινο γένος βούτηξε στην αμαρτία, πορνεία, ειδωλολατρία. Ο Θεός το παιδαγώγησε για να το προστατεύσει (με τον κατακλυσμό και πολλές άλλες δοκιμασίες). Ο άνθρωπος δεν έβαλε μυαλό και συνέχισε την κάθοδο προς την γέεννα του πυρός.

Ο Κύριος έστειλε τους προφήτες να προειδοποιήσουν. Και οι προφήτες βροντοφώναξαν. Αιώνες πριν τη γέννηση του Θείου βρέφους, ωσάν να ήταν αυτόπτες μάρτυρες του ακατάληπτου γεγονότος.

Ο Μωυσής στο βιβλίο της γενέσεως (το πρωτευαγγέλιο) αναφέρει τα λόγια του Κυρίου στην έκπτωτη Εύα:

«καὶ ἔχθραν θήσω ἀνὰ μέσον σοῦ καὶ ἀνὰ μέσον τῆς γυναικὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σπέρματός σου καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σπέρματος αὐτῆς· αὐτός σου τηρήσει κεφαλήν, καὶ σὺ τηρήσεις αὐτοῦ πτέρναν.» (Γεν. 3,15)

Ο Ησαϊας «διὰ τοῦτο δώσει Κύριος αὐτὸς ὑμῖν σημεῖον· ἰδοὺ ἡ παρθένος ἐν γαστρὶ ἕξει, καὶ τέξεται υἱόν, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ·» (Ησ. 7,14)

«ὅτι παιδίον ἐγενήθη ἡμῖν, υἱὸς καὶ ἐδόθη ἡμῖν, οὗ ἡ ἀρχὴ ἐγενήθη ἐπὶ τοῦ ὤμου αὐτοῦ, καὶ καλεῖται τὸ ὄνομα αὐτοῦ μεγάλης βουλῆς ἄγγελός, θαυμαστὸς σύμβουλος, Θεὸς ἰσχυρός, ἐξουσιαστής, ἄρχων εἰρήνης, πατὴρ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος· ἐγὼ γὰρ ἄξω εἰρήνην ἐπὶ τοὺς ἄρχοντας, εἰρήνην καὶ ὑγίειαν αὐτῷ.» (Ησ. 9,6)

Αλλά και ο τόπος γέννησης Αυτού, για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία ανακοινώνεται καιρό πριν.

Ο προφήτης Μιχαίας «Καὶ σύ, Βηθλεέμ, οἶκος τοῦ Ἐφραθά, ὀλιγοστὸς εἶ τοῦ εἶναι ἐν χιλιάσιν Ἰούδα· ἐκ σοῦ μοι ἐξελεύσεται τοῦ εἶναι εἰς ἄρχοντα ἐν τῷ Ἰσραήλ, καὶ αἱ ἔξοδοι αὐτοῦ ἀπ᾿ ἀρχῆς ἐξ ἡμερῶν αἰῶνος.» (Μιχ. 5,1)

(Και συ Βηθλεέμ, η άλλως λεγομένη και οίκος εφραθά, μικρά είσαι μεταξύ των πόλεων του Ιούδα. Δεν έχεις ούτε χιλίους κατοίκους. Αλλά από σε θα προέλθη εις δόξαν ιδικήν μου ένας ανήρ ο οποίος θα γίνη άρχων του ισραηλιτικού λαού. Η αρχή και η ενέργεια αυτού ξεπερνά την αρχήν των ημερών της δημιουργίας. Είναι ο Μεσσίας.)

Τελευταίος αυτών, ο Ιωάννης ο Πρόδρομος. Ο μέγας κήρυκας και διαλαλητής που προετοίμασε το λαό για την έλευση του Μεσσία.

Και ο ερχομός αυτού προφητεύεται απ’ τον προφήτη Μαλαχία «Ἰδοὺ ἐγὼ ἐξαποστέλλω τὸν ἄγγελόν μου, καὶ ἐπιβλέψεται ὁδὸν πρὸ προσώπου μου, καὶ ἐξαίφνης ἥξει εἰς τὸν ναὸν ἑαυτοῦ Κύριος, ὃν ὑμεῖς ζητεῖτε, καὶ ὁ ἄγγελος τῆς διαθήκης, ὃν ὑμεῖς θέλετε· ἰδοὺ ἔρχεται, λέγει Κύριος παντοκράτωρ.»( Μαλ. 3,1)

Και όταν έγιναν όλα αυτά και έφτασε το πλήρωμα του χρόνου, ο άσαρκος Θεός εσαρκώθη. Εσαρκώθη ο Κύριος για να σώσει το πλάσμα των χειρών του. Τον Αδάμ και όλο το γένος του.

Αδελφοί, τo παρόν κείμενο δεν έχει σκοπό να απαντήσει σε ερωτήματα που κάποια  απ’ αυτά, ίσως ποτέ δεν απασχόλησαν το νου μας.

Αποτελεί φόρο τιμής σε ένα Πατέρα της Ορθοδοξίας που αγωνίστηκε για την πίστη και το δόγμα και λυπάται βλέποντας το κατάντημα της διοικούσας εκκλησίας.

Άγιε Δαμασκηνέ ότι έγραψες, ότι έπραξες δεν έγινε άνευ λόγου. Αποτελείς παράδειγμα μίμησης και στήριγμα κραταιό, ειδικά στους χαλεπούς για την εκκλησία καιρούς.

Ποιος θα το ‘ λεγε ότι εκεί που χτύπησες την Ουνία και αγωνίστηκες ενάντια στον Παπισμό, ένας διάδοχός σου θα αναγνώριζε αυτοχειροτόνητους λαϊκούς με ράσα, θα συναγελαζόταν με παπικούς και παλαιοκαθολικές ιέρειες. Μάλλον Άγιέ μου εσύ δεν είχες την «αγάπη» που κάποιοι άλλοι έχουν.

Αχ, άγιε Δαμασκηνέ, στύλε της Ορθοδοξίας και πολέμιε της κακοδοξίας. Πρέσβευε στον Κύριο να φωτίσει τον τελευταίο διάδοχό σου και να τον επαναφέρει στην τάξη. Την τάξη των πατέρων και της Ορθοδόξου Παραδόσεως. Εκεί που οι βαφτίσεις γίνονται με πλήρη τριπλή κατάδυση στο ύδωρ. Εκεί που οι σχισματικοί δεν αναγνωρίζονται ως λειτουργοί του Θεού, εκεί που δεν τελούνται συνπροσευχές με αιρετικούς, εκεί που δεν κυκλοφορούν ιέρειες αιρετικών κακόδοξων οργανώσεων να διδάξουν ιερομονάχους και κληρικούς, εκεί που οι μάγοι και οι αστρολόγοι δεν φορούν πετραχήλι.

Προστάτευσε και την Μακεδονία μας την κατά κόσμον πατρίδα σου, από κάθε επιβολή εθνική ή θρησκευτική.