ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
«Ὃταν δὲ πάλιν εἰσαγάγῃ τὸν πρωτότοκον εἰς τὴν οἰκουμένην, λέγει· καὶ προσκυνησάτωσαν αὐτῷ πάντες ἄγγελοι Θεοῦ. καὶ πρὸς μὲν τοὺς ἀγγέλους λέγει· ὁ ποιῶν τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ πνεύματα, καὶ τοὺς λειτουργοὺς αὐτοῦ πυρὸς φλόγα· πρὸς δὲ τὸν ὑἱόν· ὁ θρόνος σου, ὁ Θεός, εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος· ῥάβδος εὐθύτητος ἡ ῥάβδος τῆς βασιλείας σου
(:Καὶ ὅταν θὰ εἰσαγάγει ὁ Πατὴρ μὲ δόξα καὶ δύναμη τὸν Υἱὸ ποὺ γεννήθηκε ἀπὸ Αὐτὸν πρὶν δημιουργηθεῖ ὅλη ἡ κτίση, γιὰ νὰ κρίνει τὴν οἰκουμένη, λέει: "Νὰ Τὸν προσκυνήσουν ὅλοι οἱ ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ". Ὁ Υἱὸς λοιπὸν ποὺ ἔγινε ἄνθρωπος εἶναι Κύριος καὶ τῶν ἀγγέλων· καὶ γιὰ τοὺς ἀγγέλους λέει: "Ὁ Θεὸς κάνει τοὺς ἀγγέλους Του ταχυκίνητους καὶ αἰθέριους σὰν τοὺς ἀνέμους, καὶ τοὺς λειτουργοὺς ποὺ Τὸν ὑπηρετοῦν λαμπροὺς καὶ δραστικοὺς σὰν τὴν πύρινη φλόγα". Γιὰ τὸν Υἱὸ ὅμως λέει: "Ὁ βασιλικός Σου θρόνος, Θεέ, μένει στερεὸς καὶ ἀσάλευτος στοὺς ἀτέλειωτους αἰῶνες. Ἡ βασιλική Σου ράβδος εἶναι ράβδος καὶ ἐξουσία εὐθύτητας καὶ δικαιοσύνης")» [Ἑβρ. 1,6-8].Ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστὸς ὀνομάζει ἔξοδο τὴν ἔνσαρκο ἔλευσὴ Του, ὅπως ὅταν λέγει: «Ἰδοὺ ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι (:Ἰδού, βγῆκε ὁ σπορέας ἔξω στὸ χωράφι γιὰ νὰ σπείρει)» [Ματθ. 13,4]· καὶ πάλι: «Ἐξῆλθον παρὰ τοῦ πατρὸς καὶ ἐλήλυθα εἰς τὸν κόσμον (:Ἤμουν στοὺς κόλπους τοῦ Πατρὸς μου ὡς γνήσιος Υἱός Του καὶ βγῆκα ἀπὸ τὸν Πατέρα ὅταν ἔγινα ἄνθρωπος καὶ ἦλθα στὸν κόσμο)» [Ἰω. 16,28]· καὶ σὲ πολλὰ σημεῖα μπορεῖ κανεὶς νὰ τὸ δεῖ αὐτό. Ὁ Παῦλος ὅμως τὴν ὀνομάζει εἴσοδο λέγοντας: «Ὃταν δὲ πάλιν εἰσαγάγῃ τὸν πρωτότοκον εἰς τὴν οἰκουμένην (:Καὶ ὅταν πάλι εἰσαγάγει τὸν πρωτότοκο Υἱό Του στὴν οἰκουμένη)», ἐννοῶντας εἴσοδο τὴν ἀνάληψη τῆς σάρκας.
Γιατί ὅμως μιλοῦν διαφορετικὰ γιὰ τὸ ἴδιο πρᾶγμα καὶ γιὰ ποιά αἰτία λέχθηκαν αὐτά; Φαίνεται ἀπὸ τὴν ἴδια τὴ σημασία τῶν λόγων. Ὁ Χριστὸς δηλαδὴ σωστὰ ὀνομάζει τὸν ἐρχομό Του ἔξοδο, ἐπειδὴ ἤμασταν ἔξω ἀπὸ τὸν Θεό. Καὶ ὅπως στὰ βασιλικὰ ἀνάκτορα οἱ φυλακισμένοι καὶ ἀντίπαλοι τοῦ βασιλιᾶ στέκουν ἀπ᾿ ἔξω καὶ ἐκεῖνος ποὺ θέλει νὰ τοὺς συμφιλιώσει δὲν τοὺς εἰσάγει μέσα, ἀλλὰ ὁ ἴδιος βγαίνει ἔξω καὶ μιλάει μαζί τους, ὥσπου νὰ τοὺς κάνει ἄξιους νὰ δοῦν τὸν βασιλιᾶ, τὸ ἴδιο ἔκαμε καὶ ὁ Χριστός. Πρῶτα λοιπὸν ἐξῆλθε πρὸς ἐμᾶς, δηλαδὴ ἔλαβε σάρκα, καὶ ἀφοῦ μᾶς εἶπε τὰ σχετικὰ μὲ τὸν βασιλιᾶ, τότε μᾶς εἰσήγαγε, ἀφοῦ μᾶς καθάρισε τὰ ἁμαρτήματα καὶ μᾶς συμφιλίωσε. Γι᾿ αὐτὸ ὀνομάζει τὴ Σάρκωσή Του ἔξοδο.
Ὁ Παῦλος ὅμως τὴν ὀνομάζει εἴσοδο, ἀπὸ μεταφορὰ ἐκείνων ποὺ κληρονομοῦν καὶ παραλαμβάνουν κάποια νομὴ καὶ κτῆμα. Γιατί λέγοντας: «Καὶ ὅταν πάλι εἰσαγάγει τὸν πρωτότοκο στὴν οἰκουμένη», αὐτὸ δηλώνει ὅταν τοῦ ἀναθέτει τὴν οἰκουμένη· τότε δηλαδὴ τὴν ἀπέκτησε ὁλόκληρη, ὅταν ἔγινε γνωστὸς σὲ αὐτήν. Καὶ δὲν τὰ λέγει αὐτὰ γιὰ τὸν Θεὸ Λόγο, ἀλλὰ γιὰ τὸν Χριστὸ ποὺ σαρκώθηκε. Καὶ σωστά. Γιατί, ἂν ἦταν μέσα στὸν κόσμο, ὅπως λέγει ὁ Ἰωάννης, καὶ ὁ κόσμος μέσῳ Αὐτοῦ δημιουργήθηκε, πῶς ἦταν δυνατὸ νὰ ἔρθει ἀλλιῶς, ἂν δὲν ἔπαιρνε σάρκα;
«Καὶ προσκυνησάτωσαν αὐτῷ (:καὶ νὰ Τὸν προσκυνήσουν)», λέγει, «πάντες ἄγγελοι Θεοῦ (:ὅλοι οἱ ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ)» [Ἑβρ. 1,6]. Ὅταν πρόκειται νὰ πεῖ κάτι μεγάλο καὶ ὑψηλό, τὸ προετοιμάζει καὶ τὸ κάνει εὐπρόσδεκτο παρουσιάζοντας τὸν Πατέρα νὰ εἰσάγει τὸν Υἱό. Καὶ πρόσεχε: Εἶπε παραπάνω ὅτι δὲν μᾶς μίλησε μέσῳ τῶν προφητῶν, ἀλλὰ μέσῳ τοῦ Υἱοῦ. Ἔδειξε ὅτι ὁ Υἱὸς εἶναι ἀνώτερος ἀπὸ τοὺς ἀγγέλους καὶ τὸ ἀπέδειξε αὐτὸ ἀπὸ τὸ ὄνομα καὶ ἀπὸ τὸ ὅτι παρουσίασε τὸν Πατέρα νὰ εἰσάγει στὸν κόσμο τὸν Υἱό. Ἐδῶ πλέον τὸ ἀποδεικνύει καὶ ἀπὸ ἄλλο πρᾶγμα. Ποιό λοιπὸν εἶναι αὐτό; Ἀπὸ τὴν προσκύνηση. Καὶ αὐτὸ δείχνει πόσο ἀνώτερος εἶναι· ὅσο δηλαδὴ ὁ κύριος ἀπὸ τὸν δοῦλο. Γι᾿ αὐτὸ ὅπως ἕνας, ποὺ εἰσάγει κάποιον στὰ ἀνάκτορα τοῦ βασιλιᾶ, προστάζει ἀμέσως νὰ Τὸν προσκυνήσουν ὅλοι οἱ ἀξιωματοῦχοι τῶν ἀνακτόρων, ἔτσι κάνει καὶ Αὐτός· μιλάει γιὰ τὴν εἴσοδο στὸν κόσμο τοῦ Λόγου ποὺ σαρκώθηκε καὶ γι᾿ αὐτὸ προσθέτει τό: «ἂς Τὸν προσκυνήσουν ὅλοι οἱ ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ».
Ἄραγε μόνο οἱ ἄγγελοι καὶ ὄχι οἱ ἄλλες δυνάμεις; Μακριὰ μιὰ τέτοια σκέψη. Γιατί, ἄκουσε τὰ ἑπόμενα: «Καὶ πρὸς μὲν τοὺς ἀγγέλους λέγει· ὁ ποιῶν τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ πνεύματα, καὶ τοὺς λειτουργοὺς αὐτοῦ πυρὸς φλόγα· πρὸς δὲ τὸν υἱόν· ὁ θρόνος σου, ὁ Θεός, εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος (:Καὶ γιὰ τοὺς ἀγγέλους λέει: "Ὁ Θεὸς κάνει τοὺς ἀγγέλους Του ταχυκίνητους καὶ αἰθέριους σὰν τοὺς ἀνέμους, καὶ τοὺς λειτουργοὺς ποὺ Τὸν ὑπηρετοῦν λαμπροὺς καὶ δραστικοὺς σὰν τὴν πύρινη φλόγα". Γιὰ τὸν Υἱὸ ὅμως λέει: "Ὁ βασιλικός Σου θρόνος, Θεέ, μένει στερεὸς καὶ ἀσάλευτος στοὺς ἀτέλειωτους αἰῶνες")» [Ἑβρ. 1,8].
Νὰ ἡ πιὸ μεγάλη διαφορά: ἐκεῖνοι δηλαδὴ εἶναι κτιστοί, ἐνῶ Αὐτὸς ἄκτιστος. Καὶ γιατί γιὰ τοὺς ἀγγέλους Του λέγει: «Αὐτὸς ποὺ κάνει», ἐνῶ γιὰ τὸν Υἱό Του δὲν εἶπε: «Αὐτὸς ποὺ κάνει»; Ἄν καὶ βέβαια μποροῦσε νὰ πεῖ ἔτσι τὴ διαφορά· γιὰ τοὺς ἀγγέλους του λέγει: «Αὐτὸς ποὺ κάνει τοὺς ἀγγέλους Του σὰν ἀνέμους», ἐνῶ γιὰ τὸν Υἱό: «ὁ Κύριος μὲ δημιούργησε»· καὶ πάλι: «ὁ Θεὸς Τὸν ἔκανε Κύριο καὶ Χριστό». Ἀλλὰ οὔτε ἐκεῖνο λέχθηκε γιὰ τὸν Χριστὸ Κύριο Υἱό, οὔτε αὐτὸ γιὰ τὸν Θεὸ Λόγο, ἀλλὰ γιὰ τὴ σάρκωση. Γιατί, ὅπου ἤθελε νὰ φανερώσει τὴν πραγματικὴ διαφορὰ δὲν περιέλαβε μόνο τοὺς ἀγγέλους, ἀλλὰ καὶ ὅλες τίς οὐράνιες δυνάμεις ποὺ Τὸν ὑπηρετοῦν. Βλέπεις μὲ ποιόν τρόπο καὶ μὲ πόση σαφήνεια ξεχωρίζει κτίσματα καὶ κτίστη, ὑπηρέτες καὶ κύριο, κληρονόμο καὶ γνήσιο Υἱὸ καὶ δούλους;
Στὸν Υἱὸ ὅμως λέγει: «Ὁ θρόνος σου, ὁ Θεός, εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος (:Ὁ βασιλικός Σου θρόνος, Θεέ, μένει στερεὸς καὶ ἀσάλευτος στοὺς ἀτέλειωτους αἰῶνες)». Ἰδοὺ ἕνα σύμβολο βασιλείας. «ῥάβδος εὐθύτητος ἡ ῥάβδος τῆς βασιλείας σου (:Ἡ βασιλική Σου ράβδος εἶναι ράβδος καὶ ἐξουσία εὐθύτητας καὶ δικαιοσύνης")». Νὰ πάλι καὶ ἄλλο σύμβολο βασιλείας.
Ἔπειτα πάλι στὸν Λόγο ποὺ σαρκώθηκε: «Ἠγάπησας δικαιοσύνην καὶ ἐμίμησας ἀνομίαν· διὰ τοῦτο ἔχρισέ σε, ὁ Θεός, ὁ Θεὸς σου ἔλαιον ἀγαλλιάσεως παρὰ τοὺς μετόχους σου (:Ἀγάπησες τὴ δικαιοσύνη καὶ μίσησες τὴν ἀδικία. Γι᾿ αὐτό, Θεέ, ὁ Πατήρ Σου, ὁ Ὁποῖος ὡς πρὸς τὴν ἀνθρώπινη φύση Σου εἶναι Θεός Σου, Σὲ ἔχρισε μὲ τὸ χρῖσμα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ποὺ φέρει χαρὰ καὶ ἀγαλλίαση σὲ Αὐτὸν ποὺ τὸ παίρνει. Καὶ Σοῦ ἔδωσε τὸ χρῖσμα αὐτὸ ἀσυγκρίτως τελειότερο ἀπ᾿ ὅτι σὲ ἐκείνους ποὺ μετέχουν μαζὶ μὲ Ἐσένα στὴ χρίσῃ αὐτή· διότι δὲν ἔδωσε καὶ σὲ Σένα τὸ Ἅγιο Πνεῦμα σὲ περιορισμένο βαθμό, ὅπως στοὺς ἄλλους πιστούς, ἀλλά Σου τὸ ἔδωσε ὁλόκληρο)» [Ἑβρ. 1,9]. Τί σημαίνει «ὁ Θεός σου»; Ἐπειδὴ δηλαδὴ εἶπε κάτι μεγάλο, πάλι τὸ μετριάζει.
Ἐδῶ ἔβαλε ἐναντίον τῶν Ἰουδαίων, καὶ ἐναντίον τῶν ὀπαδῶν τοῦ Παύλου τοῦ Σαμοσατέα, τῶν ὀπαδῶν τοῦ Ἀρείου, καὶ ἐναντίον τοῦ Μαρκέλλου, τοῦ Σαβελλίου καὶ τοῦ Μαρκίωνα. Πῶς; Ἐναντίον τῶν Ἰουδαίων, δείχνοντας πὼς ὁ Ἴδιος εἶναι καὶ Θεὸς καὶ ἄνθρωπος. Ἐναντίον τῶν ἄλλων, δηλαδὴ τῶν ὀπαδῶν τοῦ Παύλου τοῦ Σαμοσατέα, λέγοντας αὐτὰ γιὰ τὴν αἰώνια ὕπαρξη καὶ τὴν ἄκτιστη οὐσία Του· γιατί τό «ὁ θρόνος σου, ἐσὺ ποὺ εἶσαι Θεός, θὰ παραμείνει στοὺς αἰῶνες τῶν αἰώνων», τὸ ἀνέφερε σὲ ἀντιδιαστολὴ πρὸς τὸ «ἔκαμε». Ἐναντίον τῶν ὀπαδῶν τοῦ Ἀρείου λέγει πάλι τὸ ἴδιο καὶ ὅτι δὲν εἶναι δοῦλος· ἂν ὅμως εἶναι κτίσμα, εἶναι δοῦλος. Πρὸς τὸν Μάρκελλο καὶ τοὺς ἄλλους, ὅτι αὐτὰ τὰ πρόσωπα εἶναι δύο, διαφορετικὰ κατὰ τὴν ὑπόσταση. Πρὸς τοὺς Μαρκιωνιστές, ὅτι δὲν χρίεται ἡ θεία φύση, ἀλλὰ ἡ ἀνθρώπινη.
Ἔπειτα λέγει: «περισσότερο ἀπὸ τοὺς μετόχους σου». Ποιοὶ ὅμως εἶναι οἱ μέτοχοι, παρὰ οἱ ἄνθρωποι; Δηλαδή, ὁ Χριστὸς δὲν ἔλαβε τὸ Πνεῦμα μὲ μέτρο, σὲ περιορισμένο βαθμό, ἀλλὰ ἐξ ὁλοκλήρου [βλ. καὶ Ἰω. 3,34: «Ὅν γὰρ ἀπέστειλεν ὁ Θεός, τὰ ῥήματα τοῦ Θεοῦ λαλεῖ· οὐ γὰρ ἐκ μέτρου δίδωσιν ὁ Θεὸς τὸ Πνεῦμα (:Ὁ Ἰησοῦς Χριστός, τὸν ὁποῖο ἀπέστειλε ὁ Θεός, δὲν λέει τίποτε τὸ δικό Του, ἀλλὰ λέει τὰ λόγια τοῦ Θεοῦ. Καὶ τὰ διδάσκει αὐτὰ ἀλάνθαστα, διότι ὁ Θεὸς δὲν Τοῦ ἔδωσε τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ὅπως κάποτε στοὺς προφῆτες περιορισμένα καὶ σὲ ὁρισμένες στιγμὲς τῆς ζωῆς τους, ἀλλά Τοῦ τὸ ἔδωσε ὁλοκληρωτικά, ἀδιάκοπα καὶ ἀπεριόριστα· καὶ συνεπῶς αὐτὸς κατέχει τὴν πλήρη καὶ ἀπόλυτη θεϊκὴ ἀποκάλυψη καὶ διδάσκει μὲ ἀκρίβεια τὴ διδασκαλία τοῦ Θεοῦ)»].
Βλέπεις πῶς συνδέει πάντοτε στὸν λόγο γιὰ τὴν ἄκτιστη φύση καὶ τὸν λόγο γιὰ τὴν οἰκονομία; Τί ὑπάρχει σαφέστερο ἀπ᾿ αὐτό; Εἶδες πὼς δὲν εἶναι τὸ ἴδιο, κτίσμα καὶ γέννημα; Γιατί δὲν θὰ τὰ ξεχώριζε καὶ πρὸς ἀντιδιαστολή τοῦ «ἔκαμε» δὲν θὰ πρόσθετε τό: «στὸν Υἱό του ὅμως εἶπε, ὁ θρόνος Σου, ἐσὺ ποὺ εἶσαι Θεός, θὰ παραμείνει στοὺς αἰῶνες τῶν αἰώνων»· οὔτε τὸ ὄνομα «Υἱὸς» θὰ τὸ ἀποκαλοῦσε ἀνώτερο ὄνομα· ἂν σήμαινε τὸ ἴδιο τὸ γέννημα εἶναι τὸ ἴδιο, καὶ ἐκεῖνοι δημιουργήθηκαν, ποιά εἶναι ἡ διαφορά; Νὰ πάλι τὸ «ὁ Θεὸς» μὲ τὸ ἄρθρο.
Καὶ πάλι λέγει: «Καὶ σὺ κατ᾿ ἀρχάς, Κύριε, τὴν γῆν ἐθεμελίωσας, καὶ ἔργα τῶν χειρῶν σού εἰσιν οἱ οὐρανοί· αὐτοὶ ἀπολοῦνται, σὺ δὲ διαμένεις· καὶ πάντες ὡς ἱμάτιον παλαιωθήσονται, καὶ ὡσεὶ περιβόλαιον ἑλίξεις αὐτούς, καὶ ἀλλαγήσονται· σὺ δὲ ὁ αὐτὸς εἶ, καὶ τὰ ἔτη σου οὐκ ἐκλείψουσι (:Καὶ πάλι ἡ Ἁγία Γραφὴ λέει γιὰ τὸν Υἱό: "Κι Ἐσύ, Κύριε, στὴν ἀρχὴ τῆς δημιουργίας στήριξες τὴ γῆ καὶ τὴν ἑδραίωσες μέσα στὸ οὐράνιο στερέωμα, καὶ ἔργα τῶν χειρῶν Σου εἶναι οἱ οὐρανοί. Αὐτοὶ θὰ χάσουν τὸ σημερινό τους σχῆμα καὶ θὰ ἐξαφανιστοῦν. Ἐσὺ ὅμως παραμένεις ἀναλλοίωτος καὶ ἀμετάβλητος. Καὶ ὅλος ὁ κόσμος θὰ παλιώσει σὰν ἕνα ἔνδυμα. Καὶ ἐσὺ θὰ τὸν περιστρέψεις καὶ θὰ τὸν περιτυλίξεις σὰν ἐξωτερικὸ ροῦχο ποὺ φοροῦν οἱ ἄνθρωποι θὰ ἀλλάξει καὶ θὰ γίνει καινούργιος. Ἐσὺ ὅμως εἶσαι πάντοτε ὁ ἴδιος, καὶ τὰ ἔτη Σου θὰ εἶναι ἀτελείωτα")».
Γιὰ νὰ μὴ νομίσεις, ἀκούοντας τὴ φράση: «Καὶ ὅταν παρουσιάζει τὸν πρωτότοκο στὴν οἰκουμένη», ὅτι εἶναι δῶρο ποὺ Τοῦ δόθηκε τελευταῖα, αὐτὸ καὶ παραπάνω τὸ διόρθωσε, καὶ πάλι τὸ διορθώνει λέγοντας: «Κατ᾿ ἀρχάς (:Στὴν ἀρχὴ τῆς δημιουργίας)»· ὄχι τώρα, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν ἀρχή. Νὰ, πάλι καταφέρει καίριο πλῆγμα καὶ στὸν Παῦλο τὸν Σαμοσατέα καὶ στὸν Ἄρειο προσαρμόζοντας στὸν Υἱὸ αὐτὰ ποὺ λέγονται γιὰ τὸν Πατέρα. Μαζὶ μὲ αὐτὸ ὅμως ὑπαινίχτηκε καὶ κάποιο ἄλλο πρόσθετο ἔργο, μεγαλύτερο ἀπὸ αὐτό. Ὑπαινίχτηκε δηλαδὴ τὴ μεταμόρφωση τοῦ κόσμου λέγοντας: «Καὶ πάντες ὡς ἱμάτιον παλαιωθήσονται, καὶ ὡσεὶ περιβόλαιον ἑλίξεις αὐτούς, καὶ ἀλλαγήσονται (:Καὶ ὅλος ὁ κόσμος θὰ παλιώσει σὰν ἕνα ἔνδυμα καὶ ἐσὺ θὰ τὸν περιστρέψεις καὶ θὰ τὸν περιτυλίξεις σὰν ἐξωτερικὸ ροῦχο ποὺ φοροῦν οἱ ἄνθρωποι· θὰ ἀλλάξει καὶ θὰ γίνει καινούργιος)» [Ἑβρ. 1,10-12].
Αὐτὸ τὸ λέγει καὶ στὴν πρὸς Ρωμαίους, ὅτι δηλαδὴ θὰ μεταμορφώσει τὸν κόσμο. Καὶ γιὰ νὰ δηλώσει πόσο εὔκολο εἶναι τὸ πρᾶγμα πρόσθεσε: «ἑλίξεις αὐτούς (:θὰ περιστρέψεις τὸν κόσμο καὶ θὰ τὸν περιτυλίξεις σὰν ἐξωτερικὸ ροῦχο ποὺ φοροῦν οἱ ἄνθρωποι)». Ὅπως δηλαδὴ θὰ τύλιγε κάποιος ἕνα μανδύα, ἔτσι Αὐτὸς θὰ τυλίξει καὶ θὰ ἀλλάξει τὸν κόσμο. Ἄν ὅμως κάνει τόσο εὔκολα τὴν πρὸς τὸ καλύτερο καὶ τὸ ἀνώτερο μεταμόρφωση καὶ δημιουργία, θὰ χρειαζόταν κάποιον ἄλλον στὴν κατώτερη δημιουργία; Μέχρι πότε δὲν θὰ ντρέπεστε; Συγχρόνως ὅμως αὐτὸ εἶναι καὶ πάρα πολὺ μεγάλη παρηγοριά, ἡ γνώση ὅτι δὲν θὰ εἶναι ἔτσι τὰ πράγματα, ἀλλὰ τὰ πάντα θὰ μεταβληθοῦν καὶ ὅλα θὰ ἀλλάξουν, ἐνῶ Αὐτὸς παραμένει διαρκῶς ζωντανὸς καὶ αἰώνια ζεῖ. «Σὺ δὲ ὁ αὐτὸς εἶ (:Ἐσὺ ὅμως εἶσαι πάντοτε ὁ Ἴδιος)», λέγει, «καὶ τὰ ἔτη σου οὐκ ἐκλείψουσι (:καὶ τὰ ἔτη Σου θὰ εἶναι ἀτελείωτα)» [Ἑβρ. 1,12].
«Πρὸς τίνα δὲ τῶν ἀγγέλων εἴρηκὲ ποτε· κάθου ἐκ δεξιῶν μου ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου; (: Σὲ ποιόν ἄλλωστε ἀπὸ τοὺς ἀγγέλους ἔχει πεῖ ποτὲ ὁ ἐπουράνιος Πατέρας: "Κάθισε τώρα μετὰ τὴν Ἀνάληψή σου στὰ δεξιά μου, ὡσότου ὑποτάξω τοὺς ἐχθρούς σου νικημένους κάτω ἀπὸ τὰ πόδια Σου ὡς ὑποπόδιο, γιὰ νὰ ἔχεις αἰωνίως ἀδιαφιλονίκητη τὴν ἐξουσία"; Σὲ κανέναν)» [Ἑβρ. 1,13]. Νά, πάλι τοὺς ἐνθαρρύνει, ἀφοῦ πρόκειται οἱ ἐχθροί τους νὰ ἡττηθοῦν καὶ ἐχθροί τους εἶναι οἱ ἴδιοι ποὺ εἶναι καὶ ἐχθροὶ τοῦ Χριστοῦ. Αὐτὸ πάλι εἶναι γνώρισμα βασιλικῆς ἐξουσίας, ἰσοτιμίας, τιμῆς, ὄχι ἀδυναμίας, τὸ νὰ ὀργίζεται ὁ Πατέρας γιὰ αὐτὰ ποὺ γίνονται στὸν Υἱό. Αὐτὸ εἶναι δεῖγμα πολλῆς ἀγάπης καὶ γνησιότητας, σὰν ἀπὸ πατέρα πρὸς υἱό. Ἐκεῖνος δηλαδὴ ποὺ ὀργίζεται γι᾿ αὐτόν, πῶς εἶναι ξένος ἀπὸ αὐτόν;
«Ὡσότου ὑποτάξω τοὺς ἐχθρούς σου νικημένους κάτω ἀπὸ τὰ πόδια Σου ὡς ὑποπόδιο, γιὰ νὰ ἔχεις αἰωνίως ἀδιαφιλονίκητη τὴν ἐξουσία». Αὐτὸ λέγει καὶ στὸν δεύτερο ψαλμό: «Ὁ κατοικῶν ἐν οὐρανοῖς ἐκγελάσεται αὐτούς, καὶ ὁ Κύριος ἐκμυκτηριεῖ αὐτούς. τότε λαλήσει πρὸς αὐτοὺς ἐν ὀργῇ αὐτοῦ καὶ ἐν τῷ θυμῷ αὐτοῦ ταράξει αὐτούς (:Ἀλλὰ ὁ Θεὸς ποὺ κατοικεῖ στοὺς οὐρανοὺς θὰ γελάσει περιφρονητικὰ μαζί τους καὶ ὁ Κύριος θὰ τοὺς περιπαίξει καὶ θὰ τοὺς χλευάσει. Κι ἀμέσως τότε θὰ μιλήσει σὲ αὐτοὺς μὲ ἀγανάκτηση καὶ θὰ τοὺς συνταράξει μὲ τὴν τρομερὴ ἔκρηξη τοῦ θυμοῦ Του)» [Ψαλμ. 2,4-5].
Καὶ πάλι Αὐτὸς λέγει: «Πλὴν τοὺς ἐχθρούς μου ἐκείνους, τοὺς μὴ θελήσαντάς με βασιλεῦσαι ἐπ᾿ αὐτούς, ἀγάγετε ὧδε καὶ κατασφάξατε αὐτοὺς ἔμπροσθέν μου (:Ἀλλὰ καὶ τοὺς ἐχθρούς μου ἐκείνους ποὺ δὲν μὲ θέλησαν γιὰ βασιλιᾶ τους, φέρτε τους ἐδῶ καὶ κατασφᾶξτε τους μπροστά μου)» [Λουκᾶ 19,27]. Τὸ ὅτι βέβαια εἶναι δικά Του τὰ λόγια, ἄκουσε τί λέγει καὶ ἀλλοῦ: «Ποσάκις ἠθέλησα ἐπισυνάξαι τὰ τέκνα σου ὃν τρόπον ὄρνις τὴν ἑαυτῆς νοσσιὰν ὑπὸ τὰς πτέρυγας, καὶ οὐκ ἠθελήσατε! ἰδοὺ ἀφίεται ὑμῖν ὁ οἶκος ὑμῶν ἔρημος (:Πόσες φορὲς θέλησα νὰ συμμαζέψω τὰ παιδιά σου μὲ τὴ στοργὴ ποὺ ἔχει ἡ κλῶσσα καθὼς μαζεύει τὸ πλῆθος τῶν μικρῶν πουλιῶν της κάτω ἀπὸ τίς φτεροῦγες της! Καὶ δὲν θελήσατε! Ἰδού, γιὰ τιμωρία σας ἀφήνεται ὁ οἶκος σας ἔρημος καὶ ἀπροστάτευτος ἀπὸ τὸν Θεό)» [Λουκᾶ 13,34].
Καὶ πάλι: «Διὰ τοῦτο λέγω ὑμῖν ὅτι ἀρθήσεται ἀφ᾿ ὑμῶν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ καὶ δοθήσεται ἔθνει ποιοῦντι τοὺς καρποὺς αὐτῆς (:Γι᾿ αὐτὸ σᾶς λέω ὅτι θὰ ἀφαιρεθεῖ ἀπό σᾶς ἡ βασιλεία καὶ ἡ ἰδιαίτερη προστασία τοῦ Θεοῦ καὶ θὰ δοθεῖ σὲ ἔθνος τὸ ὁποῖο θὰ παράγει τὰ ἀγαθὰ ἔργα, ποὺ εἶναι οἱ καρποὶ τῆς βασιλείας αὐτῆς)» [Ματθ. 21,43]. Καὶ πάλι: «Καὶ ὁ πεσὼν ἐπὶ τὸν λίθον τοῦτον συνθλασθήσεται· ἐφ᾿ ὃν δ᾿ ἂν πέσῃ, λικμήσει αὐτόν (:Καὶ ἐκεῖνος ποὺ θὰ πέσει μὲ ἐχθρικὲς διαθέσεις πάνω στὸν λίθο αὐτὸν τὸν ἀκρογωνιαῖο θὰ τσακιστεῖ˙ ἐπιπλέον, σὲ ὅποιον πέσει βαρὺς ὁ λίθος αὐτὸς θὰ τὸν κομματιάσει καὶ θὰ τὸν σκορπίσει σὰν σκόνη. Ὅποιος δηλαδὴ πολεμήσει τὸν Χριστό, θὰ ἀντικρύσει τὴν ὀργή Του καὶ θὰ καταλήξει στὸν ὄλεθρο καὶ τὸν ἀφανισμό)» [Ματθ. 21,44]. Ἄλλωστε Αὐτὸς ποὺ πρόκειται νὰ τοὺς κρίνει ἐκεῖ, πολὺ περισσότερο θὰ τοὺς τιμωρήσει ἐδῶ γιὰ τὴν ἀπρέπειά τους πρὸς αὐτόν. Ἑπομένως τό «ὥσπου νὰ θέσω τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιο τῶν ποδῶν σου», εἶναι ἀπόδειξη τιμῆς μόνο πρὸς τὸν Υἱό.
«Oὐχὶ πάντες εἰσὶ λειτουργικὰ πνεύματα εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα διὰ τοὺς μέλλοντας κληρονομεῖν σωτηρίαν; (:Δὲν εἶναι ὅλοι οἱ ἄγγελοι ὑπηρετικὰ πνεύματα, ποὺ ἐνεργοῦν ὄχι ἀπὸ δική τους πρωτοβουλία, ἀλλὰ ἀποστέλλονται ἀπὸ τὸν Θεὸ γιὰ νὰ ὑπηρετοῦν ἐκείνους ποὺ πρόκειται νὰ κληρονομήσουν τὴν αἰώνια ζωή;)» [Ἑβρ. 1,14]. «Τί τὸ παράξενο», λέγει, «ἂν ὑπηρετοῦν τὸν Υἱό, ὅταν βοηθοῦν καὶ γιὰ τὴ δική μας σωτηρία;» Πρόσεχε πῶς ἐξυψώνει τὸ φρόνημά τους καὶ δείχνει τὴ μεγάλη τιμὴ ποὺ μᾶς κάνει ὁ Θεός, ἐφόσον ὅρισε τοὺς ἀγγέλους, ποὺ εἶναι ἀνώτεροι ἀπό μᾶς, νὰ ἔχουν αὐτὴν τὴν ὑπηρεσία ποὺ εἶναι πρὸς ὄφελός μας. Ὅπως θὰ μποροῦσε νὰ πεῖ κάποιος· «σὲ αὐτὸ τοὺς χρησιμοποιεῖ», λέγει, «αὐτὴ εἶναι ἡ ὑπηρεσία τῶν ἀγγέλων, τὸ νὰ διακονοῦν τὸν Θεὸ γιὰ τὴ δική μας σωτηρία». Ὥστε αὐτὸ εἶναι τὸ ἔργο τῶν ἀγγέλων, τὸ νὰ κάνουν τὰ πάντα γιὰ τὴ σωτηρία τῶν ἀδελφῶν· ἢ καλύτερα τὸ ἔργο εἶναι τοῦ Χριστοῦ, γιατί Αὐτὸς ὡς Κύριος σώζει, ἐνῶ αὐτοὶ εἶναι δοῦλοι. Καὶ ἐμεῖς εἴμαστε δοῦλοι καὶ σύνδουλοι τῶν ἀγγέλων. «Γιατί», λέγει, «βλέπετε μὲ ἀνοικτὸ τὸ στόμα πρὸς τοὺς ἀγγέλους; Δοῦλοι εἶναι τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ καὶ πολλὲς φορὲς στέλνονται γιὰ μᾶς καὶ ὑπηρετοῦν γιὰ τὴ δική μας σωτηρία». Ὥστε εἶναι ὁμόδουλοί μας. Σκεφτεῖτε πὼς δὲν δίνει μεγάλη διαφορὰ στὰ κτίσματα, ἂν καὶ εἶναι μεγάλη ἡ ἀπόσταση ἀνάμεσα στοὺς ἀγγέλους καὶ στοὺς ἀνθρώπους. Ὅμως τοὺς κατεβάζει κοντά μας, σὰν νὰ λέγει: «γιὰ μᾶς κουράζονται, γιὰ μᾶς τρέχουν, ἐμᾶς, ὅπως θὰ μποροῦσε νὰ πεῖ κάποιος, ὑπηρετοῦν. Αὐτὴ εἶναι ἡ ὑπηρεσία τους, τὸ νὰ στέλνονται παντοῦ γιὰ μᾶς».
Καὶ μὲ αὐτὰ τὰ παραδείγματα εἶναι γεμάτη καὶ ἡ Παλαιὰ καὶ ἡ Καινὴ Διαθήκη. Ὅταν δηλαδὴ φέρνουν χαρμόσυνο ἄγγελμα στοὺς ποιμένες, στὴ Μαρία, στὸν Ἰωσήφ, ὅταν κάθονται στὸ μνῆμα, ὅταν στέλνονται νὰ ποῦν στοὺς μαθητές: «Ἂνδρες Γαλιλαῖοι, τί ἑστήκατε ἐμβλέποντες εἰς τὸν οὐρανόν; οὗτος ὁ Ἰησοῦς ὁ ἀναληφθεὶς ἀφ᾿ ὑμῶν εἰς τὸν οὐρανόν, οὕτως ἐλεύσεται, ὃν τρόπον ἐθεάσασθε αὐτὸν πορευόμενον εἰς τὸν οὐρανόν (:Ἄνδρες Γαλιλαῖοι, γιατί στέκεστε καὶ παρατηρεῖτε μὲ βλέμμα ἀκίνητο στὸν οὐρανό; Αὐτὸς ὁ Ἰησοῦς, ποὺ ἀναλήφθηκε ἀπὸ ἀνάμεσά σας στὸν οὐρανό, θὰ ἔλθει μὲ τὸν ἴδιο τρόπο, μὲ τὸ σῶμα Του δηλαδὴ καὶ καθισμένος πάνω σὲ σύννεφο, ὅπως Τὸν εἴδατε καὶ τώρα γεμᾶτοι θαυμασμὸ καὶ κατάπληξη νὰ πηγαίνει στὸν οὐρανό)» [Πράξ. 1,11], ὅταν ἐλευθερώνουν τὸν Πέτρο ἀπὸ τὴ φυλακή, ὅταν μιλοῦν στὸν Φίλιππο, πῶς δὲν μᾶς ὑπηρετοῦν; Σκέψου λοιπὸν πόση εἶναι ἡ τιμή, ὅταν ὁ Θεὸς στέλνει διακόνους τοὺς ἀγγέλους σὰν πρὸς φίλους, ὅταν ἄγγελος παρουσιάζεται στὸν Κορνήλιο, ὅταν ἄγγελος βγάζει ὅλους τοὺς ἀποστόλους ἀπὸ τὴ φυλακὴ καὶ λέγει: «Πορεύεσθε, καὶ σταθέντες λαλεῖτε ἐν τῷ ἱερῷ τῷ λαῷ πάντα τὰ ῥήματα τῆς ζωῆς ταύτης (:Πηγαίνετε ἀμέσως καὶ σταθεῖτε γεμᾶτοι θάρρος στὸν ἱερὸ περίβολο τοῦ ναοῦ καὶ κηρύξατε δημόσια στὸν λαὸ ὅλα τὰ λόγια τῆς νέας αὐτῆς ζωῆς, τὴν ὁποία σᾶς μετέδωσε ὁ Ἰησοῦς καὶ ἀπὸ πεῖρα γνωρίσατε)» [Πράξ. 5,20]. Καὶ γιατί λέγω τὰ ἄλλα; Καὶ στὸν ἴδιο τὸν Παῦλο ἄγγελος παρουσιάζεται.
Βλέπεις ὅτι μᾶς ὑπηρετοῦν γιὰ τὸν Θεό, καὶ ὅτι μᾶς ὑπηρετοῦν στὰ πολὺ μεγάλα πράγματα; Γι᾿ αὐτὸ λέγει ὁ Παῦλος: «Εἴτε Παῦλος εἴτε Ἀπολλὼς εἴτε Κηφᾶς εἴτε κόσμος εἴτε ζωὴ εἴτε θάνατος εἴτε ἐνεστῶτα εἴτε μέλλοντα, πάντα ὑμῶν ἐστιν (:Εἴτε ὁ Παῦλος, εἴτε ὁ Ἀπολλώς, εἴτε ὁ Κηφάς, εἴτε ὁλόκληρος ὁ κόσμος, εἴτε ἡ ζωή, εἴτε ὁ θάνατος, εἴτε ὅσα ὑπάρχουν τώρα εἴτε ὅσα θὰ ὑπάρχουν στὸ μέλλον, ὅλα εἶναι δικά σας καὶ θὰ ὑπηρετοῦν τὴν σωτηρία σας)» [Α΄ Κορ. 3,22]. Στάλθηκε βέβαια καὶ ὁ Υἱός, ὄχι ὅμως ὡς διάκονος, οὔτε ὡς ὑπηρέτης, ἀλλὰ ὡς Υἱὸς καὶ μονογενὴς καὶ θέλοντας τὰ ἴδια μὲ τὸν Πατέρα. Ἢ καλύτερα, δὲν στάλθηκε, γιατί δὲν πῆγε ἀπὸ τόπο σὲ τόπο, ἀλλὰ ἀνέλαβε σάρκα. Οἱ ἄγγελοι ὅμως ἀλλάζουν τόπους καὶ ἀφήνοντας τοὺς πρώτους στοὺς ὁποίους βρίσκονται, ἔτσι ἔρχονται σὲ ἄλλους στοὺς ὁποίους δὲν ἦταν. Καὶ ἐνθαρρύνοντας πάλι αὐτοὺς λέγει: «Γιατί φοβᾶστε; Οἱ ἄγγελοι μᾶς ὑπηρετοῦν».
Καὶ ἀφοῦ εἶπε γιὰ τὸν Υἱὸ καὶ τὰ σχετικὰ μὲ τὴν οἰκονομία τοῦ Θεοῦ, τὴ δημιουργία καὶ τὴ βασιλεία, καὶ ἀφοῦ ἔδειξε τὴν ἰσοτιμία Του πρὸς τὸν Πατέρα καὶ ὅτι ὡς Κύριος ἐξουσιάζει ὄχι μόνο τοὺς ἀνθρώπους, ἀλλὰ καὶ τίς οὐράνιες δυνάμεις, στὴ συνέχεια ὁ Παῦλος τοὺς προτρέπει, μιλῶντας ἔτσι, ὥστε νὰ προσέχουμε σὲ αὐτὰ ποὺ ἀκούσαμε, καὶ λέγει: «Διὰ τοῦτο δεῖ περισσοτέρως ἡμᾶς προσέχειν τοῖς ἀκουσθεῖσι, μὴ ποτε παραῤῥυῶμεν (:Ὁ Υἱὸς λοιπὸν εἶναι ἀσυγκρίτως ἀνώτερος ἀπὸ τοὺς ἀγγέλους. Γι᾿ αὐτὸ κι ἐμεῖς πρέπει νὰ προσέχουμε πολὺ περισσότερο σὲ ἐκεῖνα ποὺ ἀκούσαμε μὲ τὸ κήρυγμα, διότι ὅλα αὐτὰ εἶναι λόγοι τοῦ Υἱοῦ καὶ τῶν Ἀποστόλων Του. Εἶναι ἐπιτακτικὴ ἀνάγκη νὰ προσέχουμε, μήπως ἀπὸ ἀπροσεξία μᾶς συμβεῖ νὰ παρασυρθοῦμε καὶ πέσουμε ἔξω)» [Ἑβρ. 2,1].
Ἐδῶ ἤθελε νὰ πεῖ ὅτι πρέπει νὰ τὰ προσέχουμε περισσότερο ἀπὸ τὸν νόμο, ἀλλὰ τὸ παρασιώπησε· τὸ κάνει ὅμως φανερὸ μὲ αὐτὸ ποὺ λέγει, ὄχι μὲ συμβουλὴ οὔτε μὲ προτροπή, γιατί ἔτσι ἦταν καλύτερα. «Εἰ γὰρ ὁ δι᾿ ἀγγέλων λαληθεὶς λόγος (:Καὶ ἀλίμονό μας ἐὰν πέσουμε ἔξω· διότι, ἐὰν ὁ νόμος ποὺ ἀνήγγειλε ὁ Θεὸς στὸν Μωυσῆ διαμέσου ἀγγέλων)», λέγει, «ἐγένετο βέβαιος, καὶ πᾶσα παράβασις καὶ παρακοὴ ἔλαβεν ἔνδικον μισθαποδοσίαν (:ἀποδείχτηκε ἔγκυρος καὶ ἰσχυρός, καὶ κάθε παράβασή του καὶ παρακοὴ τιμωρήθηκε δίκαια μὲ τὴν ἀνάλογη τιμωρία), πῶς ἡμεῖς ἐκφευξόμεθα τηλικαύτης ἀμελήσαντες σωτηρίας; ἥτις ἀρχὴν λαβοῦσα λαλεῖσθαι διὰ τοῦ Κυρίου, ὑπὸ τῶν ἀκουσάντων εἰς ἡμᾶς ἐβεβαιώθη (:πῶς ἐμεῖς θὰ ξεφύγουμε τὴν τιμωρία, ἐὰν ἀμελήσουμε μιὰ τόσο μεγάλη καὶ σπουδαία σωτηρία; Τὴ σωτηρία αὐτὴ δέν μᾶς τὴ γνωστοποίησαν κάποιοι ἄγγελοι, ὅπως ἔγινε στὸν νόμο, ἀλλὰ ἀφοῦ ἄρχισε νὰ τὴν κηρύττει ὁ Ἴδιος ὁ Κύριος, μᾶς τὴν παρέδωσαν ὡς ἀληθινὴ καὶ ἀξιόπιστη οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι ποὺ τὴν ἄκουσαν κατευθεῖαν ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ Κυρίου)» [Ἑβρ. 2,2-3].
Γιατί πρέπει ἐμεῖς νὰ προσέχουμε περισσότερο σὲ αὐτὰ ποὺ ἀκούσαμε; Δὲν εἶναι καὶ ἐκεῖνα καὶ αὐτὰ τοῦ Θεοῦ; Ἢ λοιπὸν λέγει ὅτι πρέπει νὰ τὰ ἀκοῦμε περισσότερο ἀπὸ τὸν μωσαϊκὸ νόμο ἢ ὅτι σὲ μεγαλύτερο βαθμὸ πρέπει νὰ τὰ προσέχουμε· δὲν κάνει σύγκριση, μακριὰ μιὰ τέτοια σκέψη. Ἐπειδὴ λοιπὸν ἀπὸ τὸν πολὺ χρόνο εἶχαν μεγάλη ὑπόληψη γιὰ τὴν Παλαιὰ Διαθήκη, ἐνῶ αὐτὰ σὰν νέα ἀκόμη τὰ περιφρονοῦσαν, δείχνει μὲ κῦρος ὅτι σὲ αὐτὰ πρέπει νὰ προσέχουν περισσότερο. Πῶς; Σὰν νὰ λέγει ὅτι τοῦ Θεοῦ εἶναι βέβαια καὶ αὐτὰ καὶ ἐκεῖνα, ἀλλὰ ὄχι μὲ ὅμοιο τρόπο. Καὶ αὐτό μᾶς τὸ δείχνει ὕστερα. Πρῶτα ὅμως τὸ δείχνει λιγότερο καθαρὰ καὶ στὴ συνέχεια πιὸ φανερά, λέγοντας: «Εἰ γὰρ ἡ πρώτη ἐκείνη ἦν ἄμεμπτος, οὐκ ἂν δευτέρας ἐζητεῖτο τόπος (:Εἶναι πραγματικὰ ἀνώτερη καὶ καλύτερη ἡ νέα διαθήκη· διότι ἐὰν ἡ πρώτη ἐκείνη ἦταν τέλεια καὶ δὲν εἶχε ἐλλείψεις, δὲν θὰ ὑπῆρχε ἀνάγκη νὰ εἰσαχθεῖ καὶ νὰ συναφθεῖ δεύτερη)» [Ἑβρ. 8,7]· καὶ πάλι: «Ἐν τῷ λέγειν καινὴν πεπαλαίωκε τὴν πρώτην· τὸ δὲ παλαιούμενον καὶ γηρᾶσκον ἐγγὺς ἀφανισμοῦ (:Μιλῶντας δηλαδὴ ὁ Θεὸς γιὰ Νέα Διαθήκη, μὲ αὐτὸ ποὺ εἶπε κατέστησε παλαιὰ τὴν πρώτη. Κι ἐκεῖνο ποὺ παλιώνει καὶ γηράσκει, κοντεύει νὰ ἐξαφανιστεῖ)» [Ἑβρ. 8,13] καὶ πολλὰ ἄλλα τέτοια. Ἀλλὰ δὲν τολμᾷ ἀκόμη νὰ πεῖ κάτι τέτοιο στὴν ἀρχή, μέχρι ποὺ νὰ προσελκύσει καὶ νὰ κερδίσει τὴν ἐμπιστοσύνη τοῦ ἀκροατῆ μὲ τίς περισσότερες προετοιμασίες.
«Γιατί λοιπόν», πὲς μας, «πρέπει νὰ προσέχουμε περισσότερο;». «Μὴ ποτε (:Μὴν τυχόν)», λέγει, «παραῤῥυῶμεν (:καὶ ἀπομακρυνθοῦμε ἀπὸ αὐτά)» [Ἑβρ. 2,1]. Δηλαδή, νὰ μὴν καταστραφοῦμε, νὰ μὴν πέσουμε. Καὶ δείχνει ἐδῶ πόσο φοβερὸ πρᾶγμα εἶναι ἡ πτώση, γιατί εἶναι δύσκολο ἐκεῖνο ποὺ ἀπομακρύνθηκε νὰ ἐπιστρέψει πάλι, ἐπειδὴ αὐτὸ ἔγινε ἀπὸ ραθυμία. Αὐτὴ τὴ λέξη τὴν πῆρε ἀπὸ τίς Παροιμίες. Γιατί λέγει: «Υἱέ, μὴ παραῤῥυῇς, τήρησον δὲ ἐμὴν βουλὴν καὶ ἔννοιαν (:Υἱέ μου, πρόσεχε μὴν παρεκκλίνεις ἀπὸ τὸν δρόμο μου καὶ παρασυρθεῖς στὸν ὀλισθηρὸ κατήφορο τῆς ἀπωλείας. Φύλαξε τὴ δική μου συμβουλὴ καὶ ὁδηγία)» [Παροιμ. 3,21]. Δείχνει ἔτσι καὶ τὸ εὔκολο τοῦ ὀλισθήματος καὶ τὸ φοβερὸ τῆς καταστροφῆς· δηλαδὴ δὲν εἶναι ἀκίνδυνη γιά μᾶς ἡ παρακοή. Καὶ μὲ ὅσα προσθέτει δείχνει ὅτι εἶναι μεγαλύτερη ἡ τιμωρία. Αὐτὴν ὅμως τὴν ἀφήνει πάλι στὴν ἀναζήτηση καὶ ὄχι στὸ συμπέρασμα. Γιατί πραγματικὰ αὐτὸ κάνει τὸν λόγο λιγότερο ἐνοχλητικό, νὰ μὴν προσθέτει μόνος του τὴν ἀπόφαση, ἀλλὰ νὰ ἀφήνει τὴν ἐξουσία στὸν ἀκροατή, γιὰ νὰ βγάλει αὐτὸς τὴν ἀπόφαση. Τὸ ἴδιο κάνει καὶ ὁ προφήτης Νάθαν στὴν Παλαιὰ Διαθήκη καὶ ὁ Χριστὸς στὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Ματθαίου λέγοντας: «Ὅταν οὖν ἔλθῃ ὁ κύριος τοῦ ἀμπελῶνος, τί ποιήσει τοῖς γεωργοῖς ἐκείνοις; (:Ὅταν λοιπὸν ἔλθει ὁ κύριος τοῦ ἀμπελιοῦ, τί εἶναι δίκαιο νὰ κάνει στοὺς καλλιεργητὲς ἐκείνους;)» [Ματθ. 21,40], ἀναγκάζοντας τοὺς ἴδιους τοὺς ἀκροατὲς νὰ βγάλουν τὴν ἀπόφαση· γιατί αὐτὸ εἶναι ἡ πιὸ μεγάλη νίκη.
Ἔπειτα, ἀφοῦ εἶπε: «Εἰ γὰρ ὁ δι᾿ ἀγγέλων λαληθεὶς λόγος ἐγένετο βέβαιος (:Ἐὰν ὁ νόμος ποὺ ἀνήγγειλε ὁ Θεὸς στὸν Μωυσῆ διαμέσου ἀγγέλων ἀποδείχτηκε ἔγκυρος καὶ ἰσχυρός)», δὲν πρόσθεσε «πολὺ περισσότερο εἶναι αὐτὸς ποὺ κηρύχτηκε ἀπὸ τὸν Χριστό», ἀλλὰ αὐτὸ τὸ ἄφησε καὶ εἶπε τὸ μικρότερο: «πῶς ἡμεῖς ἐκφευξόμεθα τηλικαύτης ἀμελήσαντες σωτηρίας (:πῶς ἐμεῖς θὰ ξεφύγουμε τὴν τιμωρία, ἐὰν ἀμελήσουμε μιὰ τόσο μεγάλη καὶ σπουδαία σωτηρία;)». Καὶ πρόσεχε πῶς κάνει τὴ σύγκριση. «Εἰ γὰρ (:ἐὰν λοιπόν)», λέγει, «ὁ δι᾿ ἀγγέλων λαληθεὶς λόγος (:ὁ νόμος ποὺ ἀνήγγειλε ὁ Θεὸς στὸν Μωυσῆ διαμέσου ἀγγέλων)». Ἐκεῖ «δι᾿ ἀγγέλων (:μέσῳ τῶν ἀγγέλων)», ἐδῶ ὅμως «διὰ τοῦ Κυρίου (:μέσῳ τοῦ Κυρίου)»· καὶ ἐκεῖ λόγος, ἐδῶ ὅμως σωτηρία.
Ἔπειτα, γιὰ νὰ μὴν πεῖ κανείς: «Τί λοιπόν, ὅσα λέγεις ἐσύ, Παῦλε, εἶναι τοῦ Χριστοῦ;», τὸν προλαβαίνει καὶ δείχνει ὅτι ἔχει τὸ ἀξιόπιστο. Γιατί καὶ τὸ ὅτι τὰ ἄκουσε ἐκεῖνος αὐτὰ δείχνει τὸ ἀξιόπιστο καὶ μέ τὸ ὅτι αὐτὰ λέγονται τώρα ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Θεό, ὄχι ἁπλῶς μὲ φωνὴ ποὺ κατέβαινε ἀπὸ τὸν οὐρανό, ὅπως συνέβηκε στὴν περίπτωση τοῦ Μωυσῆ, ἀλλὰ μὲ σημεῖα ποὺ γίνονταν καὶ πράγματα ποὺ παρεῖχαν τὴν ἐπιβεβαίωση.
Τί σημαίνει ὅμως: «Εἰ γὰρ ὁ δι᾿ ἀγγέλων λαληθεὶς λόγος ἐγένετο βέβαιος»; Καὶ στὴν πρὸς Γαλάτας ἐπιστολὴ λέγει περίπου τὸ ἴδιο: «Τί οὖν ὁ νόμος; Τῶν παραβάσεων χάριν προσετέθη, ἄχρις οὗ ἔλθῃ τὸ σπέρμα ᾧ ἐπήγγελται, διαταγεὶς δι᾿ ἀγγέλων ἐν χειρὶ μεσίτου (:Καὶ ἀφοῦ ἀπὸ τὴν τήρηση τοῦ νόμου δὲν ἀποκτᾷται ἡ κληρονομιά, γεννιέται τὸ ἐρώτημα: "Γιὰ ποιόν λοιπὸν σκοπὸ δόθηκε ὁ νόμος;" Ἀπάντηση: "Προστέθηκε ὁ νόμος στὴν ἐπαγγελία, ἔτσι ὥστε μὲ τίς καθημερινές μας παραβάσεις του νὰ ὁδηγηθοῦμε σὲ συναίσθηση τῆς ἐνοχῆς καὶ τῆς ἀδυναμίας μας, μέχρι νὰ ἔλθει ὁ ἀπόγονος τοῦ Ἀβραάμ, γιὰ χάρη τοῦ ὁποίου εἶχαν δοθεῖ οἱ ἐπαγγελίες". Ὁπότε ἐμεῖς μὲ τὴ συναίσθηση τῶν ἀδυναμιῶν μας εὐκολότερα θὰ ἐγκολπωνόμασταν τὸν ἀπόγονο τοῦ Ἀβραάμ, δηλαδὴ τὸν Χριστό, διαμέσου τοῦ Ὁποίου μᾶς δίνονται οἱ εὐλογίες. Ἔτσι ὁ νόμος εἶχε προσωρινὴ ἰσχύ. Διατάχθηκε μὲ τὴ μεσολάβηση ἀγγέλων καὶ δόθηκε μὲ τὰ χέρια τοῦ Μωυσῆ, ὡς μεσίτη μεταξὺ Θεοῦ καὶ Ἰουδαίων)» [Γαλ. 3,19].
Καὶ πάλι: «Οἵτινες ἐλάβετε τὸν νόμον εἰς διαταγὰς ἀγγέλων, καὶ οὐκ ἐφυλάξατε (:ἐσεῖς πήρατε τὸν νόμο τὸν ὁποῖο διέταξε ὁ Θεὸς διαμέσου ἀγγέλων, καὶ δὲν τὸν τηρήσατε, ἀλλὰ τὸν παραβήκατε)» [Πράξ. 7,53]. Καὶ παντοῦ λέγει ὅτι ὁ νόμος ἔχει δοθεῖ μέσῳ ἀγγέλων. Μερικοὶ λοιπὸν ἰσχυρίζονται ὅτι ἐννοεῖ τὸν Μωυσῆ. Ἀλλὰ αὐτὸ δὲν εὐσταθεῖ γιατί ἐδῶ μιλάει γιὰ πολλοὺς ἀγγέλους. Καὶ ἀγγέλους ἐννοεῖ ἐδῶ ἐκείνους ποὺ βρίσκονται στὸν οὐρανό. Τί λοιπὸν μποροῦμε νὰ ποῦμε; Ἢ τὸν δεκάλογο ἐννοεῖ μόνο (γιατί ἐκεῖ ὁ Μωυσῆς μιλοῦσε καὶ ὁ Θεὸς ἀπαντοῦσε), ἢ ὅτι ἦταν παρόντες ἄγγελοι ποὺ τοὺς πρόσταζε ὁ Θεός, ἢ ὅτι μιλάει ἔτσι γιὰ ὅλα ὅσα λέγονται καὶ γίνονται στὴν Παλαιὰ Διαθήκη, ἐπειδὴ συμμετεῖχαν σὲ ὅλα ἄγγελοι. Πῶς ὅμως ἀλλοῦ λέγει ὅτι «ὁ νόμος διὰ Μωϋσέως ἐδόθη (:ὁ νόμος, ποὺ τὸν παρέβαιναν οἱ ἄνθρωποι καὶ γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ γίνονταν ἔνοχοι καὶ ἀνάξιοι νὰ λάβουν τὴ χάρη τῆς υἱοθεσίας, δόθηκε διαμέσου ἀνθρώπου καὶ δούλου, τοῦ Μωυσῆ)» [Ἰω. 1,17] καὶ ἐδῶ ὅτι δόθηκε μέσῳ τῶν ἀγγέλων. Γιατί λέγει: «Κατέβῃ δὲ Κύριος ἐπὶ τὸ ὄρος τὸ Σινὰ ἐπὶ τὴν κορυφὴν τοῦ ὄρους ἐν γνόφῳ (:Καὶ ὁ Κύριος κατέβηκε στὸ ὄρος τὸ Σινᾶ στὴν κορυφὴ τοῦ ὄρους)» [Ἔξ. 19,20].
«Εἰ γὰρ ὁ δι᾿ ἀγγέλων λαληθεὶς λόγος ἐγένετο βέβαιος». Τί σημαίνει «βέβαιος»; Ἀληθινός, ὅπως θὰ μποροῦσε νὰ πεῖ κανείς, καὶ ἀξιόπιστος, γιατί στὸν κατάλληλο καιρὸ πραγματοποιήθηκαν ὅλα ὅσα λέχτηκαν. Ἢ λοιπὸν αὐτὸ ἐννοεῖ, ἢ ὅτι ἐπικράτησε καὶ οἱ ἀπειλὲς πραγματοποιοῦνταν· ἢ «λόγο» ἐννοεῖ τὰ προστάγματα. Γιατί οἱ ἄγγελοι, ἀποστελλόμενοι ἀπὸ τὸν Θεό, πρόσταζαν πολλὰ ἔξω ἀπὸ τὸν μωσαϊκὸ νόμο· ὅπως στὴν περίπτωση τοῦ «Κλαυθμῶνα» [Κριτ. 2,1: «Καὶ ἀνέβη ἄγγελος Κυρίου ἀπὸ Γαλγὰλ ἐπὶ τὸν Κλαυθμῶνα καὶ ἐπὶ Βαιθὴλ καἱ ἐπὶ τὸν οἶκον Ἰσραὴλ καὶ εἶπε πρὸς αὐτούς· τάδε λέγει Κύριος· ἀνεβίβασα ὑμᾶς ἐξ Αἰγύπτου καὶ εἰσήγαγον ὑμᾶς εἰς τὴν γῆν, ἣν ὤμοσα τοῖς πατράσιν ὑμῶν, καὶ εἶπα· οὐ διασκεδάσω τὴν διαθήκην μου τὴν μεθ᾿ ὑμῶν εἰς τὸν αἰῶνα (:Ἄγγελος Κυρίου ἀνέβηκε ἀπὸ τὰ Γάλγαλα σὲ μιὰ τοποθεσία τὴν ὁποία ὀνόμαζαν Κλαυθμῶνα καὶ στὴ Βαιθήλ, ὅπου κατοικοῦσαν οἱ Ἰσραηλῖτες, καὶ εἶπε σὲ αὐτούς: «Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος: "Σᾶς ἔβγαλα ἐλεύθερους ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο καὶ σᾶς ὁδήγησα στὴ χώρα αὐτή, γιὰ τὴν ὁποία ὁρκίστηκα στοὺς προπάτορές σας καὶ εἶπα: Οὐδέποτε θὰ ἀθετήσω τὴ συμφωνία μου μὲ ἐσᾶς")»], τῶν Κριτῶν καὶ τοῦ Σαμψῶν. Γι᾿ αὐτὸ λοιπὸν δὲν εἶπε «νόμος», ἀλλὰ «λόγος». Καὶ νομίζω πὼς ἴσως τὸ λέγει αὐτὸ γιὰ νὰ δηλώσει μὲ αὐτὸ μᾶλλον τὰ ὅσα οἰκονομήθηκαν μέσῳ ἀγγέλων. Τί λοιπὸν θὰ ποῦμε; Ὅτι παραβρίσκονταν τότε οἱ ἄγγελοι ποὺ εἶχαν ἀναλάβει τὸ ἰσραηλιτικὸ ἔθνος, καὶ αὐτοὶ ἔκαναν τίς σάλπιγγες καὶ τὰ ἄλλα, τὴ φωτιά, τὸν γνόφο.
«Καὶ κάθε παράβασή του», λέγει, «καὶ παρακοὴ τιμωρήθηκε δίκαια μὲ τὴν ἀνάλογη τιμωρία». Ὄχι ἡ μία καὶ ἡ ἄλλη ὄχι, ἀλλὰ κάθε παράβαση καὶ παρακοή. Τίποτε δὲν ἔμεινε χωρὶς ἀνταπόδοση, λέγει, ἀλλά: «ἔλαβε δίκαιη ἀνταπόδοση», ἀντὶ νὰ πεῖ «τιμωρία». Καὶ γιατί εἶπε ἔτσι; Ἔτσι συνηθίζει ὁ Παῦλος, νὰ μὴν κάνει μεγάλη διάκριση στὶς λέξεις, ἀλλὰ ἀδιάφορα καὶ σὲ εὔφημα πράγματα νὰ χρησιμοποιεῖ κακόηχη· ὅπως καὶ ἀλλοῦ λέγει: «Λογισμοὺς καθαιροῦντες καὶ πᾶν ὕψωμα ἐπαιρόμενον κατὰ τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ, καὶ αἰχμαλωτίζοντες πᾶν νόημα εἰς τὴν ὑπακοὴν τοῦ Χριστοῦ (:Καὶ ὅταν λέω ὀχυρώματα, δὲν ἐννοῶ πύργους ἢ φρούρια ὑλικά, ἀλλὰ πνευματικά. Δηλαδὴ ἀνατρέπουμε συλλογισμοὺς πονηροὺς καὶ κάθε ὑψηλοφροσύνη ποὺ ὑψώνεται σὰν πύργος καὶ ἐμποδίζει τοὺς ἀνθρώπους νὰ γνωρίσουν τὸν ἀληθινὸ Θεό. Ἀκόμη μὲ τὰ ὅπλα μας κατανικοῦμε σὰν ἄοπλο καὶ παραδομένο αἰχμάλωτο κάθε ἀνθρώπινη ἐπινόηση καὶ σοφιστεία, καὶ ὁδηγοῦμε ὅσους παραπλανῶνται ἀπὸ αὐτὲς στὸ νὰ ὑπακούσουν στὸν Χριστό)» [Β΄ Κορ. 10,5].
Καὶ πάλι ἀλλοῦ ἀνέφερε τὴν ἀνταμοιβὴ ἀντὶ γιὰ τὴν κόλαση, καὶ ἐδῶ καλεῖ μισθὸ τὴν τιμωρία. «Εἴπερ δίκαιον παρὰ Θεῷ, ἀνταποδοῦναι τοῖς θλίβουσιν ὑμᾶς θλῖψιν (:Θὰ ἀξιωθεῖτε πράγματι μὲ τὰ παθήματα αὐτὰ νὰ κληρονομήσετε τὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ εἶναι δίκαιο βέβαια γιὰ τὸν Θεὸ νὰ ἀνταποδώσει θλίψη σὲ ὅσους σᾶς θλίβουν)» [Β΄ Θεσ. 1,6], λέγει. Δηλαδὴ δὲν χάθηκε ἡ δικαιοσύνη, ἀλλὰ τὴν ἐφάρμοσε ὁ Θεὸς καὶ ἔστρεψε τὴν τιμωρία σὲ αὐτοὺς ποὺ ἁμάρτησαν. Ὅμως τὰ ἁμαρτήματα δὲν γίνονται ὅλα στὰ φανερά, ἐκτὸς ἂν παραβιαστοῦν οἱ ἐντολές.
«Πῶς λοιπὸν ἐμεῖς», λέγει, «θὰ ξεφύγουμε τὴν τιμωρία, ἐὰν ἀμελήσουμε μιὰ τόσο μεγάλη καὶ σπουδαία σωτηρία;)» [Ἑβρ. 2,3]. Μὲ αὐτὸ δήλωσε ὅτι δὲν ἦταν μεγάλη ἐκείνη ἡ σωτηρία. Καὶ σωστὰ πρόσθεσε καὶ τὸ «τόσο μεγάλη». «Γιατί», λέγει, «δὲν θὰ μᾶς σώσει τώρα ἀπὸ πολέμους, οὔτε θὰ μᾶς δώσει τὴ γῆ καὶ τὰ ἀγαθά της, ἀλλὰ θὰ καταργηθεῖ ὁ θάνατος, θὰ ἀφανιστεῖ ὁ διάβολος, θὰ μᾶς δοθεῖ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν, ἡ αἰώνια ζωή». Ὅλα λοιπὸν αὐτὰ τὰ δήλωσε μὲ συντομία λέγοντας: «ἂν ἀμελήσουμε γιὰ μιὰ τόσο μεγάλη σωτηρία». Στὴ συνέχεια προσθέτει καὶ τὸ ἀξιόπιστο: «ἥτις ἀρχὴν λαβοῦσα λαλεῖσθαι διὰ τοῦ Κυρίου (:τὴ σωτηρία αὐτὴ δέν μᾶς τὴ γνωστοποίησαν κάποιοι ἄγγελοι, ὅπως ἔγινε στὸν νόμο, ἀλλὰ ἀφοῦ ἄρχισε νὰ τὴν κηρύττει ὁ ἴδιος ὁ Κύριος)» [Ἑβρ. 2,3]. Δηλαδὴ ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν πηγὴ ἔχει τὴν ἀρχή της· δὲν τὴ διαβίβασε στὴ γῆ ἄνθρωπος, οὔτε κτιστὴ δύναμη, ἀλλὰ ὁ ἴδιος ὁ Μονογενής.
«Ὑπὸ τῶν ἀκουσάντων εἰς ἡμᾶς ἐβεβαιώθη (:τὴ σωτηρία αὐτὴ δέν μᾶς τὴ γνωστοποίησαν κάποιοι ἄγγελοι, ὅπως ἔγινε στὸν νόμο, ἀλλὰ ἀφοῦ ἄρχισε νὰ τὴν κηρύττει ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, μᾶς τὴν παρέδωσαν ὡς ἀληθινὴ καὶ ἀξιόπιστη οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι ποὺ τὴν ἄκουσαν κατευθεῖαν ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ Κυρίου)». Τί σημαίνει «ἐβεβαιώθη»; Πιστεύτηκε ἢ πραγματοποιήθηκε. «Γιατί», λέγει, «ἔχουμε τὸν ἀρραβῶνα· δηλαδὴ δὲν ἔσβησε, δὲν ἔληξε, ἀλλὰ ἐξακολουθεῖ νὰ ἰσχύει καὶ νὰ ἐπικρατεῖ». Καὶ ἡ αἰτία εἶναι ἡ ἐνέργεια τῆς θείας δύναμης. Τί σημαίνει «ὑπὸ τῶν ἀκουσάντων»;. Δηλαδή, ἐκεῖνοι ποὺ τὴν ἄκουσαν ἀπὸ τὸν Κύριο, αὐτοί μᾶς τὴ βεβαίωσαν. Αὐτὸ εἶναι μεγάλο καὶ ἀξιόπιστο.
Τὸ ἴδιο λέγει καὶ ὁ Λουκᾶς στὴν ἀρχὴ τοῦ Εὐαγγελίου: «Καθὼς παρέδοσαν ἡμῖν οἱ ἀπ᾿ ἀρχῆς αὐτόπται καὶ ὑπηρέται γενόμενοι τοῦ λόγου (:Ὅπως μᾶς τὰ παρέδωσαν μὲ τὴν προφορική τους διδασκαλία ἐκεῖνοι ποὺ ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τοῦ μεσσιακοῦ ἔργου τοῦ Σωτῆρος ἔγιναν αὐτόπτες μάρτυρες τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ ὑπηρέτες τοῦ κηρύγματός Του)» [Λουκᾶ 1,2]. Πῶς λοιπὸν βεβαιώθηκε; «Καὶ τί γίνεται», ἀναρωτιέται ἴσως κάποιος, «ἂν τὰ ἔπλασαν ἐκεῖνοι ποὺ τὰ ἄκουσαν;» Ἀναιρῶντας λοιπὸν αὐτὸ καὶ δείχνοντας πὼς ἡ χάρη δὲν εἶναι ἀνθρώπινη, πρόσθεσε: «συνεπιμαρτυροῦντος τοῦ Θεοῦ (:καὶ μαζὶ μὲ τὴ μαρτυρία τῶν Ἀποστόλων πρόσθεσε τὴ μαρτυρία Του καὶ ὁ ἴδιος ὁ Θεός)». Ἄν δηλαδὴ τὰ ἔπλασαν ἐκεῖνοι, δὲν θὰ ἦταν δυνατὸ νὰ δώσει μαρτυρία σὲ αὐτοὺς ὁ Θεός. Μαρτυροῦν δηλαδὴ ἐκεῖνοι, μαρτυρεῖ ὅμως καὶ ὁ Θεός.
Πῶς μαρτυρεῖ ὁ Θεός; Ὄχι μὲ λόγο οὔτε μὲ φωνὴ (γιατί ἦταν καὶ αὐτὸ ἀξιόπιστο), ἀλλὰ πῶς; «Σημείοις τε καὶ τέρασι καὶ ποικίλαις δυνάμεσι (:Ὁ Θεὸς ἐπιβεβαίωνε τὸ κήρυγμα τῶν Ἀποστόλων μὲ θαύματα καὶ καταπληκτικὰ ἔργα καὶ ποικίλες ὑπερφυσικὲς δυνάμεις)». Σωστὰ ἀνάφερε τὸ «καὶ ποικίλαις δυνάμεσι (:καὶ ποικίλες ὑπερφυσικὲς δυνάμεις)», γιὰ νὰ δηλώσει τὴν ἀφθονία τῶν χαρισμάτων, πρᾶγμα ποὺ δὲν ἔγινε στοὺς προηγούμενους, οὔτε ἔγιναν τόσα θαύματα καὶ τόσο διαφορετικά. Δηλαδὴ δὲν πιστέψαμε ἁπλῶς σὲ ἐκείνους -τοὺς ἀποστόλους-, ἀλλὰ μὲ σημεῖα καὶ τέρατα. Ἑπομένως, δὲν πιστεύουμε σὲ ἐκείνους, ἀλλὰ στὸν ἴδιο τὸν Θεό. «Καὶ Πνεύματος ἁγίου μερισμοῖς κατὰ τὴν αὐτοῦ θέλησιν (:καὶ θεία χαρίσματα, τὰ ὁποῖα τὸ Ἅγιο Πνεῦμα διαμοίραζε στοὺς πιστοὺς σύμφωνα μὲ τὸ θέλημά Του)». Τί λοιπὸν σημαίνει αὐτό, τὴ στιγμὴ ποὺ καὶ οἱ γόητες κάνουν θαύματα καὶ οἱ Ἰουδαῖοι ἔλεγαν ὅτι μὲ τὴ δύναμη τοῦ Βεελζεβοὺλ ὁ Χριστὸς βγάζει τὰ δαιμόνια; Ἀλλὰ δὲν κάνουν τέτοια θαύματα· γι᾿ αὐτὸ εἶπε: «καὶ ποικίλαις δυνάμεσι». Γιατί ἐκεῖνα δὲν ἦταν δύναμη, ἀλλὰ ἀδυναμία καὶ φαντασία καὶ μάταια πράγματα. Γι᾿ αὐτὸ εἶπε: «μὲ τὸν διαμοιρασμὸ τῶν χαρισμάτων τοῦ ἁγίου Πνεύματος, σύμφωνα μὲ τὸ θέλημά Του».
Ἐδῶ νομίζω πὼς ὑπονοεῖ καὶ κάτι ἄλλο. Φυσικὸ δηλαδὴ ἦταν νὰ μὴν ὑπῆρχαν ἐκεῖ πολλοὶ μὲ χαρίσματα καὶ νὰ εἶχαν ἐκλείψει αὐτά, ἐπειδὴ αὐτοὶ ἔγιναν νωθρότεροι. Γιὰ νὰ τοὺς παρηγορήσει καὶ σὲ αὐτὸ καὶ γιὰ νὰ μὴν τοὺς ἀφήσει νὰ πέσουν, ἀνάθεσε τὰ πάντα στὴ θέληση τοῦ Θεοῦ. «Αὐτός», λέγει, «ξέρει τί συμφέρει στὸν καθένα καὶ ἔτσι καταμερίζει τὴ χάρη», πρᾶγμα ποὺ κάνει καὶ στὴν πρὸς Κορινθίους λέγοντας: «Νυνὶ δὲ ὁ Θεὸς ἔθετο τὰ μέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν ἐν τῷ σώματι καθὼς ἠθέλησεν (:Τώρα ὅμως ὁ Θεὸς σοφᾶ τοποθέτησε στὸ σῶμα καθένα ἀπὸ τὰ μέλη ἀκριβῶς ὅπως θέλησε σύμφωνα μὲ τὴν ἀγαθότητα καὶ τὴν πανσοφία Του, πάντοτε τὸ συμφέρον καὶ τὴν ἐξυπηρέτηση ὁλόκληρου τοῦ σώματος)» [:Α΄ Κορ. 12,18], καὶ «Ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ Πνεύματος πρὸς τὸ συμφέρον (:Δίνεται λοιπὸν στὸν καθένα τὸ χάρισμα μὲ τὸ ὁποῖο φανερώνεται ἡ ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, γιὰ νὰ ὑπηρετηθεῖ τὸ συμφέρον καὶ ἡ ὠφέλεια ὅλων τῶν μελῶν τῆς ἐκκλησίας)» [:Α΄ Κορ. 12,7].
Δείχνει ὅτι τὸ χάρισμα δίνεται σύμφωνα μὲ τὴ θέληση τοῦ Πατέρα. Πολλὲς φορὲς ὅμως πολλοὶ δὲν ἔλαβαν χάρισμα ἀπὸ ἀκάθαρτο καὶ νωθρὸ βίο, καὶ μερικὲς φορές, ἂν καὶ εἶχαν καλὸ καὶ καθαρὸ βίο, δὲν ἔλαβαν· γιὰ ποιό λόγο; Γιὰ νὰ μὴν ἐκτραποῦν, νὰ μὴν ὑπερηφανευτοῦν, νὰ μὴ γίνουν ραθυμότεροι, νὰ μὴν ἀλαζονευτοῦν περισσότερο. Γιατί ἂν καὶ χωρὶς χάρισμα ἡ ἴδια ἡ συνείδηση τοῦ καθαροῦ βίου μπορεῖ νὰ ὁδηγήσει σὲ ἔπαρση, πολὺ περισσότερο ὅταν ὑπάρχει καὶ ἡ χάρη. Ὥστε τὰ χαρίσματα δίνονταν περισσότερο στοὺς ταπεινοὺς καὶ στοὺς ἁπλοϊκοὺς καὶ πιὸ πολὺ στοὺς ἁπλοϊκούς· γιατί λέγει: «Καθ᾿ ἡμέραν τε προσκαρτεροῦντες ὁμοθυμαδὸν ἐν τῷ ἱερῷ, κλῶντὲς τε κατ᾿ οἶκον ἄρτον, μετελάμβανον τροφῆς ἐν ἀγαλλιάσει καὶ ἀφελότητι καρδίας (:Καὶ ὅλοι κάθε μέρα σύχναζαν στὸ ἱερὸ μὲ ἀκούραστο ζῆλο καὶ μὲ μιὰ ψυχή. Καὶ ἀφοῦ ἔκοβαν ἄρτο στὰ σπίτια ὅπου συναθροίζονταν σὲ κοινὰ τραπέζια, ἔπαιρναν τὴν τροφὴ ποὺ τοὺς προσφερόταν, κι ἔτρωγαν μὲ καρδιὰ γεμάτη ἀπὸ ἀγαλλίαση καὶ μὲ παιδικὴ εἰλικρίνεια καὶ ἁπλότητα)» [Πράξ. 2,46]. Πραγματικὰ καὶ μὲ τὸν τρόπο αὐτὸν τοὺς προέτρεψε περισσότερο· καὶ ἂν ἦταν ραθυμότεροι, τοὺς παρακίνησε.
Γιατί αὐτὸς ποὺ εἶναι ταπεινὸς καὶ δὲν ἔχει μεγάλη ἰδέα γιὰ τὸν ἑαυτό του γίνεται πιὸ ἐπιμελής, ὅταν λάβει ἕνα χάρισμα, ἐπειδὴ τὸ ἔλαβε χωρὶς νὰ ἀξίζει καὶ ἐπειδὴ θεωρεῖ τὸν ἑαυτό του ἀνάξιο γι᾿ αὐτό. Αὐτὸς ὅμως ποὺ νομίζει ὅτι ἔχει κατορθώσει κάτι, θεωρεῖ ὅτι τὸ πρᾶγμα εἶναι ὀφειλὴ πρὸς αὐτὸν καὶ φουσκώνει ἀπὸ ἀλαζονεία. Ὥστε ὁ Θεὸς οἰκονομεῖ τὸ πρᾶγμα αὐτὸ ὅπως συμφέρει. Αὐτὸ μπορεῖ νὰ τὸ δεῖ κανεὶς νὰ συμβαίνει καὶ στὴν ἐκκλησία· γιατί ἄλλος μπορεῖ νὰ κηρύττει καὶ ἄλλος οὔτε τὸ στόμα του μπορεῖ νὰ ἀνοίξει. Κανεὶς λοιπὸν ἂς μὴ λυπᾷται γι᾿ αὐτό, γιατί «ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ Πνεύματος πρὸς τὸ συμφέρον (:δίνεται λοιπὸν στὸν καθένα τὸ χάρισμα μὲ τὸ ὁποῖο φανερώνεται ἡ ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, γιὰ νὰ ὑπηρετηθεῖ τὸ συμφέρον καὶ ἡ ὠφέλεια ὅλων τῶν μελῶν τῆς ἐκκλησίας)» [:Α΄ Κορ.12,7]. Ἄν δηλαδὴ ἕνας οἰκοδεσπότης γνωρίζει τί νὰ ἐμπιστευτεῖ στὸν καθένα, πολὺ περισσότερο ὁ Θεὸς ποὺ γνωρίζει καλά τὸν νοῦ τῶν ἀνθρώπων καὶ ξέρει τὰ πάντα πρὶν γεννηθοῦν αὐτοί. Ἕνα εἶναι μόνο τὸ ἄξιο λύπης, ἡ ἁμαρτία, καὶ κανένα ἄλλο.
Μὴν πεῖς «γιατί δὲν ἔχω χρήματα;» ἢ «ἂν εἶχα, θὰ ἔδινα στοὺς φτωχούς». Δὲν ξέρεις, ἂν εἶχες, ἂν δὲν ἤσουν καὶ περισσότερο πλεονέκτης· τώρα βέβαια τὰ λὲς αὐτά, ἀλλὰ ὅταν τὰ ἀποκτήσεις, θὰ γίνεις ἄλλος ἄνθρωπος. Γιατί καὶ ὅταν εἴμαστε χορτασμένοι νομίζουμε πὼς μποροῦμε νὰ νηστεύουμε· ὅταν ὅμως ἀφήσουμε νὰ περάσει ἕνα μικρὸ χρονικὸ διάστημα μᾶς ἔρχεται ἄλλη σκέψη. Πάλι, ὅταν δὲν εἴμαστε μεθυσμένοι νομίζουμε πὼς μποροῦμε νὰ νικήσουμε τὸ πάθος τῆς μέθης· ὅταν ὅμως μᾶς κυριέψει, δὲν ἔχουμε πιὰ τὴν ἴδια γνώμη. Μὴν πεῖς: «γιατί δὲν ἔχω τὸ χάρισμα τῆς διδασκαλίας;» ἢ «ἂν τὸ εἶχα, θὰ οἰκοδομοῦσα πάρα πολλούς». Δὲν ξέρεις, ἂν τὸ εἶχες, μήπως ἀπέβαινε πρὸς καταδίκη σου, μήπως ὁ φθόνος ἢ ἡ ὀκνηρία γίνονταν αἰτία νὰ κρυβεῖ τὸ τάλαντο. Τώρα βέβαια εἶσαι ἀπαλλαγμένος ἀπ᾿ ὅλ᾿ αὐτὰ καὶ ἂν δὲν δώσεις τὴν κανονισμένη μερίδα τροφῆς δὲν κατηγορεῖσαι, τότε ὅμως θὰ γίνεις ὑπεύθυνος γιὰ ἄπειρα πράγματα.
Ἄλλωστε οὔτε τώρα εἶσαι ἔξω ἀπὸ τὸ χάρισμα. Δεῖξε στὸ μικρό, ποιός θὰ ἤσουν ἂν εἶχες τὸ χάρισμα ἐκεῖνο· γιατί λέγει ὁ Κύριος: «Εἰ οὖν ἐν τῷ ἀδίκῳ μαμωνᾷ πιστοὶ οὐκ ἐγένεσθε, τὸ ἀληθινὸν τίς ὑμῖν πιστεύσει; (:Ἐὰν λοιπὸν στὸν ἄδικο πλοῦτο δὲν φανήκατε ἀξιόπιστοι καὶ τίμιοι, ἀλλὰ τὸν διαχειριστήκατε ἐγωιστικὰ καὶ ἀντίθετα μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ πού σᾶς τὸν ἐμπιστεύτηκε, τὸν ἀληθινὸ καὶ αἰώνιο πλοῦτο τῆς βασιλείας ποιός θά σᾶς τὸν ἐμπιστευθεῖ; Κανείς)» [Λουκᾶ 16,11]. Δεῖξε ὅπως ἡ χήρα· γιατί δύο ὀβολοὺς εἶχε ἐκείνη καὶ ὅλα ὅσα εἶχε τὰ ἔδωσε.
Ζητᾷς χρήματα; Δεῖξε ὅτι περιφρονεῖς τὰ λίγα, γιὰ νὰ σοῦ ἐμπιστευτῶ καὶ γιὰ τὰ πολλά· ἂν ὅμως δὲν περιφρονεῖς αὐτά, πολὺ περισσότερο δὲν θὰ περιφρονήσεις καὶ ἐκεῖνα. Πάλι, στὸν λόγο δεῖξε ὅτι χρησιμοποιεῖς ὅπως πρέπει τὴν παραίνεση καὶ τὴ συμβουλή. Δὲν ἔχεις τὴν ἐξωτερικὴ εὐγλωττία; Δὲν ἔχεις πλοῦτο νοημάτων; Ἀλλὰ ὅμως ξέρεις αὐτὰ τὰ κοινά. Ἔχεις παιδί, γείτονα, φίλο, ἀδελφό, συγγενεῖς. Ἄν δὲν μπορεῖς νὰ βγάλεις δημόσια στὴν ἐκκλησία μακρὸ λόγο, μπορεῖς νὰ τοὺς συμβουλευτεῖς αὐτοὺς ἰδιαιτέρως. Ἐδῶ δὲν χρειάζεται ἡ ρητορεία οὔτε πολλὰ λόγια· δεῖξε σὲ αὐτοὺς ὅτι, ἂν εἶχες εὐγλωττία λόγου, δὲν θὰ ἀδιαφοροῦσες. Ἄν στὸ μικρὸ δὲν φροντίζεις, πῶς θὰ σοῦ ἐμπιστευτῶ γιὰ τὸ μεγάλο; Τὸ ὅτι λοιπὸν αὐτὸ τὸ μπορεῖ ὁ καθένας, ἄκουσε πῶς τὸ ἐπέτρεψε ὁ Παῦλος καὶ στοὺς λαϊκούς: «Διὸ παρακαλεῖτε ἀλλήλους (:Ἀφοῦ λοιπὸν ἔχουμε τέτοιον ὑψηλὸ προορισμό, γι᾿ αὐτὸ νὰ προτρέπετε ὁ ἕνας τὸν ἄλλον)», λέγει, «καὶ οἰκοδομεῖτε εἷς τὸν ἕνα, καθὼς καὶ ποιεῖτε (:καὶ νὰ οἰκοδομεῖτε στὴν ἀρετὴ ὁ καθένας σας τὸν κάθε ἕναν ξεχωριστά, ὅπως ἄλλωστε καὶ ἤδη τὸ κάνετε)» [Α΄ Θεσ. 5,11]· καὶ Α΄ Θεσ.4,18: «Ὣστε παρακαλεῖτε ἀλλήλους ἐν τοῖς λόγοις τούτοις (:ἀφοῦ λοιπὸν τὰ πιστεύετε καὶ τὰ ξέρετε αὐτὰ γιὰ τοὺς πεθαμένους, νὰ παρηγορεῖτε ὁ ἕνας τὸν ἄλλο μὲ τοὺς λόγους αὐτοὺς τῆς ἐλπίδας ποὺ σᾶς γράφω)»].
Ὁ Θεὸς γνωρίζει πῶς νὰ μοιράσει στὸν καθένα τὰ χαρίσματα. Μήπως εἶσαι ἐσὺ καλύτερος ἀπὸ τὸν Μωυσῆ; Ἄκουσε πῶς δυσανασχετεῖ. «Μὴ ἐγὼ (:Μήπως ἐγώ)», λέγει, «ἐν γαστρὶ ἔλαβον πάντα τὸν λαὸν τοῦτον, ἢ ἐγὼ ἔτεκον αὐτούς, ὅτι λέγεις μοι, λάβε αὐτὸν εἰς τὸν κόλπον σου, ὡσεὶ ἄραι τιθηνὸς τὸν θηλάζοντα, εἰς τὴν γῆν ἣν ὤμοσας τοῖς πατράσιν αὐτῶν; (:Μήπως ἐγὼ συνέλαβα στὴν κοιλιά μου ὅλον αὐτὸν τὸν λαὸ ἢ ἐγὼ τὸν γέννησα, ὥστε νὰ μοῦ λές: πᾶρε αὐτὸν τὸν λαὸ στὴν ἀγκαλιά σου, ὅπως ἡ τροφὸς παίρνει στὴν ἀγκαλιά της τὸ νήπιο ποὺ θηλάζει καὶ ὁδήγησέ τους στὴ γῆ, τὴν ὁποία ὁρκίστηκες στοὺς πατέρες τους;)» [Ἀριθμ. 11,12]. Καὶ τί ἔκαμε ὁ Θεός; Ἀφαίρεσε ἀπ᾿ αὐτὸν τὴ χάρη καὶ τὴν ἔδωσε στοὺς ἄλλους, δείχνοντας ὅτι οὔτε ὅταν βάσταζε τὸν λαὸ ἦταν δικό του τὸ χάρισμα, ἀλλὰ τοῦ Πνεύματος. Ἄν εἶχες τὸ χάρισμα πολλὲς φορὲς θὰ ὑπερηφανευόσουν, πολλὲς φορὲς θὰ εἶχες παρεκτραπεῖ· δὲν ξέρεις ἐσὺ τὸν ἑαυτό σου, ὅπως σὲ ξέρει ὁ Θεός. Ἄς μὴ λέμε: «σὲ τί ἀποβλέπει αὐτὸ καὶ γιατί γίνεται αὐτό;». Ὅταν οἰκονομεῖ ὁ Θεός, ἂς μήν Τοῦ ζητοῦμε εὐθύνες. Γιατί αὐτὸ εἶναι γνώρισμα τῆς χειρότερης ἀσέβειας καὶ ἀνοησίας. Δοῦλοι εἴμαστε καὶ μάλιστα δοῦλοι ποὺ διαφέρουμε πολὺ ἀπὸ τὸν Κύριο καὶ δὲν γνωρίζουμε αὐτὰ ποὺ συμβαίνουν κάθε ἡμέρα.
Ἄς μὴν περιεργαζόμαστε τὴν ἀπόφαση τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ ἐκεῖνο ποὺ μᾶς ἔδωσε ἂς τὸ διατηροῦμε, εἴτε εἶναι μικρὸ εἴτε εἶναι τὸ πιὸ ἀσήμαντο, καὶ ὁπωσδήποτε θὰ προκόψουμε. Ἢ καλύτερα, τίποτε δὲν εἶναι μικρὸ ἀπὸ τίς δωρεὲς τοῦ Θεοῦ. Στενοχωριέσαι γιατί δὲν ἔχεις τὸ χάρισμα τῆς διδασκαλίας; Πές μου λοιπόν, τί νομίζεις πὼς εἶναι μεγαλύτερο, τὸ χάρισμα τῆς διδασκαλίας ἢ τὸ χάρισμα τῆς θεραπείας ἀσθενειῶν; Ἀσφαλῶς τὸ δεύτερο. Τί ὅμως, δὲν νομίζεις πὼς ἀπὸ τὴ θεραπεία τῶν ἀσθενειῶν μεγαλύτερο εἶναι τὸ νὰ ἀνοίγει κανεὶς τὰ μάτια τῶν τυφλῶν; Δὲν νομίζεις πὼς μεγαλύτερο εἶναι νὰ ἀνασταίνει νεκρούς; Καὶ πές μου ἀκόμη, δὲν νομίζεις πὼς εἶναι μεγαλύτερο τὸ νὰ κάνει αὐτὸ μὲ σκιὲς καὶ σουδάρια, ἀπὸ τὸ νὰ τὸ κάνει μὲ λόγια; Τί λοιπόν, θέλεις, πές μου, νὰ ἀνασταίνεις νεκροὺς μὲ σκιὲς καὶ σουδάρια ἢ νὰ ἔχεις τὸ χάρισμα τῆς διδασκαλίας; Ὁπωσδήποτε θὰ πεῖς τὸ πρῶτο, νὰ ἀνασταίνεις δηλαδὴ νεκροὺς μὲ σκιὲς καὶ σουδάρια.
Ἄν λοιπόν σοῦ δείξω πὼς πολὺ ἀνώτερο ἀπὸ αὐτὸ εἶναι ἄλλο χάρισμα, καὶ ἐνῶ μπορεῖ νὰ τὸ λάβεις δὲν τὸ λαμβάνεις, καὶ γι᾿ αὐτὸ δικαίως χάνεις καὶ αὐτά, τί θὰ πεῖς; Ἀλλὰ τὸ χάρισμα αὐτὸ εἶναι δυνατὸ νὰ τὸ ἔχει ὄχι ἕνας οὔτε δύο, ἀλλὰ ὅλοι οἱ ἄνθρωποι. Ξέρω ὅτι αἰσθανθήκατε κατάπληξη καὶ μεγάλη ἀπορία, ἀφοῦ πρόκειται νὰ ἀκούσετε ὅτι μπορεῖτε νὰ ἔχετε χάρισμα ἀνώτερο ἀπὸ τὸ νὰ ἀνασταίνετε νεκρούς, νὰ ἀνοίγετε τὰ μάτια τῶν τυφλῶν καὶ νὰ κάνετε ἐκεῖνα ποὺ γίνονταν καὶ στὴν ἐποχὴ τῶν ἀποστόλων· καὶ ἴσως τὸ θεωρεῖτε αὐτὸ ἀναξιόπιστο. Ποιό λοιπὸν εἶναι αὐτὸ τὸ χάρισμα; Ἡ ἀγάπη. Ὅμως πιστέψτε με, γιατί ὁ λόγος αὐτὸς δὲν εἶναι δικός μου, ἀλλὰ τοῦ Χριστοῦ, ποὺ μιλάει μέσῳ τοῦ Παύλου. Τί λοιπὸν λέγει; «Ζηλοῦτε δὲ τὰ χαρίσματα τὰ κρείττονα. καὶ ἔτι καθ᾿ ὑπερβολὴν ὁδὸν ὑμῖν δείκνυμι (:Ἐπιδιώκετε λοιπὸν μὲ ζῆλο τὰ χαρίσματα ποὺ φέρνουν μεγαλύτερη ὠφέλεια, καὶ γι᾿ αὐτὸ εἶναι καὶ ἀνώτερα. Καὶ τώρα σᾶς δείχνω ἕνα πολὺ ἀνώτερο ἀκόμα δρόμο, καὶ μέσο ἔξοχο καὶ ὑπέροχο, μὲ τὸ ὁποῖο ἀποκτῶνται τὰ καλύτερα χαρίσματα. Καὶ τὸ μέσο αὐτὸ εἶναι ἡ ἀγάπη)» [Α΄ Κορ. 12,31].
Τί σημαίνει «καὶ ἕναν πολὺ ἀνώτερο δρόμο»; Αὐτὸ ποὺ λέγει σημαίνει τὸ ἑξῆς: οἱ Κορίνθιοι τότε ὑπερηφανεύονταν γιὰ τὰ χαρίσματα καὶ ὅσοι εἶχαν τὸ χάρισμα νὰ μιλοῦν διάφορες γλῶσσες, τὸ μικρότερο χάρισμα, φέρονταν ἀλαζονικὰ στοὺς ἄλλους. Λέγει λοιπόν: «Θέλετε γενικὰ χαρίσματα; Ἐγώ σᾶς δείχνω ἕναν δρόμο χαρισμάτων, ὄχι ἁπλῶς ἀνώτερο, ἀλλὰ πολὺ ἀνώτερο». Στὴ συνέχεια λέγει: «Ἐὰν ταῖς γλώσσαις τῶν ἀνθρώπων λαλῶ καὶ τῶν ἀγγέλων, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, γέγονα χαλκὸς ἠχῶν ἢ κύμβαλον ἀλαλάζον· καὶ ἐὰν ἔχω προφητείαν καὶ εἰδῶ τὰ μυστήρια πάντα καὶ πᾶσαν τὴν γνῶσιν, καὶ ἐὰν ἔχω πᾶσαν τὴν πίστιν, ὥστε ὄρη μεθιστάνειν, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, οὐδὲν εἰμι (:Ἐὰν ὑποθέσουμε ὅτι μιλῶ τίς γλῶσσες τῶν ἀνθρώπων καὶ τῶν ἀγγέλων, δὲν ἔχω ὅμως ἀγάπη μοιάζω μὲ τὸν ἄψυχο χαλκὸ ποὺ βουίζει ὅταν τὸν χτυποῦν, ἢ μὲ τὸ κύμβαλο ποὺ βγάζει μεγάλο θόρυβο χωρὶς κάποια σημασία· καὶ ἂν ἔχω τὸ χάρισμα τῆς προφητείας καὶ γνωρίζω ὅλα τὰ μυστικὰ καὶ τὰ σχέδια τῶν βουλῶν τοῦ θεοῦ καὶ ἔχω ὅλη τὴν γνώσῃ ποὺ μπορεῖ νὰ ἀποκτήσει ὁ ἄνθρωπος, καὶ ἂν ἔχω ὅλη τὴν πίστη ὥστε καὶ νὰ μετακινῶ ἀκόμη βουνά, δὲν ἔχω ὅμως ἀγάπη δὲν εἶμαι τίποτε)» [Α΄ Κορ. 13,1-2].
Εἶδες χάρισμα; Λοιπὸν ζήλεψε αὐτὸ τὸ χάρισμα. Αὐτὸ εἶναι ἀνώτερο ἀπὸ τὸ νὰ ἀνασταίνεις νεκρούς· αὐτὸ εἶναι πολὺ καλύτερο ἀπὸ ὅλα τὰ ἄλλα. Καὶ ὅτι τὸ πρᾶγμα εἶναι ἔτσι, ἄκουσε τί λέγει ὁ Χριστὸς μιλῶντας στοὺς μαθητές: «Ἐν τούτῳ γνώσονται πάντες ὅτι ἐμοὶ μαθηταὶ ἐστε, ἐὰν ἀγάπην ἔχητε ἐν ἀλλήλοις (:Ἀπ᾿ αὐτὸ θὰ μάθουν ὅλοι ὅτι εἶστε δικοί μου μαθητές, ἀπὸ τὸ ἂν δηλαδὴ ἔχετε ἀγάπη μεταξύ σας. Ἡ ἀγάπη αὐτὴ θὰ σᾶς ἐξασφαλίσει τὴν ἀναγνώριση, τὸν σεβασμὸ καὶ τὴν ἐκτίμηση τῶν ἀνθρώπων περισσότερο ἀπὸ τὴ θαυματουργική σας δράση)» [Ἰω. 13,35].
Στὴ συνέχεια, γιὰ νὰ δείξει μὲ ποιό πρᾶγμα, δὲν ἀνέφερε τὰ θαύματα, ἀλλὰ τί; «Ἄν ἔχετε ἀγάπη μεταξύ σας». Καὶ πάλι πρὸς τὸν Πατέρα λέγει: «ἵνα πάντες ἓν ὦσι, καθὼς σύ, πάτερ, ἐν ἐμοὶ κἀγὼ ἐν σοί, ἵνα καὶ αὐτοὶ ἐν ἡμῖν ἓν ὦσιν, ἵνα ὁ κόσμος πιστεύσῃ ὅτι σὺ μὲ ἀπέστειλας (:Σὲ παρακαλῶ γιὰ ὅλους αὐτούς, γιὰ νὰ εἶναι ὅλοι ἕνα μὲ τὴν ἀγάπη καὶ τὴν ὁμοφροσύνη ποὺ θὰ κυριαρχεῖ μεταξύ τους. Ὅπως ἐσύ, Πάτερ, εἶσαι ἑνωμένος μὲ Ἐμένα κι ἐγὼ ἑνωμένος μὲ Ἐσένα, ἐπειδὴ ἔχουμε καὶ οἱ δύο τὴν ἴδια οὐσία καὶ φύση, ἔτσι σὲ παρακαλῶ νὰ εἶναι κι ἕνα ἔχοντας κοινωνία καὶ ἕνωση μέ μᾶς, γιὰ νὰ πιστέψει ὁ κόσμος ὅτι Ἐσὺ μὲ ἀπέστειλες. Καὶ θὰ τὸ πιστέψει ὁ κόσμος ποὺ εἶναι διαιρεμένος καὶ διχασμένος, καθὼς θὰ βλέπει τὸ καταπληκτικὸ αὐτὸ θαῦμα τῆς ἑνότητας καὶ συμφωνίας τῶν πιστῶν στὸ πρόσωπό μου)» [Ἰω. 17,21].
Καὶ Αὐτὸς ἔλεγε πρὸς τοὺς μαθητὲς Του: «Ἐντολὴν καινὴν δίδωμι ὑμῖν ἵνα ἀγαπᾶτε ἀλλήλους, καθὼς ἠγάπησα ὑμᾶς ἵνα καὶ ὑμεῖς ἀγαπᾶτε ἀλλήλους (:Καὶ σᾶς δίνω γι᾿ αὐτὸ νέα ἐντολή: Νὰ ἀγαπᾶτε δηλαδὴ ὁ ἕνας τὸν ἄλλο. Ὅπως ἐγώ σᾶς ἀγάπησα, ἔτσι κι ἐσεῖς νὰ ἀγαπιέστε μεταξύ σας)» [Ἰω. 13,34]. Ἀπὸ ἐκείνους λοιπὸν ποὺ ἀνασταίνουν νεκρούς, αὐτὸς εἶναι πιὸ σεβαστὸς καὶ πιὸ λαμπρός. Καὶ σωστά. Γιατί ἐκεῖνο τὸ χάρισμα ἀνήκει ὁλόκληρο στὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ αὐτὸ καὶ στὴ δική σου προσπάθεια. Αὐτὸ πράγματι εἶναι γνώρισμα τοῦ Χριστιανοῦ· αὐτὸ δείχνει τὸν μαθητὴ τοῦ Χριστοῦ, αὐτὸν ποὺ βασανίζεται, αὐτὸν ποὺ δὲν ἔχει κανένα κοινὸ στὴ γῆ. Χωρὶς αὐτὸ οὔτε τὸ μαρτύριο μπορεῖ νὰ ὠφελήσει σὲ κάτι.
Καὶ γιὰ νὰ μάθεις, πρόσεχε αὐτὸ καλά. Ὁ Παῦλος ἔλαβε δύο ἢ καλύτερα τρεῖς κορυφαῖες ἀρετές, νὰ ἐνεργεῖ θαύματα, νὰ γνωρίζει τὰ πάντα, νὰ ζεῖ ἐνάρετα, χωρὶς τὴν ἀγάπη ὅμως εἶπε ὅτι αὐτὰ δὲν εἶναι τίποτε. Καὶ πῶς αὐτὰ δὲν ἀξίζουν τίποτε, ἐγὼ θὰ τὸ πῶ. «Καὶ ἐὰν ψωμίσω (:καὶ ἂν διαθέσω)», λέγει, «πάντα τὰ ὑπάρχοντά μου καὶ ἐὰν παραδῶ τὸ σῶμά μου ἵνα καυθήσωμαι, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, οὐδὲν ὠφελοῦμαι (:ὅλα τὰ ὑπάρχοντα μου γιὰ νὰ θρέψω μὲ ψωμὶ τοὺς φτωχούς, καὶ ἂν παραδώσω τὸ σῶμα μου γιὰ νὰ καῶ, δὲν ἔχω ὅμως ἀγάπη, δὲν ὠφελοῦμε σὲ τίποτε ἀπὸ τίς θυσίες αὐτές)» [Α΄ Κορ. 13,3]. Γιατί εἶναι δυνατὸ καὶ ὅταν ἀκόμη μοιράζει καὶ προσφέρει κανεὶς τὰ χρήματά του, νὰ μὴν ἔχει ἀγάπη. Αὐτὰ ὅμως σᾶς λέχθηκαν ἱκανοποιητικὰ στὸ μέρος περὶ τῆς ἀγάπης, καὶ ἐκεῖ παραπέμπω τοὺς ἀναγνῶστες. Τώρα ὅμως, ὅπως εἶπα, ἂς ἐπιθυμήσουμε μὲ ζῆλο αὐτὸ τὸ χάρισμα, ἂς ἀγαπήσουμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλον, καὶ δὲν θὰ χρειαστοῦμε τίποτε ἄλλο γιὰ τὴν ἐπίτευξη τῆς ἀρετῆς, ἀλλὰ ὅλα σὲ μᾶς θὰ εἶναι εὔκολα χωρὶς κόπους καὶ ὅλα θὰ τὰ κατορθώσουμε πολὺ γρήγορα.
Ἀλλὰ νὰ καὶ τώρα, λέγει, ἀγαπᾶμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλον· γιατί ὁ ἕνας ἔχει δύο ἢ τρεῖς φίλους καὶ ὁ ἄλλος τέσσερις. Αὐτὸς ὅμως δὲν εἶναι ἀγάπη γιὰ τὸν Θεό, ἀλλὰ γιὰ νὰ ἀγαπιέται κανεὶς ὁ ἴδιος, ἐνῶ ἡ ἀγάπη γιὰ τὸν Θεὸ δὲν ἔχει αὐτὴν τὴν ἀρχή, ἀλλὰ αὐτὸς θὰ συμπεριφέρεται σὲ ὅλους σὰν νὰ ἦταν ἀδελφοί του· τοὺς ὁμοπίστους, ἐπειδὴ εἶναι γνήσιοι ἀδελφοί, θὰ τοὺς ἀγαπάει, ἐνῶ τοὺς αἱρετικούς, τοὺς εἰδωλολάτρες καὶ τοὺς Ἰουδαίους, ἐπειδὴ εἶναι ἀδελφοὶ κατὰ τὴ φύση ἀλλὰ φαῦλοι καὶ ἀχρεῖοι, θὰ τοὺς εὐσπλαχνίζεται, θὰ λιώνει καὶ θὰ κλαίει γι᾿ αὐτούς.
Μὲ αὐτὸ θὰ γίνουμε ὅμοιοι μὲ τὸν Θεό, ἂν τοὺς ἀγαπᾶμε ὅλους, ἀκόμη καὶ τοὺς ἐχθρούς μας, καὶ ὄχι ἂν κάνουμε θαύματα. Γιατί καὶ τὸν Θεὸ τὸν θαυμάζουμε καὶ ὅταν ἐνεργεῖ θαύματα, Τὸν θαυμάζουμε ὅμως πολὺ περισσότερο ὅταν κάνει φιλανθρωπίες καὶ ὅταν δείχνει ἀνεξικακία. Ἐὰν λοιπὸν καὶ στὴν περίπτωση τοῦ Θεοῦ αὐτὸ εἶναι πολὺ ἀξιοθαύμαστο, πολὺ περισσότερο στὴν περίπτωση τῶν ἀνθρώπων εἶναι ὁλοφάνερο ὅτι αὐτὸ μᾶς καθιστᾷ ἀξιοθαύμαστους. Αὐτὸ λοιπὸν ἂς ποθήσουμε μὲ ζῆλο. Ἔτσι δὲν θὰ ἔχουμε τίποτε λιγότερο ἀπὸ τὸν Παῦλο καὶ τὸν Πέτρο καὶ ἀπὸ ἐκείνους ποὺ ἀνέστησαν ἄπειρους νεκρούς, ἔστω καὶ ἂν δὲν μποροῦμε νὰ σβήσουμε πυρετό. Χωρὶς τὴν ἀγάπη ὅμως καὶ ἂν ἀκόμη ἐνεργήσουμε μεγαλύτερα θαύματα ἀπὸ τοὺς ἀποστόλους καὶ ἂν ριψοκινδυνέψουμε ἄπειρες φορὲς γιὰ χάρη τῆς πίστης, δὲν θὰ ἔχουμε κανένα ὄφελος. Καὶ αὐτὰ δὲν τὰ λέγω ἐγώ, ἀλλὰ τὰ γνωρίζει καλὰ ἐκεῖνος ὁ τρόφιμος τῆς ἀγάπης. Σὲ ἐκεῖνον λοιπὸν ἂς πιστεύουμε.
Ἔτσι ἀσφαλῶς θὰ μπορέσουμε νὰ ἐπιτύχουμε τὰ ἀγαθὰ ποὺ μᾶς ἔχει ὑποσχεθεῖ ὁ Θεός, στὰ ὁποῖα εἴθε νὰ μετάσχουμε ὅλοι μας, μέ τὴ χάρη καὶ τὴ φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, μαζὶ μὲ τὸν ὁποῖο στὸν Πατέρα καὶ συγχρόνως στὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἀνήκει ἡ δόξα, ἡ δύναμη καὶ ἡ τιμή, τώρα καὶ πάντοτε καὶ στοὺς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
ἐπιμέλεια κειμένου: Ἑλένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
• https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-epistulam-ad-hebraeos.pdf
• Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου Ἅπαντα τὰ ἔργα, Ὑπόμνημα στὴν πρὸς Ἑβραίους ἐπιστολήν, ὁμιλία Γ΄,πατερικὲς ἐκδόσεις «Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς»(ΕΠΕ), ἐκδ. οἶκος «Τὸ Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1990, τόμος 24, σελίδες 258-289.
• Π. Τρεμπέλα, Ἡ Καινὴ Διαθήκη μὲ σύντομη ἑρμηνεία (ἀπόδοση στὴν κοινὴ νεοελληνική), ἐκδόσεις ἀδελφότητος θεολόγων «Ὁ Σωτήρ», ἔκδοση τέταρτη, Ἀθήνα 2014.
• Ἡ Καινὴ Διαθήκη, Κείμενον καὶ ἑρμηνευτικὴ ἀπόδοσις ὑπὸ Ἰωάννου Κολιτσάρα, ἐκδόσεις ἀδελφότητος θεολόγων «Ἡ Ζωή», ἔκδοση τριακοστὴ τρίτη, Ἀθήνα 2009.
• Ἡ Παλαιὰ Διαθήκη κατὰ τοὺς ἑβδομήκοντα, Κείμενον καὶ σύντομος ἀπόδοσις τοῦ νοήματος ὑπὸ Ἰωάννου Κολιτσάρα, ἐκδόσεις ἀδελφότητος θεολόγων «Ἡ Ζωή», ἔκδοση τέταρτη, Ἀθήνα 2005.
• Π. Τρεμπέλα, Τὸ Ψαλτήριον μὲ σύντομη ἑρμηνεία (ἀπόδοση στὴν κοινὴ νεοελληνική), ἐκδόσεις ἀδελφότητος θεολόγων «Ὁ Σωτήρ», ἔκδοση τρίτη, Ἀθήνα 2016.
• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient greek/tools/liddell-scott/index.html
• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia Diathikh/Biblia/Palaia Diathikh.htm
• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh Diathikh/Biblia/Kainh Diathikh.htm
