π. Αθανάσιος Μυτιληναίος: Κυριακή ΙΕ΄ Λουκά -Παρεκτροπές της γλώσσας
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΕ΄ΛΟΥΚΑ[: Α΄Τιμ. 4,9-15]
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου με θέμα:
«ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ»
[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 28-1-1990] Β231
Ο Απόστολος Παύλος, αγαπητοί μου, στέλνοντας την πρώτη του επιστολή στον πολύ αγαπημένο του μαθητή, τον Τιμόθεο, του σημειώνει και του γράφει: «Πιστὸς ὁ λόγος καὶ πάσης ἀποδοχῆς ἄξιος». «Ο λόγος του Θεού», λέγει, «είναι πιστός, αξιόπιστος. Και συνεπώς, αφού είναι αξιόπιστος, είναι άξιος κάθε αποδοχής». «εἰς τοῦτο γὰρ καὶ κοπιῶμεν καὶ ὀνειδιζόμεθα, ὅτι ἠλπίκαμεν ἐπὶ Θεῷ ζῶντι, ὅς ἐστι σωτὴρ πάντων ἀνθρώπων, μάλιστα πιστῶν».
Γι’ αυτόν τον λόγο κουραζόμαστε και κοπιάζουμε και υφιστάμεθα ονειδισμούς, γιατί έχουμε ελπίσει σε Θεό ζωντανό, ο Οποίος είναι σωτήρας όλων των ανθρώπων, ιδιαίτερα δε, σωτήρας των πιστών. «Παράγγελλε ταῦτα καὶ δίδασκε». Αυτά που σου γράφω να τα παραγγέλλεις και στους άλλους και να τα διδάσκεις. «Μηδείς σου τῆς νεότητος καταφρονείτω». Κανείς να μην πει ότι είσαι νέος στην ηλικία και συνεπώς να μην σε προσέξει. Αντιθέτως θα σε προσέξουν όταν θα γίνεις τύπος των πιστών.«Τύπος γίνου τῶν πιστῶν ἐν λόγῳ, ἐν ἀναστροφῇ, ἐν ἀγάπῃ, ἐν πνεύματι, ἐν πίστει, ἐν ἁγνείᾳ». Να γίνεις υπόδειγμα των πιστών στον λόγο, στη συναναστροφή σου, στην αγάπη σου, στην πνευματική σου όλη ζωή, στην πίστη, στην αγνεία. «ἕως ἔρχομαι πρόσεχε τῇ ἀναγνώσει, τῇ παρακλήσει, τῇ διδασκαλίᾳ»· έως ότου σε συναντήσω, να προσέχεις εις τη μελέτην του λόγου του Θεού, εις την παρηγορία του λαού, εις την διδασκαλία του λαού. «Μὴ ἀμέλει τοῦ ἐν σοὶ χαρίσματος, ὃ ἐδόθη σοι διὰ προφητείας μετὰ ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν τοῦ πρεσβυτερίου». Μην αφήνεις να μένει ανενέργητο το χάρισμα που πήρες, το χάρισμα της ιερωσύνης· μην το αφήνεις ανενέργητο, αυτό που πήρες, δια των χειρών ολοκλήρου του πρεσβυτερίου, δηλαδή όλων των πρεσβυτέρων, εννοείται στην Έφεσο, τότε. «Ταῦτα μελέτα, ἐν τούτοις ἴσθι, ἵνα σου ἡ προκοπὴ φανερὰ ᾖ ἐν πᾶσιν». Αυτά να τα μελετάς, σε αυτά να βρίσκεσαι, σε αυτά να είσαι, αυτά να ζεις, για να είναι η προκοπή σου φανερή σε όλα και σε όλους. «ἔπεχε σεαυτῷ». Πρόσεχε τον εαυτό σου· «καὶ τῇ διδασκαλίᾳ, ἐπίμενε αὐτοῖς». Να επιμένεις εις αυτούς· «τοῦτο γὰρ ποιῶν καὶ σεαυτὸν σώσεις καὶ τοὺς ἀκούοντάς σου». Γιατί κάνοντας αυτό και τον εαυτό σου θα σώσεις, αλλά κι εκείνους οι οποίοι σε ακούουν.
Βλέπετε, αγαπητοί μου, μια ανθοδέσμη παραινέσεων, συμβουλών προς τον νεαρόν τότε επίσκοπον της Εφέσου, τον Τιμόθεον. Ήτο θαυμάσιος άνθρωπος ο Τιμόθεος. Αλλά δεν έχει σημασία. Του τα υπενθυμίζει αυτά. Γιατί είναι καλός πατέρας ο Παύλος και θέλει να φυλάξει το παιδί του, τον Τιμόθεον. Και ο καθένας από μας όταν τιμά τον Θεό, είναι ένας μικρός Τιμόθεος. Και συνεπώς, αυτά που γράφει στον Τιμόθεο, τα γράφει και εις τον καθένα από μας.
Βέβαια θα έπρεπε κάθε του λόγο, κάθε του σημείο, να μας απησχόλει και ιδιαιτέρως. Επιτρέψατέ μου να μείνω μόνο σε ένα σημείο. Εκεί που λέει: «Τύπος γίνου τῶν πιστῶν ἐν λόγῳ». «Να γίνεις», λέει, «τύπος των πιστών στα λόγια σου». Οι Πατέρες λένε ότι η αρχή της πνευματικής ζωής είναι η συγκράτηση της γλώσσης, είναι η καλλιέργεια της γλώσσης. Να μπορεί κανείς να διαθέτει μίαν καλλιεργημένη γλώσσα. Όχι βεβαίως συντακτικά και γραμματικά. Αυτό είναι ένα άλλο θέμα, που μπορεί να δώσει την εικόνα ενός αγραμμάτου ή εγγραμμάτου ανθρώπου. «Αλλά από πλευράς ήθους, πρόσεχε», λέγει, «πρόσεχε τα λόγια σου». Να γίνεις υπόδειγμα στα λόγια σου. Γι΄αυτό σας είπα, πράγματι οι Πατέρες τονίζουν αυτό και λέγουν, διότι το θέμα, το πρώτο βήμα της πνευματικής ζωής είναι να καλλιεργήσουμε τη γλώσσα μας. Μα και το δείγμα της τελειότητος της πνευματικής μας ζωής, είναι πάλι η γλώσσα μας.
Γι΄αυτό λέγει ο άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος: «Εἰ τὶς οὗ πταιει ἐν λόγῳ, οὗτος τέλειος ἀνήρ». Εκείνος ο οποίος, λέγει, δεν έχει πταίσματα στον λόγον, αυτός είναι τέλειος άνθρωπος. Και πράγματι, σας ξαναλέγω, το θέμα της γλώσσης είναι το να χαλιναγωγηθεί. Έχει ολόκληρη παράγραφο ο άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος στο θέμα της χαλιναγωγήσεως της γλώσσας. Την παρουσιάζει τη γλώσσα ότι είναι ένα φοβερό κακό, ένα φοβερό κακό και ταυτόχρονα είναι ένα όργανο με το οποίο ευλογούμε και δοξάζουμε τον Θεό. Γι΄αυτόν τον λόγο θα πρέπει να προσέχουμε πολύ στο θέμα της γλώσσα. Στη γλώσσα μας έχουμε πολλά θέματα, τα οποία τώρα θα δούμε με πάρα πολύ σύντομο τρόπο.
Και πρώτα πρώτα η γλώσσα μπορεί να φταίξει σε κάτι που το ξέρουμε όλοι μας, και λέγεται ψέμα. Υπάρχει άνθρωπος που δεν είπε ψέμα; Δεν υπάρχει. Όλοι έχουν πει το ψέμα. Βέβαια το ψέμα είναι ένας μικρός δόλος. Αλλά δεν είναι μόνο δόλος το μικρό ψέμα· ο δόλος είναι κάτι πολύ μεγάλο. Όταν ο Κύριος είδε τον Ναθαναήλ και του είπε: «Να ένας αληθινός Ισραηλίτης, που δεν υπάρχει δόλος εις το στόμα του», δεν εννοούσε βέβαια ότι ο Ναθαναήλ δεν είπε ποτέ ψέματα. Ασφαλώς θα επρόσεχε να μη λέγει ψέματα. Αναμφισβήτητα. Όμως ο δόλος είναι κάτι βαθύτερο. Σας είπα όμως ότι το ψέμα είναι ένας μικρός δόλος. Γιατί θέλομε να αλλάξουμε τα πράγματα και να δώσουμε μία διαφορετική εικόνα εις τους άλλους για εκείνο το οποίο εμείς δεν θέλουμε να μιλήσουμε. Να διαστρέψουμε την αλήθεια, να αποκρύψουμε την αλήθεια, να αποκρύψομε την αλήθεια κ.ο.κ.
Πάντως το ψέμα στον άνθρωπο δυστυχώς υπάρχει. Αρκεί να σκεφτούμε ποιος είναι εκείνος ο οποίος πρωτογέννησε το ψέμα, αγαπητοί μου. Είναι ο διάβολος. Είναι το αμάρτημα που έγινε, ακούστηκε μέσα εις τον Παράδεισον. Ήρθε ο διάβολος και είπε εις τους πρωτοπλάστους: «Αλήθεια, είπε ο Θεός να μην φάτε από κανέναν καρπό μέσα εις τον Παράδεισον;». «Όχι», λέγει η Εύα, «παρά μόνον από τους καρπούς αυτού του δένδρου». Είπε ψέμα ο διάβολος. Ή μάλλον, έτσι το έφερε το πράγμα, για να υποσκελίσει τους πρωτοπλάστους. Και κατόπιν τους είπε εκείνο το μεγάλο ψέμα. Ότι «ο Θεός σας είπε να μη δοκιμάσετε από τον καρπόν αυτόν, για να μη γίνετε θεοί». Παμμέγιστο, αγαπητοί μου, ψέμα. Γιατί ο Θεός πράγματι, σκοπός στο πρόγραμμά Του ήταν να κάνει τον άνθρωπο θεό. Αλλά να γίνει θεός, ένας μικρός, κατά χάριν θεός, αλλά εφόσον όμως θα έδειχνε αρετή. Και πρώτη αρετή θα ήταν η υπακοή. Έτσι αν οι πρωτόπλαστοι υπήκουον στην εντολή του Θεού να μη δοκιμάσουν από τον καρπόν αυτόν, ο οποίος επιτέλους δεν είχε τίποτε, ένας συνήθης καρπός, δεν είχε τον θάνατο, ο θάνατος δεν ήταν στον καρπό, ο θάνατος ήταν στην παρακοή, στην αθέτηση της εντολής του Θεού. Κι ο διάβολος κατάφερε να υποσκελίσει τους πρωτοπλάστους, λέγοντας αυτό το πελώριο ψέμα. Ο Κύριος μάς είπε ότι το ψέμα έχει πάτρωνά του τον διάβολο. Ότι είναι ο πατήρ του ψεύδους. Ότι πάντοτε ψεύδεται ο διάβολος. Κι αν καμιά φορά ο διάβολος δεν ψεύδεται, το κάνει για να πετύχει ένα μεγαλύτερο ψέμα. Αλλά πάντοτε ψεύδεται. Και είναι ο πατήρ αυτού, λέγει ο Κύριος, ο πατέρας, ο επινοητής του ψεύδους. Οι πρωτόπλαστοι δεν θα μπορούσαν ποτέ να φανταστούν ότι θα μπορούσε κανείς να κάνει χρήση του ψεύδους. Να αλλάξει δηλαδή τα πράγματα.
Αλλά, αγαπητοί μου, δεν είναι μόνο το ψέμα. Στη γλώσσα υπάρχει κι ένα άλλο πράγμα, που είναι ακόμη πιο κάτω. Είναι η βωμολοχία. Βωμολοχία… Το να λέει κανείς βρώμικα πράγματα. Όχι η βλασφημία. Η βωμολοχία. Το να λέει κανείς βρώμικα, ακάθαρτα πράγματα. Μάλιστα αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι θεωρείται προνόμιο σε εκείνον που έχει βρώμικη γλώσσα. Προνόμιο. Και είναι περιζήτητος στις παρέες, γιατί μπορεί να λέγει βρώμικα πράγματα, ανέκδοτα διεφθαρμένα, για να γελούν οι άλλοι. Αυτή είναι η βρώμικη γλώσσα. Ακόμη η γλώσσα η οποία λέγει απρεπείς λέξεις· ή βάναυσες λέξεις. Η γλώσσα που μιλάει βάναυσα, δείχνει πρώτα- πρώτα έναν άνθρωπο που δεν έχει καλλιεργηθεί, δεν έχει λεπτότητα. Η γλώσσα δείχνει κατά πόσο είσαι καλλιεργημένος και πολιτισμένος. Έξω όμως από αυτό, αγαπητοί μου, είναι φοβερή αμαρτία. Λέει ο απόστολος Παύλος: «Πᾶς λόγος σαπρὸς ἐκ τοῦ στόματος ὑμῶν μὴ ἐκπορευέσθω». «Κάθε», λέγει, «σάπια κουβέντα, σάπιος λόγος, από το στόμα σας να μη βγαίνει». Είδατε; Σαπρός λόγος, σάπια κουβέντα· διότι πράγματι αυτές οι κουβέντες είναι σάπιες.
Αλλά, ένα σκαλοπάτι πιο κάτω να κατεβούμε. Στα πταίσματα της γλώσσης και στις παρεκτροπές της γλώσσας είναι, αγαπητοί μου, η βλασφημία. Είναι η βλασφημία. Είναι φοβερό πράγμα η βλασφημία. Είναι όταν κανείς βλάπτει την φήμην ή του Θεού ή του άλλου, του πλησίον του. Αυτό θα πει «βλασφημώ», βλάπτω + φήμη, βλασφημία. Όταν βλάπτω, υποτιμώ, υποβιβάζω, υποστέλλω τη φήμη του άλλου ή του Θεού. Έτσι έχουμε βεβαίως τη βλασφημία κατά του Θεού και τη βλασφημία κατά των ανθρώπων. Ο Κύριος μάς είπε ότι δεν μπορείς να πεις στον άλλον «μωρέ» ή «ρακά». Είναι το ίδιο. «Μωρέ άνθρωπε»-από το ο μωρός, του μωρού- θα πει: «εσύ που είσαι μωρός», δηλαδή ανόητος. Αλλά, έτσι, είπε ο Κύριος, ότι προσβάλλομε την εικόνα του Θεού εις τον άλλον άνθρωπον. Δεν πρέπει να πούμε τον άλλον ούτε «μωρέ». «Γιατί», λέγει, «είναι υπεύθυνος του συνεδρίου, δηλαδή θα δώσει δίκη δια την εκφορά αυτού του χαρακτηρισμού, αυτής της βλασφημίας.» Έτσι, καταλαβαίνετε, δεν μπορούμε να εξαπολύομε βλασφημίες κατά του Θεού και κατά των άλλων ανθρώπων.
Λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Δεν φθάνει, άνθρωπε, που μένεις εις τα του Θεού -Η Γη τι είναι; Τοῦ Κυρίου ἡ γῆ καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς. Η Γη είναι του Κυρίου. Και ό,τι υπάρχει επάνω στη Γη είναι δικό Του-, δεν φθάνει λοιπόν ότι είσαι εις τα του Κυρίου, δεν φθάνει ότι δεν πληρώνεις –χαριτωμένο- ενοίκιον, υβρίζεις και τον ιδιοκτήτη;». Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός έλεγε: «Βρίσε μου τη μάνα μου, βρίσε μου τον πατέρα μου, θα σε συγχωρήσω. Αν μου βρίσεις τον Κύριό μου και τον Θεό μου, δεν θέλω να σε βλέπω στα μάτια μου». Κι ακόμα, ο Ιερός Χρυσόστομος λέγει το εξής- σε μετάφραση σας το λέγω: «Αν ο παλαιός νόμος, κατά του κακολογούντος πατέρα ή μητέρα, επέβαλε ποινήν θανάτου, τι άραγε πρέπει να πούμε εμείς για εκείνους που κακολογούν όχι πλέον πατέρα ή μητέρα, αλλά Αυτόν τον Πατέρα όλων, τον Θεόν; Ποια κόλαση θα θεωρηθεί αρκετή για την άμετρη κακία τους; Ποιος πύρινος ποταμός, ποιο σκουλήκι ακοίμητο, ποιο ατέλειωτο σκοτάδι;»-δηλαδή κόλασις. Ποια κόλασις θα δεχθεί τον βλάσφημον;
Πολλοί επικαλούνται την συνήθειαν. Ότι «η βλασφημία δεν έχει», λέει, «βάθος εις αυτούς». Απλώς είναι μία συνήθεια, την οποίαν άρπαξαν από το περιβάλλον τους και το λένε. Τι λέτε; Αυτό είναι ελαφρυντικό; Θα μπορούσε ο άλλος να βρίσει τη μάνα σου και τον πατέρα σου και να σου πει: επειδή βρίζει τη δική του τη μάνα και τον δικό του τον πατέρα, γι΄αυτό από συνήθεια η γλώσσα του έτρεξε και έβρισε τους δικούς σου τους γονείς, θα το θεωρούσες, θα του έδινες ελαφρυντικό τη συνήθειά του να βρίζει ή θα εθύμωνες εναντίον του γιατί έβρισε τους γονείς σου; Δεν είναι, αγαπητοί μου, επιχείρημα αυτό· δεν είναι! Γι΄αυτό, κάποτε, όταν οι Εβραίοι πέρασαν την Ερυθράν Θάλασσα και ήρθαν εις την έρημο, κάποιος, που είχε πατέρα Αιγύπτιο και μάνα Εβραία, ακολούθησε βέβαια τον λαόν του Θεού· διαπληκτίστηκε με έναν άλλον άνθρωπο, Εβραίον, κι εκεί έβρισε. Μάλιστα, ξέρετε, στην Παλαιά Διαθήκη, το ρήμα «ὑβρίζω» δεν υπάρχει. Ούτε το ρήμα «βλασφημῶ». Υπάρχει, ακούστε, το ρήμα «εὐλογῶ». Λέγει: «Ηὐλόγησε τόν Θεόν». Δεν τολμάει ο Εβραίος να γράψει στην Αγία Γραφή, ο κάθε ιερός συγγραφεύς, το ρήμα «υβρίζω» ή «βλασφημώ». Δεν τολμά. Και βάζουν ευφήμως το : «εὐλογῶ τό ὃνομα τοῦ Θεοῦ». Μα «εὐλογῶ» θα μου πείτε, θα πει «δοξάζω». Ναι. Όπως λέμε… το ξύδι, το λέμε γλυκάδι. Και όπως λέμε τη Μαύρη Θάλασσα, «Εύξεινον Πόντον». Δηλαδή θάλασσα που είναι όμορφη, ειρηνική, που μπορούν εκεί να πλέουν και τα μικρά βαρκάκια. Αντί να πούμε «Μαύρη Θάλασσα». Για λόγους ευφήμους. Το αυτί μας να μην ακούσει άσχημο χαρακτηρισμό. Αυτός λοιπόν ο Αιγύπτιος, ο επίμεικτος, θα λέγαμε, ύβρισε το όνομα του Θεού. Τον έπιασαν οι άλλοι, τον πήγαν στον Μωυσή και του λένε… και ξέρετε, μετά που δόθηκε ο νόμος, δεν υπήρχε όμως καμία εντολή που να λέγει τι έπρεπε να κάνουν αυτόν τον βλάσφημον. Γι΄αυτό και τον έβαλε φυλακή. Ο Μωυσής ηρώτησε τον Θεόν: «Τι να τον κάνουμε αυτόν; Πώς θα τον τιμωρήσουμε;». Και ο Θεός απήντησε: «Με θάνατο!».
Αγαπητοί μου, είναι φοβερό πράγμα η βλασφημία. Να σας πω και κάτι: Στην Καινή Διαθήκη, στους Κανόνες της Εκκλησίας μας, δεν υπάρχει κανένας κανόνας που να κανονίζει, δηλαδή να επιτιμά τον βλάσφημον. Έχει για τον ανήθικο, έχει για τον κλέφτη, έχει για τον μέθυσο, έχει, έχει, έχει, έχει, αλλά για τον βλάσφημο δεν υπάρχει κανένας κανόνας. Γιατί; Είναι πολύ απλό. Γιατί είναι ακατανόητο και αδιανόητο άνθρωπος που βαφτίστηκε στο όνομα του Αγίου Τριαδικού Θεού και είναι Χριστιανός, να βλασφημά τον Κύριό του. Είναι ακατανόητο. Αμέσως εκπίπτει από το όνομα «Χριστιανός». Αγαπητοί μου, αυτά πρέπει να μας κάνουν να σκεφθούμε πολύ σοβαρά και να τρομάξομε πραγματικά.
Αλλά ας πούμε ακόμη δύο λόγια γι’ αυτά τα αλλεπάλληλα κατεβάσματα της γλώσσης μας, αυτό το ασυγκράτητον κακόν, που λέγει ο άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος. Έρχεται τώρα η γλώσσα μας να δημιουργήσει έναν πνευματικόν κανιβαλισμόν. Να φάει τον άλλον, να τον φάει με τα δόντια της συκοφαντίας. Λέγει κάπου ο Ιερός Χρυσόστομος: «Λες ότι νηστεύεις. Ναι. Δεν τρως», λέει, «κρέας, αλλά μπήγεις τα δόντια σου με την κατηγορία, σε αδελφικά κρέατα. Δηλαδή στους αδελφούς σου. Τους κατηγορείς· και, χειρότερα, τους συκοφαντείς». Συνεπώς, αγαπητοί μου, βλέπετε ότι εδώ η συκοφαντία είναι κάτι φοβερό. Τι είναι; Έρχεται να εκθέσει ονόματα άψογα, να στιγματίσει υπολήψεις ανεπίληπτες, να καταρρακώσει υπάρξεις. Είναι τόσο φοβερό πράγμα η συκοφαντία, ώστε να λέγει ο Ψαλμωδός: «Φύλαξόν με ἀπὸ συκοφαντίας ἀνθρώπων, καὶ φυλάξω τόν νόμον Σου». Κύριε, κάνω μια συμφωνία μαζί σου. Εσύ φύλαξέ με από τη συκοφαντία των ανθρώπων κι εγώ θα τηρήσω τις εντολές Σου.
Και ξέρετε, όταν φύγει η συκοφαντία, δεν γυρίζει πίσω. Κάνει φτερά και φεύγει. Είναι πασίγνωστο εκείνο το ανέκδοτο… με δυο λόγια μόνο, που μια γυναίκα πήγε κι εξομολογήθηκε και είπε ότι συκοφαντεί! Πώς να αποκαταστήσει τώρα; Της λέει ο πνευματικός: «Πήγαινε να αγοράσεις μία κότα από την αγορά. Ώσπου να έρθεις εδώ, θα την μαδάς στον δρόμο την κότα». Την μαδούσε αυτή την κότα και όταν ήρθε, του έφερε την κότα χωρίς φτερά. Της λέγει: «Τώρα πήγαινε σε όλο το μήκος του δρόμου που μαδούσες την κότα, να μου μαζέψεις τα φτερά!». «Πάτερ μου, δεν μαζεύονται τα φτερά». «Έτσι δεν μαζεύεται η συκοφαντία!», της λέγει ο πνευματικός. Τι να περισώσεις; Τι να πεις; «Άνθρωποι, ξέρετε, εγώ ήμουνα συκοφάντης και είπα για εκείνον και για εκείνον;». Δεν θα σε πιστέψουν. Θα πιστέψουν τη συκοφαντία σου. Είναι φοβερό πράγμα, αγαπητοί μου η συκοφαντία. Είναι φοβερό.
Αλλά κι ακόμη κάτι άλλο. Είναι η κολακεία. Ξέρετε η κολακεία τι είναι; Εκείνος που σε πλησιάζει, σου λέει γλυκά λόγια. Δεν τα έχεις αυτά, δεν τα αξίζεις. Διότι αποσκοπεί από σένα κάτι. Κάτι θέλει να βγάλει. Μέχρι ακόμα και να σε υποσκελίσει, να σε ανατρέψει. Ο κόλακας είναι ένα πρόσωπο χαμερπέστατον. Κάποτε ρώτησαν ποια θηρία δαγκώνουν θανάσιμα. Κι αυτός απήντησε: «Στα βουνά», λέγει, «είναι οι λύκοι και οι τίγρεις και οι ύαινες. Αλλά στις πόλεις είναι οι κόλακες». Είναι φοβερό πράγμα η κολακεία και χαϊδεύει τον εγωισμό, τη ματαιοδοξία του ανθρώπου, γι΄αυτό ο άνθρωπος δεν αντιλαμβάνεται εύκολα την κολακεία. Κι αν ο κόλακας είναι και μάστορας, τότε ξέρει πόσο θα πει, πότε θα πει, πώς θα το πει, για να επιτύχει τελικά του σκοπού του.
Αγαπητοί μου, βλέπετε, βλέπετε τι πτώσεις υπάρχουν της γλώσσης; Πρέπει να προσέχουμε. Πρέπει η γλώσσα μας να είναι μαζεμένη. «Θοῦ, Κύριε, φυλακὴν τῷ στόματί μου καὶ θύραν περιοχῆς περὶ τὰ χείλη μου». «Βάλε», λέγει, «πόρτα, φυλακή, φύλακα, σκοπό, σκοπιά στο στόμα μου, «καὶ θύραν περιοχῆς περὶ τὰ χείλη μου» και πόρτα στα χείλη μου να μπορώ να την κλείνω και να την ανοίγω όποτε πρέπει και όποτε θέλω». Και όχι να είναι ξέφραγο αμπέλι το στόμα μου και να ξεφουρνίζει ό,τι κατέβη από το μυαλό μου και από τη βρώμικη καρδιά μου στη γλώσσα μου, για να το πετάξω έξω.
Αγαπητοί μου, σήμερα η Εκκλησία μας γιορτάζει τη μνήμη του αγίου Εφραίμ του Σύρου· που είναι η δόξα της Συριακής Εκκλησίας. Μαζί με τον άγιον Ισαάκ τον Σύρον, είναι οι δύο δόξες της συριακής Εκκλησίας. Ορθόδοξοι Πατέρες. Τα κείμενά τους κυκλοφορούν. Και ευτυχείς εκείνοι που διαβάζουν τα κείμενά τους. Είναι θαυμάσια, βαθύτατα και πνευματικότατα.Επιτρέψατέ μου, λοιπόν, μια που γιορτάζει σήμερα ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος, να κλείσουμε το θέμα μας με κάτι που λέγει σε μία παραίνεσή του, είναι η 43η παραίνεσις του. Ακούσατέ την. Σε μετάφραση:
«Τολμάς, άνθρωπε, να ανοίγεις το στόμα σου άφοβα και να αφήνεις βλάσφημα λόγια κατά του ουρανού; Και δεν φοβάσαι μήπως πύρινο δρεπάνι πέσει στο σπιτικό σου, όπως στο όραμα που είδε ο προφήτης, ωσότου σε εξαφανίσει; Ή μήπως νομίζεις ότι με τον τρόπον αυτόν δείχνεις παλικαριά; Σε βεβαιώνω όχι! Γιατί με τον τρόπον αυτόν στην καταστροφή ολοταχώς φθάνεις. Μολύνεις ακόμη και τις ψυχές εκείνων που σε ακούν, και γίνεσαι του διαβόλου συνεργάτης. Το στόμα αυτό που ο Θεός σου εδημιούργησε για να Τον δοξολογείς, εσύ το γέμισες με της γλώσσας την πικράδα.
Πάψε λοιπόν άνθρωπε. Μήπως ο Λόγος, που εσύ καταφρονείς, ο Ιησούς Χριστός, που εσύ καταφρονείς, γίνει φλόγα και σε κατακάψει. Μην απατάσαι, άνθρωπε, γιατί δεν θα μπορέσεις να ξεφύγεις από τα χέρια του Πλάστου σου, που τώρα εσύ βρίζεις. Ως πότε λοιπόν θα παροργίζομε Εκείνον που μας έδωσε τόσα αγαθά; Αυτόν που από το χώμα μας έπλασε και μας έδωκε το φύσημα το δικό Του και μας έκανε κυρίους της δημιουργίας Του; Αυτός που μας φυλάει όταν κοιμόμαστε; Αυτός που μας σκεπάζει όταν ξυπνάμε; Αυτός που μας τρέφει όταν πεινάμε και μας ντύνει όταν είμαστε γυμνοί; Μας παρηγορεί όταν λιποψυχούμε, μας παιδαγωγεί και μας ελεεί. Αυτός, τέλος, και τον μονογενή Του Υιόν παρέδωκε για όλων μας την ζωήν. Ας μετανοήσουμε λοιπόν, αδελφοί μου. Ως πότε θα πικραίνουμε τον Πλάστη μας; Αν χάσουμε το λιμάνι, πώς θα σωθούμε όταν ξεσπάσει η φουρτούνα; Αν παροργίσουμε τον Κύριο, πού θα καταφύγομε σε ώρα θλίψεως και ανάγκης; Ας προσέλθουμε από δω και μπρος στον φιλάνθρωπο και αμνησίκακο Κύριο, ζητώντας φύλαγμα στο στόμα μας και θύραν περιοχής στα χείλη μας».
Αυτά, αγαπητοί μου, λέγει ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος. Και ο Κύριος βεβαιώνει: «Λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι πᾶν ῥῆμα ἀργὸν, ὃ ἐὰν λαλήσωσιν οἱ ἄνθρωποι», μια μάταιη κουβέντα, «ἀποδώσουσι περὶ αὐτοῦ λόγον ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως», θα δώσουν λόγο στον Θεό. «Ἐκ γὰρ τῶν λόγων σου δικαιωθήσῃ καὶ ἐκ τῶν λόγων σου καταδικασθήσῃ». Γιατί από τα λόγια σου ή θα δικαιωθείς ή θα καταδικαστείς.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,
μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
- Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
- http://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn_468.mp3
