«Οι Παρακλητικοί Κανόνες προς την
Θεοτόκον»
(Ως αγωνιώδης κραυγή∙ ως ελπίδα και διάλογος με την Θεοτόκον)
Ξεκινώντας
ο Αύγουστος τη διαδρομή του μας καλεί (η Εκκλησία) στην αποβολή της τοξικότητας
της αμαρτίας, δια προσευχής, ομολογίας, νηστείας, μετανοίας και Θείας
Ευχαριστίας.
Με
την είσοδό του και μέχρι στις 13 του μηνός, ψάλλονται οι δύο (2) γνωστές (Μικρή
και Μεγάλη) Ιερές Παρακλήσεις στην Παναγία.
Παρεμβάλλεται η μεγάλη εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού και ακολουθεί η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Την
1η Αυγούστου εορτάζεται και η πρόοδος του Τιμίου Σταυρού, ως
συνέχεια της εορτής του στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο Σταυρός (με Τίμιο ξύλο)
έβγαινε από το αυτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο και με τιμητική ακολουθία – πομπή
κατετίθετο στην Αγία Τράπεζα της Αγίας Σοφίας.
Μέχρι
την εορτή της Υψώσεως του Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου), οι λιτανείες στην
Κωνσταντινούπολη (περιοχές - προάστεια) ήταν συχνές, προς αποτροπή επιδημιών
και λοιμικών ασθενειών.
Η
Ορθόδοξη Εκκλησία ποτέ δεν σταμάτησε να υπογραμμίζει τη θέση και την Χάρι της
Θεοτόκου, ως πρόσωπο που ενώθηκε άρρηκτα με το σχέδιο της Θείας Οικονομίας, με
την ένσαρκη παρουσία του Χριστού.
Σχετικά,
στο κείμενο της Γενέσεως (Γ΄, 14-15) γίνεται λόγος για «σπέρμα γυναικός» και
όχι για «σπέρμα ανδρός», όπως συνηθίζει η Γραφή, ενώ η αντωνυμία «αυτός»
φανερώνει ανδρική υπόσταση, ένας εκλεκτός, που θα εξουδετερώσει τις διαβολικές
επιρροές. Στο κείμενο, διαβάζουμε:
«Και
είπε Κύριος ο Θεός τω όφει… και έχθραν θήσω ανα μέσον σου και ανα μέσον της
γυναικός και ανα μέσον του σπέρματός σου και ανά μέσον του σπέρματος αυτής∙
αυτός σου τηρήσει κεφαλήν και συ τηρήσεις αυτού πτέρναν».
Αυτό
το χαρμόσυνο – υπερφυσικό μήνυμα, ανανεώνεται ευκρινέστερα στα Θεία (Λιτά)
λόγια του Γαβριήλ προς την Θεοτόκον, στον Ευαγγελισμό, όπου ξεδιπλώνεται η
Πιστότητα του Θεού με πληρότητα αγάπης.
Αυτή
η πρώτη Παράκλησις (Πρωτευαγγέλιο) βρίσκει συνέχεια και στις προσευχές της
Εκκλησίας (πληρώματος) προς την Κυρίαν Θεοτόκον. Επιβεβαιώνεται, έτσι, διαρκώς
η Πιστότης του Θεού, η αξιοπιστία του, διότι ο Θεός ποτέ δεν αθετεί «τα
εκπορευόμενα δια των χειλέων Του».
Τονίζει
ο προφήτης Ωσηέ (που ομιλεί εκ μέρους του Θεού) προς τους Ιουδαίους:
«και
μνηστεύσομαί σε εμαυτώ εις τον αιώνα (…) εν δικαιοσύνη και εν κρίματι και εν
ελέει και εν οικτιρμοίς και μνηστεύσομαί σε εμαυτώ εν πίστει, και
επιγνώση τον Κύριον» (Ωσηέ, β, 21-22).
Ερμηνεία: «Τότε θα σε
μνηστευθώ, λαέ του Ισραήλ, για πάντα με τα δεσμά του γάμου… θα σου προσφέρω
δικαιοσύνη και δίκαιες αποφάσεις, αγάπη και έλεος και ευσπλαχνία μεγάλη∙ και η
μνηστεία μου μαζί σου θα είναι τρηφυερή, γεμάτη αγάπη και πιστότητα∙ κι
εσύ θα με γνωρίσεις και θα με αναγνωρίσεις Κύριό σου» (Μάριος Δομουχτσής).
Αναμφίβολα,
η Πιστότητα του Θεού διατρέχει ατελεύτητα τους αιώνες, πάντα τηρεί τις
υποσχέσεις του, έστω και αν οι (ενδιαφερόμενοι) είναι εις τα μνήματα: «τάδε
λέγει Κύριος∙ Ιδού εγώ ανοίγω τα μνήματα υμών και ανάξω υμάς εκ των μνημάτων
υμών και εισάξω υμάς εις την γην του Ισραήλ… και γνώσεσθε ότι εγώ Κύριος∙ λελάληκα
και ποιήσω, λέγει Κύριος» (Ιεζ. 37, 12-14).
Ερμηνεία: ‘Αυτά λέγει ο
Κύριος των πάντων: ιδού! Θα ανοίξω πλέον τα μνήματά σας και θα σας βγάλω απ’
τους τάφους σας, και θα σας φέρω πίσω, μέσα στη χώρα του Ισραήλ… Τότε θα μάθετε
καλά ότι εγώ είμαι ο Κύριος του παντός. Εγώ τα είπα αυτά και θα τα πραγματοποιήσω,
λέει ο Κύριος των πάντων» (Μ. Δομουχτσής).
Στις
πειρασμικές επιθέσεις, εκεί ευρίσκεται η πνευματική ευκαιρία δοκιμασίας –
θριάμβου της Πιστότητας του ανθρώπου προς τον Θεόν, όπως τονίζει η Αποκάλυψις:
«ώδε εστιν η υπομονή και η πίστις των αγίων» (Αποκ. 13, 10).
Στην
πορεία της Εκκλησίας όλοι εκείνοι που δεν ακολούθησαν τηνλογική του Θεού,
εθεώρησαν τις διώξεις εναντίον της Πίστεως (Μαρτύρια, Εξορίες κ.ο.κ.) ως
«νίκες» ενώ, αντίθετα, η στρατιά των συγκατοικούντων στην Πιστότητα του Θεού
αυτή εβίωνε την νίκη, διότι η πίστις καθ’ εαυτή είναι η νίκη.
Στα
Ιερά κείμενα των Παρακλήσεων του Δεκαπενταυγούστου, προτάσσεται ο Ψαλμός
ΡΜΒ΄(142). Ο Ιερός ψαλμωδός γνωρίζοντας την πιστότητα του Κυρίου, δεν διστάζει
να εκφράσει τη βιασύνη του αιτούμενος την βοήθειά του. Ενδεικτικά:
«Ταχύ
εισάκουσόν μου Κύριε, εξέλιπε το πνεύμα μου…».
Η
αγωνιώδης αυτή κραυγή, στη συνέχεια, θέτει τους προβληματισμούς – πειρασμούς
μας ενώπιον της Θεοτόκου:
Α)
«Τη Θεοτόκω εκτενώς νυν προσδράμωμεν, αμαρτωλοί και ταπεινοί…».
Β)
«Πολλοίς συνεχόμενος πειρασμοίς, προς σε καταφεύγω, σωτηρίαν επιζητών…»
Γ)
«Προστασίαν και σκέπην, ζωής εμής τίθημι, σε Θεογεννήτορ Παρθένε…».
Αναγνωρίζουμε,
ότι είναι «Πρεσβεία θερμή, και τείχος απροσμάχητον, ελέους πηγή, του κόσμου
καταφύγιον…».
Δεν
ξεχνούμε το «πρωτευαγγέλιο», την αδιάψευστη υπόσχεση στους ανθρώπους:
«Εισακήκοα Κύριε, της οικονομίας σου το μυστήριον∙ κατενόησα τα έργα σου, και
εδόξασά σου την Θεότητα» (Ωδή δ΄ - Ειρμός).
Βιώνουμε
την φθορά της αμαρτίας και ζητούμε την βοήθεια της Θεοτόκου:
«Από
των πολλών μου αμαρτιών, ασθενεί το σώμα ασθενεί μου και η ψυχή∙ προς σε
καταφεύγω την Κεχαριτωμένην∙ ελπίς απηλπισμένων, συ μοι βοήθησον».
Η
εκκλησιαστική μνήμη υπάρχει ως μέγα κεφάλαιο στο θησαυροφυλάκιο της Ορθοδοξίας.
Η μνήμη αυτή, ως συνείδησις, υμνεί τον Θεό και (διαχρονικά) την Θεοτόκο. Δεν
ξεχνά, δε, τις σωτήριες φανερώσεις – αποκαλύψεις του Θεού, όπως:
«Τον
εν όρει, αγίω δοξασθέντα, και εν βάτω πυρί το της Αειπαρθένου, τω Μωυσεί
μυστήριον γνωρίσαντα, Κύριον υμνείτε, και υπερυψούτε, εις πάντας τους αιώνας»
(Ωδή Η΄- Ειρμός Μεγάλου Παρακλητικού Κανόνος).
Ερμηνεία: «Τον Κύριο (και
Θεό), που με δόξα φανερώθηκε πάνω στο άγιο όρος (του Σινά) και απεκάλυψε
(συμβολικά) στον Μωϋσή το μυστήριο της Αειπαρθένου (Μαρίας) με τη βάτο που
εφλέγετο (αλλά δεν εκαίετο), υμνείτε και υψώνετε πάνω από κάθε ύψος μεγαλείου,
«εις πάντας τους αιώνας» (π. Στυλιανός Καρπαθίου).
1ο
Σχόλιο:
Η Ορθόδοξη λατρεία ενώ φέρει μέσα της ως αναπόσπαστο ένδοξο παρελθόν τις Ι.
Παρακλήσεις προς τους αγίους, η επίσημη εκκλησία με την γενική ανοχή των πιστών
(;) τις απαγόρευσε στους Ι. Ναούς τον καιρό της «πανδημίας». Τότε προς τι το
τροπάριο «Προστάτιν σε της ζωής επίσταμαι, και φρουράν ασφαλεστάτην Παρθένε…»;
2ο
Σχόλιο:
Σήμερα, δυστυχώς, δεν υπάρχει ενδιαφέρον – συντονισμός των Ορθοδόξων προς
κατάσβεση της πυρκαγιάς του οικουμενισμού, με χρήση των δοκιμασμένων όπλων των
τριών Παίδων, οι οποίοι «εις δρόσον το πυρ, μετέβαλον βιώντες. Ευλογητός ει
Κύριε, ο Θεός εις τους αιώνας» (Ωδή ζ΄- Ειρμός Μεγάλου Παρακλητικού Κανόνος).
3ο
Σχόλιο:
Ενθυμούμενοι την (διαχρονικήν) πλούσια και θερμή στήριξη της Θεοτόκου στους
αγωνιζόμενους (εναντίον των αιρέσεων) Ορθοδόξους, την παρακαλούμε θερμά να
εξαγάγει το σημερινό πλήρωμα εκ της αδρανείας, της στείρας ευσεβολογείας και
ξηράς ηθικής, που ευνοούν τον οικουμενισμό και ζημιώνουν – ακυρώνουν την
σωτηρία του πληρώματος.
ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ
