Επιμέλεια Σάββας Ηλιάδης, Δάσκαλος Κιλκίς
Για τον κάθε άνθρωπο τον πρώτο λόγο έχει η προσωπική του σωτηρία και όχι η άσκοπη και ανωφελής περιέργεια περί της σωτηρίας των άλλων.
Πολύ συχνά σε εκδηλώσεις, ομιλίες, συζητήσεις σε περιβάλλον εκκλησιαστικό αλλά και ευρύτερο, τίθεται το ερώτημα περί της σωτηρίας των ανθρώπων γενικώς. Μεταξύ ανθρώπων που μπορεί να έχουν ποικίλες αντιλήψεις για τα θέματα αυτά, η συζήτηση οδηγείται εντέλει στο ερώτημα: «Και ποιοι θα σωθούν δηλαδή; Μόνο αυτοί που είναι στην Εκκλησία; Ή ακόμη και αυτοί που πιστεύουν σε άλλη θρησκεία ή …»;
Πόσο ωφέλιμη μπορεί να είναι αυτή η αδιέξοδη επιλογή ως θέμα συζήτησης; Ας δούμε πώς απαντά ο Χριστός σε μια τέτοια περίπτωση και ένα αντίστοιχο ερμηνευτικό σχόλιο του Αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας:
Γράφει στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο:
«εἶπε δέ τις αὐτῷ· Κύριε, εἰ ὀλίγοι οἱ σῳζόμενοι; ὁ δὲ εἶπε πρὸς αὐτούς· ἀγωνίζεσθε εἰσελθεῖν διὰ τῆς στενῆς πύλης· ὅτι πολλοί, λέγω ὑμῖν, ζητήσουσιν εἰσελθεῖν καὶ οὐκ ἰσχύσουσιν» (Λουκά 13, 23-24)
Σχολιάζει δε ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας:
«Δοκεί πως η απόκρισις έξω φέρεσθαι σκοπού του ερωτήσαντος. Ο μεν γαρ ηξίου μαθείν, ει ολίγοι οι σωζόμενοι’ ο δε την του δύνασθαι δικαιωθήναι τρίβον εξηγείτο, λέγων’ Αγωνίζεσθε εισελθείν διά της στενής πύλης. Τι ουν άρα προς τούτο φαμέν; Έθος ην τω πάντων Σωτήρι Χριστώ τοις ερωτώσιν αυτόν υπαντάν ουχί πάντως κατά το αυτοίς δοκούν, αλλ’ εις το χρήσιμόν τε και αναγκαίον τοις ακροωμένοις οράν. Έδρα δε τούτο μάλιστα, ότε τις ηξίου μαθείν τι των όσα περιττά εστί και ανόνητα. Τι γαρ έχει φιλοπευστείν πότερον πότε πολλοί τινες είεν ή ολίγοι οι σωζόμενοι; Τι το εντεύθεν όφελος εκβέβηκεν αν τοις ακροωμένοις; Ήν δε αναγκαίον και λυσιτελές το ειδέναι μάλλον τον τρόπον δι’ ούπερ αν τις ίοι προς την σωτηρίαν. Ουκούν οικονομικώς προς μεν το της ερωτήσεως εικαίον αποσιγά, μεθίστησι δε τους λόγους εφ’ όπερ ην αναγκαίον»
Δηλαδή:
Φαίνεται καταρχάς πως η απάντηση που έδωσε ο Χριστός είναι άστοχη, σε σχέση με τον σκοπό αυτού που έκανε την ερώτηση. Διότι ο μεν ζητούσε να μάθει αν είναι λίγοι αυτοί που θα σωθούν, ο δε εξηγούσε τον δρόμο και τον τρόπο που μπορεί να οδηγήσει στην δικαίωση, στην σωτηρία, λέγοντας: «Να αγωνίζεστε, για να μπείτε στην Βασιλεία των ουρανών διά της στενής πύλης». Τι θα μπορούσαμε να πούμε, λοιπόν, γι’αυτό; Ο Ιησούς Χριστός, ο Σωτήρας όλων μας, συνήθιζε να δίνει απαντήσεις σ’ αυτούς που ρωτούσαν όχι οπωσδήποτε με βάση το τι αυτοί νόμιζαν, αλλά με σκοπό αυτοί που άκουγαν να στρέφουν την προσοχή τους στο τι ήταν χρήσιμο και αναγκαίο. Τον εφάρμοζε δε αυτόν τον τρόπο ακόμη πιο πολύ, όταν κάποιος ζητούσε να μάθει για πράγματα που ήταν περιττά και ανωφελή. Διότι, ποια η ανάγκη να αρέσκεται κάποιος σε ερωτήσεις αυτού του είδους, δηλαδή, ποιος απ’ όλους θα σωθεί και πότε και αν θα είναι πολλοί ή λίγοι αυτοί που θα σωθούν; Και ποιο όφελος θα προέκυπτε, για όσους άκουγαν; Ήταν αναγκαίο και ωφέλιμο να μάθουν μάλλον τον τρόπο τον οποίο θα διαλέξουν για την σωτηρία. Έτσι λοιπόν ο Χριστός, κατ’ οικονομία, αποσιωπά μεν το άσκοπο και άστοχο της ερωτήσεως, μεταφέρει δε τον λόγο εκεί που ήταν αναγκαίο.
(Το σχόλιο ηρανίσθη εκ των Υπομνημάτων Π. Τρεμπέλα)
Εισαγωγικό σχόλιο – Απόδοση στην Νεοελληνική – Επεξεργασία:
Σάββας Ηλιάδης
Δάσκαλος
Κιλκίς, 7 – 8 – 2024
