ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΟΣ ΑΓΩΝΑΣ α.φ.190 http://www.agonas.org
Αποκαλυψη του Ι ωαννου
Ομιλίες στο
βιβλίο της Αποκάλυψης του Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου από το μακαριστό γέροντα π.
Αθανάσιο Μυτιληναίο.
Ερμηνεία εις την Αποκάλυψη 3η συνέχεια από τη 4η Ομιλία που έγινε στις
9-11-1980
“καὶ ἀπὸ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ μάρτυς ὁ πιστός, ὁ
πρωτότοκος τῶν νεκρῶν καὶ ὁ ἄρχων τῶν βασιλέων τῆς γῆς. τῷ ἀγαπῶντι ἡμᾶς
καὶ λούσαντι ἡμᾶς ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν ἐν τῷ αἵματι αὐτοῦ,
»καὶ ἐποίησεν ἡμᾶς βασιλείαν, ἱερεῖς τῷ Θεῷ
καὶ πατρὶ αὐτοῦ, αὐτῷ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων·
ἀμήν.»
(Ἀποκ. α, 5-6)
Πρῶτον, ὁ Χριστός εἶναι «ὁ μάρτυς ὁ
πιστός»· δεύτερον, «ὁ πρωτότοκος τῶν νεκρῶν»· καί, τρίτον, «ὁ ἄρχων τῶν
βασιλέων τῆς γῆς». Καί τά τρία αὐτά κατηγορήματα-ὀνόματα ἀναφέρονται στόν Ἰησοῦ
Χριστό. Ἀλλά, προσέξτε, στήν ἀνθρώπινη φύση Του· ὄχι στήν θεία. Ἐξ ἄλλου δέν
λέει «καὶ ἀπὸ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ», ἀλλά λέει «καὶ ἀπὸ Ἰησοῦ Χριστοῦ», πού ἀναφέρονται
στήν ἀνθρώπινη φύση τοῦ ἐναν-θρωπήσαντος Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Διότι ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης
ἐκεῖ θέλει νά φτάσει· θέλει νά μᾶς παρουσιάσει ἀνάγλυφο τόν Ἰησοῦ Χριστό, πού εἶναι
τό Κέντρο τῆς Ἱστορίας καί ὅλων τῶν γεγονότων, πού θά μᾶς περιγράψει σέ ὅραμα
στό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως καί πού αὐτά θά λάβουν χώρα σάν ἱστορικά γεγονότα.
Καί τό πρῶτο· «ὁ μάρτυς ὁ πιστός». Γιατί
ὁ Ἰησοῦς Χριστός λέγεται «μάρτυς πιστός»;
Κατ’ ἀρχάς μάρτυς πιστός θά πεῖ ἀξιόπιστος
μάρτυς· ὅπως θά λέγαμε στό δικαστήριο ἔχουμε πιστό μάρτυρα, δηλαδή ἀξιόπιστο
μάρτυρα, καί πού σημαίνει ὅτι ὁ μάρτυς ὅ,τι λέει εἶναι ἀληθινό.
Ἀλλά «μάρτυς πιστός» ἀναφέρεται ὁ Θεός
στήν Παλαιά Διαθήκη. Λέει, ἐπί παραδείγματι, ὁ 88 Ψαλμός: «καὶ ὡς ἡ σελήνη
κατηρτισμένη εἰς τὸν αἰῶνα· καὶ ὁ μάρτυς ἐν οὐρανῷ πιστός»24.
Ὥστε λοιπόν ποιός εἶναι ὁ «πιστὸς
μάρτυς»; Εἶναι ὁ Jahve!
Ἀλλά ὅταν ἀναφέρεται στόν Ἰησοῦ Χριστό, ὅτι
εἶναι «ὁ μάρτυς ὁ πιστός», ποιός εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός; Εἶναι ὁ Jahve! ὁ
Κύριος! Ὥστε ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶναι ὁ Jahve; Μάλιστα! Ποῦ εἶναι οἱ Χιλιαστές,
πού λένε ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός δέν εἶναι ὁ Jahve, δέν εἶναι ὁ Κύριος, ἀλλά εἶναι
κτίσμα; Ὤ... βλάσφημοι ἄνθρωποι! Βλάσφημοι ἄνθρωποι! φοβεροί!
Ἀκόμα, ἀγαπητοί, λέγεται «μάρτυς πιστός»
γιά δυό λόγους ὁ Χριστός.
Ὡς ὁ μαρτυρήσας τῇ ἀληθείᾳ.
Θά θυμᾶστε ὅταν Τόν ρώτησε ὁ Πιλᾶτος
«Ποιός εἶσαι;», κι Ἐκεῖνος ἀπαντᾶ: «ἐγὼ εἰς τοῦτο γεγέννημαι καὶ εἰς τοῦτο ἐλήλυθα
εἰς τὸν κόσμον», γι’ αὐτό γεννήθηκα, γι’ αὐτό ἦλθα στόν κόσμο, «ἵνα μαρτυρήσω τῇ
ἀληθείᾳ.»25.
Ἐκεῖνο – τό ’χαμε ἀναλύσει πέρυσι– ἐκεῖνο
τό «τί ἐστιν ἀλήθεια;» 26 τοῦ Πιλάτου, πού εἶπαν μερικοί «Τί κρῖμα...
δέν κάθισε ὁ Πιλᾶτος νά ἀκούσει τί ἐστιν ἀλήθεια!». Διότι τό μεγάλο πρόβλημα εἶναι
ἀκριβῶς αὐτό· τί εἶναι ἀλήθεια; Αὐτή τήν στιγμή πού σᾶς βλέπω εἶστε ἐσεῖς; Καί
αὐτήν τήν στιγμή πού μέ βλέπετε εἶμαι ἐγώ; Εἶναι ἀλήθεια; Γιά σκεφθεῖτε, ἀλήθεια·
μήπως βλέπετε αὐτή τήν στιγμή κανένα ὄνειρο; Γιά τσιμπῆστε λίγο τό χέρι σας·
μήπως κοιμᾶστε καί βλέπετε ὄνειρο; Θά μοῦ πεῖτε: «Τί ὀνειρώδη πράγματα εἶναι αὐτά,
πάτερ, πού μᾶς λέτε; Αὐτά εἶναι τρελλά!». Δέν εἶναι καθόλου τρελλά. Δέν εἶναι
καθόλου τρελλά! Δέν ξέρουμε τί εἶναι ἡ ἀλήθεια. Γι’ αὐτήν... γι’ αὐτήν ἀγωνιζόμαστε,
γιά τήν ἀλήθεια!
Ὅταν ὁ Πιλᾶτος βγῆκε ἔξω –ὤ,
δυστυχισμένος!– ρώτησε τί εἶναι ἡ ἀλήθεια. Θά μποροῦσε νά τοῦ εἰπωθεῖ ὄχι τί εἶναι
ἡ ἀλήθεια, ἀλλά ποιός εἶναι ἡ ἀλήθεια. Τήν εἶχε μπροστά του τήν Ἀλήθεια! Ἡ ἀλήθεια
δέν εἶναι μιά ἀφηρημένη ἔννοια· ἡ ἀλήθεια εἶναι ἕνα Πρόσωπο. «ἐγώ εἰμι ἡ ἀλήθεια» 27εἶπε ὁ Χριστός. Δέν εἶπε «Ἦρθα
νά σᾶς πῶ μερικά πραγματάκια.»· «Ἐγώ εἶμαι ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή.»!
Δυό πράγματα ἐνδιέφεραν καί ἐνδιαφέρουν
καί θά ἐνδιαφέρουν πάντοτε τόν ἄνθρωπο· τό μεγάλο θέμα ἀλήθεια καί τό
μεγάλο θέμα ζωή. Ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή εἶναι, θά λέγαμε, οἱ πόλοι τοῦ ἄξονος,
πού στρέφεται ὁλόκληρη πάντοτε ἡ ἀνθρωπότητα καί ἀγωνιᾶ. Καί ὅμως αὐτός ὁ ἄξονας
μέ τούς δυό αὐτούς πόλους εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χρι-στός· «ἐγώ εἰμι ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ
ζωή»! Ἦρθα, λοιπόν, νά σᾶς πῶ τήν ἀλήθεια, νά μαρτυρήσω γιά τήν ἀλήθεια. «Καί
ποιά, Κύριε, εἶναι ἡ ἀλήθεια;» «Ἐγώ εἰμι ἡ ἀλήθεια»!
Ἀλλά «ἐγώ εἰμι ἡ ἀλήθεια» σημαίνει αὐτό
πού θά σᾶς πῶ κι ὅ,τι θά εἶναι κι ὅ,τι θά σᾶς λέω θά ’ναι πάντοτε τό ἀληθινό.
Καί ἐν προκειμένῳ ἡ ἀλήθεια περί Θεοῦ, ἡ ἀλήθεια περί ἀνθρώπου, ἡ ἀλήθεια περί
κόσμου καί ἡ ἀληθής ἐξ ὅλων αὐτῶν λατρεία καί ἀγάπη τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ.
Γι’ αὐτό, ξέρετε, ἔξω ἀπό τόν Ἰησοῦ
Χριστό, ἀγαπητοί μου, σκοτάδι βαθύ. Βλέπετε οἱ φιλόσοφοι; ἀγωνίζονται. Ὄχι μόνο
ἀντιφατικοί μεταξύ τους· ὁ καθένας μέ τόν ἑαυτό του εἶναι ἀντιφατικός! Δέν
ξέρουν οὔτε τί λένε οὔτε περί τίνων διαβεβαιοῦνται. 28 Ὡστόσο, ἐάν δέν ξέρουμε, δέν ἔχουμε ὑπ’ ὄψη
μας, δέν γνωρίζουμε τόν Χριστό, μέσα σ’ ἕνα σκοτάδι βρισκόμαστε. Νά εἴμαστε εὐτυχεῖς,
νά εἴμαστε εὐτυχεῖς γιατί μποροῦμε νά γνωρίζουμε τόν Χριστό, ἤ τουλάχιστον εἴμαστε
στόν δρόμο γιά νά Τόν γνωρίσουμε.
Ἀκόμη εἶναι «μάρτυς ἀξιόπιστος» γιά ὅ,τι
θά πεῖ, γενικά καί εἰδικά στό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως. Ἄρα τό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως
ὅ,τι γράφει εἶναι ἀξιόπιστο. Ἐκεῖνο πού θά γράψει ὁ ἀπόστολος Παῦλος· «Πιστὸς ὁ
λόγος καὶ πάσης ἀποδοχῆς ἄξιος»29 , εἶναι ἀξιόπιστος ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ
καί ἄξιος πάσης ἀποδοχῆς.
Ἀλλά συχνά στήν Ἀποκάλυψη ὁ Χριστός ὀνομάζεται
«μάρτυς ἀληθινός». Συγκεκριμένα στό κεφάλαιο 3 λέει –ἀξίζει νά τό ποῦμε ἀπό
τώρα: «Καὶ τῷ ἀγγέλῳ τῆς ἐν Λαοδικείᾳ ἐκκλησίας γράψον· τάδε λέγει ὁ ἀμήν
–κοιτάξτε ἐδῶ ἄλ-λος σολοικισμός– ὁ ἀμήν, ὁ μάρτυς ὁ πιστὸς καὶ ἀληθινός»30
. Τρία ὀνόματα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ· «ὁ ἀμήν»... –Ἡ λέξη ἀμήν εἶναι ἑβραϊκή, καί
δέν παίρνει ἄρθρο· βάζει ἄρθρο ὅμως. Ἄρθρο θά βάλει καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος, καί
θά πεῖ γιά τόν Χριστό ὅτι εἶναι τό «ναὶ», τό «ἀμὴν», ὁ «βέβαιος»31 .
Ἀμήν ἑβραϊκά θά πεῖ εἴθε νά γίνει, ἔτσι εἶναι, αὐτό εἶναι, ὅπως εἶναι, ἔτσι εἶναι,
δηλαδή βεβαίως. Ἔ, λοιπόν· «ὁ ἀμὴν» θά πεῖ ὁ βέβαιος.– «ὁ μάρτυς ὁ πιστὸς» καί
«ὁ ἀληθινός»· τρία συνώνυμα κατά συσσώρευσιν, πού δείχνουν τήν βεβαι-ότητα τῆς
πιστότητος.
Ἀλλά ὁ Χριστός εἶναι «μάρτυς πιστὸς», ἀγαπητοί
μου, καί ὡς ὑποστάς μαρτύριο· μαρτύριο σταυρικό! ἀνέβηκε πάνω στόν σταυρό χάριν
τῆς μαρτυρίας τῆς ἀληθείας.
Ἐπειδή ἡ μαρτυρία τῆς ἀληθείας
συνεπάγεται παθήματα καί δεινά ἐκ μέρους τοῦ δαιμονοκρατούμενου κόσμου, γι’ αὐτόν
τόν λόγο ἡ λέξη μαρτύριο ἀποβαίνει ταυτόσημη μέ τήν ὁμολογία τῆς ἀληθείας ἀλλά
καί μέ τά παθήματα. Ἔτσι, ὅταν λέγομαι μάρτυς, ἐννοῶ τόσο ὅτι λέω τήν ἀλήθεια, ὅσο
καί ὅτι ὑφίσταμαι μαρτύριο. Βλέπετε; ἡ ἀλήθεια ὅταν προσφέρεται στόν κόσμο,
προσφέρεται μέ τό μαρτύριο! Γι’ αὐτό ἀλήθεια καί κακοπαθήματα εἶναι στενά-στενά
δεμένα· τόσο στενά, ὥστε ἡ ἴδια λέξη νά ἐκφράζει καί τά δυό.
Γι’ αὐτό θά γράψει στό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως
ὁ Εὐαγγελιστής: «Καὶ ὅτε ἤνοιξε τὴν πέμπτην σφραγῖδα, εἶδον ὑποκάτω τοῦ
θυσιαστηρίου τὰς ψυχὰς τῶν ἐσφαγμένων διὰ τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ καὶ διὰ τὴν
μαρτυρίαν τοῦ ἀρνίου ἣν εἶχον.»32. Γιατί ἐσφάγησαν; «διὰ τὸν λόγον
τοῦ Θεοῦ»· διότι ἔδωσαν τήν μαρτυρία τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, γι’ αὐτό ἐσφάγησαν.
Πολύ παραπάνω δέ ἐσφάγη ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ ἀπόλυτος «μάρτυς ὁ
πιστός», διότι ἔφερε σέ μᾶς πλήρη τήν ἀλήθεια, καί χάριν αὐτῆς κατεστάθη
Πρωτο-μάρτυς, μαρτυρήσας ἐπί τοῦ σταυροῦ.
Τό δεύτερο ὄνομα τοῦ Χριστοῦ εἶναι «ὁ
πρωτότοκος τῶν νεκρῶν».
Ἔχετε σκεφθεῖ, ἀγαπητοί μου, πόσα ὀνόματα
ἔχει ὁ Χριστός; Πάρα πολλά· πλῆθος, πλησμονή! Λέγεται «θύρα»33,
λέγεται «κλέπτης»34, ὅπως σᾶς ἔλεγα μιά τελευταία φορά, λέγεται
«ποιμήν»35, λέγεται «ὁδός», λέγεται «ὁ ἀμήν», λέγεται «ὁ μάρτυς ὁ
πιστός», λέγεται «ὁ ἀληθινός»36 ... Πλῆθος ὀνόματα μέσα στήν Ἁγία
Γραφή! Ὅλα αὐτά ἀναφέρονται στό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Λοιπόν, νέο ὄνομα· «ὁ
πρωτότοκος τῶν νεκρῶν».
Ἐδῶ δίνεται μία μαρτυρία ἄκρως σπουδαία·
πιστοποιεῖται ἡ ταυτότητα τοῦ μαρτυροῦντος πρός τόν Ἰωάννη. Ποιός τοῦ ὁμιλεῖ; Ὁ
Ἰησοῦς Χριστός. Καί τί τοῦ λέει; Τοῦ λέει ὅτι εἶναι «ὁ πρωτότοκος τῶν νεκρῶν».
Βεβαίως αὐτή τήν στιγμή δέν μᾶς τό λέει αὐτό· μᾶς λέει ὅτι «ἔχετε τήν χάρη καί
τήν εἰρήνη ἀπό τόν Ἰησοῦ Χριστό, πού εἶναι ὁ πρωτότοκος τῶν νεκρῶν». Πιό κάτω ὅμως
θά μᾶς πεῖ, ὁ Χριστός στόν Ἰωάννη: Ἐγώ εἶμαι ἐκεῖνος πού «ἐγενόμην νεκρός, καὶ ἰδοὺ
ζῶν εἰμι»37 , ἔγινα νεκρός, καί νά, ζῶ! «Πῶς, Κύριε, ζεῖς;» «Ἀνεστήθην»!
ἀλλά ἡ ἀνθρώπινη πάντοτε φύση.
Λοιπόν τί σημαίνει «ὁ πρωτότοκος τῶν
νεκρῶν»; Εἶναι ὁ αἰώνιος Θεός, πού ἔγινε ἄνθρωπος, πέθανε πάνω στόν σταυρό, ἀνέστη
καί ζεῖ ὡς Θεάνθρωπος αἰωνίως.
Μάλιστα στό 18 χωρίο τοῦ ἴδιου κεφαλαίου
γράφει τά ἑξῆς: «ἐγώ εἰμι ὁ πρῶτος καὶ ὁ ἔσχατος –ἄλλο ὄνομα τοῦ Χριστοῦ ἐδῶ· «ὁ
πρῶτος καὶ ὁ ἔσχατος»– καὶ ὁ ζῶν». Ἀλλά ὅταν λέει εἶμαι «ὁ πρῶτος καὶ ὁ ἔσχατος
καὶ ὁ ζῶν», ὁμιλεῖ ὡς Θεός· διότι κανένας ἄνθρωπος δέν εἶναι «πρῶτος καί ἔσχατος»·
διότι τό «Α καὶ τὸ Ω» δέν ὑπάρχει σέ κανέναν ἄνθρωπο, παρά μόνο στόν Θεό· καί
ποτέ κανείς ἄνθρωπος δέν εἶναι σέ ἐνεστῶτα χρόνο «ζῶν», παρά μόνο ὁ Θεός. «καὶ ἐγενόμην
νεκρός», ἔγινα νεκρός –πῶς;– ὡς ἄνθρωπος. «καὶ ἰδοὺ ζῶν εἰμι», καί νά, εἶμαι
ζωντανός, ζῶ! δηλαδή ἀναστήθηκα, «εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων» –δηλαδή;– ὡς
Θεάνθρωπος. Ὄχι τώρα ὡς Θεός οὔτε ὡς ἄνθρωπος· ὡς Θεάνθρωπος· «εἰς τοὺς αἰῶνας
τῶν αἰώνων». «καὶ ἔχω τὰς κλεῖς τοῦ θανάτου καὶ τοῦ ᾅδου» · κρατάει τά κλειδιά
τοῦ θανάτου καί τοῦ Ἅδου38, δηλαδή ὁ νικητής τοῦ θανάτου καί τοῦ Ἅδου.
(Συνεχίζεται
στο επόμενο)
24. Ψαλμ. 88, 38.
25. Ἰωάν. 18, 37.
26. Ἰωάν. 18, 38.
27. Ἰωάν. 14, 6.
28. Πρβλ. Α΄ Τιμ. 1, 7.
29. Τίτ. 3, 8. Α΄ Τιμ. 1, 15. 4, 9. Β΄ Τιμ. 2,
11.
30. Ἀποκ. 3, 14.
31. Β΄ Κορ. 1, 19-20. Πρβλ. Ἑβρ. 2, 2.
32. Ἀποκ. 6, 9.
33. Ἰωάν. 10, 9.
34. Ἀποκ. 3, 3. 16, 15. Θεσ. 5, 3-4. Β΄ Πέ¬τρ.
3, 10.
35 . Ματθ. 25, 32. Ἰωάν. 10, 11·14.
36 . Ἰωάν. 14, 6.
37 . Ἀποκ. 1, 18
38. Ἀποκ. 1, 17-18. 2, 8.