Ὅσιος Θεοφάνης ὁ Ἔγκλειστος: Προετοιμασία γιά τά ἄχραντα μυστήρια. Ὁ τελωνισμός τῶν ψυχῶν

 

Πῶς θὰ χρησιμοποιήσεις τὴ γνώση πού ἀπέκτησες γιὰ τὸν ἑαυτό σου;

 

Πρῶτα ἀπ’ ὅλα πρέπει νὰ καταδικάσεις τὸν ἑαυτό σου γιὰ ὅλα του τὰ ἐλαττώματα, δίχως προφάσεις καὶ δικαιολογίες. Στὸν ἑσπερινό, σ’ ἕναν ἀπὸ τοὺς πρώτους στίχους μετὰ τὸ «Κύριε ἐκέκραξα…», ἀναφέρεται: «Μὴ ἐκκλίνης τὴν καρδίαν μου εἰς λόγους πονηρίας, τοῦ προφασίζεσθαι προφάσεις ἐν ἁμαρτίαις». Αὐτὸς ὁ στίχος ὑποδεικνύει στοὺς χριστιανούς, νὰ προσεύχονται, ὥστε ὁ Θεὸς νὰ μὴν ἐπιτρέψει τὴν ἐκτροπὴ τῆς καρδιᾶς τους σὲ λόγια πονηρὰ καί, συνακόλουθα, στὴν ἐπινόηση προφάσεων γιὰ ἁμαρτίες. Μὴν περιμένεις μετάνοια ἀπὸ ἕναν ἄνθρωπο ποὺ ἐπινοεῖ τέτοιες προφάσεις. Καὶ ὅποιος δὲν ἔχει μετάνοια, δὲν μπορεῖ νὰ διορθωθεῖ. Τὸ βασικό, συνεπῶς, εἶναι νὰ καταδικάσεις τὸν ἑαυτό σου χωρὶς ἐπιείκεια, νὰ πεῖς μέσα σου μὲ εἰλικρίνεια: «Εἶναι πέρα γιὰ πέρα ἔνοχη».

Άγιος Θεοφάνης ὁ Ἔγκλειστος: Τὶ νὰ ξέρουμε γιὰ τὴν ψυχρότητα στὴν προσευχή

Ἡ ψυχρότητα στήν προσευχή ὀφείλεται εἴτε σέ ψυχική κόπωση εἴτε σέ πνευματικό κορεσμό εἴτε σέ σωματικές ἀπολαύσεις καί ἀναπαύσεις εἴτε σέ πάθη, πού κυριεύουν τήν ψυχή, προπαντός στήν ἔπαρση.

Ὅλα αὐτά εἶναι ἐνάντια στήν πνευματική ζωή, μέσα στήν ὁποία κεντρική θέση κατέχει ἡ προσευχή. Ἔτσι, πρῶτα καί κύρια προκαλοῦν τό στέρεμα τῆς πηγῆς τῆς προσευχῆς μέσα μας. Αὐτό, ὅμως, μπορεῖ νά oφείλεται καί σέ ἀπομάκρυνση τῆς χάριτος, πού συμβαίνει μέ θεία παραχώρηση. Καί νά γιατί:

Ὅταν ἡ ψυχή μας φλέγεται ἀπό τόν πόθο τοῦ Θεοῦ καί ἀπό τήν καρδιά μας ξεχύνεται ὁλόθερμη προσευχή, δέν ἔχουμε παρά ἐλεητική ἐπίσκεψη τῆς χάριτος. Ἐμεῖς ὅμως, ὅταν ἡ εὐλογημένη αὐτή κατάσταση παρατείνεται γιά πολύ, νομίζουμε ὅτι κατορθώσαμε κάτι σπουδαῖο μέ τό δικό μας ἀγώνα καί κυριευόμαστε ἀπό τήν κενοδοξία. Γιά λόγους παιδαγωγικούς, λοιπόν, ἀπομακρύνεται ἡ χάρη καί μένει ἡ ψυχή μας μόνη της, γυμνή καί ἀδύναμη, ἀνίκανη νά ζήσει πνευματικά, ψυχρή καί ἀπρόθυμη νά προσευχηθεῖ…