Μια κριτική ματιά στη Σύναξη του Αμμάν.

Πρωτοπρεσβ. Ἄγγελος Ἀγγελακόπουλος

 25-05-2020

Στίς 26-02-2020 πραγματοποιήθηκε στό Ἀμμάν τῆς Ἰορδανίας μιά σύναξη Προκαθημένων καί ἀντιπροσώπων τῶν τοπικῶν Ὀρθόδοξων Ἐκκλησιῶν, μέ πρωταρχικό σκοπό τήν ἑνότητα καί τήν συμφιλίωση ἐντός τῆς Ὀρθοδοξίας. Οἱ συμμετέχοντες σημείωσαν τήν κατανόησή τους γιά τήν ἀγωνία τοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων γιά τόν ἐπικείμενο κίνδυνο τοῦ σχίσματος στήν Ὀρθόδοξη Κοινωνία, λόγῳ τοῦ Οὐκρανικοῦ ζητήματος.

Στή συνάντηση συμμετεῖχαν οἱ ἀντιπροσωπεῖες τοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων, μέ ἐπικεφαλῆς τόν Πατριάρχη Ἱεροσολύμων Θεόφιλο Γ΄, τοῦ Πατριαρχείου Ρωσίας, μέ ἐπικεφαλῆς τόν Πατριάρχη Μόσχας καί πασῶν τῶν Ρωσιῶν Κύριλλο, τοῦ Πατριαρχείου Σερβίας, μέ ἐπικεφαλῆς τόν Πατριάρχη Σερβίας Εἰρηναῖο, τοῦ Πατριαρχείου Ρουμανίας, μέ ἐπικεφαλῆς τόν Μητροπολίτη Τυργοβιστίου Νήφωνα, τῆς Ἐκκλησίας τῆς Πολωνίας, μέ ἐπικεφαλῆς τόν Ἀρχιεπίσκοπο Λούμπλιν καί Χέλμ Ἄβελ καί τῆς Ἐκκλησίας Τσεχίας καί Σλοβακίας, μέ ἐπικεφαλῆς τόν Μητροπολίτη Πρέσοβ καί Ἀρχιεπίσκοπο πασῶν χωρῶν Τσεχίας καί Σλοβακίας Ραστισλάβο.

Μετά τήν ὁλοκλήρωση τῆς συνάξεως, οἱ Προκαθήμενοι καί οἱ ἀντιπρόσωποι ἐξέδωσαν ἀνακοινωθέν[1], τοῦ ὁποίου θά θέλαμε νά σχολιάσουμε μερικά βασικά σημεῖα.

1. Υἱοθέτηση τῆς συγκρητιστικῆς θεωρίας τῶν «Ἀβρααμικῶν θρησκειῶν»

Γράφεται στό ἀνακοινωθέν : «Ἡ Ἁγία Πόλη, ἡ ὁποία διακηρύσσει διαρκῶς τήν πολυπολιτισμικότητά της, χαίρεται στήν ὕπαρξη της ὡς θερμό σπίτι γιά τίς τρεῖς Ἀβρααμικές θρησκεῖες, τόν Χριστιανισμό, τόν Ἰουδαϊσμό καί τό Ἰσλάμ».

Στό σημεῖο αὐτό οἱ Προκαθήμενοι καί οἱ ἀντιπρόσωποι, δυστυχῶς, υἱοθετοῦν μιά ἀπό τίς βασικές ἀρχές τοῦ παναιρετικοῦ διαθρησκειακοῦ συγκρητιστικοῦ οἰκουμενισμοῦ, ὅτι δηλ. Χριστιανισμός, Ἰουδαϊσμός καί Ἰσλάμ εἶναι οἱ τρεῖς «Ἀβρααμικές θρησκεῖες».

Ἡ συγκρητιστική  θεωρία τῶν καλουμένων «Ἀβρααμικῶν θρησκειῶν»,  πού εἶχε διατυπωθεῖ ἀπό τόν Γάλλο ἰσλαμολόγο Louis Massignon (1883-1962), δέν μπορεῖ νά γίνει ἀποδεκτή. Ὁ ἰσλαμολόγος Louis Massignon εἶχε διατυπώσει τήν θεωρία του αὐτή μέ τό σκεπτικό ὅτι οἱ «μονοθεϊστικές θρησκεῖες», ὅπως τίς καλεῖ, Χριστιανισμός, Ἰουδαϊσμός καί Ἰσλάμ, ἔχουν κοινό πατέρα τους τόν Ἀβραάμ, τήν πίστη τοῦ Ἀβραάμ στόν ἕνα Θεό καί τό κοινό καθῆκον νά ὑπακούουν στόν ἕνα Θεό. 

Κατ’ ἀρχήν, ὅτι ὁ Χριστιανισμός καί δή ἡ Ὀρθοδοξία δέν εἶναι θρησκεία, ἀλλά ἀποκάλυψη.

Δεύτερον, ὁ Κύριος εἶπε στόν Ἀβραάμ : «καί ἐνευλογηθήσονται ἐν σοί πᾶσαι αἱ φυλαί τῆς γῆς»[2]. Ὑπόσχεση, ἡ ὁποία ἀναφέρει ὅτι, δι’ ἑνός ἀπό τούς ἀπογόνους του, θά εὐλογηθοῦν ὅλες οἱ φυλές τῆς γῆς, ἐννοώντας τόν Χριστό.

Ποιά σχέση, ὅμως, μπορεῖ νά ἔχει ὁ Δίκαιος Ἀβραάμ μέ τόν Ἰουδαϊσμό καί τό Ἰσλάμ, τούς ἀρνητές τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ; Στό Ἰσλάμ καί στόν Ἰουδαϊσμό ὁμολογεῖται ἕνας μονοϋπόστατος θεός, πράγμα πού σημαίνει ὅτι εἶναι Τριαδομαχικές θρησκεῖες. Ποιά εἶναι ἡ σχέση τῶν ραβίνων καί τοῦ Ἰσλάμ μέ τόν ἕνα Τρισυπόστατο – Τριαδικό Θεό τοῦ Ἀβραάμ; Πῶς μποροῦν, λοιπόν, νά ὁμιλοῦν οἱ οἰκουμενιστές γιά «Ἀβρααμικές θρησκεῖες»; 

Ὁ διάλογος, πού εἶχε ὁ ᾿Ἰησοῦς μέ τούς Ἰουδαίους, ὅπως τόν κατέγραψε ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης στό ὄγδοο κεφάλαιο, στίχοι 31-59, εἶναι ἀρκετά κατατοπιστικός καί βάζει στή θέση τους ὅλους αὐτούς, πού ἀπλουστευτικά καί προσχηματικά ταυτίζουν τόν Ἀβρααμικό μονοθεϊσμό τοῦ Ἰσλάμ καί τοῦ Ἰουδαϊσμοῦ μέ τήν Ὀρθόδοξη Ἀποκάλυψη, Ἐκκλησία καί Πίστη. Λέγει ὁ Ἰησοῦς προς τους Ἰοθδαίους : «…Οἶδα ὅτι σπέρμα Ἀβραάμ ἐστε· ἀλλὰ ζητεῖτέ με ἀποκτεῖναι, ὅτι ὁ λόγος ὁ ἐμὸς οὐ χωρεῖ ἐν ὑμῖν… Εἰ τέκνα τοῦ Ἀβραάμ ἦτε, τὰ ἔργα τοῦ Ἀβραὰμ ἐποιεῖτε. Νῦν δὲ ζητεῖτέ με ἀποκτεῖναι, ἄνθρωπον ὃς τὴν ἀλήθειαν ὑμῖν λελάληκα, ἣν ἤκουσα παρὰ τοῦ Θεοῦ· τοῦτο Ἀβραὰμ οὐκ ἐποίησεν… Ὑμεῖς ἐκ τοῦ πατρὸς τοῦ διαβόλου ἐστὲ, καὶ τὰς ἐπιθυμίας τοῦ πατρὸς ὑμῶν θέλετε ποιεῖν…».

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος, ἀπευθυνόμενος πρός τά πλήθη, πού ἐξήρχοντο τῶν πόλεων, γιά νά βαπτισθοῦν ἀπ’ αὐτόν, ἔλεγε : «Μή ἄρξησθε λέγειν ἐν ἑαυτοῖς, πατέρα ἔχομε τόν Ἀβραάμ»[3].

Πῶς μποροῦν οἱ κάθε λογῆς αἱρετικοί (Ἀρειανοί, Γνωστικοί, Χιλιαστές, Παπικοί, Προτεστάντες, Μονοφυσῖτες) και ἀλλόθρησκοι (Ἰουδαῖοι, Μουσουλμάνοι) νά ἰσχυριστοῦν ὅτι «ἔχουν κοινό πατέρα τόν Ἀβραάμ, τήν πίστη τοῦ Ἀβραάμ στόν ἕνα Θεό καί τό κοινό καθῆκον νά ὑπακούουν στόν ἕνα Θεό», σύμφωνα μέ τόν ἰσλαμολόγο Louis Massignon;

Ἡ συγκρητιστική αὐτή θεωρία τῶν καλουμένων «Ἀβρααμικῶν θρησκειῶν»  βολεύει τούς διαθρησκειακούς οἰκουμενιστές, γιατί συνηγορεῖ στό πλῆθος οἰκουμενιστικῶν ὀλισθημάτων τους.  Ἡ  θεωρία τῶν καλουμένων «Ἀβρααμικῶν θρησκειῶν» ἀποτελεῖ ἐργαλείο πλέον τῶν διαθρησκειακῶν  οἰκουμενιστῶν.  

Ἡ ὁμαδοποίηση εἶναι παντελῶς ἄτοπη, συγκρητιστική καί ἀπαράδεκτη. Οἱ διαθρησκειακοί διάλογοι ποιό σκοπό ἔχουν; Νά γνωρίσουν τήν ἀληθινή πίστη οἱ ἀρνητές τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἤ τήν ἀνθρωπάρεσκη «εἰρηνική συνύπαρξη τῶν θρησκειῶν»; Κατά κανόνα σχεδόν ἀγνοεῖται ἡ ἀγάπη ἐν ἀληθείᾳ. Ἁπλά ἐφευρίσκουν «κοινά» καί «ἑνοῦντα» κατ’ αὐτούς, γιά νά συντηρεῖται τό συνυπαρξιακό ἰδεολόγημά τους. Τελικά, ἡ ἀγάπη τους ἀποδεικνύεται ἀνθρωπάρεσκη, ὅπως καί ὁ διάλογος ἀγάπης, πού διεξάγεται ἐρήμην τῆς ἀληθείας. Καταδεικνύεται τοιουτοτρόπως τό ἀνθρωπάρεσκο τῆς ἀγάπης τους.  

Οἱ συγκρητιστικοί ὅροι «Ἀβρααμική οἰκουμένη», «Ἀβρααμική πνευματικότητα» καί   «Ἀβρααμικό πνεῦμα», εἶναι ἐνδεικτικοί τοῦ τί ἐπιδιώκεται, καθῶς καί τό ἀπαράδεκτο τῆς ὀμαδοποίησης αὐτῆς. Οἱ διαθρησκειακοί διάλογοι ἀρκοῦνται στήν ἐφεύρεση «κοινῶν», κατά τήν ἄποψή τους, μέ ἀπώτερο στόχο τήν ἀνθρωπάρεσκη συνύπαρξη. 

Δανειζόμενοι, λοιπόν, τόν λόγο τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου, λέμε ἁπλά πρός ὅλους τούς διαθρησκειακούς οἰκουμενιστές, ἀλλά καί πρός τους Προκαθημένους καί τούς ἀντιπροσώπους τῆς Συνάξεως τοῦ Ἀμμάν : «Μή ἄρξησθε λέγειν ἐν ἑαυτοῖς, πατέρα ἔχομε τόν Ἀβραάμ». Ἡ ἀληθινή πίστη, ἡ πίστη στόν Χριστό, ὅπως ἡ Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία τήν διδάσκει, δέν μπορεῖ συγκρητιστικά νά ὀμαδοποιηθεῖ μέ τούς ἀρνητές τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ[4].

2. Υἱοθέτηση τοῦ ὄρου «Βόρεια Μακεδονία» γιά τό κρατίδιο τῶν Σκοπίων

Γράφεται στό ἀνακοινωθέν : «Στό θέμα τῆς Βόρειας Μακεδονίας, οἱ ἀντιπροσωπείες δήλωσαν ὅτι τό θέμα αὐτό πρέπει νά ἐπιλυθεῖ μέσῳ διαλόγου ἐντός τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας καί μέ πανορθόδοξη ὑποστήριξη».

Οἱ Προκαθήμενοι καί οἱ ἀντιπρόσωποι υἱοθετοῦν, δυστυχῶς, τήν ἐπαίσχυντη καί προδοτική «Συμφωνία τῶν Πρεσπῶν»[5] (12-06-2018), ὀνομάζοντας τό κρατίδιο τῶν Σκοπίων ὡς «Βόρεια Μακεδονία», ξεχνώντας ὅτι ἡ Μακεδονία εἶναι μία, ἑνιαῖα, ἑλληνική. Ἡ ἐκεῖ σχισματική κοινότητα, μέ ἐπικεφαλῆς τόν ἀποκαλούμενο «ἀρχιεπίσκοπο» Στέφανο, ἡ ὁποία ζήτησε τήν ὑπαγωγή της στό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, οὐδόλως μπορεῖ νά ἀναγνωριστεῖ ὡς «ἐκκλησία», πόσο μάλιστα νά ὀνομαστεῖ «Μακεδονική». Σωστά οἱ Προκαθήμενοι καί οἱ ἀντιπρόσωποι δηλώνουν ὅτι τό θέμα τῆς αὐτοκεφαλίας τῶν σχισματικῶν τῶν Σκοπίων πρέπει νά ἐπιλυθεῖ μέ διάλογο ἐντός τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας καί μέ πανορθόδοξη ὑποστήριξη, ἀπορρίπτοντας ἔτσι τήν βαρθολομαιϊκή συνταγή ἀπόδοσης αὐτοκεφαλίας, πού ἀκολουθήθηκε στούς σχισματικοαιρετικούς τῆς Οὐκρανίας.

3. Τό ζήτημα τοῦ Μαυροβουνίου

Ὀρθῶς γράφεται στό ἀνακοινωθέν ὅτι : «Ὅσον ἀφορᾶ τό Μαυροβούνιο, οἱ συμμετέχουσες ἀντιπροσωπεῖες κάλεσαν τίς ἁρμόδιες ἀρχές νά σεβαστοῦν καί νά ὑποστηρίξουν τό θεμελιῶδες δικαίωμα τῆς ἰδιοκτησίας τῆς περιουσίας, συμπεριλαμβανομένης τῆς ἰδιοκτησίας τῆς Ἐκκλησίας».

Ὁ νόμος γιά τήν «θρησκευτική ἐλευθερία» ἀπό τό κοινοβούλιο τοῦ Μαυροβουνίου στοχεύει στήν ἀπόσπαση ἀπό τήν Σερβική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ναῶν καί μοναστηριῶν καί τήν παραχώρησή τους στήν ἀνασυσταθεῖσα τό 1993 σχισματική «ἐκκλησία τοῦ Μαυροβουνίου» (CPC), μέ ἐπικεφαλῆς τόν ἀποκαλούμενο «μητροπολίτη» Μιχαήλ Ντεντέιτς, ἡ ὁποία δέν ἔχει ἀναγνωριστεῖ ἀπό καμμία Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία στόν κόσμο. 

4. Τί θά ἔπρεπε νά ἀποφασίσει ἡ Σύναξη τοῦ Ἀμμάν;

Γράφεται στό ἀνακοινωθέν : «Οἱ ἀποφάσεις, πού ἀφοροῦν ζητήματα ὀρθόδοξης σημασίας, συμπεριλαμβανομένης τῆς χορήγησης Αὐτοκεφαλίας σέ συγκεκριμένες Ἐκκλησίες, θά πρέπει νά ὁριστικοποιηθοῦν μέ πνεῦμα πανορθόδοξου διαλόγου καί ἑνότητας, καί μέ πανορθόδοξη συναίνεση. Ὅσον ἀφορᾶ τήν τρέχουσα ἐκκλησιαστική κατάσταση στήν Οὐκρανία, οἱ συμμετέχοντες ἀναγνώρισαν ἐπίσης ὅτι ἕνας πανορθόδοξος διάλογος εἶναι ἀπαραίτητος γιά τήν ἐπούλωση καί τή συμφιλίωση… Οἱ συμμετέχοντες ἐλπίζουν ὅτι ἡ Παναγιότητά του, ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαῖος, μέ τά πρεσβεία τιμῆς, θά ἐνταχθεῖ σέ αὐτόν τόν διάλογο μαζί μέ τούς ἀδελφούς του Προκαθημένους».

Πολύ σωστά οἱ Προκαθήμενοι καί οἱ ἀντιπρόσωποι εἰσηγοῦνται μέ ἐπιμονή τήν ἐπιστροφή στό Συνοδικό Σύστημα διοικήσεως τῆς Ὀρθοδόξου Εκκλησίας καί ἐπιβεβαιώνουν τήν ἀπαρασάλευτη ἰσχύ τοῦ 28ου Ἱεροῦ Κανόνος τῆς Δ΄ Ἁγίας καί Οἰκουμενικῆς Συνόδου, πού ἀναγνωρίζει στήν Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως – Νέας Ρώμης «ἴσα πρεσβεῖα» μέ τό θρόνο τῆς πρεσβυτέρας Ρώμης6

Ὅμως, οἱ Προκαθήμενοι καί οἱ ἀντιπρόσωποι δείχνουν νά μήν ἀντιλαμβάνονται ὅτι «πνεῦμα πανορθόδοξου διαλόγου καί ἑνότητας, καί μέ πανορθόδοξη συναίνεση» δέν πρόκειται ποτέ νά ὑπάρξει πρακτικά ὅσο στόν Οἰκουμενικό Θρόνο βρίσκεται ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος, ὁ κύριος ὑπαίτιος τῶν σχισμάτων, τῶν αἱρέσεων καί τοῦ Οἰκουμενισμοῦ στόν Ὀρθόδοξο χῶρο. Ταπεινῶς φρονοῦμε ὅτι οἱ Προκαθήμενοι καί οἱ ἀντιπρόσωποι ἔπρεπε νά ἀποφασίσουν τήν ἄμεση σύγκληση διορθοδόξου Συνόδου, ἡ ὁποία ὡς κύριο ἔργο της νά ἔχει τήν διορθόδοξη ἐπίσημη συνοδική καταδίκη α) τῆς παναιρέσεως τοῦ διαχριστιανικοῦ και διαθρησκειακοῦ συγκρητιστικοῦ Οἰκουμενισμοῦ, β) τῆς ψευδοσυνόδου τῆς Κρήτης καί τῶν ἀποφάσεών της, γ) τῆς σχισματοαιρετικῆς Οὐκρανικῆς ψευδοεκκλησίας, καί ἀπαραιτήτως δ) τοῦ προεστῶτος αὐτῶν τῶν ἐκκλησιολογικῶν καί ἱεροκανονικῶν ἐγκλημάτων, Πατριάρχου Βαρθολομαίου καί τῶν σύν αὐτῷ. Μπορεῖ ἡ ἀνωτέρω πρόταση νά ἀκούγεται θεωρητική καί οὐτοπική, διότι οἱ πλεῖστοι ἐκ τῶν Προκαθημένων καί τῶν ἀντιπροσώπων ἀσπάζονται καί ἐφαρμόζουν τόν Οἰκουμενισμό ἐν τοῖς πράγμασι καί συμμετεῖχαν στήν Κολυμπάρια Σύναξη, ἀλλά εἶναι ἡ μόνη λύση καί ὁ ὀδηγός πρός τήν διορθόδοξη ἑνότητα. Ἀντί, λοιπόν, οἱ Προκαθήμενοι και οἱ ἀντιπρόσωποι νά καταδικάσουν καί νά ἀπομονώσουν τόν Πατριάρχη Βαρθολομαῖο, μέ ἔκπληξη καί λύπη βλέπουμε τούς Προκαθημένους καί τούς ἀντιπροσώπους νά καλοῦν τόν Πατριάρχη Βαρθολομαῖο νά ἐνταχθεῖ σ’αὐτόν τόν διάλογο μαζί μέ τούς ἀδελφούς του Προκαθημένους, ἀναμένοντας ἔτσι ἐπί τῇ παρουσίᾳ καί καθοδηγήσει του να λυθοῦν τά μείζονα προβλήματα τῆς Ὀρθοδοξίας Λησμονοῦν, ὅμως, ὅτι ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος ἀντιλαμβάνεται τό Συνοδικό Σύστημα ὡς συνάντηση μειοψηφοῦντων μετόχων, πού πραγματοποιεῖται μόνο μέ δική του πρωτοβουλία καί ὑπό τήν ἀπαραίτητη προϋπόθεση τῆς παρουσίας του ὡς προέδρου. Ἐάν δέν πληροῦνται αὐτές οἱ προϋποθέσεις, τότε δέν ὑπάρχει ἑνότητα οὔτε στό ὄνομα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ! Καί ὅλ’αὐτά, γιά νά ἑδραιώσει, μέ τήν ἐπίκληση τοῦ Πρωτοθρόνου στήν Ὀρθοδοξη Ἐκκλησία, τό ἀνύπαρκτο πρωτεῖο του, τό «πρῶτος ἄνευ ἴσων». Τρανό παράδειγμα ἡ ὑπό τήν προεδρεία τοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου ψευδοσύνοδος τῆς Κρήτης. Δέν ἀντιλαμβάνονται οἱ Προκαθήμενοι καί οἱ ἀντιπρόσωποι ὅτι ἡ ἔνταξη τοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου σ’αὐτό τόν διάλογο, θά τορπιλλίσει καί θά τινάξει στόν ἀέρα τήν φιλότιμη καί σημαντική αὐτή προσπάθειά τους γιά τήν ἐπούλωση τοῦ ἐνδοορθοδόξου σχίσματος καί τήν ἑνότητα τῆς Ὀρθοδοξίας;
.

5. Ἡ εὐθύνη τοῦ Πατριάρχου Μόσχας Κυρίλλου

Ὁ Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος καλῶς, βεβαίως, ἔπραξε καί προέταξε στή Σύναξη τοῦ Ἀμμάν τά πλέον φλέγοντα προβλήματα γιά πανορθόδοξη συζήτηση, ὅπως : α) τό πρόβλημα κατανοήσεως τοῦ πρωτείου στήν Ἐκκλησία, β) ἡ ἀπειλή γιά τόν θεσμό τοῦ αὐτοκεφάλου στήν Ἐκκλησία, γ) ἡ ἀμφισβήτηση τῶν κανονικῶν ὁρίων τῶν αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, δ) οἱ ἀξιώσεις τοῦ πρώτου μεταξύ ἴσων Προκαθημένων περί ἐκκλήτου, ε) ἡ ἀνώμαλη κατάσταση, ἡ οποία δημιουργεῖται, ὅταν ὁ πρωτεύων ἱεράρχης, παρά τίς θεμελιώδεις ἀρχές τοῦ κανονικοῦ δικαίου, ἐμφανίζεται ὡς δικαστής σέ ὑπόθεση, ὅπου ὁ ἴδιος εἶναι μία ἀπό τίς ἐμπλεκόμενες πλευρές, παρουσιάζοντας τόν ἑαυτό του ὡς καταληκτική βαθμίδα στήν ἐκδίκαση τῆς ἐν λόγῳ ὑποθέσεως, καί στ) τό πρόβλημα συστάσεως τῶν λεγομένων «σταυροπηγίων» στό ἔδαφος ἄλλων κατά τόπους Ἐκκλησιῶν, ἄνευ συναινέσεώς τους ἤ ἐναντίον τῆς βουλήσεώς τους. Γιά τήν ἀντιμετώπιση μάλιστα ὅλων αὐτῶν τῶν προβλημάτων πρότεινε μάλιστα τήν δημιουργία ἑνός συστήματος συνοδικοῦ ἐλέγχου τῶν ἐνεργειῶν τοῦ πρώτου θρόνου[7].

Ὅμως, ὁ Πατριάρχης Κύριλλος ἔπρεπε ἐπιπροσθέτως νά ζητήσει ἀπό τούς Προκαθημένους καί τούς ἀντιπροσώπους νά μιμηθοῦν τό Πατριαρχεῖο Μόσχας καί τόν ἴδιο στόν τρόπο ἀντιμετωπίσεως τοῦ Οὐκρανικοῦ ζητήματος. Δηλ. νά διακόψουν κι αὐτοί μέ τήν σειρά τους τήν μνημόνευση τοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου, τοῦ Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας Θεοδώρου καί τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν Ἱερωνύμου ἀπό τά Δίπτυχα. Ὅπως ἐπίσης νά διακόψουν τήν ἐκκλησιαστική κοινωνία μέ τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, τό Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας καί τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος. Οἱ ὑπόλοιποι Προκαθήμενοι, μνημονεύοντας στά δίπτυχα τούς ἀκοινωνήτους Πατριάρχες Βαρθολομαῖο και Θεόδωρο καί τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἱερώνυμο, πού ἐπισήμως καί συνοδικῶς ἀναγνωρίζουν καί ἔχουν ἐκκλησιαστική κοινωνία μέ τούς ἀκοινωνήτους σχισματοαιρετικούς τῆς Οὐκρανίας καί μνημονεύουν στά δίπτυχα ὡς 15^ο Προκαθήμενο τόν ψευδομητροπολίτη Ἐπιφάνιο, δέν καθίστανται κι αὐτοί μέ τήν σειρά τους ἀκοινώνητοι, σύμφωνα μέ τόν 2^ο Ἱερό Κανόνα τῆς ἐν Ἀντιοχείᾳ Τοπικῆς Συνόδου[8]; Δέν θά ἔπρεπε ὁ Πατριάρχης Μόσχας νά ὑποδείξει στούς ἀδελφούς του Προκαθημένους καί ἀντιπροσώπους τήν ἀνωτέρω ἱεροκανονική λύση τοῦ Οὐκρανικοῦ ζητήματος, ὅπως τήν ἐφαρμόζει ὁ ἴδιος γιά τόν ἑαυτό του καί τό Πατριαρχεῖο Μόσχας, γιά νά τούς προστατεύσει ἀπό τον κίνδυνο τῆς ἀκοινωνησίας; Δέν θά ἔπρεπε τό πρόβλημα τῆς μνημονεύσεως, τῆς ἀκοινωνησίας καί τῶν συνεπειῶν τους νά τεθεῖ ὡς μείζον θέμα στήν ἀτζέντα τῆς Συνάξεως τοῦ Ἀμμάν;     

Ἐπίλογος

Ἡ Σύναξη τοῦ Ἀμμάν ξεκίνησε μέ μεγάλες καί ὑψηλές προσδοκίες, ἀλλά δέν ἀνταποκρίθηκε δεόντως σέ ὅλες. Ἀρκετά εἶναι τά σημεῖα, πού ἰκανοποιοῦν, περισσότερα αὐτά, πού ἀπογοητεύουν. Ἄς ἐλπίσουμε ὅτι οἱ Προκαθήμενοι καί οἱ ἀντιπρόσωποι, πού θά πραγματοποιήσουν ἀκόμη μία Σύναξη μέχρι τό τέλος τοῦ 2020, ὡς συνέχεια τῆς Συνάξεως τοῦ Ἀμμάν, νά ἀφουγκραστοῦν τίς προτάσεις, πού υιἱκῶς καί εὐσεβάστως διατυπώνονται στό παρόν κείμενο, καί νά προβοῦν σέ δυναμικότερες ἀποφάσεις καί λύσεις γιά τό καλό τῆς Ὀρθοδοξίας καί πρός δόξαν τοῦ ἐν Τριάδι Θεοῦ. 

***

[1] Σύναξη Ἀμμάν : Οὐκρανία – Μαυροβούνιο καί διάλογος (Ἀνακοινωθέν), 26-02-2020, https://www.romfea.gr/epikairotita-xronika/35494-sunaji-amman-to-oukraniko-mporei-na-epiluthei-mono-me-panorthodoji-sunodo, https://www.youtube.com/watch?time_continue=3&v=gCgKSGx3B_k&feature=emb_logo
[2] Γέν. 12, 3.
[3] Λουκ. 3, 8. 
[4] ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ, Ἡ συγκρητιστική θεωρία τῶν καλουμένων ‘’Ἀβρααμικῶν θρησκειῶν’’, 06-01-2016, http://aktines.blogspot.com/2016/01/blog-post_23.html
[5] https://government.gov.gr/wp-content/uploads/2019/01/prespes_26.6%CE%A735.5_5.pdf
[6] ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, Πηδάλιον, ἐκδ. Β. Ρηγόπουλος, Θεσ/κη 2003, σσ. 206-209.
[7] Ὁ Ἁγιώτατος Πατριάρχης Κύριλλος συμμετεῖχε στή συνάντηση Προκαθημένων καί ἀντιπροσωπειῶν ἀπό κατά τόπους Ὀρθοδόξους Ἐκκλησίες στό Ἀμμάν, 26-02-2020, https://mospat.ru/gr/2020/02/26/news183424/
[8] ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, Πηδάλιον, ἐκδ. Β. Ρηγόπουλος, Θεσ/κη 2003, σσ. 407-408