ΚΥΡΙΑΚΗ Γ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ[: Ματθ. 6,22-33]
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου
με θέμα:
«Η ΜΗ ΔΥΝΑΤΗ ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΣΑΤΑΝΑ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΜΑΣ»
[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 15-6-1980] (Β31)
Επιμέλεια ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
Ένα, αγαπητοί μου, ιδιαίτερο γνώρισμα της εποχής μας, είναι η συνύπαρξις πολλών ιδεών και πολλών ρευμάτων. Είναι πραγματικά χαρακτηριστικό της εποχής μας. Είναι ένας κόσμος συγκρητιστικός. Ένας κόσμος η εποχή μας, που δεν θέλει να αποβάλλει τον άλλον, ούτε να τον διαχωρίσει, αλλά να τον συγχωνεύσει. Έτσι βλέπουμε, σε όλους τους τομείς, ιδίως στον κοινωνικό τομέα και τον πολιτικό, να υπάρχει μία ανάγκη συνυπάρξεως. Ότι δηλαδή να υπάρχεις κι εσύ, να υπάρχω κι εγώ. Να συνυπάρχομε. Δεν σου λέγω ότι είσαι ή καλός ή κακός, ούτε εγώ λέγω ότι είμαι καλός ή κακός, απλώς υπάρχεις και υπάρχω. Συνεπώς να υπάρχεις και να υπάρχω. Άρα, να συνυπάρχομε.
Και βεβαίως δεν είναι θέμα μας αυτή τη στιγμή να πούμε αν αυτό είναι καλό ή κακό. Ένα μόνο έχω να πω: ότι εις τον χώρο της πίστεως η συνύπαρξις είναι κάτι αδιανόητο. Είναι τόσο αδιανόητο, ώστε να λέγει ο Κύριος ότι δεν μπορείς να είσαι και με τον Θεό και με τον σατανά. Δεν μπορούν αυτά τα δύο να συνυπάρχουν μέσα εις την ψυχή σου. Ακούσατε τον λόγον του Κυρίου: «Οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύειν· ἢ γὰρ τὸν ἕνα μισήσει καὶ τὸν ἕτερον ἀγαπήσει, ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου καταφρονήσει. Οὐ δύνασθε Θεῷ δουλεύειν καὶ μαμωνᾷ». Δεν μπορείτε να δουλεύετε και εις τον Θεόν και εις τον διάβολον. Δεν μπορείτε να έχετε δύο αφεντικά -δυσὶ κυρίοις-·και τον Θεό και τον διάβολο.
Έτσι, αγαπητοί μου, βλέπομε εδώ ότι δεν είναι δυνατή μία συνύπαρξις εις τον χώρον της πίστεως. Εντούτοις, παρά τον ρητόν λόγον αυτόν του Κυρίου, οι Χριστιανοί, ιδιαιτέρως οι Χριστιανοί, καταφέρνουν, εκείνο που ο Κύριος είπε: «Οὐ δύνασθε δυσὶ κυρίοις δουλεύειν», εκείνοι να λέγουν: «Δυνάμεθα δυσί κυρίοις δουλεύειν, κατά το δοκούν· όσο θέλομε, όποτε θέλομε και κατά το μέτρο που επιθυμούμε. Και κατά τα ποσοστά που εμείς κρίνομε. Θέλομε επί παραδείγματι να έχομε ογδόντα τοις εκατό τον σατανά, είκοσι τοις εκατό τον Θεό. Ή αντίστροφα. Είκοσι τοις εκατό τον σατανά και ογδόντα τοις εκατό τον Θεό». Όμως πρέπει να το ξέρομε. Όταν λέγει ο Κύριος «Οὐ δύνασθε», αυτό το «Οὐ δύνασθε», δεν είναι με την έννοια της εντολής, αλλά είναι και με την έννοια της δυνατότητος. Δεν μπορείτε να δουλεύετε σε δύο αφεντικά. Όχι «δεν σας επιτρέπεται». Το «δεν σας επιτρέπεται», βεβαίως δεν σας επιτρέπεται. Δεν μπορείτε. Είναι αυτό που λέγει ο λαός: «Δεν χωράνε δύο καρπούζια κάτω από την ίδια μασχάλη». Δεν μπορείτε. Επειδή όμως εμείς κάνομε να μπορούμε, τότε θα πρέπει να διαψεύδομε τον Κύριον.
Αλλά ο Κύριος διαψεύδεται; Δεν διαψεύδεται. Και ιδού το αποτέλεσμα. Μέσα στην ανθρώπινη ψυχή, όταν γίνεται προσπάθεια συνυπάρξεως αυτών των δύο κυρίων, και του Θεού και του σατανά, να επέρχεται διχασμός της ψυχής. Και έχομε αυτό το φοβερό φαινόμενο της μερικής ή της καθολικής ψυχοπαθείας. Εγώ θα σας έλεγα, αγαπητοί μου, χωρίς υπερβολήν και χωρίς ενδοιασμό· εάν σήμερα στην εποχή μας τα ψυχικά νοσήματα είναι ηυξημένα, δεν ξέρω πόσοι άλλοι λόγοι είναι εκείνοι οι οποίοι μπορεί να τα δημιουργούν, ένας βασικός λόγος, όταν θα μου λέγατε: «Οι θόρυβοι, ο τρόπος της ζωής κ.τ.λ., οι μέριμνες» -ακούσαμε και περί μερίμνης στη σημερινή ευαγγελική περικοπή-, εγώ θα σας έλεγα, βασικά είναι ένας κύριος λόγος. Ότι θέλομε να δουλεύομε σε δύο αφεντικά. Με αποτέλεσμα αυτόν τον διχασμόν της ψυχής.
Αλλά όταν λέμε ότι δεν πρέπει να δουλεύομε σε δύο αφεντικά, αλλά πρέπει να δουλεύομε μόνο σε ένα αφεντικό, τότε πώς το εννοούμε αυτό; Όταν λέγω ότι μόνο στον Θεό θέλω να δουλεύω, να είμαι δούλος μόνο του Θεού, αυτό δεν σημαίνει ότι αυτομάτως βρίσκομαι στον χώρο του Θεού. Σημαίνει ότι θα ασκήσω πολύν αγώνα και πολλή προσπάθεια. Δεν πρέπει να ξεχνώ ότι είμαι ο άνθρωπος που φέρω το προπατορικόν αμάρτημα. Ότι έχω μέσα μου… έχει κολλήσει σαν τα όστρακα στο πλοίο, έχει κολλήσει μέσα μου η ασθένεια, η ανημποριά, το κακό, που έχει γίνει δευτέρα φύσις το κακό στην ύπαρξή μου. Θα πρέπει λοιπόν να αγωνίζομαι. Δεν θα πρέπει να πω ότι αμέσως, με ένα πήδημα, βρέθηκα εις τον χώρο του Θεού. Δεν μπορώ να λέγω ότι ήγγισα τον Θεόν. Θα λέγω απλώς «πορεύομαι». Θα λέγω απλώς «προσεγγίζω». Θα προσεγγίζω απροσεγγίστως. Δεν μπορώ να λέγω ότι είμαι τέλειος. Απλώς είμαι στον δρόμο να γίνω τέλειος. Άρα λοιπόν αγωνίζομαι- συγνώμη- είμαι στο μέρος του Θεού, στον χώρο του Θεού, σημαίνει έχω μία πορεία προς τον Θεό. Προσέξατέ το αυτό, το «προς τον Θεό». Γιατί πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι από τη στιγμή που θα μετανοήσουν, πρέπει να είναι τέλειοι. Το δυστύχημα είναι και το αντίστροφο. Έχουν πιστέψει ότι είναι τέλειοι, ενώ στην πραγματικότητα υστερούν φοβερά. Και μόνο γιατί μετενόησα και βρίσκομαι σε έναν χώρο που νομίζω ότι είναι του Θεού, ναι, του Θεού, αλλά ότι έγινα τέλειος…, αυτό είναι φοβερό. Είναι φοβερό. Είναι μία υπεροψία που στο τέλος με κάνει να βρίσκομαι εις την αντίθετη παράταξη, εις την παράταξη του σατανά.
Ακόμη, είμαι στον χώρο του Θεού, υπηρετώ τον Θεό, πρέπει να προσέξω και κάτι άλλο. Μία πέμπτη φάλαγγα που δρα και ενεργεί μέσα εις την ψυχή μου. Είναι ο εχθρός. Ο εχθρός θα με πολεμήσει όταν δει να τον εγκαταλείπω. Βεβαίως ο εχθρός δεν με πολεμά όταν είμαι δικός του. Θα με πολεμήσει ιδιαιτέρως όταν θα του πω: «Γεια σου παλιέ μου εχθρέ, δεν σε θέλω, σε αποκηρύσσω». Τότε θα με πολεμήσει. Και θα με πολεμήσει με κάθε τρόπο. Πρώτα-πρώτα είναι αυτός ο εαυτός μου. Ο παλιός μου αμαρτωλός εαυτός. Ο βεβαρυμένος εαυτός μου. Ύστερα είναι αυτός ο αμαρτωλός κόσμος· ο οποίος διαρκώς θα με ελκύει στο κακό. Και τρίτον είναι ο διάβολος. Προσωπικά ο διάβολος, που θα έρθει να με πολεμήσει. Ο Χριστιανός που έχει αγώνα, πρέπει να το ξέρει. Και πολλές φορές πάνε στραβά πολλά πράγματα. Πάνε ανάποδα πολλές φορές τα πράγματα. Να μη φοβείται. Ο διάβολος έχει τρία όπλα. Και τα οποία χρησιμοποιεί με κάθε τρόπο. Είναι η έκπληξις, ο αιφνιδιασμός και η απογοήτευσις. Αν το θέλετε και από στρατηγικής πλευράς είναι τρία όπλα του εχθρού φοβερά. Όταν σπείρει εις τα μετόπισθεν… σπείρει τι; Σπείρει τον φόβον, σπείρει την έκπληξιν. Τι έκανε ο εχθρός; Τι είναι αυτό; Τι σημαίνει αυτό; Ή ακόμη εκείνη η φοβερή απογοήτευση που γεννιέται στην ψυχή ότι «δεν θα νικήσω», ότι «είμαστε χαμένοι, όπως και να έχει το πράγμα». Αυτά, με την προπαγάνδα του ο εχθρός στον πολιτικό χώρο. Στον στρατιωτικό χώρο θα σπείρει τεχνηέντως. Αυτό κάνει και ο διάβολος, αγαπητοί μου.
Δεν πρέπει πρώτα-πρώτα να εκπλησσόμεθα. Ήρθε ένας πειρασμός. Μας το λέει στην προς Εβραίους ο Απόστολος Παύλος. Ήρθε ένας πειρασμός. Γιατί εκπλήσσεσαι; Γιατί; Δεν τον περίμενες; Δεν τον περίμενες; Γιατί αιφνιδιάζεσαι; Ο διάβολος σε αιφνιδιάζει. Γιατί ταράσσεσαι; Γιατί λες: «Τι είναι αυτό; Και γιατί μου ‘ρθε εμένα; Σ’εμένα ήρθαν όλα τα κακά;». Νομίζομε, αγαπητοί μου, ότι «βρίσκομαι στον χώρο του Θεού» σημαίνει ότι τώρα ο Θεός θα με έχει κάτω από την προστασία Του, που τίποτε κακό δεν θα με βρει πια. Και θα είμαι ο άνθρωπος που θα είμαι μέσα σε μία γυάλα, σε ένα μπουκάλι και θα με φυλάγει εκεί ο Θεός να μην πάθω τίποτα. Δεν είναι τα πράγματα, αγαπητοί μου, έτσι. «Ἠτοιμάσθην», λέει ο ψαλμωδός, «καὶ οὐκ ἐταράχθην». Ετοιμάστηκα και για την έκπληξη και για τον αιφνιδιασμό και για την απογοήτευση και δεν ταράχτηκα. Μόνο εάν ετοιμαστούμε… Αν αύριο το πρωί, αγαπητοί μου, ξεσπάσει ένας διωγμός εναντίον των Χριστιανών, τι έχει να γίνει; Πόσοι θα μείνουν όρθιοι; Πόσοι θα έρχονται στην Εκκλησία; Αλλά γιατί λέγω «διωγμός»; Αύριο, ο πατέρας σου, η μάνα σου, ο συγγενής σου, ο γείτονάς σου, σε κοροϊδέψει, γιατί σε βλέπει να έχεις μια προκοπή πνευματική, ο διάβολος σε πειράζει εκεί. Μην αιφνιδιάζεσαι. Μην λες: «Δεν θα ξαναπάω στην Εκκλησία γιατί με κοροϊδεύουν, δεν μπορώ να αντέξω εκείνο το οποίο μου κάνουν». Αγαπητοί, πρέπει να βρεθούμε στον χώρο του Θεού, αλλά ετοιμασμένοι. Πρέπει να ξέρομε πώς θα δουλέψομε εις τον Θεόν. Δεν πρέπει δηλαδή να πέσομε θύματα του κόσμου, του σατανά, αλλά και του παλιού μας εαυτού.
Έτσι λοιπόν ας ξεκινήσουμε, αγαπητοί μου. Ας ξεκινήσουμε να ανήκουμε μόνον εις τον Θεό. Μη γινόμαστε σχιζοφρενικοί άνθρωποι. Να υπηρετούμε Θεό και διάβολο. Τον Θεό μόνο. Μόνο τον Θεό. Και τότε πραγματικά θα έχομε γίνει παιδιά του Θεού. Μόνο αν βάλομε στην άκρη τον σατανά. Και του πούμε: «Δεν σε θέλω». Μόνο αν βάλομε στην άκρη τον κόσμο και πούμε «Διαχωρίζω τις ευθύνες μου, δεν έχω καμία σχέση με τον κόσμο»…
Και τότε θα γίνομε παιδιά του Θεού.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή
μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,
μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια:
Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
· Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
· http://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn_065.mp3
