Λόγος στη Γέννηση της Υπεραγίας Θεοτόκου

Αγ. Ιωάννου του Δαμασκηνού, Λόγος στη Γέννηση της Υπεραγίας Θεοτόκου

1. Ελάτε όλα τα έθνη, κάθε ανθρώπινη γενιά, και κάθε γλώσσα, και κάθε ηλικία, και κάθε αξίωμα, να γιορτάσουμε με αγαλλίαση τη γέννηση της χαράς όλου του κόσμου. Γιατί αν οι ειδωλολάτρες τιμούσαν με κάθε τρόπο γεννήσεις θεών, με παραμύθια που παίρνουν το μυαλό και σκοτεινιάζουν την αλήθεια, κι αν ακόμα προσφέροντας ό,τι είχαν και δεν είχαν τιμούσαν γενέθλια βασιλιάδων, που τους τυραννούσαν σ’ όλη τους τη ζωή, πόσο περισσότερο πρέπει εμείς να τιμούμε τη γέννηση της Θεοτόκου, που μεταμόρφωσε ολόκληρο το ανθρώπινο γένος, που άλλαξε τη λύπη της πρώτης μας μάνας, της Εύας, σε χαρά; Εκείνη άκουσε την απόφαση του Θεού: «Με πόνους να γεννάς τα παιδιά σου». Αυτή: «Χαρά σου, ολόχαρη». Εκείνη: «Στον άνδρα σου η υποταγή σου». Αυτή: «Ο Κύριος μαζί σου». Τι άλλο λοιπόν από λόγο να προσφέρουμε στη Μάνα του Λόγου; Όλη η κτίση ας γιορτάση μαζί μας κι ας δοξολογήση την αγιασμένη γέννηση της Παναγίας.

Η Παναγία χάρισε στο κόσμο ακούρσευτο θησαυρό αγαθών. Με τη μεσολάβηση της Παναγίας ο Πλάστης ξανάπλασε προς το καλύτερο ολόκληρη την πλάση, με την ανθρώπινη φύση του Χριστού. Γιατί, αφού ο δημιουργικός Λόγος του Θεού έγινε ένα με την ανθρώπινη φύση, ενώθηκε συνάμα μ’ ολόκληρη την πλάση, μια και ο άνθρωπος, μετέχοντας σε πνεύμα και σε ύλη, είναι σύνδεσμος όλης της ορατής και αόρατης δημιουργίας. Ας γιορτάσουμε λοιπόν την λύση της ανθρώπινης στειρότητας, γιατί πήρε τέλος για μας η στέρηση των αγαθών.

2. Για ποιο λόγο όμως γεννήθηκε η Μητροπάρθενη από γυναίκα στείρα; Γιατί έτσι έπρεπε, αυτό πούναι το μοναδικά καινούργιο κάτω από τον ήλιο, η βάση και τ’ αποκορύφωμα των θαυμάτων, ν’ ανοίξει το δρόμο του με θαύματα και σιγά-σιγά από τα πιο ταπεινά νάρθουν τα πιο μεγάλα. Υπάρχει όμως κι άλλος λόγος πιο ψηλός και πιο θεϊκός. Η φύση, νικημένη από τη χάρη, στεκόταν με τρεμούλα· δεν είχε το θάρρος και τη δύναμη να προχωρήση αυτή πρώτη. Όταν λοιπόν επρόκειτο να γεννηθή η Θεοτόκος-Παρθένος από την Άννα, δεν τολμούσε η φύση να καρποφορήση πριν από τη χάρη, αλλά έμενε άκαρπη, μέχρις ότου βλαστήση η χάρη τον καρπό. Έτσι έπρεπε, να γεννηθή πρωτότοκη εκείνη, που θα γεννούσε τον «πρωτότοκο όλης της δημιουργίας», που «όλα σ’ αυτόν χρωστούν την ύπαρξή τους».

Καλότυχο ζευγάρι, Ιωακείμ και Άννα, όλη η κτίση σας ευγνωμονεί. Γιατί με τη μεσολάβησή σας εδώρισε η πλάση στο Δημιουργό το πιο υπέροχο απ’ όλα τα δώρα· πολυσέβαστη Μητέρα, μοναδική, άξια του Πλάστη. Ευλογημένη μέση του Ιωακείμ, απ’ όπου βγήκε η ακηλίδωτη φύτρα. Θαυμαστή μήτρα της Άννας, που μέσα της αναπτύχθηκε σιγά-σιγά, σχηματίσθηκε και γεννήθηκε πανάγιο βρέφος. Γαστέρα, που κυοφόρησες μέσα σου τον έμψυχο ουρανό, πλατύτερο από την απεραντοσύνη των ουρανών. Αλώνι, που κράτησες απάνω σου τη θημωνιά του ζωοποιού σταριού, όπως το δήλωσε ο ίδιος ο Χριστός: «Αν δεν πέση ο κόκκος του σταριού στη γη και πεθάνη, παραμένει ολομόναχος». Κόρφοι που θηλάσατε εκείνη, πούθρεψε τον τροφοδότη του κόσμου. Θαυμάτων θαύματα και παραδόξων παράδοξα. Γιατί έτσι έπρεπε, ν’ ανοίξη με τα θαύματα ο δρόμος, απ’ όπου με τρόπο ανέκφραστο, από αγάπη, κατέβηκε κοντά μας ο Θεός για να σαρκωθή.

Αλλά πώς να προχωρήσω περισσότερο; Το μυαλό μου σαστίζει, φόβος και λαχτάρα με κυριεύουν. Η καρδιά μου χτυπάει και η γλώσσα μου δέθηκε. Δεν αντέχω στη χαρά, με καταβάλλουν τα θαύματα, ο πόθος με γεμίζει ενθουσιασμό. Ας νικήση λοιπόν ο πόθος, ας υποχωρήσηι ο φόβος ας τραγουδήση η κιθάρα του Πνεύματος: «Ας χαρούν οι ουρανοί κι ας πηδήση από τη χαρά της η γη».

3. Σήμερα ανοίγονται οι πύλες της στειρώσεως, και παρουσιάζεται θεϊκή, παρθενική πύλη, που από μέσα της θα περάση και θα μπη στην οικουμένη «σωματικά» ο Θεός, που βρίσκεται πέρα απ’ όλα τα όντα, όπως λέει ο Παύλος, ο ακροατής των ανέκφραστων μυστικών. Σήμερα από τη ρίζα του Ιεσσαί ξεφύτρωσε κλωνάρι, που πάνω του βλάστησε για χάρη του κόσμου θεοϋπόστατο λουλούδι.

Σήμερα από τη γήινη φύση έφτιαξε ουρανό πάνω στη γη, εκείνος που άλλοτε παλιά έπηξε μέσα από τα νερά το στερέωμα και το ανέβασε στα ύψη. Κι αληθινά ο ουρανός αυτός είναι πολύ πιο θεϊκός και πολύ πιο καταπληκτικός από τον πρώτο. Γιατί ο Λόγος του Θεού, που έφτιαξε στον πρώτο ουρανό τον ήλιο, θα ανατείλη ο Ίδιος στο δεύτερο ουρανό, ήλιος δικαιοσύνης. Έχει δύο φύσεις, κι αν λυσσομανούν οι Ακέφαλοι· ένα πρόσωπο κι αν σκάσουν απ’ το κακό τους οι Νεστόριοι. Το άναρχο φως, που έχει την προαιώνια ύπαρξή του από άναρχο φως, το άϋλο και ασώματο, παίρνει σώμα από γυναίκα και «σα νυμφίος βγαίνει από νυφική παστάδα», και, μ’ όλο που είναι Θεός, γίνεται έπειτα άνθρωπος της γης. Σα «γίγαντας» θα τρέξη με χαρά το δρόμο της δικής μας ζωής, και μέσα από τα πάθη θα προχωρήση για να πεθάνη και να δέση τον ισχυρό, το διάβολο, και να του αρπάξη την περιουσία, την ανθρώπινη φύση μας, και να ξαναφέρη στην ουράνια γη το χαμένο πρόβατο.

Σήμερα ο «γιος του μαραγκού», ο παντεχνίτης Λόγος του Θεού, που χάρη σ’ Αυτόν ο Πατέρας έφτιαξε τα πάντα, ο δυνατός βραχίονας του μεγάλου Θεού, έχοντας, με το Άγιο Πνεύμα σα δάχτυλό του, ακονίσει το στομωμένο σκεπάρνι της φύσεως, έφτιαξε για τον εαυτό του έμψυχη σκάλα, που η βάση της στηρίζεται πάνω στη γη και το κεφάλι της ακουμπάει στον ουρανό, που πάνω της αναπαύεται ο Θεός, που τον τύπο της αντίκρισε ο Ιακώβ. Απ’ αυτή αφού κατέβηκε, χωρίς να μετακινηθή από τη θέση του ο Θεός, πιο σωστά αφού ταπεινώθηκε, «φανερώθηκε πάνω στη γη» και συναναστράφηκε με τους ανθρώπους. Αυτά όλα λοιπόν σημαίνουν η κατάβαση, η συγκαταβατική ταπείνωση, η πολιτεία πάνω στη γη, την πιο βαθιά γνώση, που δόθηκε στους ανθρώπους της γης. Πάνω στη γη στηρίχθηκε η νοητή σκάλα, η Παρθένος· γιατί γεννήθηκε από τη γη· και η κεφαλή της φθάνει στον ουρανό. Η κεφαλή, βέβαια, κάθε γυναίκας είναι ο άνδρας· για την Παρθένο όμως μια και δεν γνώρισε άνδρα, έγινε κεφαλή της ο Θεός και Πατέρας, αφού με το Άγιο Πνεύμα έκανε συμφωνία με την Παρθένο κι αφού έστειλε σαν κάποιο θεϊκό πνευματικό σπόρο, το Γιο και Λόγο του, την παντοδύναμη δύναμή Του. Πραγματικά με το ευλογημένο θέλημα του Πατέρα, έγινε υπερφυσικά, χωρίς μεταβολή, ο Λόγος σάρκα, όχι με φυσική ένωση, αλλά ξεπερνώντας τους νόμους της φύσεως, από το Άγιο Πνεύμα και από την Παρθένο Μαρία και «κατασκήνωσε ανάμεσά μας». Γιατί η ένωση του Θεού με τους ανθρώπους γίνεται με το Άγιο Πνεύμα.

«Όποιος μπορεί να το δεχτή ας το χωρέση». «Όποιος έχει αυτιά, ας ακούση». Ας ξεφύγουμε από τις ανθρώπινες σκέψεις. Άνθρωποί μου, η θεότητα δεν παθαίνει αλλοιώσεις. Εκείνος που την πρώτη φορά γέννησε αναλλοίωτα με τρόπο φυσικό, γεννάει αναλλοίωτα τον ίδιο Γιο για δεύτερη φορά με τρόπο «οικονομικό». Και είναι μάρτυρας ο Δαβίδ, ο προπάτορας του Θεού, λέγοντας: «Ο Κύριος είπε σε μένα. Εσύ είσαι Γιος μου, εγώ σήμερα σε γέννησα». Αυτή η λέξη «σήμερα» δεν έχει θέση στην προαιώνια γέννηση, γιατί η γέννηση εκείνη βρίσκεται έξω από το χρόνο.

4. Σήμερα χτίζεται η πύλη που κοιτάει στην ανατολή, απ’ όπου ο Χριστός «θα μπη και θα βγη», αφήνοντάς την κλεισμένη· στην πύλη αυτή ο Χριστός είναι «η πόρτα των προβάτων». «Ανατολή» είναι το όνομα Εκείνου, που μας οδήγησε κοντά στον αρχίφωτο Πατέρα. Σήμερα φύσηξαν χαράς πνοές, προμηνύματα της Χαράς όλου του κόσμου. Ας χαμογελάη πάνω ο ουρανός, κι ας πηδάη απ’ τη χαρά της κάτω η γη, ας πάλλεται η θάλασσα του κόσμου. Μέσα της γεννιέται το στρείδι, που με την αστραπή του Θεού απ’ τα ουράνια θα συλλάβη στα σπλάχνα του, και θα γεννήση το πολύτιμο μαργαριτάρι, το Χριστό. Απ’ αυτό το στρείδι θα βγη ο «δοξασμένος βασιλιάς», ντυμένος την πορφύρα της σάρκας, που αφού επισκεφθή τους αιχμαλώτους θα διακηρύξη την απελευθέρωσή τους. Ας πηδάη απ’ τη χαρά της η φύση· γεννιέται η προβατίνα, που απ’ αυτήν ο τσοπάνης θα ντύση το πρόβατο, και θα ξεσχίση το ρούχο της παλιάς θανατικής καταδίκης μας. Ας χορεύουν οι παρθένες, αφού γεννήθηκε όπως είπε ο Ησαΐας παρθένος, που θα «συλλάβη στην κοιλιά της και θα γεννήση γιο, που θα του δώσουν το όνομα Εμμανουήλ», που σημαίνει «ο Θεός είναι μαζί μας». «Ο Θεός είναι μαζί μας», μάθετέ το καλά Νεστόριοι κι αναγνωρίστε τον χαμό σας. «Είν’ ο Θεός μαζί μας»! Όχι άγγελος, όχι απεσταλμένος, αλλά ο ίδιος ο Κύριος θάρθη και θα μας σώσει.

«Ευλογημένος Αυτός που έρχεται στ’ όνομα του Θεού, ο Κύριος παρουσιάσθηκε μπροστά μας». Ας γιορτάσουμε για τη γέννηση της Θεοτόκου. Χαμογέλασε Άννα, «στείρα που δεν γεννούσες, ξέσπασε σε κραυγές χαράς, ξεφώνισε, συ που δεν δοκίμαζες της γέννας πόνους». Πήδησε απ’ τη χαρά σου Ιωακείμ, από τη θυγατέρα σου «γεννήθηκε το παιδί μας», ο γιος που μας δόθηκε δώρο και τ’ όνομά του λέγεται «Άγγελος, που φέρνει το μεγάλο θέλημα του Θεού για τη σωτηρία του κόσμου, Θεός δυνατός», η σωτηρία όλου του κόσμου. Ας ντροπιαστή ο Νεστόριος, κι ας βουλώση με το χέρι του το στόμα. Το παιδί είναι Θεός, πώς δεν θάναι Θεοτόκος αυτή που το γέννησε; «Αν κάποιος δεν αναγνωρίζει την αγία Παρθένο Θεοτόκο, βρίσκεται χωρισμένος απ’ τον Θεό». Αυτά δεν είναι δικά μου λόγια, αν και τα λέω εγώ. Τα πήρα, θεολογική κληρονομιά, από τον πατέρα της Εκκλησίας μας, τον Θεολόγο Γρηγόριο.

5. Καλότυχο ζευγάρι, Ιωακείμ και Άννα, κι αληθινά αγνότατο. Απ’ τον καρπό των σπλάχνων σας γίνατε γνωστοί, καθώς είπε ο Κύριος κάπου: «Θα τους γνωρίσετε καλά από τους καρπούς που θα κάνουν». Με τη ζωή σας δώσατε χαρά στο Θεό και γίνατε άξιοι της κόρης που γεννήσατε. Ζώντας τη ζωή σας με αγνότητα και αγιότητα καρποφορήσατε το στολίδι της παρθενίας, παρθένα προτού να γεννήση, παρθένα την ώρα που γεννούσε, και παρθένα αφού γέννησε, τη μοναδική που μένει και σε νου και σε ψυχή και σε σώμα πάντοτε παρθένος. Έτσι έπρεπε να γίνη, η παρθένος που εβλάστησε απ’ τη δική σας αγνότητα να γεννήση σωματικά το μονάκριβο, μονογέννητο φως, με την ευδοκία εκείνου που το γέννησε ασώματα. Φως που δεν γεννάει, αλλά πάντοτε γεννιέται από φως, που η γέννηση είναι η ξεχωριστή προσωπική του ιδιότητα. Σε πόσα θαύματα και σε πόσες συμφωνίες έγινε εργαστήριο αυτό το κοριτσάκι! Αφού γεννήθηκε από στείρα, γέννησε με τρόπο παρθενικό Εκείνον, που ένωσε θεότητα και ανθρωπότητα, πόνο και απάθεια, τη ζωή και το θάνατο, για να νικηθή έτσι σ’ όλα το χειρότερο από το καλύτερο. Κι όλα αυτά για τη δική μου σωτηρία, Δέσποτα. Τόσο πολύ μ’ αγάπησες, ώστε μ’ έσωσες όχι με αγγέλους, ούτε με κάποιο άλλο δημιούργημα, αλλά όπως ακριβώς εσύ ο ίδιος με έπλασες την πρώτη φορά, έτσι πάλι εσύ ο ίδιος εργάσθηκες και για την ανάπλασή μου. Γι’ αυτό χορεύω και λέω μεγάλα λόγια και νιώθω μεγάλη χαρά, και ξαναγυρίζω πάλι πίσω στην πηγή των θαυμάτων και πλημμυρισμένος με το νάμα της ευθυμίας, αρπάζω την κιθάρα του Αγίου Πνεύματος και θεϊκό τραγούδι τραγουδώ στη γέννησή της.

Ιωακείμ και Άννα, ζευγάρι λογικά τρυγόνια σωφρονέστατο! Εσείς, με το να κρατήσετε το φυσικό νόμο της σωφροσύνης, αξιωθήκατε με δώρα υπερφυσικά· γεννήσατε τη Μητέρα του Θεού, την ανέγγιχτη από άνδρα. Εσείς, αφού ζήσατε με ευσέβεια και οσιότητα μέσα στα όρια της ανθρώπινης φύσεως, γεννήσατε την ανώτερη από αγγέλους Κόρη, την Κυρία των αγγέλων. Κοριτσάκι τόσο όμορφο και τόσο γλυκό. Κρίνο που ξεφύτρωσε ανάμεσα στ’ αγκάθια, από την πιο ευγενικιά και βασιλική ρίζα του Δαβίδ. Χάρη σε Σένα, Παρθένε, πλουτίσθηκε η βασιλεία με την Ιερωσύνη. Χάρη σε Σένα μετακινήθηκε ο νόμος και ανακαλύφθηκε το πνεύμα, που κρυβότανε κάτω από το γράμμα, αφού η ιερατική εξουσία πέρασε από την λευιτική στη δαβιτική φυλή. Τριαντάφυλλο που ξεφύτρωσες μέσα από τ’ αγκάθια των Ιουδαίων, και πλημμύρισες με το θεϊκό σου άρωμα τα σύμπαντα. Κόρη του Αδάμ και μητέρα του Θεού. Ευλογημένη η μέση και τα σπλάχνα απ’ όπου ξεφύτρωσες. Ευλογημένη η αγκαλιά που σε βάσταξε και τα χείλη που απολαύσανε τα αγνά σου φιλιά, δηλ. τα χείλη των γονιών σου μονάχα, για να μείνης πάντοτε, σ’ όλα παρθένος.

6. Σήμερα αρχίζει η σωτηρία του κόσμου. «Δοξολογήστε τον Κύριο όλη η γη, τραγουδήστε και χορέψτε και παίξτε τα όργανα»! Φωνάξτε δυνατά, φωνάξτε, μη φοβάστε, για χάρη μας γεννήθηκε η Μητέρα του Θεού στην άγια Προβατική Πύλη, απ’ όπου καταδέχθηκε να γεννηθή ο Αμνός του Θεού που πήρε πάνω του την αμαρτία του κόσμου.

Σκιρτήστε βουνά, λογικές φύσεις, που με λαχτάρα υψώνεσθε στις κορφές της πνευματικής θεωρίας. Γεννιέται το αστραποβόλο βουνό του Κυρίου, που ξεπερνάει κάθε αγγελικό βουνό και κάθε ανθρώπινη μεγαλωσύνη, απ’ όπου ευδόκησε ν’ αποκοπή σωματικά το αχειροποίητο αγκωνάρι, ο Χριστός, η μία υπόσταση, που ένωσε τα πριν χωρισμένα, τη θεότητα και την ανθρωπότητα, τους αγγέλους και τους ανθρώπους, τους ειδωλολάτρες και τον σαρκικό Ισραήλ σ’ ένα και μόνο πνευματικό Ισραήλ. «Βουνό του Θεού, ξέχειλο από δώρα, γιομάτο πλούτη, πλούσιο βουνό, το βουνό που πάνω του καταδέχθηκε να κατοική ο Θεός» . Το «άρμα του Θεού» αγγελοκυκλωμένο με χίλιες – μυριάδες θεοχαριτωμένα χερουβίμ και σεραφίμ. Η πανάγια κορυφή, που ξεπερνάει το Σινά, που δεν σκεπάζει καπνιά και σκοτεινιά, θύελλα και τρομερή φωτιά, αλλ’ η αστραφτερή λάμψη του Παναγίου Πνεύματος. Στο Σινά ο Λόγος του Θεού έγραψε με δάχτυλο το Πνεύμα νόμο σε πέτρινες πλάκες. Στην Παρθένο Μαρία με το Άγιο Πνεύμα και με το αίμα της σαρκώθηκε αυτός ο ίδιος ο Λόγος του Θεού και παρέδωσε λυτρωτικό φάρμακο για τη δική μας φύση τον Εαυτό του. Εκεί στην έρημο το μάννα. Εδώ στην Παναγία Αυτός, που έδωσε τη γλύκα στο μάννα. Ας σκύψη το κεφάλι η περίφημη σκηνή του μαρτυρίου, που έφτιαξε στην έρημο ο Μωυσής, από πολύτιμα και λογιών – λογιών υλικά, και πριν απ’ αυτή η σκηνή του πατριάρχη Αβραάμ, μπροστά στην έμψυχη και λογική σκηνή του Θεού. Η έμψυχη αυτή σκηνή, η Παναγία, υποδέχθηκε όχι ενέργεια Θεού, αλλά ουσιαστικά το ίδιο το Πρόσωπο του Γιου και Θεού. Ας νιώσουν καλά πως σε τίποτα δεν μπορούν να συγκριθούν μαζί της η «χρυσοσκέπαστη σ’ όλα της κιβωτός» και η χρυσή στάμνα που βάσταγε το μάννα και η επτάφωτη λυχνία και η χρυσή τράπεζα της προθέσεως κι όλα τ’ άλλα τα παλιά. Την τιμή τους την έπαιρναν από την Παρθένο που προεικόνιζαν, σαν σκιές του αληθινού προτύπου.

7. Σήμερα καινούργιο βιβλίο ετοίμασε ο Λόγος – Θεός, που έπλασε τα πάντα και που ανάβλυσε από την καρδιά του Πατέρα, για να γραφτή ο ίδιος μέσα σ’ αυτό σα με κοντύλι, με τη γλώσσα του Θεού, το Άγιο Πνεύμα. Βιβλίο που δόθηκε σε γραμματισμένο άνδρα, και δεν το διάβασε. Ο Ιωσήφ δεν εγνώρισε τη Μαρία ούτε τη δύναμη του μυστηρίου, που έκρυβε μέσα της. Πανάγιο κοριτσάκι του Ιωακείμ και της Άννας, που ξέφυγες απαρατήρητο από τις αρχές και τις εξουσίες, και τα φλογερά βέλη του πονηρού, που πέρασες τη ζωή σου στο νυφικό θάλαμο του Πνεύματος, και κρατήθηκες ανέγγιχτο για να γίνης νύφη Θεού, και μάνα του αληθινού Γιου του Θεού. Πανάγιο κοριτσάκι, που φανερώθηκες πάνω στην αγκαλιά της μάνας και γιόμισες φόβο τις δυνάμεις που αποστάτησαν από το Θεό. Πανάγιο κοριτσάκι, την ώρα που θήλαζες το γάλα σε περιτριγύριζαν οι άγγελοι. Κοριτσάκι αγαπημένο από το Θεό, δόξα σ’ αυτούς που σε γέννησαν. Θα Σε μακαρίζουν οι γενεές των γενεών, όπως στ’ αλήθεια τόπες προφητικά. Κοριτσάκι άξιο του Θεού, η ομορφιά της ανθρώπινης φύσεως, η επανόρθωση της πρώτης μας μάνας της Εύας. Με τη γέννησή σου αναστήθηκε η πεσμένη. Αστροποβόλημα των γυναικών. Αν η πρώτη Εύα, μπαίνοντας στη δούλεψη του φιδιού εναντίον του πρώτου μας πατέρα, του Αδάμ, έπεσε στην παράβαση, κι έτσι «ήρθε στον κόσμο μας ο θάνατος», η Μαρία υπηρετώντας με υποταγή τη θεία βουλή, ξεγέλασε το φίδι που μας ξεγέλασε κι έφερε στον κόσμο την αφθαρσία.

Κοριτσάκι παντοτινά παρθενικό, που παιδοποίησες, χωρίς νάχης ανάγκη από άνδρα, αφού αυτός που γέννησες έχει πατέρα αιώνιο. Κοριτσάκι, γέννημα της γης, που βάσταξες στη θεομητορική σου αγκαλιά τον Πλάστη. Οι αιώνες παράβγαιναν στο τρέξιμο ποιος θα πρωτοπρολάβη να καυχηθή για τη γέννησή σου. Αλλά η προκαθορισμένη απόφαση του Θεού, που έφτιαξε και τους αιώνες, ενίκησε τον συναγωνισμό των αιώνων κι έγιναν οι τελευταίοι αιώνες πρώτοι, εκείνοι που τους έλαχε να γεννηθής σ’ αυτούς. Είσαι πραγματικά η πιο πολύτιμη απ’ όλη την πλάση, γιατί μόνο από σένα δέχτηκε μεράδι ο Πλάστης τις απαρχές της δικής μας φύσεως. Σάρκα Του έγινε η σάρκα σου, και αίμα Του το αίμα σου, και γάλα απ’ τις θηλές σου εβύζαξε ο Θεός, κι ενώθηκαν τα χείλη σου με του Θεού τα χείλη. Άπιαστα κι ανείπωτα θαύματα. Ο Θεός των όλων προγνώρισε ότι εσύ άξια θα γίνης της αγάπης Του και σ’ αγάπησε, κι από αγάπη σε προόρισε, και «στους στερνούς καιρούς» σ’ έφερε στο φως και σ’ ανάδειξε μάνα και τροφοδότρα του δικού Του Γιου και Λόγου.

8. Λέγουν πως τα αντίθετα γιατρεύουν τ’ αντίθετά τους, μα δεν μπορεί τ’ αντίθετα και να γεννούν τ’ αντίθετά τους. Μολονότι κάθε πλάσμα υφαίνει αυτό, που από τη φύση του είναι, αντιμετωπίζοντας τ’ αντίθετά του -το κατορθώνει βέβαια απ’ τον πλούτο της δύναμης που κλείνει μέσα στη φύση του. Κι όπως ακριβώς «η αμαρτία εχρησιμοποίησε το καλό, την εντολή του Νόμου, για το θάνατό μου, κι έγινε υπερβολικά αμαρτωλή», έτσι κι ο αίτιος των καλών, ο Θεός, μέσα από τ’ αντίθετό τους, τον θάνατο, κατεργάζεται για μας το καλό, που του είναι φυσικό. «Επειδή όπου φούντωσε η αμαρτία, ξεχείλισε η χάρη». Αν είχαμε φυλάξει την πρώτη μας κοινή ζωή με το Θεό, δεν θα αξιωνόμαστε την πιο μεγάλη και την πιο θαυμαστή ζωή μαζί Του. Τώρα όμως με την αμαρτία, κριθήκαμε ανάξιοι της πρώτης μας κοινής ζωής με το Θεό, γιατί δεν κρατήσαμε το δώρο που μας δόθηκε. Αλλά με τη συμπάθεια του Θεού ελεηθήκαμε και μας πήρε πάνω Του και μας έκανε σάρκα Του, για να γίνη πιο σίγουρη η κοινή ζωή μαζί Του. Γιατί Αυτός που μας αγκάλιασε και μας έκανε σάρκα Του έχει τη δύναμη να κρατήση αδιάσπαστη την ένωση.

Γιατί επειδή ολόκληρη η γη έγινε πόρνη και γεννά τέκνα πορνείας, γιαυτό κι ο λαός του Κυρίου «πλανήθηκε με το πνεύμα της πορνείας», μακριά από τον Κύριο και Θεό του, που τον έκανε λαό δικό του με «δυνατό χέρι και ψηλό βραχίονα», και που τον έβγαλε έξω από το σπίτι της σκλαβιάς του Φαραώ, και τον πέρασε μέσα από τη Ερυθρά Θάλασσα και τον οδήγησε «με νεφέλη την ημέρα και στήλη φωτιάς κάθε νύχτα». Και πήρε στροφή η καρδιά τους για την Αίγυπτο. Κι έγινε ο λαός του Κυρίου «μη λαός του Κυρίου», κι αυτός που ελεήθηκε, εκείνος που δεν ελεήθηκε, κι αυτός που αγαπήθηκε, εκείνος που δεν αγαπήθηκε. Γι’ αυτό γεννιέται τώρα Παρθένος, αντίπαλος της προγονικής πορνείας κι αρραβωνιάζεται με το Θεό τον ίδιο, και γεννάει την ευσπλαχνία του Θεού. Και γίνεται λαός του Θεού, εκείνος που δεν ήταν πρώτα λαός του Θεού κι εκείνος που δεν ήταν ελεημένος ελεήθηκε, κι ο μη αγαπημένος αγαπήθηκε. Γιατί απ’ αυτή γεννιέται ο «αγαπητός Γιος» του Θεού, που σ’ αυτόν ευδόκησε ο Πατέρας – Θεός.

9. «Αμπέλι καλοκλήματο» εφύτρωσε απ’ την Άννα, κι έβγαλε ανθό σταφύλι γλύκα, πιοτό θεϊκό, να το πιουν οι χωματένιοι άνθρωποι να ζήσουν στον αιώνα. Ο Ιωακείμ και η Άννα δοθήκανε σπορά «δικαιοσύνης» και θερίσανε «καρπό ζωής». Φωτισθήκανε με το «φως της γνώσεως» και ψάξανε να βρουν τον Κύριο, και τους βρήκε καρπός δικαιοσύνης. Ας θαρρέψη η γη και «γιομίστε χαρά τα παιδιά της Σιών για τον Κύριο και Θεό σας», γιατί πρασίνισε η έρημος. Η στείρα καρποφόρησε. Ο Ιωακείμ και η Άννα σα μυστικές κορφές βουνών σταλάξαν γλύκα. Νιώσε χαρά, ευλογημένη Άννα, γιατί γέννησες κορίτσι. Γιατί αυτό το κορίτσι θα γίνη μάνα του Θεού, πύλη του φωτός, πηγή της ζωής, και θα εξαφανίση το έγκλημα της γυναίκας.

Το πρόσωπο του κοριτσιού αυτού «θα ικετεύσουν οι πλούσιοι του λαού». Το κορίτσι τούτο θα προσκυνήσουν οι βασιλιάδες των εθνών προσφέροντας δώρα. Το κορίτσι τούτο θα οδηγήσης στο Θεό, στο βασιλιά των όλων, ντυμένο στα «χρυσά κρόσσια» τα στολίδια των αρετών, και στολισμένο με την χάρη του Πνεύματος, κι «η δόξα του από μέσα». Γιατί αν δόξα κάθε γυναίκας είναι ο άντρας που στέκεται στο πλάι της, της Παναγίας η δόξα είναι από μέσα, ο καρπός των σπλάγχνων της.

Κορίτσι ποθητό και τρισευλογημένο· «ευλογημένη μέσα απ’ όλες τις γυναίκες συ, κι ευλογημένος ο καρπός των σπλάχνων σου». Κορίτσι, θυγατέρα του βασιλιά Δαβίδ, και μάνα του βασιλιά των όλων, του Θεού. Θεϊκό κι ολοζώντανο άγαλμα, η ευφροσύνη του Θεού που σέπλασε, πούχεις το πνεύμα σου θεοκυβέρνητο και μόνο στο Θεό γυρνάς την προσοχή σου. Κάθε σου πόθος στρέφει στον μόνο ποθητό κι αγαπημένο. Τον θυμό σου χύνεις μοναχά στην αμαρτία και σ’ αυτόν που γέννησε την αμαρτία. Εζούσες ζωή ανώτερη από την φύση. Όχι ζωή δική σου, γιατί εσύ δεν εγεννήθηκες για σένα. Για τον Θεό λοιπόν εζούσες, γι’ Αυτόν ήλθες στη ζωή, Αυτόν πιστά να υπηρετήσεις στην παγκόσμια σωτηρία, για να πληρωθή η «προαιώνια απόφαση» του Θεού, η σάρκωση του Λόγου και η δική μας θέωση. Η όρεξή σου με θεϊκά να τρέφεσαι λόγια, και με το χυμό τους να δυναμώνης, σαν «ελιά ολόκαρπη στο σπίτι του Θεού, σα δένδρο, που φυτεύθηκε στην ακροποταμιά» του Πνεύματος, σα δένδρο της ζωής, που καρποφόρησε στον καιρό πούχε από το Θεό ταχθή, Θεό ενσαρκωμένο, την αιώνια ζωή για τα πλάσματά Του όλα. Κρατάς κάθε λογισμό που τρέφει κι ωφελεί την ψυχή, και ρίχνεις πέρα, πριν καν το δοκιμάσης, κάθε τι που άχρηστο σου είναι και βλαβερό. Μάτια «για πάντα στον Κύριο δοσμένα» βλέπουν το αιώνιο κι «απλησίαστο φως». Αυτιά που ακούνε τον θεϊκό λόγο κι ευφραίνονται με την κιθάρα του Πνεύματος, που από μέσα τους πέρασε ο Λόγος για να σαρκωθή. Ρουθούνια γοητευμένα με την ευωδιά των αρωμάτων του Νυμφίου, που άρωμα θεϊκό ξεχύνεται ελεύθερα και χρίει την ανθρώπινή Του φύση. «Άρωμα που χύθηκε τ’ όνομά σου» λέγει η αγία Γραφή. Χείλη που δοξολογούν τον Κύριο και μένουν κολλημένα στα δικά Του χείλη. Η γλώσσα κι ο ουρανίσκος που ξέρουν να διακρίνουν τα λόγια του Θεού και με τη θεϊκή τους να χορταίνουν γλύκα. Καρδιά καθαρή κι αμόλυντη, που βλέπει και ποθεί τον αόρατο Θεό. Σπλάχνα, που μέσα τους ήρθε να κατοικήσει ο αχώρητος, και στήθος, που με το γάλα του, τράφηκε ο Θεός, ο Ιησούς παιδί. Πύλη του Θεού παρθενική για πάντα. Χέρια, που κράτησαν τον Θεό, και γόνατα, που γίνηκαν θρονί ψηλότερο κι από τα χερουβίμ. Μ’ αυτά στερεώθηκαν τα «παράλυτα χέρια και τ’ αδύνατα πόδια». Πόδια οδηγημένα, σα με λυχνάρι φωτεινό, από το νόμο του Θεού, τρέχουν στο κατόπι Του ανεπίστροφα, ώσπου κι ετράβηξαν τον Ποθητό σ’ αυτή που Τον ποθούσε. Μ’ όλο το είναι σου δωμάτιο νυφικό του Πνεύματος, πόλη του ζωντανού Θεού, που «ευφραίνουν τα ρέματα του ποταμού», τα κύματα δηλ. των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος: Πεντάμορφη και πολυαγαπημένη του Θεού. Γιατί, αφού ξεπέρασε τα χερουβίμ κι ανέβηκε ψηλότερα κι από τα σεραφίμ, έγινε πραγματικά του Θεού η πολυαγαπημένη.

10. Θαύμα, το πιο τρανό απ’ όλα τα θαύματα! Γυναίκα να βρίσκεται πάνω από τα σεραφίμ, κι αυτό γιατί ο Θεός φανερώθηκε «λιγάκι πιο χαμηλά απ’ τους αγγέλους». Σώπα, Σολομώντα πολύσοφε, και μη λες: «Τίποτα καινούργιο κάτω από τον ήλιο». Παρθένε θεοχαριτωμένη, άγιε ναέ του Θεού, που ο πνευματικός Σολομώντας, ο άρχοντας της ειρήνης, σ’ έχτισε και σ’ έκανε ενδιαίτημά του, ναέ, που δε στολίζεσαι με χρυσάφι κι άψυχες πέτρες, αλλά λαμποκοπάς αντί χρυσάφι Άγιο Πνεύμα· κι αντίς γι’ άλλα ακριβά πετράδια έχεις το πολύτιμο μαργαριτάρι, τον Χριστό, τον άνθρακα της θεότητας. Αυτόν παρακάλεσε ν’ αγγίξη τα χείλη μας, για να μπορούμε αγνισμένοι να Τον υμνήσουμε μαζί με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα, ανακράζοντας: «Άγιος, άγιος, άγιος Κύριος Σαβαώθ», μια φύση της θεότητας με τρία πρόσωπα. Άγιος ο Θεός και Πατέρας, που ευδόκησε μέσα σε σένα και από σένα να τελεσιουργηθή το μυστήριο, που είχε προκαθορίσει πριν από τους αιώνες. Άγιος ισχυρός, ο Γιος του Θεού και Θεός ο Μονογενής, που σήμερα ενεργεί τη γέννησή σου από στείρα μάνα, για να γεννηθή αυτός που ήταν μονογενής από Πατέρα και «πρωτογέννητος απ’ ολόκληρη την πλάση», μονογενής κι από σένα Παρθένα μάνα, πρωτογέννητος «ανάμεσα σ’ αδέρφια πολλά», ίδιος μ’ εμάς, Κοινωνός χάρη σε Σένα στη «δική μας σάρκα και στο δικό μας αίμα». Ωστόσο δεν σ’ άφησε να γεννηθής κι εσένα μόνο από πατέρα ή μόνο από μητέρα, για να κρατήσει το προνόμιο της μοναδικής γεννήσεως, ο μοναδικός σ’ όλα του μονογενής. Αυτός είναι στ’ αληθινά ο μοναδικός μόνο από Πατέρα και μοναδικός μόνο από μητέρα. Άγιος αθάνατος, το Πανάγιο Πνεύμα, που με τη δροσιά της θεότητάς Του σε κράτησε άβλαβη από τη θεϊκή φωτιά. Γιατί αυτό προέλεγε αινιγματικά η βάτος του Μωυσή.

11. Χαρά σε σένα πύλη προβατική, τρισάγιε ναέ της μητέρας του Θεού. Χαρά σε σένα πύλη προβατική, προγονική κατοικία της βασίλισσας. Χαρά σε σένα πύλη προβατική, κάποτε μαντρί των προβάτων του Ιωακείμ, τώρα της λογικής ποίμνης του Χριστού, μίμηση τ’ ουρανού, Εκκλησία. Πύλη, που κάποτε μια φορά το χρόνο δεχόσουνα τον άγγελο του Θεού, που ταράσσοντας το νερό, έδινε σ’ έναν άρρωστο τη δύναμη και το γιάτρευε. Τώρα έχεις στρατιές από δυνάμεις αγγέλων, που δοξολογούν μαζί με μας τη Μάνα του Θεού, την άβυσσο των θαυμάτων, την πηγή που γιατρεύει όλους τους ανθρώπους. Μάνα Θεού, που δέχθηκε όχι άγγελο υπηρέτη, αλλά τον Άγγελο της μεγάλης βουλής, που κατέβηκε πάνω στο ποκάρι αθόρυβα σαν άφθονη βροχούλα καλοσύνης, και ξανάφερε όλη την αρρωστημένη μας φύση, που κατρακυλούσε στο χαμό, σ’ ακλόνητη υγεία και σ’ αγέραστη ζωή. Χάρη σ’ Αυτόν ο παράλυτός σου έτρεξε πηδώντας σαν ελάφι. Χαρά σε σένα τίμια προβατική πύλη, η χάρη σου ν’ αυξάνη.

Χαρά σε σένα Μαρία, ολόγλυκο κοριτσάκι της Άννας. Σε σένα με παρασύρει πάλι η λαχτάρα της αγάπης. Πώς ν’ αναπαραστήσω το όλο σεμνότητα βάδισμά σου; Πώς το ντύσιμό σου; Πώς το πρόσωπό σου, το χαριτωμένο; Φρονιμάδα μεγάλης σε σώμα νέας. Ντύσιμο ευγενικό χωρίς εκζήτηση και μαλθακότητα. Βήμα συγκρατημένο, χωρίς βιασύνη και χωρίς νωθρότητα. Το σοβαρό ύφος, που γλύκαινε κάποια ιλαρότητα, κρατημένο πάντα μακριά από τους άντρες. Κι απόδειξη ο φόβος που σ’ έζωσε με την απροσδόκητη προσφώνηση του αγγέλου. Πρόθυμη κι υπάκουη στους γονείς σου· κρατούσες το πνεύμα της ταπεινώσεως στις πιο μεγάλες αποκαλύψεις. Τα λόγια σου καλοσυνάτα έβγαιναν από ήρεμη ψυχή. Και τι χρειάζονται τα πολλά λόγια, άξια να κατοικήσει μέσα σου ο Θεός! Με το δίκιο τους σε καλοτυχίζουν όλες οι γενεές, σένα την πιο διαλεχτή δόξα των ανθρώπων. Καμάρι των κληρικών, ελπίδα των χριστιανών, στήριγμα βασιλιάδων, πολύκαρπη φύτρα της παρθενίας, γιατί από σένα απλώθηκε πλατιά η ομορφιά της παρθενίας. «Απ’ όλες τις γυναίκες συ η ευλογημένη κι ευλογημένος ο καρπός των σπλάχνων σου». Ευλογημένοι είναι όσοι σ’ αναγνωρίζουν Θεοτόκο, και μένουν στην κατάρα όσοι σ’ αρνιούνται.

12. Ιερό ζευγάρι, Ιωακείμ και Άννα, δεχθείτε από μένα τούτη την ομιλία στα γενέθλια της Μαρίας. Κόρη του Ιωακείμ και της Άννας και Δέσποινά μου, δέξου τα λόγια του αμαρτωλού δούλου σου, που ο πόθος όμως τον καίει κι απόκτησε Σένα μοναδική ελπίδα χαράς, προστάτισσα του βίου του. Και μεσίτριά του κοντά στο Παιδί σου και σίγουρο αρραβώνα για τη σωτηρία του. Σκόρπισε πέρα το βαρύ φορτίο των αμαρτιών μου, και διάλυσε το σύγνεφο, που μου σκοτίζει το μυαλό και το παχύ στρώμα της ύλης. Σταμάτησε τους πειρασμούς και κυβέρνησε μ’ επιτυχία τη ζωή μου, και, παίρνοντάς με απ’ το χέρι, οδήγησέ με ψηλά στην ουράνια ευτυχία, και στον κόσμο σου δώσε δώρο την ειρήνη. Και σ’ όλους τους κατοίκους της πόλεώς μας, τέλεια τη χαρά και την αιώνια σωτηρία, με τις παρακλήσεις των γονιών σου κι όλων των ανθρώπων της εκκλησίας. Ας γίνη έτσι! Ας γίνη!

«Χαρά σε σένα, ολόχαρη, ο Κύριος μαζί σου, ευλογημένη συ ανάμεσα σ’ όλες τις γυναίκες, κι ευλογημένος ο καρπός των σπλάγχνων σου», ο Ιησούς Χριστός, ο Γιος του Θεού. Σ’ αυτόν η δόξα μαζί και στον Πατέρα και στ’ Άγιο Πνεύμα στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.

Άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός, Η Θεοτόκος: Τέσσερις Θεομητορικές Ομιλίες, Γ΄ εκδ. Αποστολική Διακονία, Αθήνα, 2010

 https://eugenikos.blogspot.com/2021/09/blog-post_88.html#more