Ἀδαμάντιος Τσακίρογλου: Σχόλιο στὴν νέα προσπάθεια τοῦ Ναυπάκτου νὰ δικαιολογήσει τὸν ἀδικαιολόγητο ἑαυτό του

Τελικὰ εἶναι ἀδύνατο νὰ μὴν ἀσχοληθεῖ κανεὶς καὶ νὰ μὴν σχολιάσει τὸν ἐπίδοξο καρδινάλιο τῆς Ὀρθοδοξίας, τὸν Ναυπάκτου Ἱερόθεο, ἕναν ἄνθρωπο ποὺ ὅλοι μας παλιὰ καὶ μέχρι νὰ πετάξει τὴν καλοφορεμένη δορὰν τοῦ προβάτου, πιστεύαμε ὅτι ἐπρόκειτο περὶ λαμπρᾶς μορφῆς.

 

Ὁ Ναυπάκτου μὲ τὸν ἀμερικανὸ πρέσβη Πάϊατ!

Γράφει ο καθηγητής : Ἀδαμάντιος Τσακίρογλου

 Ἀκολουθεῖ ὁ σχολιασμὸς τοῦ νέου του σκανδαλώδους κειμένου «ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΕΣ ΠΑΝΔΗΜΙΕΣ» https://panorthodoxsynod.blogspot.com/2021/09/blog-post_6.html?m=1 (μὲ μπλὲ ὁ σχολιασμὸς τοῦ κειμένου).

Γράφει ὁ Ναυπάκτου Ἱερόθεος:

Τό νά ἀσχολεῖται κανείς μέ ἔντονα ποιμαντικά καί κοινωνικά ζητήματα εἶναι, κατά κάποιο τρόπο, ριψοκίνδυνο. Εἶναι προτιμότερο νά μήν ἀγγίζη κανείς τέτοια ζητήματα καί νά ἀσχολεῖται ἁπλῶς μέ ἀδιάφορα θέματα, ἀλλά, τελικά, καί αὐτό εἶναι ἀτελέσφορο.

(σσ. Μὰ εἶναι δυνατὸν ἐπίσκοπος τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ νὰ ἐκφράζει δημόσια τέτοιες σκέψεις; Εἶναι δυνατὸν νὰ μὴν ἀσχολεῖται μὲ ἔντονα ποιμαντικὰ καὶ κοινωνικὰ ζητήματα, ἀλλὰ νὰ ἀσχολεῖται μὲ ἀδιάφορα θέματα. Ἀλλὰ ὅλα αὐτὰ ἔχουν τὸν σκοπό τους. Ἡ δημαγωγικὴ καὶ γεμάτη ἐπιστημονικὴ ἔπαρση διάθεση τοῦ Ναυπάκτου ξεπερνάει κάθε προηγούμενο: Διότι ὅλα αὐτὰ τὰ λέει γιὰ νὰ ἀναδείξει τὸν ἑαυτό του ὡς ὑπεύθυνο ποιμένα).

Ὡς ὑπεύθυνος ἐκκλησιαστικός ποιμένας χρειάζεται νά λαμβάνω ἀποφάσεις καί νά διατυπώνω τίς σκέψεις μου, γιά διάφορα κρίσιμα ζητήματα γιά νά ἐνημερώνω τούς Χριστιανούς. Ἄν εἶναι κανείς ἀσκητής στήν ἔρημο τοῦ Ἁγίου Ὄρους ἴσως δέν χρειαζόταν νά κάνη παρεμβάσεις, ἀλλά νά λέη τόν λόγο σέ αὐτούς πού τόν ἐρωτοῦν, κατά τό «εἶπε Γέρων». Ὅμως, ἡ ποιμαντική διακονία ἔχει ὑποχρεώσεις καί καθήκοντα ἔναντι τῶν Χριστιανῶν πού ποιμαίνονται. (σσ. Ἡ ἐπισκοποκρατία στὸ μεγαλεῖο της. Ποιός εἶπε στὸν Ναυπάκτου ὅτι ἕνας ἀσκητὴς στὴν ἔρημο δὲν χρειάζεται νὰ κάνει παρεμβάσεις, νὰ μὴν ποιμαίνει, ἀλλὰ νὰ ὁμιλεῖ μόνο κατὰ τὸ «εἶπε γέρων». Πῶς ὑποβιβάζει ἔτσι τοὺς ἀσκητὲς καὶ πῶς ἀνυψώνει τὸν ἑαυτό του ὡς ἐπίσκοπο, ἀπὸ τὴν στιγμὴ μάλιστα ποὺ σὲ πλεῖστα θέματα καὶ αὐτὸς καὶ οἱ συνάδελφοί του σιώπησαν σκανδαλωδῶς. Σιώπησε στὴν οἰκονομικὴ κρίση ποὺ μάστιζε καὶ μαστίζει τὴν Ἑλλάδα, σιώπησε καὶ σιωπεῖ στὴν κρίση ποὺ μαστίζει τὴν Ἐκκλησία, καὶ τώρα σιωπεῖ καὶ ἀποσιωπεῖ τὶς νέες ἐπιστημονικὲς ἀποκαλύψεις ποὺ μιλοῦν γιὰ θανάτους καὶ παρενέργειες τῶν ἐμβολίων. Ἡ δὲ ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία εἶναι γεμάτη ἀπὸ παραδείγματα ἀσκητῶν οἱ ὁποῖοι ὄχι μόνο ἄσκησαν ἐκπληκτικὸ ποιμαντικὸ ἔργο, ἀλλὰ καὶ σὲ καιροὺς κρίσης ἄφησαν τὸ ἀσκητήριό τους, στηλίτευσαν τοὺς δυνατούς, στήριξαν τοὺς ἀδύναμους, φυλακίστηκαν ἐξορίστηκαν, καὶ ἔδωσαν ἀκόμα καὶ τὴν ζωή τους γιὰ τὸ ποίμνιο, πράγμα ποὺ μᾶλλον οἱ σημερινοὶ ἐπίσκοποι καὶ ὁ Ναυπάκτου δὲν προτίθενται νὰ πράξουν).

Ἔτσι, πρίν λίγο καιρό ἔγραψα μιά Ἐγκύκλιο γιά τούς Κληρικούς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μου, γιά νά μή ὑπάρξουν σοβαρά κρούσματα μεταξύ τῶν Ἱερέων, καί νά μή ἐπεκταθῆ τό «κακό» αὐτό στό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας καί οἱ Χριστιανοί νά ἀποδώσουν τήν διάδοση τῆς νόσου στούς Κληρικούς. Ὅσοι ἀσχολοῦνται μέ τό κοινωνικό καί ἐκκλησιαστικό ἔργο πρέπει νά λαμβάνουν τά μέτρα τους. Θά ἦταν παράλογο οἱ Ἰατροί στά Νοσοκομεῖα νά κάνουν ἐγχειρήσεις ἤ ἄλλες θεραπεῖες καί νά μή λαμβάνουν τά ἀπαραίτητα προφυλακτικά μέτρα. (σσ. Θαυμᾶστε δημαγωγία τοῦ Ναυπάκτου, ποὺ ξεπερνάει καὶ τὸν Κλέονα τοῦ Θουκιδίδου. Γιατί τὸ «κακό» σὲ εἰσαγωγικά, Δέσποτα; Δὲν εἶναι μία ἐπιδημία ἢ μία πανδημία κάτι κακό; Ἀλλὰ ἐσεῖς θέλετε μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο νὰ εἰρωνευτεῖτε αὐτοὺς ποὺ μιλοῦν διαφορετικὰ ἀπὸ ἐσᾶς καὶ νὰ ἐπηρεάσετε μὲ ἔντεχνο τρόπο τοὺς ἀναγνῶστες σας ἐναντίον τους. Τί σχέση ἔχουν οἱ ἱατροὶ σὲ ἕνα νοσοκομεῖο μὲ τὸν ἱερέα καὶ τὸν ναό; Ἐσεῖς δὲν εἶστε ποὺ λέτε μαζὶ μὲ τὴν ἐκκοσμικευμένη καὶ ἀγορασμένη ὁμήγυρή σας, ὅτι ὁ ἱερέας δὲν πρέπει νὰ μιλάει γιὰ τὴν νόσο, γιατὶ δὲν εἶναι γιατρός; Τώρα τὰ ἀλλάζετε, γιατὶ ἐξυπηρετεῖ τὴν ἐπιχειρηματολογία σας; Καὶ τελικὰ ποιός εἶναι ὁ φόβος σας; Νὰ μὴν ἀποδωθοῦν κατηγορίες στοὺς κληρικοὺς ἢ νὰ μὴν πληγεῖ ἡ χριστιανικὴ πίστη; Μᾶλλον τὸ πρῶτο, ἡ πίστη δὲν παίζει μεγάλο ρόλο γιὰ ἐσᾶς ἀρκεῖ νὰ μὴν κατηγορηθεῖτε, ὅπως ἀποδείξατε καὶ στὸ Κολυμπάρι).

Ὅμως, κάθε λόγος ἔχει καί τόν ἀντίλογο, κατά τό λόγιο «λόγῳ παλαίει πᾶς λόγος», ἀφοῦ οἱ ἄνθρωποι ἔχουν διάφορες ἀπόψεις τίς ὁποῖες ἐπενδύουν μέ θεολογικά ἤ παραθεολογικά, ἐπιστημονικά ἤ παραεπιστημονικά ἐπιχειρήματα. Ἔτσι, ἐγράφησαν διάφορα κείμενα, ἄλλα μέ σεβασμό καί ἄλλα μέ ἀπρεπῆ ὑβριστικό τρόπο καί λόγο, γιά νά φανερωθῆ καί ἡ ὕπαρξη τοῦ παρανοϊοῦ, μαζί μέ τόν κορωνοϊό.

(σσ. Το ἔχουμε ξαναγράψει: Πόσο διπρόσωπος εἶστε, σεβασμιώτατε! Λέτε ὅτι ὁ λόγος ἔχει τὸν ἀντίλογό του, ἀλλὰ μόλις κάποιος τὸν ἐκφράζει, ἐσεῖς τὸν ἀπορρίπτετε, διότι θεωρεῖτε τὸν ἑαυτό σας αὐθεντία. Μὲ ποιό δικαίωμα χαρακτηρίζετε ὅλα τὰ ἐπιχειρήματα ποὺ δημοσιεύθηκαν ἐναντίον σας, παραθεολογικὰ καὶ παραεπιστημονικά (βέβαια μπορεῖ νὰ ὑπῆρξαν καὶ κάποια τέτοια) χωρὶς νὰ φέρνετε τὶς ἀνάλογες ἀποδείξεις; Ἐσεῖς ποὺ μιλᾶτε γιὰ σεβασμὸ καὶ ὕβρεις, νομίζετε ὅτι δὲν ὑβρίζετε; Ἐσεῖς πού, αὐτὴ τὴν ὥρα ποὺ οἰκογένειες μένουν στὸν δρόμο καὶ παιδιὰ θὰ πεινάσουν ἢ δὲν θὰ ἔχουν τοὺς γιατρούς τους ἐπειδὴ ἡ κυβέρνηση περνάει τὰ δικτατορικὰ καὶ ἄδικα (ἐθνικῶς καὶ διεθνῶς) μέτρα ὑποχρεωτικοῦ ἐμβολιασμοῦ, ποιεῖτε τὴν νήσσαν, ἀφήνετε τὸν ἀδύναμο στὸ ἔλεος τοῦ κάθε διεφθαρμένου καὶ κρατικοδίαιτου πολιτικοῦ, ξεπωλημένου δημοσιογράφου ἢ τηλεαστέρος «εἰδικοῦ»; Ἂν κάποιος ὑπηρετεῖ τὴν παράνοια εἶστε ἐσεῖς, ὅταν ἀκόμα καὶ οἱ ἀδαεῖς γνωρίζουν, ὅτι κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ χορηγήσει φάρμακο χωρὶς τὴν συναίνεση τοῦ ἀσθενοῦς).

Δέν θέλησα νά ἀπαντήσω σέ καθένα ἀπό αὐτά ξεχωριστά, ἄν καί δέν ἦταν δυσχερές, γιατί σέ μιά τέτοια περίπτωση δέν θά ἔκανα κανένα ἄλλο ἔργο, ἀλλά καί γιατί, τό κυριότερο, στά θέματα καί στά ἐρωτήματα πού θέτουν, οἱ ἀπαντήσεις βρίσκονται μέσα στό ἴδιο τό κείμενο πού κρίνουν καί δέν θέλησαν νά δοῦν! Εἶναι καί αὐτό ἕνα πρόβλημα τῆς ἐποχῆς μας, πού κάποιοι ἐρωτοῦν γιά θέματα πού ἔχουν ἤδη ἀπαντηθῆ στό κείμενο πού ὑποτίθεται ὅτι ἔχουν διαβάσει καί κρίνουν!! Πρόκειται περί πνευματικῆς ἀσθένειας καί αὐτό συνιστᾶ τήν ὕπαρξη ποικιλόμορφων πανδημιῶν, ἀκόμη καί μέσα στόν ἱερό θεσμό τῆς Ἐκκλησίας.

(σσ. Πόση ὑπεροψία, ἀλήθεια! Ὅσοι ἀπάντησαν σεβασμιώτατε, ἀπάντησαν διότι διάβασαν τὸ κείμενό σας. Καὶ μάλιστα ἀπάντησαν προτάσσοντας στὴν δημαγωγία σας ἐπιχειρήματα καὶ ἀποδείξεις, ποὺ ἐσεῖς ἀποκρύπτετε: Ὑπάρχουν θάνατοι ἀπὸ τὰ ἐμβόλια, ναὶ ἢ ὄχι σεβασμιώτατε; Ὑπάρχουν σοβαρότατες παρενέργειες, ναὶ ἢ ὄχι, ὦ ὑπεύθυνε ποιμένα μας; Ὑπάρχουν ἐπιστήμονες ποὺ λένε τὰ ἀντίθετα ἀπὸ αὐτὰ τοῦ κύκλου σας, ναὶ ἢ ὄχι, ὦ φιλαλήθη θεολόγε; Παραμένουν τὰ 2/3 τοὺ παγκοσμίου πληθυσμοῦ ἀνεμβολίαστα καὶ ἀπέχει ὁ μισὸς πληθυσμὸς τῆς Εὐρώπης ἀπὸ τὸν ἐμβολιασμό, ναὶ ἢ ὄχι, ὦ ἔγκριτε ἐρευνητά; Γιατὶ ἀποκρύπτετε ὅλες αὐτὲς τὶς ἀλήθειες ἀπὸ τὰ γραπτά σας; Εἶστε ὄχι μόνο συνένοχος, ἀλλὰ κύριος ἔνοχος τῶν ὅσων συμβαίνουν).

Ἐν πάσῃ περιπτώσει μέ τό κείμενό μου αὐτό δίνω κάποιες ἐπεξηγήσεις πού ἀφοροῦν τήν Ἐγκύκλιο γιά τόν τρόπο ἀντιμετωπίσεως τοῦ κορωνοϊοῦ καί τῆς ἀσθένειας πού προκαλεῖται ἀπό αὐτήν, ἡ ὁποία δέν εἶναι «μιά ἁπλῆ γριππούλα»!

(σσ. Νὰ πάλι ἡ γεμάτη «σεβασμό» εἰρωνία τοῦ σεβασμιωτάτου ποὺ «πονεῖ» γιὰ τὸ ποίμνιο γεμάτος «ἀγάπη»).

1. Ὡς Μητροπολίτης τῆς Ἐκκλησίας στηρίζομαι στίς ἀποφάσεις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, γιατί δέν μπορῶ νά ἀποστασιοποιηθῶ ἀπό αὐτήν, γιατί διαφορετικά θά ἤμουν παραβάτης τῶν ὑποσχέσεων πού ἔδωσα.

(σσ. Ἀπίστευτο. Μέχρι τώρα νομίζαμε ὅτι κάθε μητροπολίτης στηρίζεται στὶς ἐντολὲς τοῦ Κυρίου καὶ στὶς διδαχὲς τοῦ Εὐαγγελίου, καθὼς καὶ στὴν συμφωνία τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας. Μάλιστα πολλοὶ ἀπὸ τοὺς Πατέρες αὐτοὺς ἀποστασιοποιήθηκαν ἀπὸ τὶς συνόδους τους, παρὰ τὶς ὑποσχέσεις ποὺ ἔδωσαν ὡς ἐπίσκοποι. Δὲν ντρέπεστε νὰ λέτε αὐτὰ τὰ λόγια, ὅταν δεχθήκατε μὲ ἀπόλαυση καὶ ἱκανοποίηση (διαμαρτυρία δὲν ὑπῆρξε) αὐτὰ ποὺ στὸν ἐγκωμιασμὸ τοῦ βιβλίου σας γιὰ τὴν σύνοδο τοῦ Κολυμπαρίου ὁ π. Ἀναστάσιος Γκοτσόπουλος ἔγραφε ἀναφερόμενος στὰ ὀρθόδοξα χαρακτηριστικὰ τοῦ προσώπου σας (ἐδῶ): «Σεβασμὸς στὸ συνοδικὸ θεσμὸ τῆς Ἐκκλησίας μας δὲν σημαίνει ἡ ἄκριτη ἀποδοχὴ μιᾶς Συνόδου παρὰ τὰ ὅσα θεολογικὰ καὶ ποιμαντικὰ προβλήματα δημιούργησε. Σὲ αὐτὴ τὴν περίπτωση ὁ Ἅγ. Μάρκος ὁ Εὐγενικὸς ἀρνούμενος τὴ Σύνοδο τῆς Φλωρεντίας θὰ ἔπρεπε νὰ καταδικαστεῖ, ὅπως μὲ ἐπιμονὴ ζητοῦσε ὁ Βησσαρίων, καὶ στὴ θέση του νὰ τιμοῦμε τοὺς ἐξωμότες Βησσαρίωνα καὶ Ἰσίδωρο! Οὔτε τοὺς Ἁγιορεῖτες Ὁσιομάρτυρες ἔπρεπε νὰ τιμοῦμε ποὺ ἀρνήθηκαν τὴ Σύνοδο τῆς Λυὼν (1274), ἀλλὰ τὸ δήμιό τους Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ἰωάννη Βέκκο! Οὔτε τὸν Ἅγ. Γρηγόριο Παλαμᾶ, πού ἀντιτάχθηκε σφόδρα στὴν ψευδοΣύνοδο (1344) τοῦ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Ἰωάννη Καλέκα! Σεβασμὸς στὴ συνοδικὴ πράξη δὲν σημαίνει νὰ ἀναγνωρίζω τὰ προβλήματα, νὰ ἀπορρίπτω τὴ Σύνοδο σὲ κατ’ ἰδίαν συζητήσεις ἀλλὰ στὸ δημόσιο λόγο μου, γιὰ λόγους σκοπιμότητας, νὰ σιωπῶ καὶ νὰ εἰρωνεύομαι ὅσους ὁμολογοῦν τὴν ἀλήθεια. Σεβασμὸς στὸ συνοδικὸ θεσμὸ σημαίνει σοβαρή, ὑπεύθυνη, συστηματική, ἐργώδης καὶ πολλάκις ἔμπονη προσπάθεια θεραπείας προβλημάτων, ἐνημερώσεως τοῦ Λαοῦ τοῦ Θεοῦ καὶ ἐνεργοποιήσεως τῆς Ὀρθόδοξης αὐτοσυνειδησίας τῶν πιστῶν ὥστε ἡ ἐκκλησιαστικὴ συνείδηση νὰ ἀποφανθεῖ γιὰ τὴν ἀξία ἢ ἀπαξία τῆς Συνόδου. Ἐδῶ ἔγκειται καὶ ἡ σπουδαιότητα καὶ προσφορὰ τοῦ συγγραφέως στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία:». Ἡ λέξη «ντροπή» δὲν ὑπάρχει πιὰ στὸ λεξιλόγιό σας, σεβασμιώτατε;).

Ὅλοι οἱ Ἐπίσκοποι πρίν τήν χειροτονία μας εἰς Ἐπίσκοπον δώσαμε ὑπόσχεση ὅτι θά ὑπακούουμε στήν Ἐκκλησία: «Πείσομαι δέ ἐσαεί καί προθύμως ἐν τοῖς ἐκκλησιαστικοῖς καί τῇ Ἱερᾷ Συνόδῳ ὡς ἀνωτάτῃ ἐκκλησιαστικῇ ἀρχῇ». Καί πρίν ἀναλάβουμε τήν διοίκηση τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως δώσαμε τήν διαβεβαίωση ὅτι θά φυλάττουμε τούς νόμους τοῦ Κράτους.

(σσ. Ἐπιτέλους ὁμολογεῖτε, σεβασμιώτατε, ὅτι ἡ διπροσωπία σας καὶ ἡ διγλωσσία σας ἔχουν τὴν πηγή τους στὴν διπλή σας ἰδιότητα: κληρικὸς καὶ δημόσιος ὑπάλληλος ταυτόχρονα. Ὁμολογεῖτε μάλιστα δημόσια ὅτι πρὶν πάρετε τὴν μητρόπολη πρέπει νὰ δηλώσετε τὴν ὑποταγή σας στὸ κράτος. Φυσικὰ θὰ ἀναρωτηθεῖ ὁ πιστὸς καὶ δὲν μπορεῖτε νὰ τὸν ἀναιρέσετε μὲ δημαγωγικὰ τεχνάσματα, τότε τί σχέση ἔχετε ἐσεῖς ποὺ διαβεβαιώνετε τὸ κράτος γιὰ τὴν ὑποταγή σας ὡς ἐπίσκοπος μὲ π.χ. τὸν Μ. Βασίλειο, ποὺ δὲν ἔδωσε διαβεβαίωση στὸν Μόδεστο, ὅτι θὰ ὑπακούει στὸ κράτος καὶ ἦταν ἔτοιμος νὰ ὑποστεῖ γι’ αὐτὸ τὶς συνέπειες. Καὶ φυσικὰ δὲν ἔχετε καμία σχέση μὲ τὸν ἁγ. Ἰωάννη τὸν Δαμασκηνό, ὁ ὁποῖος εἶπε, ὅπως γνωρίζετε «Οὐ πείθομαι βασιλικοῖς κανόσι διατάττεσθαι τὴν ἐκκλησίαν, ἀλλὰ πατρικαῖς παραδόσεσιν ἐγγράφοις τε καὶ ἀγράφοις». Καὶ ἐπειδὴ μιλᾶτε συνέχεια γιὰ σεβασμό, θυμηθεῖτε τί ἔγραψε ὁ μακαριστὸς π. Ἐπιφάνιος στὸν Πατριάρχη: «Ἐπίσκοπος εἶσθε ἢ διπλωμάτης;» (Ἐπιστολὴ πρὸς τὸν Πατριάρχη Ἀθηναγόρα, π. Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος). Ἐσεῖς τί εἶστε; ἐπίσκοπος ἢ κυβερνητικὸς ὑπάλληλος;.

Ἐννοεῖται ὅτι ἄν θεωρήσουμε ὅτι ἡ Ἱερά Σύνοδος ὑπερβαίνει τήν ἁρμοδιότητά της σέ μιά ἀπόφασή της ἔχουμε τό δικαίωμα καί τήν ὑποχρέωση νά ἀπευθυνθοῦμε στήν Ἱερά Σύνοδο καί νά διατυπώσουμε τήν ἄποψή μας μέ θεολογικά καί ἐκκλησιαστικά ἐπιχειρήματα, ἐκκλησιαστικό ἦθος καί φρόνημα καί νά ἀναμένουμε τήν ἀπάντησή της.

Συνιστᾶ ἄηθες ἦθος καί σοβαρή ἀπρέπεια κυρίως γιά ἐμᾶς τούς Κληρικούς νά σχολιάζουμε καί νά ἐπικρίνουμε δημοσίως τίς ἀποφάσεις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, γιατί ἐκτός τῶν ἄλλων, γινόμαστε αἴτιοι ἐκκλησιαστικοῦ σχίσματος.

(σσ. Εἴπαμε ἡ λέξη «ντροπή» διαγράφθηκε ἀπὸ τὸ λεξιλόγιο σας. Πόσοι, μὰ πόσοι ἱερεῖς καὶ λαϊκοί, ἔστειλαν παρακλητικὲς ἐπιστολὲς στὴν Ἱ. Σύνοδο νὰ ἀλλάξει τὴν στάση της σὲ ὅλα τὰ θέματα τῶν τελευταίων ἐτῶν καὶ οἱ ἐπιστολὲς αὐτὲς πετάχθηκαν στὸν κάλαθο τῶν ἀχρήστων (ἴσως τὶς πετάξατε ἐσεῖς). Ἐσεῖς δημιουργεῖτε τὰ σκάνδαλα καὶ τὰ σχίσματα κι ἐσεῖς ἀκυρώνετε τὴν εὐαγγελικὴ διδασκαλία. Γιὰ ὅσα μὲ καρδιναλικὴ ἔπαρση λέτε σᾶς ὑπενθυμίζω α) τὰ λόγια σας ὅταν ἀκόμη δὲν εἴχατε πετάξει τὴν δορὰ τοῦ προβάτου «Καὶ οἱ λαϊκοὶ εἶναι μάρτυρες τῆς ἀληθείας, εἶναι ποιμένες (ἐμμέσως) τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ, εἶναι συνεργοὶ τῶν Ποιμένων, συμμετέχουν ὡς σύμβουλοι στὶς Οἰκουμενικὲς Συνόδους καὶ ἐπὶ πλέον δέχονται ἢ ἀπορρίπτουν τὶς ἀποφάσεις τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων...» β) Τὸν ἅγιο Παΐσιο: «Ἂν στὴν Ἐκκλησία δὲν λειτουργεῖ σωστὰ ἡ Συνοδoς, ἢ στὰ Μοναστήρια ἡ Σύναξη, τότε, ἐνῶ μιλοῦμε γιὰ ὀρθόδοξο πνεῦμα, ἔχουμε παπικό!» γ) Τὴν ἀπάντηση  ὅλων τῶν Πατριαρχῶν τῆς Ὀρθόδοξης Ἀνατολῆς στὸν Πάπα Πιὸ τὸν 9ο, τὸ 1848, διεκήρυξε τὴ σημασία τοῦ ρόλου τῶν λαϊκῶν στὴν διατήρηση τῆς Πίστεως τῆς Ἐκκλησίας: 

«Σὲ μᾶς, οὔτε Πατριάρχες, οὔτε Σύνοδοι μπόρεσαν ποτὲ νὰ εἰσαγάγουν νέα [δόγματα καὶ ἔθη], διότι ὁ ὑπερασπιστὴς τῆς θρησκείας εἶναι τὸ ἴδιο τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, δηλαδὴ ὁ ἴδιος ὁ λαός, ὁ ὁποῖος θέλει τὸ θρήσκευμά του αἰωνίως ἀμετάβλητο καὶ ὁμοειδὲς μὲ αὐτὸ τῶν πατέρων του». Ἑρμηνεύοντας αὐτὴ τὴν ἀπάντηση τῶν Ὀρθοδόξων Πατριαρχῶν πρὸς τὸν Πάπα Πιὸ Θ΄ τὸ 1848, ὅπου ἐπισημαίνεται ὁ ρόλος τῶν λαϊκῶν στὴ διαφύλαξη τῆς πίστεως, ὁ π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ παρατηρεῖ: «Τὸ ὅλο σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἔχει τὸ δικαίωμα νὰ ἐπαληθεύη,ἤ, γιὰ νὰ εἴμαστε περισσότερο ἀκριβεῖς, τὸ δικαίωμα, καὶ ὄχι μόνο τὸ δικαίωμα, ἀλλὰ τὸ καθῆκον τῆς ”ἐπιβεβαιώσεως”».

Μ' αὐτὴν τὴν ἔννοια οἱ Πατριάρχες τῆς Ἀνατολῆς ἔγραφαν στὴ γνωστὴ Ἐγκύκλιο ἐπιστολὴ τοῦ 1848 ὅτι «ὁ λαὸς ὁ ἴδιος ἀπὸ μόνος του ὑπῆρξεν ὁ ὑπερασπιστὴς τῆς θρησκείας». [Πηγή: (§17), ἐν ΙΩ. ΚΑΡΜΙΡΗ, Τὰ Δογματικὰ καὶ Συμβολικὰ Μνημεῖα τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας, τόμ. Β΄, ἐν Ἀθήναις 1953, σελ. 920. καὶ π. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΦΛΩΡΟΦΣΚΥ, ἔνθ' ἀνωτ., σελ. 207]. Ὅταν λοιπόν, ὁ λαός κρίνει, ὅτι ἡ σύνοδος δὲν πράττει ὀρθοδόξως τότε ἔχει τὸ δικαίωμα νὰ ἐκφραστεῖ καὶ νὰ ζητήσει τὸ ὀρθόδοξο.

Τό ἐπιχείρημα τοῦ διχασμοῦ, ὅτι, δηλαδή, ἡ Ἱερά Σύνοδος μέ τίς ἀποφάσεις τίς ὁποῖες λαμβάνει διχάζει τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι ἐπιπόλαιο. Μέ αὐτό θεωρεῖται ὅτι ὅσοι ἐπικαλοῦνται τίς ἀποφάσεις τῶν Συνοδικῶν Ὀργάνων, καί τῶν Παγκόσμιων Ὀργανισμῶν Ὑγείας, καί ἄλλων Παγκόσμιων Κέντρων διχάζουν τόν λαό, ἐνῶ ὅσοι ἀντιδροῦν σέ τέτοιες ἀποφάσεις ἀγωνίζονται γιά τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς κοινωνίας!!

(σσ. Δυστυχῶς ἂν καὶ ἐπίσκοπος πρέπει νὰ σᾶς ὑπενθυμίσουμε καὶ πάλι ὅτι ἡ ἐκκλησία εἶνια θεναθρώπινος ὀργανισμὸς μὲ κεφαλὴ τὸν Χριστό. Πῶς τολμᾶτε νὰ συγκρίνετε τὰ ἀνόμοια; ).

Θά ἀναφερθῶ σέ αὐτό πιό κάτω, ἀλλά διχάζουν τόν λαό ὅσοι δέν δέχονται στήν πράξη τόν ἱερό θεσμό τῆς Ἐκκλησίας ἐν ὀνόματι τοῦ ὑποτιθέμενου χαρίσματός τους. Μάλιστα ὅσοι ἐνεργοῦν μέ τήν μορφή τῶν «καπετανάτων» μέσα στήν Ἐκκλησία πρέπει νά μή ξεχνοῦν ὅτι ἀργά ἤ γρήγορα λειτουργεῖ ὁ ἀδήριτος «πνευματικός νόμος».

(σσ. Χαιρόμαστε ποὺ ἀπειλεῖτε, γιὰ νὰ καταλάβουν καὶ οἱ πιὸ ἀφελεῖς τί ἐστι λυκοποιμήν).

Νά θυμηθῶ τόν λόγο τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου: «Ἔγραψα τῇ ἐκκλησίᾳ· ἀλλ᾿ ὁ φιλοπρωτεύων αὐτῶν Διοτρεφὴς οὐκ ἐπιδέχεται ἡμᾶς» (Γ΄ Ἰω. 9). Πολλοί φιλοπρωτεύοντες καί ἀλαζόνες ἔχουν ἀναπτυχθῆ στήν Ἐκκλησία. Δυστυχῶς!

(σσ. Χαιρόμαστε γιὰ τὴν αὐτοκριτική σας. Νὰ καὶ μία ἀρετὴ ποὺ δὲν διαγράψατε).

2. Τί νά πῶ γιά τά ἐπιχειρήματα μερικῶν ὅτι καί οἱ Σύνοδοι κάνουν λάθη, καί ἀναφέρονται σέ «Ληστρικές» Συνόδους;

Βεβαίως, ὑπάρχουν Σύνοδοι πού κάνουν λάθη, καί αὐτό ὀφείλεται στά μέλη πού τίς συγκροτοῦν. Ἡ Σύνοδος εἶναι ἕνας χαρισματικός θεσμός, ὅπως φαίνεται στήν πρώτη Ἀποστολική Σύνοδο στά Ἱεροσόλυμα τό 48 μ.Χ., πού ἀποτελεῖτο ἀπό θεου­μένους-χαρισματούχους Ἀποστόλους, οἱ ὁποῖοι μετέχουν τῆς Πεντηκοστῆς. Ὅταν ὑπάρχουν Σύνοδοι στίς ὁποῖες δέν συμμετέχουν χαρισματοῦχοι, ἤ τά μέλη τους δέν ἀκολουθοῦν τούς θεουμένους, μπορεῖ νά κάνουν λάθη.

(σσ. Δηλαδή, γιὰ νὰ καταλάβουμε, ὑπονοεῖτε ὅτι εἶστε χαρισματοῦχος, ἐσεῖς καὶ οἱ συνάδελφοί σας; Ὑπονοεῖτε ὅτι γι’ αὐτὸ τὸν λόγο ἡ Ἱ. Σύνοδος δὲν ἔκανε λάθος/η).

Τό θέμα, ὅμως, εἶναι τό ποιός κρίνει ἄν μιά Σύνοδος ὑπέπεσε σέ λάθη. Μπορεῖ ὁ καθένας, ὁ ἄγευστος τῆς ἐνεργείας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὁ ὁποῖος μάλιστα σκέπτεται πολιτικά ἀντί γιά θεολογικά, νά ἀποφαίνεται ὡς Πάπας ὅτι ἡ Σύνοδος ἔκανε λάθος καί νά τήν κηρύττη αἱρετική;

(σσ. Τί ὑπεροψία, πράγματι; Ὁ Ναυπάκτου Ἱερόθεος γνωρίζει τὴν ψυχὴ τοῦ καθενὸς ποὺ ἔγραψε ἐναντίον του καὶ ἐναντίον τῆς Συνόδου καὶ κατάλαβε ὅτι εἶναι ἄγευστη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος! Φυσικὰ ἐννοεῖται καὶ πάλι, ὅτι αὐτὸ τὸ καταλαβαίνει, γιατὶ ὁ ἴδιος ὑπονοεῖ «ταπεινά» ὅτι ἔχει γεύση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος!).

Καὶ τώρα ἀρχίζει τὸ μάθημα

Αὐτό γίνεται συνοδικά, ὅπως τό βλέπουμε σέ ὅλη τήν ἐκκλησιαστική ἱστορία. Ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο (325) μέχρι τήν Β΄ Οἰκουμενική Σύνοδο (381) πέρασαν 56 χρόνια μέ ἀγῶνες, συνεκλήθησαν περίπου 30 Σύνοδοι πού κατήρτισαν διάφορα «Σύμβολα» καί τελικά ἡ Β΄ Οἰκουμενική Σύνοδος καθόρισε τήν τελική μορφή τοῦ «Συμβόλου τῆς Πίστεως». Ἔπρεπε στήν συνέχεια νά ἔλθη ἡ Γ΄ Οἰκουμενική (431) γιά νά ἐπιβάλη τίς ἀποφάσεις τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων Α΄ καί Β΄.

Ἐπειδή συνήθως γίνεται λόγος γιά «Ληστρικές» Συνόδους, πρέπει νά σημειωθῆ ὅτι τήν 1η Αὐγούστου 449 συνῆλθε στήν Ἔφεσο Σύνοδος γιά νά ἀναιρέση τήν ἀπόφαση τῆς Γ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου τό 431 μέ τό νά ἀθωώση τόν Εὐτυχῆ καί νά καταδικάση τόν Πατριάρχη Φλαβιανό. Αὐτή ἡ Σύνοδος ἔγινε μέσα σέ μιά ἀτμόσφαιρα βίας καί τρομοκρατίας καί γι' αὐτό ὀνομάσθηκε «Ληστρική».

Ὅμως, ὑπῆρξε κατακραυγή ἐναντίον τῆς Συνόδου αὐτῆς καί διατυπώθηκε γενικά αἴτημα νά ἀκυρωθοῦν οἱ ἀποφάσεις της ἀπό ἄλλη Σύνοδο. Ἔτσι, συνῆλθε Σύνοδος στήν Ρώμη ἀπό τόν Ρώμης Λέοντα τό 449 πού κατεδίκασε τήν «Ληστρική» Σύνοδο καί στήν Κωνσταντινούπολη ἀπό τόν Πατριάρχη Ἀνατόλιο τό 450 πού κατεδίκασε τόν Εὐτυχῆ καί τούς ὁμόφρονές του. Τελικά συνῆλθε ἡ Δ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος τό 451 στήν Χαλκηδόνα πού ἀπεκατέστησε τά πράγματα καί δογμάτισε ἀπλανῶς.

Αὐτό σημαίνει ὅτι οἱ ἐσφαλμένες Συνοδικές ἀποφάσεις ἀναιροῦνται ἀπό ἄλλες Συνόδους. Φυσικά ὑπάρχουν ἀντιδράσεις σέ ἐσφαλμένες ἀποφάσεις, ἀλλά οἱ ἀποφάσεις λαμβάνονται συνοδικῶς.

(σσ. Πόσο ἐγκληματικὰ πονηρὸς εἶστε. Ἐσεῖς τὸ ὁμολογήσατε «ὑπῆρξε κατακραυγή» δηλ. τὸ ποίμνιο κλῆρος καὶ λαὸς δὲν ἀναγνώρισε τὴν ἑκάστοτε ληστρικὴ σύνοδο. Τὸ ποίμνιο ὅμως ἐσεῖς τὸ καταργεῖτε).

Τὸ μάθημα συνεχίζεται

Ὅσοι εἶναι θεούμενοι γνωρίζουν καί τόν τρόπο γιά νά διορθώνουν μιά ἐσφαλμένη Συνοδική ἀπόφαση, καί μάλιστα σέ δογματικά θέματα. Αὐτό μᾶς τό ἔδειξε ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, ὁ ὁποῖος γιά νά ἀνατρέψη ἐσφαλμένες ἀποφάσεις σέ κρίσιμα θεολογικά θέματα χρησιμο­ποίησε τήν ἴδια τήν δομή τῆς Ἐκκλησίας.

Μέ τήν σύμπραξη τοῦ Πατριάρχου Ἱεροσολύμων Σωφρονίου συγκροτήθηκε Σύνοδος πού κατεδίκασε τόν Μονοθελητισμό, καί στήν συνέχεια μέ τήν συνδρομή καί σύμπραξη τοῦ Πάπα Ρώμης Μαρτίνου καταδικά­σθηκε συνοδικά ὁ Μονοθελητισμός στό Λατερανό, ὅπως τό ἴδιο ἔγινε καί στήν Βόρεια Ἀφρική. Στήν συνέχεια ἡ ΣΤ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος, πού βασίσθηκε στήν θεολογία τοῦ ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ καί τοῦ Πατριάρχου Ἱεροσολύμων Σωφρονίου δογμάτισε θεοπνεύστως γιά τίς δύο θελήσεις στόν Χριστό καί κατεδίκασε τόν Μονοθελητισμό.

Ἀκόμη, πρέπει νά ξέρουμε ὅτι τίς ἀποφάσεις στήν Σύνοδο τῆς Φερράρας-Φλωρεντίας τό 1438/39 τίς ἔκρινε ὁ ἅγιος Μᾶρκος ὁ Εὐγενικός καί ὁ λαός, ἀλλά ἔπρεπε νά καταδικασθοῦν καί συνοδικά, κάτι πού ἔγινε ἀπό τήν Σύνοδο τό 1484. Δέν μπορεῖ, δηλαδή, ὁ καθένας νά συμπεριφέρεται αὐταρχικά, αὐτόνομα, ἀντιεκκλησιαστικά, κατά τρόπο παπικό, οὔτε νά ἐπικαλεῖται τήν ἀτομική του συνείδηση, παραθεωρώντας τήν ἐκκλησιαστική συνείδηση, ὅπως διατυπώνε­ται συνοδικά.

(σσ. Τελικὰ τὸ μάθημά σας ἂν καὶ καθηγητὴς πανεπιστημίου εἶναι ἐλλιπές καὶ προχειρογραμμένο, ἁπλῶς γιὰ νὰ τυφλώσει τὸν ἀναγνώστη μὲ γεγονότα. Ἐπικαλεῖσθε τὸν λαό, μετὰ τὸν ὑποβιβάζετε καὶ γράφετε «Δέν μπορεῖ, δηλαδή, ὁ καθένας νά συμπεριφέρεται αὐταρχικά, αὐτόνομα, ἀντιεκκλησιαστικά, κατά τρόπο παπικό, οὔτε νά ἐπικαλεῖται τήν ἀτομική του συνείδηση, παραθεωρώντας τήν ἐκκλη­σιαστική συνείδηση». Δυστυχῶς ὅμως ἡ ἀκριβοδίκαιη σὲ σχέση μὲ ἐσᾶς ἱστορικὴ μνήμη σᾶς ἀναιρεῖ καὶ σᾶς ἀναδεικνύει σὲ διαστρεβλωτή: «τό πλῆθος ἦταν ἐνθουσιασμένο μέ τή σθεναρή στάση, πού κράτησε ὁ ἅγιος Μᾶρκος κατά τή διάρκεια τῆς ψευδοσυνόδου. Τόν ὑποδέχθηκε θριαμβευτικά, θεωρώντας τον πραγματικό ὑπέρμαχο τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως. Ἔβλεπε τόν ἅγιο Μᾶρκο ὡς τόν μοναδικό Ἱεράρχη, πού εἶχε τό θάρρος καί τήν ἱκανότητα νά ὑπερασπισθεῖ τήν ὀρθή δογματική διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας.

Ἡ ἐπιστροφή τῆς ὀρθόδοξης ἀντιπροσωπίας στήν Κων/λη ὑπῆρξε ἐρέθισμα γιά τή γενικότερη ἔκφραση τῆς δυσφορίας τῆς ἐκκλησιαστικῆς συνειδήσεως. Τήν 1η-2-1440 ἀποβιβάζονταν στήν Κων/λη, ἐπανακάμπτοντας ἀπό τήν Φλωρεντία, οἱ λατινόφρονες Ἕλληνες Ἀρχιερεῖς, τούς ὁποίους, μέ ἔκδηλη ἀγωνία, ἀνέμεναν τά πλήθη τοῦ λαοῦ. Ὁ λαός τῆς Βασιλεύουσας γιά δύο ὁλόκληρα χρόνια δέν δοκίμαζε τόση ἀγωνία ἀπό τήν ἀπειλή τῶν Τούρκων, ὅση ἀπό τούς ἀόριστους φόβους του, μήπως στήν Φλωρεντία κινδυνεύσουν τά ἱερά καί τά ὅσια τῆς πίστεως τῶν Πατέρων του. Ὁ λαός ζητοῦσε νά μάθει, ἄν στήν Φλωρεντία νίκησε ἡ Ὀρθοδοξία. Οἱ προδότες τῆς Ὀρθοδοξίας, διαισθανόμενοι τήν ὀργή τοῦ λαοῦ, ἀπαντοῦσαν, μεταμελημένοι: «πουλήσαμε τήν πίστη μας˙ ἀνταλλάξαμε τήν εὐσέβεια μέ τήν ἀσέβεια˙ προδίδοντας τήν καθαρή θυσία, γίναμε ἀζυμῖτες…». Σύμφωνα μέ τόν Δούκα, οἱ ἐφιάλτες τῆς Ὀρθοδοξίας, κατάμεστοι αἰσχύνης καί τρέμοντας τήν κατακραυγή τοῦ Ὀρθοδόξου πληρώματος, καταριόντουσαν τήν ὥρα, κατά τήν ὁποία ὑπέγραψαν τόν «ἑνωτικό» ὅρο τῆς Φλωρεντίας: «ἡ δεξιά αὐτή ὑπέγραψε, ἔλεγαν, νά κοπεῖ˙ ἡ γλώσσα ὡμολόγησε, νά ἐκριζωθεῖ».

Ὀ λαός τῆς Κων/πολεως ἀπό τήν πρώτη στιγμή συντάχθηκε μέ τό μέρος τοῦ ἁγίου Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ καί ἀνάγκασε τούς ἀργυρώνητους προδότες τῆς Ὀρθοδοξίας νά χτυποῦν τά στήθη τους, ἐπιδεικνύοντας μεταμέλεια, ἐπειδή συνέπραξαν στήν τραγωδία τῆς Φλωρεντίας. Ἤδη ὁ λαός εἶχε ἀκούσει ἀπό τό στόμα τοῦ ἁγίου Μάρκου ὅτι ἡ ψευδοσύνοδος τῆς Φλωρεντίας θά ἀνατραπεῖ καί ἡ ψευδοένωση θά ἀκυρωθεῖ. Καί αὐτός ἀκόμη ὁ αὐτοκράτορας Ἰωάννης, φοβούμενος τήν ἐξέγερση τοῦ λαοῦ, δέν μίλησε ὑπέρ τοῦ ὅρου τῆς Φλωρεντίας. Ὁ λαός, στοιχώντας στίς ὁδηγίες τοῦ ἁγίου Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ, οὔτε τόν Πατριάρχη οὔτε τόν Αὐτοκράτορα φοβόταν. Ὁ Σύλβεστρος Συρόπουλος γράφει ὅτι «οἱ πιστοί τῆς Κων/λης περισσότερο στηρίζονταν καί καταφρονοῦσαν τά γεγονότα στή Σύνοδο καί παρασιωποῦσαν καί τό μνημόσυνο τοῦ Βασιλιᾶ». Μετὰ λοιπόν, τὴν Φερράρα Φλωρεντία, ὁ λαός, σεβασμιώτατε, δὲν ἔκανε τίποτα ἀπολύτως ἀπὸ αὐτὰ ποὺ ἐσεῖς μᾶς «συμβουλεύετε». Γι’ αὐτὸ σώθηκε ἡ Ὀρθοδοξία ἀπὸ κάτι «θεωμένους» σὰν τοῦ λόγου σας).

Δὲν θὰ σχολιάσω περαιτέρω, διότι αὐτὰ ποὺ ἀκολουθοῦν εἶναι εὐφυολογήματα τοῦ σεβασμιωτάτου καὶ ἐπίδειξη γνώσεων ἄνευ σχέσεως μὲ τὴν σημερινὴ κατάσταση θὰ σταθῶ μόνο σὲ ἕνα:

Παρατηρῶ ὅτι συνεχῶς στήν ποιμαντική μας διακονία ὑφίσταται μιά ἐκκοσμίκευση. Πολλοί Κληρικοί ἀσχολοῦνται μέ ἀλλότρια τῆς ἀποστολῆς τους ἔργα. Ὁ βασικός σκοπός τῆς ποιμαντικῆς διακονίας εἶναι νά ὁδηγήσουν τούς ἀνθρώπους στόν Χριστό, διά τῆς Ἐκκλησίας, ὥστε νά ἐνεργοποιηθῆ ἡ νοερά ἐνέργεια τῆς ψυχῆς τους καί νά ἀναζωπυρωθῆ ἡ Χάρη τοῦ βαπτίσματος καί τοῦ χρίσματος πού ὑπάρχει στό βάθος τῆς καρδιᾶς τῶν Χριστιανῶν, ὅπως διδάσκει ὁ ἅγιος Διάδοχος ὁ Φωτικῆς.

Ἂς συμφωνήσουμε, σεβασμιώτατε τουλάχιστον σὲ αὐτό. Σταματῆστε τὴν ἐκκοσμίκευση τῆς Ἐκκλησίας. Σταματῆστε τὴν ὑποταγή Της στὸ κράτος καὶ στὰ οἰκονομικὰ συμφέροντα. Διακονῆστε μὲ θάρρος τὸ ποίμνιο καὶ σταθεῖτε ἄξιος διάδοχος τῶν Ἀποστόλων. Ἂν δὲν τὸ ἐπιθυμεῖτε, νὰ περιμένετε τὴν σύνοδο ποὺ θὰ σᾶς καταδικάσει καὶ μέχρι τότε ἀρκεστεῖτε στὶς διαμαρτυρίες τῶν πιστῶν.

«Τὰ δημοσίως λεγόμενα καὶ πραττόμενα, δημοσίως νὰ ἐλέγχονται...» ~ Ἅγιος Ἰωάννης Χρυσόστομος

Ἀδαμάντιος Τσακίρογλου