Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος και Πρόχορος
τοιχογραφία Ι.Μ. 18ος αιω.
τοιχογραφία Ι.Μ. 18ος αιω.
Οι γραπτές πληροφορίες για τον Αγιο
Πρόχορο είναι ελάχιστες. Η μοναδική αναφορά του ονόματος του γίνεται
στις Πράξεις των Αποστόλων, ως ενός από τους επτά Διακόνους, τους
οποίους χειροτόνησαν οι Απόστολοι. Πέραν του βιβλίου των Πράξεων των
Αποστόλων δεν υπάρχει καμία άλλη αναφορά του ονόματος του σ΄ επίσημο
έγγραφο.
Περισσότερες πληροφορίες βρίσκουμε στο Απόκρυφο έργο "Πράξεις, ήτοι περίοδοι του Αγίου Ιωάννου και Ευαγγελιστού, συγγράφοντος του μαθητού αυτού Προχόρου". Σύμφωνα με το εν λόγω βιβλίο, χειρόγραφα του οποίου εποχής 6ου αιώνα σώζονται στη Μονή ΑΓίου ΙωάννουΘεολογου τησ Πάτμου ο Πρόχορος παρουσιάζεται ως μαθητής και ακόλουθος του Αποστόλου Ιωάννη στην Μικρά Ασία, στην Έφεσο και στην Πάτμο. Αναφέρεται επίσης ότι κατά την στιγμή του οράματος της Αποκάλυψης ήταν παρών και κατέγραφε, όσα του υπαγόρευε ο Ιωάννης. Η παρουσία του Προχόρου παρότι δεν εξακριβώνεται από έγκυρη πηγή, ενισχύεται από την απεικόνιση της στην Ορθόδοξη εικονογραφία, η οποία τρόπον τινά αποκρυσταλλώνει τη μη καταγραφείσα παράδοση. Μετά την ανάκληση του Ιωάννη από την εξορία τον συνοδεύει στην Έφεσο και στην συνέχεια κατόπιν συστάσεως του Ιωάννη μεταβαίνει στη Νικομήδεια, όπου χειροτονείται Επίσκοπος και υφίσταται μαρτυρικό θάνατο. Η Εκκλησία τιμά την μνήμη του στις 28 Ιουλίου.
Περισσότερες πληροφορίες βρίσκουμε στο Απόκρυφο έργο "Πράξεις, ήτοι περίοδοι του Αγίου Ιωάννου και Ευαγγελιστού, συγγράφοντος του μαθητού αυτού Προχόρου". Σύμφωνα με το εν λόγω βιβλίο, χειρόγραφα του οποίου εποχής 6ου αιώνα σώζονται στη Μονή ΑΓίου ΙωάννουΘεολογου τησ Πάτμου ο Πρόχορος παρουσιάζεται ως μαθητής και ακόλουθος του Αποστόλου Ιωάννη στην Μικρά Ασία, στην Έφεσο και στην Πάτμο. Αναφέρεται επίσης ότι κατά την στιγμή του οράματος της Αποκάλυψης ήταν παρών και κατέγραφε, όσα του υπαγόρευε ο Ιωάννης. Η παρουσία του Προχόρου παρότι δεν εξακριβώνεται από έγκυρη πηγή, ενισχύεται από την απεικόνιση της στην Ορθόδοξη εικονογραφία, η οποία τρόπον τινά αποκρυσταλλώνει τη μη καταγραφείσα παράδοση. Μετά την ανάκληση του Ιωάννη από την εξορία τον συνοδεύει στην Έφεσο και στην συνέχεια κατόπιν συστάσεως του Ιωάννη μεταβαίνει στη Νικομήδεια, όπου χειροτονείται Επίσκοπος και υφίσταται μαρτυρικό θάνατο. Η Εκκλησία τιμά την μνήμη του στις 28 Ιουλίου.
Eις τον Πρόχορον.
Mίμημα ο Πρόχορος επιστηθίου, Ώφθη αληθώς. Eύγε της προθυμίας! Eις τον Nικάνορα. Tο δίκτυόν σου Nικάνωρ Θεού Λόγω, Πολλούς αγρεύσαν ερρύη τέλει βίου. Eις τον Tίμωνα. Tιμώ σε Tίμων ως Aποστόλων ένα, Ως Mαρτύρων τε των κεκαυμένων ένα. Eις τον Παρμενάν. Έχει σε τύμβος, αλλά μέχρι σαρκίου, Ψυχή γαρ η ση Παρμενά μετ’ Aγγέλων. Τετρὰς Μαθητῶν, τοῦ θεανθρώπου Λόγου, Τριάδα σεπτὴν πᾶσι κηρύττει λόγῳ. Εἰκάδι ὀγδοάτῃ Μυστῶν ξυνελήλυθε τετράς. |
Βιογραφία
«Ὃς ἐὰν θέλῃ ἐν ἠμὶν μέγας γενέσθαι, ἔσται ὑμῶν διάκονος» (Ευαγγέλιο Ματθαίου, κ' 26). Όποιος, δηλαδή, θέλει να γίνει μέγας μεταξύ σας, είπε ο Κύριος, ας είναι υπηρέτης σας και ας μαθαίνει να γίνεται εξυπηρετικός στους άλλους. Σ' αυτή την κατηγορία ανθρώπων άνηκαν και οι απόστολοι - από τους 70 μαθητές του Κυρίου - Πρόχορος, Νικάνωρ, Τίμων και Παρμένος. Αυτοί ήταν μεταξύ των επτά εκλεγμένων διακόνων της πρώτης χριστιανικής Εκκλησίας των Ιεροσολύμων (Πράξ. στ' 5). Το έργο τους ήταν να υπηρετούν και να επιστατούν στη διατροφή των απόρων μελών της Εκκλησίας, ιδιαίτερα των ορφανών και των χηρών. Αλλά υπηρετούσαν και στη διάδοση του θείου λόγου. Έτσι αργότερα, ο μεν Πρόχορος ακολούθησε τον ευαγγελιστή Ιωάννη στη Μικρά Ασία, όπου έγινε επίσκοπος Νικομήδειας και αναδείχθηκε τέλειος διάκονος του επισκοπικού καθήκοντος. Ο δε Τίμων υπέστη μαρτυρικό θάνατο στη Βόστρα της Αραβίας, όπου είχε σταλεί να υπηρετήσει το Ευαγγέλιο. Οι άλλοι δύο, ο Νικάνωρ και ο Παρμένος, πέθαναν στην Ιερουσαλήμ, εκτελώντας το διακονικό τους έργο. Κηδεύθηκαν από τους ίδιους τους Αποστόλους, κάτω από το πένθος όλης της Εκκλησίας, την οποία υπηρέτησαν με τόσο ζήλο και επιτυχία. Έτσι, ο καθένας χωριστά, αναδείχθηκε «πιστὸς διάκονος ἐν Κυρίῳ» (Επιστολή προς Έφεσίους, στ' 21). Δηλαδή πιστός διάκονος στο έργο του Κυρίου. |
Ἀπολυτίκιον Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε. Ὡς θεῖοι συνέκδημοι, τῶν Ἀποστόλων Χριστοῦ, θεόθεν ἐκρίθητε διακονεὶν εὐσεβῶς, τῷ θείῳ πληρώματι, Πρόχορε θεηγόρε, σὺν Νικάνορι ἅμα, Τίμων ὁ θεοκήρυξ. Παρμένος τὲ ὁ θεῖος, πρεσβεύοντες τῷ Κυρίῳ, ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἠμῶν. Ἕτερον Ἀπολυτίκιον Ἦχος γ’. Ἀπόστολοι Ἅγιοι, πρεσβεύσατε τῷ ἐλεήμονι Θεῷ , ἵνα πταισμάτων ἄφεσιν, παράσχῃ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν. Κοντάκιον Ἦχος α’. Τὸν τάφον σου Σωτὴρ. Διάκονοι σεπτοί, καὶ αὐτόπται τοῦ Λόγου, καὶ σκεύη ἐκλογῆς, ἀνεδείχθητε πίστει, Νικάνορ καὶ Πρόχορε, Παρμενᾶ, Τίμων ἔνδοξε· ὅθεν σήμερον, τὴν ἱερὰν ἡμῶν μνήμην, ἑορτάζομεν, ἐν εὐφροσύνῃ καρδίας, ὑμᾶς μακαρίζοντες. |
