Η ΠΑΡΑΒΑΣΗ ΤΩΝ ΕΝΤΟΛΩΝ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ ΑΠΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙ ΤΗΝ ΘΕΙΑ ΧΑΡΗ ΚΑΙ ΦΕΡΝΕΙ ΤΟΥΣ ΒΑΡΒΑΡΟΥΣ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΑΣ
Πρωτοπρεσβύτερος Θεόδωρος Ζήσης
Ὁμότιμος Καθηγητής Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ.
1. Ὅπως ζοῦμε, θά κληρονομήσουμε τήν αἰώνια ζωή;
Ἀκούσαμε στήν Εὐαγγελική περικοπή πρόσφατης Κυριακῆς1 τό περιστατικό γιά ἕνα ἄρχοντα πλούσιο, νέο ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος, ἐνάρετος ὤν καί ἔχων ἀμφιβολία περί τοῦ ἄν οἱ ἀρετές τίς ὁποῖες εἶχε ἐκ τῆς νεότητός του θά τόν ὁδηγοῦσαν στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί στήν αἰώνια ζωή, προσῆλθε πρός τόν Χριστό, ὁ Ὁποῖος ἐδίδασκε, καί τόν ἐρώτησε: «Διδάσκαλε ἀγαθέ, τί ποιήσας ζωήν αἰώνιον κληρονομήσω»; Τί πρέπει νά κάνω γιά νά κληρονομήσω τήν αἰώνιο ζωή;
Εἶναι ἕνα ἐρώτημα τό ὁποῖο πρέπει ὅλους νά μᾶς ἀπασχολεῖ, ἀφοῦ γνωρίζουμε ὅτι αὐτή ἐδῶ ἡ ζωή εἶναι προσωρινή, εἶναι τίποτε, φεύγει πολύ γρήγορα· ἑπομένως ἡ σκέψη μας, ἡ καρδιά μας καί οἱ ἐπιθυμίες μας πρέπει νά εἶναι στραμμένες πρός τήν αἰώνια ζωή. Τό ἐρώτημα λοιπόν αὐτό ἑνός νέου ἀνθρώπου «τί ποιήσας ζωήν αἰώνιον κληρονομήσω», τί πρέπει νά κάνω γιά νά κληρονομήσω τήν αἰώνια ζωή, εἶναι ἕνα ἐρώτημα τό ὁποῖο θά πρέπει διαρκῶς νά εἶναι μέσα στό νοῦ καί μέσα στήν καρδιά μας καί νά φροντίζουμε νά βροῦμε τρόπο νά κληρονομήσουμε κι ἐμεῖς τήν αἰώνια ζωή.
Ὅπως, λοιπόν, ἀκούσαμε ἀπό τό Εὐαγγέλιο, αὐτός ὁ νεαρός ἄρχοντας εἶχε τηρήσει τίς ἐντολές τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τόν Δεκάλογο, διότι ὁ Χριστός τοῦ εἶπε: ἄν θέλεις νά κερδίσεις τήν αἰώνια ζωή, «τάς ἐντολάς οἶδας», τίς ἐντολές τίς ξέρεις· «μή μοιχεύσῃς, μή κλέψῃς, μή φονεύσῃς, μή ψευδομαρτυρήσῃς, τίμα τόν πατέρα σου καί τήν μητέρα σου». Κι ὁ νεαρός, εὐχαριστημένος ἀπό αὐτά πού ἄκουσε, ὅτι ἄν τηρήσει αὐτές τίς ἐντολές, θά κερδίσει τήν αἰώνια ζωή, εἶπε: Ἐγώ αὐτά τά ἐτήρησα, ἐγώ αὐτές τίς ἐντολές τίς ἐφήρμοσα, ἀπό τό νά νιᾶτα μου ἀκόμη.
Φάνηκε ὅμως, ὅτι δέν εἶναι μόνο οἱ ἐντολές τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, διότι ὁ Χριστός ἦρθε νά συμπληρώσει, νά ὁλοκληρώσει καί νά τελειοποιήσει τόν νόμο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης: πολλά ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη τά κατήργησε, πολλά τά συμπλήρωσε καί τά ὁλοκλήρωσε καί κοντά σ᾽ αὐτές τίς ἐντολές τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ὑπάρχουν πολλές ἄλλες ἐντολές μέσα στό Εὐαγγέλιο, μέσα στήν Καινή Διαθήκη, πού κι αὐτές πρέπει νά τίς ἐφαρμόζουμε. Μία ἐντολή, τήν ὁποία δέν εἶχε ἐφαρμόσει ὁ νεαρός αὐτός, ὁ ὁποῖος νόμιζε πώς θά σωθεῖ, διότι ἐκ νεότητος εἶχε τηρήσει τίς δέκα ἐντολές, ἦταν ὅτι δέν ἦταν ἐλεήμων. Ἦταν φιλοχρήματος, φιλόπλουτος. Γιατί, ὅταν ὁ Χριστός τοῦ εἶπε, ἀφοῦ λοιπόν τίς ἐφήρμοσες αὐτές τίς ἐντολές, πήγαινε νά πουλήσεις τά ὑπάρχοντά σου, νά τά διανείμεις στούς πτωχούς καί ἔλα νά μέ ἀκολουθήσεις, ὅταν τό ἄκουσε αὐτό ὁ νεαρός, ἔφυγε ἀπογοητευμένος καί στενοχωρημένος· «ἦν γάρ πλούσιος σφόδρα»: γιατί ἦταν πολύ πλούσιος. Καί τότε εἶπε ὁ Χριστός τό γνωστό· «εὐκοπώτερον γάρ ἐστι κάμηλον διά τρυμαλιᾶς ραφίδος εἰσελθεῖν ἤ πλούσιον εἰς τήν βασιλείαν τῶν Οὐρανῶν εἰσελθεῖν» καί ὅτι «δυσκόλως οἱ τά χρήματα ἔχοντες εἰσελεύσανται εἰς τήνν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ». Ὄχι ἀδυνάτως, ἀλλά δυσκόλως. Δέν εἶναι ἀδύνατον καί οἱ πλούσιοι νά σωθοῦν, ἀλλά εἶναι δύσκολο νά σωθοῦν, διότι πρέπει νά μάθουν νά χρησιμοποιοῦν σωστά τόν πλοῦτο τους.
2. Χωρίς τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν δέν ἐνεργεῖ ἡ Θεία Χάρις
Δέν θά ἀσχοληθοῦμε ὅμως τώρα μέ τό θέμα αὐτό τοῦ πλούτου, καί πῶς πρέπει νά τόν χρησιμοποιήσουμε· θά ἀσχοληθοῦμε μέ ἕνα ἄλλο θέμα πού προκύπτει μέσα ἀπό τήν Εὐαγγελική περικοπή, μέ τό θέμα τῆς «τηρήσεως τῶν ἐντολῶν». «Τάς ἐντολάς οἶδας», εἶπε ὁ Χριστός. Τίς ἐντολές τίς ξέρεις. Νά ἐφαρμόσεις λοιπόν τίς ἐντολές, κι ἄν ἐφαρμόσεις τίς ἐντολές, θά σωθεῖς.
Οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι καί τό Εὐαγγέλιο ὁλόκληρο, ἀλλά καί οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, δίνουν πολύ μεγάλη σημασία σ᾽ αὐτήν τήν μεγάλη ἀρετή τῆς τηρήσεως τῶν ἐντολῶν. Ἤδη ὁ ἴδιος ὁ Κύριός μας, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, στήν Ἐπί τοῦ Ὄρους Ὁμιλία, ἀλλά καί σέ ἄλλες περιόδους τῆς ἐπί γῆς δράσης Του, ἐδίδασκε καί ἔδινε μερικές ἐντολές περί τοῦ πῶς πρέπει νά ζοῦν οἱ ἄνθρωποι, ἰδιαίτερα στούς Μακαρισμούς: μακάριοι οἱ πτωχοί τῷ πνεύματι, μακάριοι οἱ πραεῖς, μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί, μακάριοι οἱ ἐλεήμονες, μακάριοι οἱ διψῶντες καί πεινῶντες τή δικαιοσύνη καί πολλά ἄλλα. Ἐδίδαξε ἐν πρώτοις τήν ἐντολή τῆς ἀγάπης, καί πρός τόν Θεό καί πρός τόν πλησίον, τίς ἐντολές τῆς πραότητος, τῆς εἰρήνης, τῆς ταπεινώσεως, τῆς νηστείας, τῆς ἀοργησίας, τῆς σωφροσύνης καί πλῆθος ἄλλων πολλῶν ἐντολῶν, πού ὑπάρχουν μέσα στό Εὐαγγέλιο, πολλές ἀπό τίς ὁποῖες ὁρισμένοι ἀπό μᾶς δέν τίς ξέρουμε. Καί νομίζουμε πώς, ἐπειδή βαπτιστήκαμε Χριστιανοί, ἀρκεῖ ἡ Χάρις τοῦ Βαπτίσματος· χωρίς τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν, χωρίς νά τηροῦμε τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἔχουμε τήν ἐντύπωση ὅτι μποροῦμε νά σωθοῦμε. Ὁ Χριστός ὅμως τό εἶπε σαφῶς ἀνάμεσα σέ πολλά ἄλλα πού εἶπε στήν Ἐπί τοῦ Ὄρους Ὁμιλία· «Ὅστις λύσει μίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων», ὅποιος δέν τηρήσει ἀκόμη καί τήν πιό παραμικρή ἐντολή, «ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ Βασιλείᾳ τῶν Οὐρανῶν». Ὅταν δέ, πρός τό τέλος τῆς ζωῆς Του, λίγο πρίν ἀπό τό Πάθος ἀπευθύνθηκε μ᾽ ἐκείνους τούς λόγους τούς ἀγαπητικούς πρός τούς μαθητάς του καί πρός ὅλους μας, εἶπε: «Ἐάν ἀγαπᾶτε με, τάς ἐντολάς τάς ἐμάς τηρήσετε». Ἄν μέ ἀγαπᾶτε, κι ἄν ἀγαπᾶτε καί τούς ἑαυτούς σας, διότι οὐσιαστικῶς οἱ ἐντολές τοῦ Θεοῦ εἶναι εὐεργεσία πρός ἐμᾶς, εἶναι οἱ ὁδοδεῖκτες οἱ ὁποῖοι μᾶς δείχνουν πῶς θά κερδίσουμε τή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, τότε λοιπόν «τάς ἐντολάς τάς ἐμάς τηρήσετε. Ὁ ἔχων τάς ἐντολάς μου καί τηρῶν αὐτάς, ἐκεῖνός ἐστιν ὁ ἀγαπῶν με». Μέ ἀγαπᾶ ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος κρατάει τίς ἐντολές μου καί τίς τηρεῖ. Πόσοι ἀπό μᾶς μποροῦμε νά ἰσχυρισθοῦμε ὅτι τηροῦμε τόν λόγο τοῦ Εὐαγγελίου σέ ὅλες τίς λεπτομέρειές του; Ἑπομένως νά ἰσχυρισθοῦμε ὅτι ἀγαποῦμε τόν Χριστό κι ὅτι ἐν πάσῃ περιπτώσει αὐτή τή δωρεά τοῦ Θεοῦ, τίς ἐντολές, τούς ὁδοδεῖκτες, τούς ἔχουμε ἐγκολπωθῆ, ὥστε νά εἴμαστε βέβαιοι ὅτι βαδίζοντες αὐτόν τόν δρόμο τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ θά φθάσουμε στήν αἰωνιότητα, θά φθάσουμε στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, πού τόσο διακαῶς ἐπιθυμοῦσε ὁ πλούσιος νεανίσκος: «Ὁ μή ἀγαπῶν με, τούς λόγους μου οὐ τηρεῖ». Αὐτός ὁ ὁποῖος δέν μέ ἀγαπᾶ, δέν τηρεῖ τούς λόγους μου.
Σέ ἄλλο σημεῖο ἐπίσης, στό κατά Ἰωάννην ἅγιο Εὐαγγέλιο, λέγει τά ἑξῆς: «Ἐάν τάς ἐντολάς μου τηρήσετε, μενεῖτε ἐν τῇ ἀγάπῃ τῇ ἐμῇ». Ἄν τηρήσετε τίς ἐντολές μου, θά εἶστε μέσα στήν ἀγάπη μου, θά σᾶς ἀγαπῶ κι ἐγώ. «Καθώς ἐγώ τάς ἐντολάς τοῦ πατρός μου τετήρηκα καί μένω αὐτοῦ ἐν τῇ ἀγάπῃ». Ὅπως ἐγώ τηρῶ τίς ἐντολές τοῦ Πατρός μου, γι᾽ αὐτό καί μέ ἀγαπᾶ ὁ Πατέρας μου.
Εἶναι κατάσπαρτο τό Εὐαγγέλιο ἀπό αὐτήν τήν σύσταση, τῆς τηρήσεως τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ· νά συμπληρώσω ἁπλῶς ὅτι ὅταν ὁ Κύριός μας ἀνεστήθη, σέ μιά ἀπό τίς ἐμφανίσεις του στούς δώδεκα μαθητάς εἰς τό ὄρος τῆς Γαλιλαίας, τούς εἶπε: «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αὐτούς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν»2. Βλέπετε, οἱ ἐξιτήριοι λόγοι, ἄς ποῦμε, τό συμβόλαιο πού ἔκανε ὁ Χριστός μέ τούς μαθητάς Του, φεύγοντας, λίγο πρίν ἀναληφθεῖ, περιλαμβάνει δύο πράγματα: Νά τούς βαπτίσετε καί νά τούς διδάξετε νά τηροῦν ὅλες τίς ἐντολές. Πρῶτα λοιπόν νά ἀναγεννηθοῦμε καί νά πάρουμε τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσα στήν κολυμβήθρα, ἡ ὁποία ὅπως εἴπαμε, εἶναι ἡ μήτρα μέσα στήν ὁποία ἀναγεννιόμαστε. Ἀλλά δέν φτάνει αὐτό: Πρέπει νά τηρήσουμε καί ὅλες τίς ἐντολές τοῦ Εὐαγγελίου.
3. Ἡ διδασκαλία τῶν Ἁγίων Πατέρων
Οἱ Ἅγιοι Πατέρες, ἰδιαίτερα οἱ Νηπτικοί Πατέρες, μέσα στά Φιλοκαλικά κείμενα, μᾶς ἔχουν ἀναπτύξει σπουδαία διδασκαλία γιά τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν. Κι ἀνάμεσα στά ἄλλα μᾶς λένε ὅτι ἄς μή νομίζουν μερικοί πώς, ἐπειδή βαπτίστηκαν, θά σωθοῦν, καί πώς ἔχουν ἐνεργό τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Στό Βάπτισμα ὁ Θεός ὄντως μᾶς δίνει τή Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀλλά αὐτή ἡ Χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στή συνέχεια μέ τίς ἁμαρτίες μας, μέ τήν ἀδιαφορία μας, μέ τίς κακίες μας, μέ τά πάθη μας κρύπτεται, καλύπτεται καί δέν ἐνεργεῖ. Ἑπομένως τί μᾶς ὠφέλησε τό Βάπτισμα, ἄν ἡ Χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τήν ὁποία πήραμε, εἶναι μέσα μας ἀνενεργός; Διδάσκουν οἱ Ἅγιοι Πατέρες ὅτι πρίν ἀπό τήν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος πρέπει νά προϋπάρξει ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν. Ἄν δέν τηρήσουμε τίς ἐντολές, δέν ἐνεργεῖ ἡ Χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Γι᾽ αὐτό ἐνεργεῖ ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ στούς Ἁγίους. Γι᾽ αὐτό βλέπετε μέχρι καί σήμερα ἁγίους ἀνθρώπους, ὁσίους γεροντάδες, νά ἔχουν ἔκδηλη τή Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, προορατικό, θαυματουργικό κ.τ.λ., διότι δέν ἀρκέστηκαν στό Βάπτισμα, ἀλλά ἐτήρησαν στή συνέχεια μέ ἀκρίβεια τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ.
Ἔχω σημειώσει πολλά πατερικά χωρία σχετικά μέ τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν. Θά σᾶς παρουσιάσω μερικά μόνον, γιά νά δεῖτε πόσο σοφή καί ἀπαραίτητη γιά μᾶς τούς ἀφώτιστους εἶναι ἡ διδασκαλία τῶν Ἁγίων Πατέρων καί πόσο ἄδικο ἔχουν ὅσοι στίς ἡμέρες μας συνιστοῦν νά ἀφήσουμε, νά ἐγκαταλείψουμε τούς Ἁγίους Πατέρες, ὅπως ἔπραξαν οἱ Προτεστάντες. Ὁ Μ. Βασίλειος, μεταξύ πολλῶν ἄλλων, λέγει, ἀναφερόμενος στήν ἄλογη κτίση, πού τηρεῖ ἀπαρέγκλιτα τούς νόμους πού ἔθεσε ὁ Θεός, ὅτι οἱ ἄνθρωποι παραβαίνοντες καί ἀνθιστάμενοι στίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ εἴμαστε «ἀλογώτεροι» τῶν ἀλόγων κτισμάτων3. Ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν δέν εἶναι πάνω ἀπό τίς δυνάμεις μας, διότι μαζί μέ ὅλες τίς ἐντολές ὁ Θεός μᾶς ἔδωσε καί τίς ἀναγκαῖες δυνάμεις, ὥστε οὔτε νά δυσανασχετοῦμε νομίζοντας πώς ζητεῖ ἀκατόρθωτα πράγματα, οὔτε πάλι νά ὑπερηφανευόμεθα, γιατί συνεισφέραμε κάτι παραπάνω ἀπό αὐτό πού μᾶς ἔχει δοθῆ4. Ὁ Ἅγιος Μᾶρκος ὁ Ἀσκητής λέγει αὐτό πού προηγουμένως εἶπα, ὅτι δέν πρέπει νά περιμένουμε νά ἐνεργήσει τό Ἅγιο Πνεῦμα «πρό τῆς ἐργασίας τῶν ἐντολῶν»5, καί ὅτι μέσα στίς ἐντολές κρύβεται ὁ ἴδιος ὁ Χριστός· ἑπομένως ὅσο περισσότερο τηροῦμε τίς ἐντολές, τόσο ἐγγύτερα πρός τό Χριστό βρισκόμαστε: «Ὁ Κύριος εἰς τάς ἰδίας ἐγκέκρυπται ἐντολάς καί τοῖς ζητοῦσιν αὐτόν κατά ἀναλογίαν εὑρίσκεται»6. Ὁ ὅσιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνός ἀναφέρεται συχνά στό θέμα τῆς τηρήσεως τῶν ἐντολῶν ἀναιρώντας θαυμάσια τήν σατανικῆς ἐμπνεύσεως ἄποψη ὅτι ἀρκεῖ γιά τή σωτηρία μας τό ὅτι πιστεύσαμε καί βαπτισθήκαμε, ἀφοῦ τό Εὐαγγέλιο λέγει «ὁ πιστεύσας καί βαπτισθείς σωθήσεται»7. Ἄν πεισθοῦμε σ᾽ αὐτήν τήν διδασκαλία, θά μείνουμε ἔρημοι ἀπό τή Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, «ἀγνοοῦντες ὅτι ὁ πιστεύσας καί βαπτισθείς ὀφείλει πάσας τάς ἐντολάς τηρεῖν καί ὅταν πάντα κατορθώσῃ, λέγειν, ἀχρεῖος δοῦλός εἰμι8, ὡς ὁ Κύριος πρός τούς Ἀποστόλους ἔφη· διδάσκοντες αὐτούς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν»9. Ἐφ᾽ ὅσον ὁ βαπτιζόμενος ἀποτάσσεται τόν Σατανᾶ καί ὅλα τά ἔργα του καί συντάσσεται μέ τό Χριστό, πρέπει νά δείξει αὐτήν τήν ἀποταγή καί τήν προσχώρηση μέ τήν ἀγάπη πρός τόν Χριστό διά τῆς τηρήσεως τῶν ἐντολῶν Του10. Περί τοῦ ὅτι ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ δέν ἐνεργεῖ χωρίς τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν ἀναπτύσσεται θαυμάσια καί ἀπό τόν Ἅγιο Γρηγόριο Σιναΐτη11, ὡς καί ἀπό τούς ἁγίους Κάλλιστο καί Ἰγνάτιο τούς Ξανθοπούλους12. Μέ μία ὡραία εἰκόνα ἐπίσης, πού διδάσκει ἐμφαντικά τό δόγμα τῆς συνεργασίας τοῦ ἀνθρώπου καί τῆς θείας Χάριτος, ὁ Ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος μᾶς λέγει ὅτι στό πνευματικό οἰκοδόμημα τῆς σωτηρίας μας στέγη εἶναι ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ καί θεμέλιο ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν. Μπορεῖ νά ὑπάρξει ἡ στέγη τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ, χωρίς νά βάλουμε ἐμεῖς τά θεμέλια μέ τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν; «Οὔτε στέγη δίχα θεμελίων συνίστασθαι πέφυκεν, οὔτε θεμέλιοι ἄνευ στέγης τῷ βίῳ χρειώδεις ἤ ὅλως ὠφέλιμοί εἰσι· οὕτω καί ἡ τοῦ Πνεύματος χάρις συντηρεῖται διά τῆς ἐργασίας τῶν ἐντολῶν»13.
4. Ἐρημώνεται ὁ τόπος μας. Τόν γεμίζουν βάρβαροι ἀπό Ἀνατολή καί Δύση.
Ἡ τήρηση ἤ ἡ μή τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ ἔχει ἐπιπτώσεις ὄχι μόνον στήν προσωπική πνευματική μας προκοπή, ἀλλά καί στήν προκοπή ὁλοκλήρων λαῶν καί τόπων· εἶχε καί ἔχει ἐπιπτώσεις καί συνέπειες στό μεγαλεῖο καί στήν παρακμή τῆς Ρωμιοσύνης, τώρα δέ καί στήν πνευματική κατάσταση, ἀκόμη καί στήν ὕπαρξη τῆς χώρας μας, τῆς Ἑλλάδος. Γιά νά ἀναπτύξω αὐτήν τήν σκέψη θά στηριχθῶ σέ δύο μικρές διηγήσεις τοῦ «Γεροντικοῦ», χαριτωμένες καί πολύ διδακτικές, ἀπό τίς ὁποῖες προκύπτει ὅτι, ὅπου δέν τηροῦνται οἱ ἐντολές τοῦ Χριστοῦ, ὅπου δέν ὑπάρχουν Ἅγιοι Πατέρες ὡς πρότυπα τηρήσεως τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ, ἐρημώνονται ὄχι μόνον οἱ ψυχές, ἀλλά ἐρημώνονται καί οἱ τόποι ἀπό βαρβάρους, εἴτε ἐν πολέμῳ εἴτε ἐν εἰρήνῃ. Αὐτό καθιστᾶ ἱστορικά ὑπολόγους καί ὑπευθύνους ὅσους θέλουν νά ἀποχριστιανίσουν μέ ποικίλους τρόπους τήν χώρα μας ἐξορίζοντας τό Εὐαγγέλιο καί τούς Ἁγίους Πατέρες ἀπό τήν πρώην ἁγιοτόκο καί θεοφρούρητη Ἑλλάδα. Λέγει λοιπόν τό «Γεροντικό» ὅτι, ὅταν ἐπρόκειτο νά ἀποθάνει ὁ ἀββᾶς Ἰσαάκ, συγκεντρώθηκαν γύρω του οἱ ἄλλοι γέροντες καί τοῦ ἔλεγαν· τί θά κάνουμε μετά ἀπό σένα πάτερ; «Τί ποιήσομεν μετά σέ, πάτερ;». Καί αὐτός τούς ἀπάντησε ὅτι πρέπει νά ἀκολουθήσουν τήν δική του πορεία καί τῶν πρό αὐτοῦ πατέρων γιά νά σωθοῦν καί οἱ ἴδιοι καί ὁ τόπος: «Ἴδετε πῶς ἐπορεύθην ἐνώπιον ὑμῶν· ἐάν θέλητε καί ὑμεῖς ἀκολουθῆσαι καί φυλάξαι τάς ἐντολάς τοῦ Θεοῦ, πέμπτει τήν χάριν αὐτοῦ καί φυλάσσει τόν τόπον τοῦτον· ἐάν δέ μή φυλάξητε, οὐ μή μείνητε ἐν τῷ τόπῳ τούτῳ· καί ἡμεῖς γάρ ὅτε ἤμελλον ἀποθανεῖν οἱ Πατέρες ἡμῶν ἐλυπούμεθα· ἀλλά τάς ἐντολάς τοῦ Κυρίου καί αὐτῶν τάς παραγγελίας τηροῦντες, ἑστήκαμεν ὡς αὐτῶν ὄντων μεθ᾽ ἡμῶν· οὕτω καί ὑμεῖς ποιήσατε καί σώζεσθε». Οἱ Πατέρες δέν εἶναι ὑπόθεση τοῦ παρελθόντος ἀλλά παρόντες σέ κάθε ἐποχή, ὡς πρότυπα τῆς τηρήσεως τοῦ Εὐαγγελίου. Ἡ δεύτερη ἀναφορά εἶναι πιό δυνατή καί φωτογραφίζει κρούοντας τόν κώδωνα τοῦ κινδύνου, ὅτι ἠ ἐγκατάλειψη τῶν ἐντολῶν τοῦ Εὐαγγελίου, οὐσιαστικῶς ὁ πόλεμος ἐναντίον τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας ἀπό χριστομάχους καί ἐκκλησιομάχους ἡγέτες, πολιτικούς καί διανοουμένους, μερικές φορές καί ἀπό ἐκκλησιαστικούς, ὅπως τό ζοῦμε στίς ἡμέρες μας, ὁδηγεῖ τόν τόπο μας στήν ἐρήμωση καί στήν ἐκβαρβάρωση: «Ἔλεγεν ὁ ἀββᾶς Μωϋσῆς ἐν Σκήτει· ἐάν φυλάξωμεν τάς ἐντολάς τῶν πατέρων ἡμῶν, ἐγώ ἐγγυῶμαι ὑμᾶς πρός τόν Θεόν ὅτι βάρβαροι οὐκ ἔρχονται ᾧδε! εἰ δέ μή φυλάξωμεν, ἐρημωθῆναι ἔχει ὁ τόπος οὗτος».
Οἱ βάρβαροι ἦρθαν καί ρήμαξαν τήν χριστιανική Ἀνατολή, τό πρῶτο θεόθεν ἱδρυμένο χριστιανικό κράτος τῆς Ρωμιοσύνης τοῦ Βυζαντίου. Αἴγυπτος, Παλαιστίνη, Μικρά Ἀσία, ὅπου βιώθηκαν ἀπό μοναχούς καί λαϊκούς ἐπί αἰῶνες οἱ ἐντολές τοῦ Θεοῦ, καί δοξάσθηκε ὁ Θεός ἀπό ἑκατομμύρια ἀνθρώπων, ἰσλαμοκρατοῦνται τώρα μέ ἐλάχιστα κατάλοιπα εὐσεβείας γύρω ἀπό τά τέσσερα πρεσβυγενῆ πατριαρχεῖα Κωνσταντινουπόλεως, Ἀλεξανδρείας, Ἀντιοχείας καί Ἱεροσολύμων. Φαίνεται πώς οἱ προφητεῖες τῶν Γερόντων ἐκπληρώνονται τώρα πλήρως· ἀποχριστιανίσθηκε, βαρβαρώθηκε, καί ἡ Δύση ἀπό τήν ὕβρη τοῦ Διαφωτισμοῦ καί τοῦ Ὀρθολογισμοῦ, ἀπό τήν λαίλαπα τῆς ἐκκοσμίκευσης, πού ἔπληξαν καί τίς ἐκεῖ χριστιανικές ὁμολογίες, τόν Παπισμό καί τόν Προτεσταντισμό. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἑλλάδα ἀνθίστατο μέχρι τώρα στίς δυτικές ἐπιρροές καί κρατοῦσε τήν ὀρθόδοξη πίστη καί ζωή, γι᾽ αὐτό καί τήν ἐσκέπαζε καί τήν προστάτευε ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ. Τώρα, ἐπειδή καί σέ ἐπίπεδο ἀρχόντων, πολιτικῶν καί ἐκκλησιαστικῶν, ἀλλά καί σέ ἐπίπεδο λαοῦ, ἀθετεῖται τό Εὐαγγέλιο καί ἐξορίζονται οἱ Ἅγιοι Πατέρες, χωρίς πολεμική κατάκτηση, μέ σατανικό σχέδιο τῶν ἐχθρῶν τοῦ Σταυροῦ, ἐρημώνεται ἡ χώρα μας ἀπό τά κύματα καί τίς μεθοδεύσεις τῶν δυτικῶν σταυροφόρων καί ἀπό τά πλήθη τῶν Μουσουλμάνων μεταναστατῶν. Τό Εὐαγγέλιο δυσφημεῖται, καί προ-βάλλεται τό Κοράνιο. Τό τάμα τοῦ ἔθνους πρός τόν Σωτήρα Χριστό σχεδόν ματαιώθηκε, ἐνῶ μέ δημόσια δαπάνη κτίσθηκε μουσουλμανικό τέμενος στήν Ἀθήνα καί πλῆθος τζαμιῶν λειτουργοῦν σέ ὁλόκληρη τήν Ἑλλάδα. Οἱ βάρβαροι ἦλθαν καί ἀπό τήν Ἀνατολή καί ἀπό τή Δύση.
Αὐτό πού σήμερα πρέπει νά συνειδητοποιήσουμε εἶναι διπλό. Ἐν πρώτοις ὅτι δέν εἶναι ἀρκετό, γιά τήν προσωπική πνευματική μας προκοπή τό ὅτι βαπτισθήκαμε· ἄν στήν ζωή μας δέν τηρήσουμε τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, ἡ Χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μένει ἀνενεργός, καί ἐρημώνουν οἱ ψυχές μας ἀπό τίς κακίες καί τά πάθη. Ἐρημώνεται ὅμως καί ὁ τόπος μας, ἡ πατρίδα μας, ἀφοῦ στήν παιδεία, στήν οἰκογένεια, στήν κοινωνία, πολλάκις καί στήν Ἐκκλησία, ἐξορίζουμε τόν Χριστό καί δέν τηροῦμε τίς ἐντολές Του. Ὁ λόγος τοῦ ἀββᾶ Μωϋσῆ εἶναι πολύ ἐπίκαιρος: «Ἐάν φυλάξωμεν τάς ἐντολάς τῶν Πατέρων ὑμῶν, ἐγώ ἐγγυῶμαι ὑμᾶς πρός τόν Θεόν, ὅτι βάρβαροι οὐκ ἔρχονται ὧδε· εἰ δέ μή φυλάξωμεν, ἐρημωθῆναι ἔχει ὁ τόπος οὖτος». Ἄς εὐχηθοῦμε, βαδίζοντας πρός τήν ἑορτή τῆς Γέννησης τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ, πού εἶναι τό σπουδαιότερο γεγονός τῆς παγκόσμιας ἱστορίας, «τό πάντων καινόν καινότατον, τό μόνον καινόν ὑπό τόν ἥλιον» κατά τόν Ἅγιο Ἰωάννη Δαμασκηνό14νά μή ρημάξουν οὔτε οἱ ψυχές μας οὔτε ὁ τόπος μας, ἀλλά μέ περισσότερη προθυμία καί ζέση νά ἐπιδοθοῦμε στήν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Εὐαγγελίου καί τῆς διδασκαλίας τῶν Ἁγίων Πατέρων.
· 1. Λουκᾶ 18, 18-27.
· 2. Ματθ. 28, 19-20.
· 3. Εἰς Ἑξαήμερον 7, ΕΠΕ 4, 280-282, PG 29, 157.
· 4. Ὅροι κατά πλάτος 2, ΕΠΕ 8, 186. PG 31, 909A.
· 5. Περί τῶν οἰομένων ἐξ ἔργων δικαιοῦσθαι ξδ᾽ Φιλοκαλία «Ἀστέρος» 1, 113.
· 6. Περί Νόμου Πνευματικοῦ ρη´, Φιλοκαλία 1, 107.
· 7. Μάρκ. 16, 16.
· 8. Λουκᾶ 17, 10.
· 9. Ματθ. 28, 20.
· 10. Φιλοκαλία 3, 11-12.
· 11. Φιλοκαλία 4, σελ. 67.
· 12. Φιλοκαλία 4, σελ. 199, 201, 203.
· 13. Κεφάλαια Πρακτικά καί Θεολογικά πγ´ (83), Φιλοκαλία 3, 252.
· 14. Ἔκδοσις ἀκριβής τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως, 45 ΕΠΕ 1, 282.
