ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ: ΕΥΛΑΒΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ «Η Λευτεριά ολόρθη στων Ελλήνων τα Στενά» (Μεσολόγγι 1826 και Ρούπελ 1941)

ΕΥΛΑΒΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

«Η Λευτεριά ολόρθη στων Ελλήνων τα Στενά»

(Μεσολόγγι 1826 και Ρούπελ 1941)

 

Ο μήνας Απρίλιος έχει σημαδέψει (ιστορικά) την συνείδηση και το βίωμα των Εθνικών αγώνων ανεξίτηλα στην περιοχή της Εθνικής αξιοπρέπειας και ακεραιότητας – ανεξαρτησίας.

Δυο μεγάλα γεγονότα, εξαιρετικά οδυνηρά, στοιχειοθετούν υπέρβαση του απλού τρόπου ζωής σε ανύψωση ανώτερης αξίας ζωής. Χωρίς ναρκισσισμό και εθελότυφλο σωβινισμό, σε Ελληνορθόδοξο πλαίσιο – όριο, ενθυμούμεθα την «Έξοδο του Μεσολογγίου» και τις «Θερμοπύλες της Μακεδονίας» (Ρούπελ – Γραμμή Μεταξά = 21 οχυρά).

Διακρίνω μια παραλληλία ανάμεσα στην «Πολιορκία του Μεσολογγίου» και στην ηρωική – ιστορική αντίσταση του Ελληνικού Στρατού στα οχυρά «Ρούπελ» (6/4/41-9/4/41).

Αντιπροσωπεύουν θεμελιώδεις εκφράσεις της μαχόμενης Ελευθερίας, που ξεπηδάει (πάντα) μέσα από τα «κόκκαλα των Ελλήνων τα Ιερά». Πρώτα να θυμίσουμε, ότι την Κυριακή των Βαΐων του 1826 (10-11 Απριλίου) πραγματοποιούν την ηρωική Έξοδο οι Μεσολογγίτες, θέλοντας «δρόμο να σχίσουν τα σπαθιά, κι ελεύθεροι να μείνουν»… Το «Μεσολόγγι, σκέλεθρο, γυμνό, ξεσαρκωμένο, δεν παραδίδει τ’ άρματα δεν γέρνει το κεφάλι… Κρατεί για νεκροθάφτη του το Χρήστο τον Καψάλη»…

Δεν γνωρίζω πως, μα πιστεύω πως η πρόνοια του Θεού επέτρεψε εκρηκτικές εκφράσεις ελευθερίας σε «Στενά» των Ελλήνων, είτε αυτά είναι ανάγλυφη γεωγραφική πραγματικότητα είτε είναι συνθήκες ψυχολογικής – πολιτικής και εθνικής στενότητας.

Είναι κάποιες τοποθεσίες μαχών, των οποίων το όνομα αντηχεί «μεταλλικά», ως χτύπος σε πελώριο μεταλλικό δίσκο, προς αφύπνιση και πνευματική – εθνική εγρήγορση.

Στην ορεινότητα στην Πατρίδας μας υπάρχουν στενά, που έγιναν στην ιστορία εθνικά σύμβολα.

Να θυμηθούμε (παραδείγματα): Τα στενά των Θερμοπυλών, τα Δερβενάκια (1821), την στενωπό του Σαρανταπόρου (1912), τη διάβαση της Κρέσνας (1912-13), τις χαράδρες της Πίνδου (1940), την Κλεισούρα και το Ύψωμα 731 (στην Αλβανία), όπως και τις μάχες στο Ρούπελ, το Ρουπέλιον των αρχαίων, όπου οι Μακεδόνες έφραξαν το δρόμο στους Σκύθες και οι Βυζαντινοί σε Ούννους και Βουλγάρους.

Όσο πλησιάζουμε τα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα, ανάμεσα στα όρη Μπέλες και Τσιγκέλι, σχηματίζεται μια φυσική στενωπός, μία χοάνη, όπου τον Απρίλιο του 1941 σημειώθηκε εκεί, στα οχυρά, η νικηφόρα αντίσταση των Ελλήνων έναντι των Γερμανικών στρατευμάτων. Δίκαια στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη (Αθήνα), δεξιά του κενοταφίου, διαβάζουμε: «ΠΟΓΡΑΔΕΤΣ, ΡΟΥΠΕΛ,…» κ.λ.π. Το ΡΟΥΠΕΛ από γεωγραφικός τόπος – οχυρό, υψώθηκε σε σύμβολο ελευθερίας.

Στα «Στενά» των Ελλήνων, το πνεύμα (ορθόδοξη πίστη, ανδρεία, αρετή) λειτουργεί ως προσθετικός οπλισμός που καθορίζει τις πολεμικές εξελίξεις∙ διεισδύει στις φυσικές πραγματικότητες (θέλγητρα ή φόβητρα) και εν πολλοίς τις ξεπερνά.

«Θέλει αρετήν και τόλμην η Ελευθερία», υπογραμμίζει ο Α. Κάλβος, ως υπομνηματισμός στο «Ελεύθερον το εύψυχον» του Θουκυδίδη.

Γι’ αυτό, αυτή η διείσδυση του πνεύματος, όπως τονίσαμε, ξεπερνά π.χ. τα χιόνια, την πείνα, τις αρρώστιες, την καλοζωία, την όμορφη φύση και τον φόβο στις πολεμικές συνθήκες.

Το επιβεβαίωσε και ο Αθανάσιος Διάκος στην Αλαμάνα:

«Για δες καιρό που διάλεξε ο χάρος να με πάρει, τώρα π’ ανθίζουν τα κλαδιά και βγάζει η γη χορτάρι».

Επαναλαμβάνουμε, ότι πολλές φορές η φύση με τα στοιχεία της πολεμά, είτε με θέλγητρα είτε με φόβητρα, την πνευματική και σωματική ελευθερία – ανεξαρτησία των όποιων πολιορκημένων – αμυνομένων!

Για την οδυνηρή υπέρβαση του «πειρασμού» της ζωής, ο Schiller τόνισε: «Ο τραγικός ήρωας πρέπει πρώτα να κριθεί από την ικανότητα της ευαισθησίας του, προτού ζητήσει τον έπαινό μας για τη λογικότητά του, για να μας κάνει να πιστέψουμε στην ψυχική του δύναμη».

Στην περίφημη Σολωμική σύνθεση «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», ο Σολωμός εφαρμόζει αυτή την αρχή στην ενότητα «Πειρασμός», παρά στα άλλα δύο έργα του (Κρητικός, Πορφύρας).

Συμπερασματικά: Στους μαχητές του Μεσολογγίου και του Ρούπελ, η αφομοιωτική ροπή των αγαθών του κόσμου, δεν τους εμπόδισε σε αγώνα αντίστασης (μέχρι θανάτου) έναντι των τυράννων.

Για το Ρούπελ, στο βιβλίο «Ελληνορθόδοξα σαλπίσματα» (Αικατερίνης Χαρ. Ευστρατιάδου), διαβάζουμε:

«Θυμάται και τιμά σήμερα η Ελλάς τα ηρωικά της παιδιά, που στις 6 Απριλίου 1941 αναδείχθηκαν άξιοι της Πατρίδος τιμώντας τον όρκο τους, τα όπλα τους και το ιερό σύμβολο του Έθνους μας, τη Σημαία μας. Την ιστορική αυτή μέρα οι ένοπλες δυνάμεις μας στάθηκαν αλύγιστοι φρουροί της Ελλάδος με ακμαίο φρόνημα και ανεκδιήγητο ηρωισμό, αντιμέτωποι στη σιδηρόφρακτη στρατιά της Χιτλερικής Γερμανίας… Κι ενώ τα οχυρά μας αντιστέκονται και κρατούν τον εχθρό, άλλες Γερμανικές μονάδες από την Γιουγκοσλαβία, υπερφαλαγγίζοντας τα οχυρά μας, φθάνουν στη Θεσσαλονίκη στις 9 Απριλίου 1941…

Η Ελληνική λεβέντικη καρδιά, εκπλήσσει τους εισβολείς. Θαμπωμένοι κι αυτοί από τον αλύγιστο ηρωισμό των υπερασπιστών των οχυρών μας, τιμούν τους στρατιώτες μας και πριν τους αφοπλίσουν, κατόπιν εντολής του αρχηγού τους, τα γερμανικά στρατεύματα τους παρουσιάζουν τιμητικά όπλα» (Σελ. 239).

1^o Σχόλιο: Η πολιορκία του Μεσολογγίου και η Έξοδος των πολιορκημένων είναι από τα μεγαλύτερα (ηρωικά) γεγονότα της Εθνικής Παλιγγενεσίας. Αυτή η ηρωική – δοξασμένη «έξοδος» συγκλόνισε, ως δυναμική του αξιακού συστήματος (των Ελλήνων) «Ελευθερία ή Θάνατος», όλη την Ευρώπη και την Αμερική.

Δίκαια ο Παλαμάς, προσωποποιώντας τη Δόξα, βάζει στο στόμα της:

«Από το φως αυτό του καντυλιού μου

την άκρη πήρα κι έσκυψα να γράψω,

χάραξα εν όνομα, είπα εις τους αιώνες το Μεσολόγγι».

2^ο Σχόλιο: Στη συνείδηση του Γερμανικού στρατού, όπως παραδέχθηκε επίσημα, οι υπερασπιστές των οχυρών επέχουν θέση «απογόνων των Σπαρτιατών». Πιστεύω, ότι είναι δυστυχισμένοι εκείνοι οι νέοι Έλληνες, που ζητούν να υπηρετήσουν στον Στρατό, ως «αντιρρησίες συνειδήσεως», με άοπλη θητεία.

3^ο Σχόλιο: Σήμερα ευρισκόμενοι, ως λαός, σε πολλαπλές στενωπούς κοινωνικής και θρησκευτικής φύσεως, ο συνειδησιακός βίος μας δεν είναι συνέχεια, ως δυναμισμός, των ηρώων των Εθνικών αγώνων και των Ομολογητών – αγωνιστών της Ορθοδοξίας.

Ιδίως η Ορθόδοξη συνειδησιακή υπόστασις έχει υποστεί πλήγματα, λόγω της παναιρέσεως του Οικουμενισμού. Το πλήρωμα αρκείται σε μια απλή γνωσιολογική αντιμετώπιση της αιρέσεως. Η δημιουργική διάστασις της γνώσεως περί οικουμενισμού, έχει νόημα, όταν μετατραπεί σε πράξεις Αγίου Γρηγορίου Θεολόγου, Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού, Αγίου Βασιλείου και Αγίου Μάρκου της Εφέσου.

Ο Αγ. Γρηγόριος ο Θεολόγος (4ος αιώνας) είχε βρει στην Κων/πολη όλους τους ναούς στα χέρια των Αρειανών, εκτός από έναν.

Ο Αγ. Μάξιμος, δήλωσε: «ακόμη και αν όλος ο κόσμος κοινωνήσει μαζί τους (με Μονοθελητές), εγώ μόνος δεν θα το κάνω», ενώ ο Αγ. Μάρκος Εφέσου διατύπωνε την πεποίθηση «ότι μόνος του ήταν στην αλήθεια».

Δυστυχώς, το σημερινό ελληνικό κράτος και η επίσημη διοίκηση της Εκκλησίας, έχουν δημιουργήσει πλέγματα – δίχτυα εγκλωβισμού του αγωνιστικού, Ελληνορθόδοξου πνεύματος. Παραδείγματα:

Η ψευδοσύνοδος της Κρήτης και η προδοσία της Μακεδονίας (Συνθήκη Πρεσπών).

ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ