ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΒ΄ ΛΟΥΚΑ [:Λουκᾶ 17,12-19]
Ο ΑΓΙΟΣ ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΔΕΚΑ ΛΕΠΡΩΝ
«Καὶ εἰσερχομένου αὐτοῦ εἰς τινα κώμην ἀπήντησαν αὐτῷ δέκα λεπροὶ ἄνδρες, οἳ ἔστησαν πόρρωθεν, καὶ αὐτοὶ ἦραν φωνὴν λέγοντες· ᾿Ιησοῦ ἐπιστάτα, ἐλέησον ἡμᾶς (:Καὶ τὴν ὥρα ποὺ ὁ Ἰησοῦς ἔμπαινε σὲ κάποιο χωριό, Τὸν συνάντησαν δέκα λεπροὶ ἄνδρες, οἱ ὁποῖοι στάθηκαν ἀπὸ μακριά, ἐπειδή, σύμφωνα μὲ τὸν νόμο, κάθε λεπρὸς θεωροῦνταν ἀκάθαρτος καὶ δὲν τοῦ ἐπιτρεπόταν νὰ πλησιάσει κανέναν. Καὶ αὐτοὶ ἄρχισαν νὰ Τοῦ φωνάζουν δυνατά: ''Ἰησοῦ, Κύριε, σπλαχνίσου μας καὶ θεράπευσέ μας'')» [Λουκ. 17,12-13].
Καὶ πάλι μᾶς φανερώνει τὴν δόξα Του ὁ Σωτῆρας καὶ μὲ τὴ θεοπρεπῆ μεγαλουργία μὲ τὴν ὁποία ἔρχεται νὰ ἁλιεύσει στὴν πίστη, τοὺς ἄκαρδους καὶ ἀγνώμονες Ἰσραηλῖτες. Ἀλλὰ ἦταν καὶ αὐτῆς τῆς γενιᾶς οἱ Ἰσραηλῖτες σκληροὶ καὶ ἀπείθαρχοι, ὅπως καὶ οἱ περισσότεροι ἀπὸ τοὺς προπάτορές τους. Ποιός λοιπὸν λόγος θὰ τοὺς βοηθήσει τὴν ἡμέρα τῆς κρίσεως, ἀφοῦ δὲν ἀνέχτηκαν νὰ δεχτοῦν τὴ σωτηρία ποὺ τοὺς πρόσφερε ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός, καὶ μάλιστα μολονότι ἄκουσαν μὲ τὰ αὐτιά τους τοὺς λόγους Του καὶ εἶδαν τίς παράδοξες καὶ τίς πέρα ἀπὸ κάθε ἀνθρώπινη λογικὴ θαυματουργικὲς ἐνέργειές Του;
Καὶ πράγματι ὁ Κύριος εἶπε γι᾿ αὐτοὺς τὰ ἑξῆς: «Εἰ μὴ ἦλθον καὶ ἐλάλησα αὐτοῖς, ἁμαρτίαν οὐκ εἶχον· νῦν δὲ πρόφασιν οὐκ ἔχουσι περὶ τῆς ἁμαρτίας αὐτῶν (:Ἐὰν δὲν εἶχα ἔλθει καὶ δὲν τοὺς εἶχα μιλήσει ἀποδεικνύοντάς τους μὲ τὴ διδασκαλία μου καὶ μὲ τὰ θαύματά μου ὅτι εἶμαι ὁ Μεσσίας, δὲν θὰ εἶχαν ἁμαρτία γιὰ τὴν ἀπιστία ποὺ ἔδειξαν σὲ μένα. Τώρα ὅμως δὲν ἔχουν καμία πρόφαση ποὺ νὰ δικαιολογεῖ τὴν ἁμαρτία τους. Καὶ εἶναι βαριὰ καὶ ἀσυγχώρητη ἡ ἁμαρτία τους αὐτή)» [Ἰω. 15,22]. Καὶ πάλι: «Εἰ τὰ ἔργα μὴ ἐποίησα ἐν αὐτοῖς ἃ οὐδεὶς ἄλλος πεποίηκεν, ἁμαρτίαν οὐκ εἶχον· νῦν δὲ καὶ ἑωράκασι καὶ μεμισήκασι καὶ ἐμὲ καὶ τὸν πατέρα μου (:Ἄν δὲν εἶχα κάνει ἀνάμεσά σας τὰ καταπληκτικὰ καὶ ὑπερφυσικὰ ἔργα, τὰ ὁποῖα κανεὶς ἄλλος ἀπὸ τοὺς προφῆτες καὶ ἀπεσταλμένους τοῦ Θεοῦ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη δὲν ἔχει κάνει, δὲν θὰ εἶχαν ἁμαρτία. Τώρα ὅμως ἡ ἐνοχὴ γιὰ τὴν ἀπιστία τους εἶναι μεγάλη· διότι καὶ τὰ θαύματά μου αὐτὰ ἔχουν δεῖ, καὶ ἔχουν μισήσει καὶ Ἐμένα, καὶ στὸ δικό μου πρόσωπο καὶ τὸν Πατέρα μου)» [Ἰω. 15,24].
Ἀπόδειξη ὁλοφάνερη αὐτῶν ποὺ ἀνέφερα πρὶν λίγο εἶναι ἡ πλήρης θεραπεία τῶν λεπρῶν. Αὐτοί, σύμφωνα μὲ τὸν νόμο τοῦ Μωυσῆ, ὡς ἀκάθαρτοι διώχνονταν ἀπὸ πόλεις καὶ χωριά. Οἱ δέκα αὐτοὶ λεπροὶ ὅμως συναντῶντας τὸν Σωτῆρα, Τὸν ἐκλιπαροῦσαν νὰ τοὺς ἀπαλλάξει ἀπὸ τὸ κακό, ὀνομάζοντάς Τόν «ἐπιστάτη», δηλαδὴ διδάσκαλο. Κανεὶς τότε δὲν ἐλεοῦσε αὐτοὺς ποὺ εἶχαν τὴν ἀρρώστια αὐτήν, Αὐτὸς ὅμως ἦρθε στὴ γῆ γι᾿ αὐτὸν τὸν λόγο καὶ ἔγινε ἄνθρωπος γιὰ νὰ τοὺς ἐλεήσει ὅλους, Αὐτοὺς τοὺς λυπήθηκε καὶ τοὺς εὐσπλαχνίστηκε.
«Καὶ ἰδὼν εἶπεν αὐτοῖς· πορευθέντες ἐπιδείξατε ἑαυτοὺς τοῖς ἱερεῦσι. καὶ ἐγένετο ἐν τῷ ὑπάγειν αὐτοὺς ἐκαθαρίσθησαν (:Βλέποντάς τους Ἐκεῖνος τοὺς εἶπε: ''Πηγαίνετε καὶ δεῖξτε τὸ σῶμα σας στοὺς ἱερεῖς, γιὰ νὰ βεβαιώσουν ἂν πράγματι θεραπευθήκατε, σύμφωνα μὲ τὴ διάταξη τοῦ νόμου''. Καὶ καθὼς αὐτοὶ πήγαιναν νὰ ἐξεταστοῦν ἀπὸ τοὺς ἱερεῖς, καθαρίστηκαν ἀπὸ τὴ λέπρα)» [Λουκ. 17,14].
Γιατί ὅμως δὲν εἶπε μᾶλλον: «Θέλω, καθαριστεῖτε», ὅπως ἔκανε καὶ σὲ κάποιον ἄλλον λεπρό [βλ. Λουκᾶ 5,13: «Καὶ ἐκτείνας τὴν χεῖρα ἥψατο αὐτοῦ εἰπών· θέλω, καθαρίσθητι (:Τότε ὁ Ἰησοῦς ἅπλωσε τὸ χέρι Του, τὸν ἄγγιξε καὶ τοῦ εἶπε: ''Θέλω νὰ καθαριστεῖς ἀπὸ τὴ λέπρα, καθαρίσου'')»], ἀλλὰ τοὺς πρόσταξε νὰ πᾶνε καὶ νὰ δείξουν τοὺς ἑαυτούς τους καθαροὺς στοὺς ἱερεῖς, ὅπως ὅριζε ὁ μωσαϊκὸς νόμος; [Λευιτ. 14,2-3: Οὗτος ὁ νόμος τοῦ λεπροῦ, ᾗ ἂν ἡμέρᾳ καθαρισθῇ· καὶ προσαχθήσεται πρὸς τὸν ἱερέα, καὶ ἐξελεύσεται ὁ ἱερεὺς ἔξω τῆς παρεμβολῆς, καὶ ὄψεται ὁ ἱερεύς, καὶ ἰδοὺ ἰᾶται ἡ ἁφὴ τῆς λέπρας ἀπὸ τοῦ λεπροῦ (:Αὐτὴ εἶναι ἡ νομικὴ διάταξη γιὰ τὸν λεπρό, ἡ ὁποία θὰ τηρηθεῖ κατὰ τὴν ἡμέρα ποὺ αὐτὸς θὰ ἔχει θεραπευτεῖ ἀπὸ τὴ λέπρα· θὰ ὁδηγηθεῖ αὐτὸς πρὸς τὸν ἱερέα, ὁ ὁποῖος θὰ ἐξέλθει ἀπὸ τὴν κατασκήνωση πρὸς τὸ μέρος, στὸ ὁποῖο βρίσκεται ὁ λεπρός. Θὰ τὸν ἐξετάσει καὶ θὰ πειστεῖ ὅτι ἔχει θεραπευτεῖ πλέον ἡ λέπρα)»]. Νόμος πάλι ὑποχρέωνε σὲ αὐτὸ ἐκείνους ποὺ εἶχαν ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ τὴ λέπρα· γιατί τοὺς πρόσταζε νὰ δείχνουν τοὺς ἑαυτούς τους στοὺς ἱερεῖς καὶ νὰ προσφέρουν θυσία γιὰ τὴ θεραπεία τους [Λευιτ. 14,4: «Καὶ προστάξει ὁ ἱερεύς, καὶ λήψονται τῷ κεκαθαρισμένῳ δύο ὀρνίθια ζῶντα καθαρὰ καὶ ξύλον κέδρινον καὶ κεκλωσμένον κόκκινον καὶ ὕσσωπον (:Θὰ διατάξει κατόπιν ὁ ἱερέας νὰ φέρουν γιὰ τὸν θεραπευμένο λεπρὸ δύο μικρὰ ζωντανὰ πτηνά, ἀπὸ τὰ καθαρά, δηλαδὴ ἀπὸ ἐκεῖνα τῶν ὁποίων ἐπιτρέπεται ἡ βρώση, ἕνα κέδρινο ξύλο, ταινία ἀπὸ στριμμένο κόκκινο νῆμα καὶ κλωναράκι ὑσσώπου)»].
Ἔχοντας λοιπὸν θεραπευθεῖ τοὺς εἶπε νὰ μεταβοῦν καὶ κατὰ κάποιον τρόπο νὰ ἐπιβεβαιώσουν δημόσια οἱ ἱερεῖς, δηλαδὴ οἱ καθοδηγητὲς τῶν Ἰουδαίων, οἱ ὁποῖοι φθονοῦσαν πάντοτε τὴν δόξα Του, ὅτι παρ᾿ ἐλπίδα καὶ κατὰ τρόπο παράδοξο καὶ ἀπροσδόκητο ἀπαλλάχτηκαν ἀπὸ τὸ κακό, ἀφοῦ ἔδωσε τὴ συναίνεση γιὰ τὴ θεραπεία τους ὁ Χριστός. Δὲν τοὺς θεράπευσε προηγουμένως, ἀλλὰ τοὺς ἔστειλε στοὺς ἱερεῖς, ἐπειδὴ ἐκεῖνοι γνώριζαν τὰ σημάδια τῆς λέπρας καὶ τὸ πότε θεραπεύεται. Τοὺς ἔστειλε στοὺς ἱερεῖς, καὶ μαζὶ στὸ δρόμο τοὺς ἔστειλε καὶ τὴ θεραπεία.
Αὐτὰ ὅμως, καὶ ποιός εἶναι ὁ νόμος τῆς λέπρας καὶ ποιά εἶναι τὰ γνωρίσματα τοῦ καθαρισμοῦ, καὶ τί ζητοῦσε κάθε νομοθέτημα, τὰ ἀναπτύξαμε ἐκτενέστερα σὲ ἄλλη ὁμιλία μας στὴν ἀρχὴ τῶν θαυμάτων τοῦ Σωτῆρα ποὺ ἱστοροῦνται ἀπὸ τὸν Λουκᾶ, ὅπου εἶχε θεραπευθεῖ ὁ λεπρός [Λουκ. 5,12-16: «Καὶ ἐγένετο ἐν τῷ εἶναι αὐτὸν ἐν μιᾷ τῶν πόλεων καὶ ἰδοὺ ἀνὴρ πλήρης λέπρας· καὶ ἰδὼν τὸν Ἰησοῦν, πεσὼν ἐπὶ πρόσωπον ἐδεήθη αὐτοῦ λέγων· Κύριε, ἐὰν θέλῃς δύνασαί με καθαρίσαι. καὶ ἐκτείνας τὴν χεῖρα ἥψατο αὐτοῦ εἰπών· θέλω, καθαρίσθητι. καὶ εὐθέως ἡ λέπρα ἀπῆλθεν ἀπ᾿ αὐτοῦ. καὶ αὐτὸς παρήγγειλεν αὐτῷ μηδενὶ εἰπεῖν, ἀλλὰ ἀπελθὼν δεῖξον σεαυτὸν τῷ ἱερεῖ καὶ προσένεγκε περὶ τοῦ καθαρισμοῦ σου καθὼς προσέταξε Μωϋσῆς εἰς μαρτύριον αὐτοῖς. Διήρχετο δὲ μᾶλλον ὁ λόγος περὶ αὐτοῦ, καὶ συνήρχοντο ὄχλοι πολλοὶ ἀκούειν καὶ θεραπεύεσθαι ὑπ᾿ αὐτοῦ ἀπὸ τῶν ἀσθενειῶν αὐτῶν· αὐτὸς δὲ ἦν ὑποχωρῶν ἐν ταῖς ἐρήμοις καὶ προσευχόμενος (:Καὶ ἐνῶ βρισκόταν ὁ Ἰησοῦς σὲ κάποια ἀπὸ τίς πόλεις, νὰ ἕνας ἄνθρωπος γεμᾶτος ἀπὸ ἐξανθήματα λέπρας. Αὐτὸς μόλις εἶδε τὸν Ἰησοῦ, ἔπεσε κάτω μὲ τὸ πρόσωπο στὴ γῆ καὶ Τὸν παρακαλοῦσε λέγοντας: ''Κύριε, ἐὰν θέλεις, ἔχεις τὴ δύναμη νὰ μὲ καθαρίσεις ἀπὸ τίς πληγὲς τῆς βρωμερῆς ἀρρώστιας μου''. Τότε ὁ Ἰησοῦς ἅπλωσε τὸ χέρι Του, τὸν ἄγγιξε καὶ τοῦ εἶπε: ''Θέλω νὰ καθαριστεῖς ἀπὸ τὴ λέπρα, καθαρίσου''. Καὶ ἀμέσως ἡ λέπρα ἔφυγε ἀπὸ πάνω του. Κι ὁ Ἰησοῦς τοῦ ἔδωσε τὴν ἐντολὴ νὰ μὴν πεῖ σὲ κανέναν τὸ θαῦμα τῆς θεραπείας, ἀλλὰ τοῦ εἶπε: ''Πήγαινε καὶ δεῖξε τόν ἑαυτό σου στὸν ἱερέα καὶ πρόσφερε γιὰ τὸν καθαρισμό σου θυσία, ὅπως διέταξε ὁ Μωυσῆς. Ἔτσι ἡ ἐξέτασή σου ἀπὸ τὸν ἱερέα καὶ ἡ προσφορὰ τῆς θυσίας σου θὰ χρησιμεύσει ὡς μαρτυρία καὶ ἀπόδειξη στοὺς ἱερεῖς καί τὸ λαὸ ὅτι καὶ ἐσὺ πράγματι θεραπεύτηκες, καὶ ἐγὼ δὲν ἦλθα νὰ καταλύσω τὸ νόμο''. Καὶ ἡ φήμη Του ἁπλωνόταν ὅλο καὶ περισσότερο τώρα μετὰ ἀπὸ τὸ θαῦμα αὐτό, καὶ μαζεύονταν πολλὰ πλήθη λαοῦ γιὰ ν᾿ ἀκοῦνε τὴ διδασκαλία Του καὶ γιὰ νὰ τοὺς θεραπεύει ὁ Ἰησοῦς ἀπὸ τίς ἀσθένειές τους. Αὐτὸς ὅμως ἀποσυρόταν διαρκῶς σὲ ἐρημικὰ μέρη καὶ προσευχόταν)»].
Καὶ ἀφοῦ παραπέμψουμε στὸ ὑπόμνημά μας στὰ ἐδάφια αὐτὰ ὅσους θέλουν νὰ μάθουν τὴ σημασία ὅλων αὐτῶν ποὺ ἀναφέρει ἐκεῖ ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς, ἂς προχωρήσουμε παρακάτω: «Εἷς δὲ ἐξ αὐτῶν, ἰδὼν ὅτι ἰάθη, ὑπέστρεψε μετὰ φωνῆς μεγάλης δοξάζων τὸν Θεόν, καὶ ἔπεσεν ἐπὶ πρόσωπον παρὰ τοὺς πόδας αὐτοῦ εὐχαριστῶν αὐτῷ· καὶ αὐτὸς ἦν Σαμαρείτης. ἀποκριθεὶς δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς εἶπεν· οὐχὶ οἱ δέκα ἐκαθαρίσθησαν; οἱ δὲ ἐννέα ποῦ; οὐχ εὑρέθησαν ὑποστρέψαντες δοῦναι δόξαν τῷ Θεῷ εἰ μὴ ὁ ἀλλογενὴς οὗτος; καὶ εἶπεν αὐτῷ· ἀναστὰς πορεύου· ἡ πίστις σου σέσωκέ σε (:Ἕνας ἀπ᾿ αὐτούς, μόλις εἶδε ὅτι θεραπεύθηκε, ἐπέστρεψε καὶ μὲ δυνατὴ φωνὴ ἐκφράζοντας τὴ χαρὰ καὶ τὴν εὐγνωμοσύνη του δόξαζε τὸν Θεὸ ποὺ τὸν θεράπευσε διαμέσου τοῦ Ἰησοῦ. Ἔπεσε τότε μὲ τὸ πρόσωπο κάτω στὴ γῆ κοντὰ στὰ πόδια τοῦ Ἰησοῦ καὶ Τὸν εὐχαριστοῦσε. Καὶ αὐτὸς ἦταν Σαμαρείτης, δηλαδὴ σχισματικὸς καὶ λιγότερο φωτισμένος ἀπὸ τοὺς Ἰουδαίους. Συνεπῶς κανεὶς δὲν θὰ περίμενε νὰ δείξει αὐτὸς μιὰ τέτοια εὐγνωμοσύνη ποὺ δὲν ἔδειξαν οἱ ἄλλοι ἐννέα, ποὺ ἦταν Ἰσραηλῖτες. Τότε ὁ Ἰησοῦς εἶπε: ''Δὲν καθαρίστηκαν ἀπὸ τὴ λέπρα καὶ οἱ δέκα; Οἱ ἄλλοι ἐννέα ποῦ εἶναι; Χάθηκαν νὰ γυρίσουν πίσω καὶ νὰ δοξάσουν τὸν Θεό, παρὰ μόνο ὁ ξένος αὐτός, ποὺ δὲν ἀνήκει στὸ γνήσιο ἰουδαϊκὸ γένος;''. Καὶ σὲ αὐτὸν εἶπε: ''Σήκω καὶ πήγαινε. Ἡ πίστη σου σὲ ἔσωσε. Δὲν θεράπευσε μόνο τὸ σῶμα σου, ἀλλὰ ἀποτελεῖ καὶ καλὴ ἀρχὴ ποὺ θά σε ὁδηγήσει καὶ στὴν πνευματική σου σωτηρία'')» [Λουκ. 17,17-19].
Καὶ οἱ ἄλλοι ἐννέα βέβαια, σὰν Ἰουδαῖοι ποὺ ἦταν, πέφτοντας σὲ ἀχάριστη λησμοσύνη, δὲν ἐπέστρεψαν γιὰ νὰ δοξάσουν τὸν Θεό, πρᾶγμα ποὺ δείχνει ὅτι ὁ Ἰσραηλιτικὸς λαὸς εἶναι ἄκαρδος καὶ ἀγνώμονας καὶ δὲν ἔχει καθόλου μνήμη. Ὁ ἀλλοεθνὴς ὅμως, δηλαδὴ ὁ Σαμαρείτης, ἐπειδὴ καταγόταν ἀπὸ τὴν Ἀσσυρία καὶ ἦταν ἀλλογενὴς (γιατί λέγει ὄχι ἄσκοπα ὅτι περνοῦσε μέσα ἀπὸ τὴ Σαμάρεια καὶ τὴ Γαλιλαία), ἐπέστρεψε δοξάζοντας μὲ δυνατὴ φωνὴ τὸν Θεό. Δείχνει λοιπὸν ὅτι οἱ Σαμαρεῖτες ἦταν εὐγνώμονες, ἐνῶ οἱ Ἰουδαῖοι ἀκόμα καὶ ὅταν εὐεργετοῦνται, δείχνουν ἀχαριστία.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
ἐπιμέλεια κειμένου: Ἑλένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
• Ἁγίου Κυρίλλου, ἀρχιεπισκόπου Ἀλεξανδρείας, Ἐξήγησις ὑπομνηματικὴ εἰς τὸ κατὰ Λουκᾶν Εὐαγγέλιον, Πανεπιστήμιο Αἰγαίου, ἐρευνητικὸ ἔργο «Οἱ δρόμοι τῆς πίστης: Ψηφιακὴ Πατρολογία».
(https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/09/commentarii-in-lucam .pdf)
• Ἁγίου Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας Ἅπαντα τὰ ἔργα, πατερικὲς ἐκδόσεις «Γρηγόριος Παλαμᾶς», ἐκδ. οἶκος «Τὸ Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 2005, «Ὑπόμνημα εἰς τὸ κατὰ Λουκᾶν Β΄», κεφάλαιο 17ο, σελ. 129-131.
• Π. Τρεμπέλα, Ἡ Καινὴ Διαθήκη μὲ σύντομη ἑρμηνεία (ἀπόδοση στὴν κοινὴ νεοελληνική), ἐκδόσεις ἀδελφότητος θεολόγων «Ὁ Σωτήρ», ἔκδοση τέταρτη, Ἀθήνα 2014.
• Ἡ Καινὴ Διαθήκη, Κείμενον καὶ ἑρμηνευτικὴ ἀπόδοσις ὑπὸ Ἰωάννου Κολιτσάρα, ἐκδόσεις ἀδελφότητος θεολόγων «Ἡ Ζωή», ἔκδοση τριακοστὴ τρίτη, Ἀθήνα 2009.
• Ἡ Παλαιὰ Διαθήκη κατὰ τοὺς ἑβδομήκοντα, Κείμενον καὶ σύντομος ἀπόδοσις τοῦ νοήματος ὑπὸ Ἰωάννου Κολιτσάρα, ἐκδόσεις ἀδελφότητος θεολόγων «Ἡ Ζωή», ἔκδοση τέταρτη, Ἀθήνα 2005.
• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient greek/tools/liddell-scott/index.html
• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh Diathikh/Biblia/Kainh Diathikh.htm
• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia Diathikh/Biblia/Palaia Diathikh.htm
