OI ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ ΠΙΣΤΟΙ ΕΝ ΔΙΩΓΜΩ «Καὶ ἔσεσθε μισούμενοι ὑπὸ πάντων διὰ τὸ ὄνομά μου…» (Λουκ. 21,17) 27-7-1987

Τοῦ ἁγίου Παντελεήμονος  27 Ἰουλίου

Του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου
27-7-1987

ΑΚΟΥΣΑΤΕ, ἀγαπητοί μου, αὐτὰ τὰ λόγια; Εἶνε προφητεία, ποὺ εἶπε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Ὅ,τι εἶπε ἐκεῖνος, ἔγινε, καὶ γίνεται, καὶ θὰ γίνεται μέχρι κεραίας. «Ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ παρελεύσονται, οἱ δὲ λόγοι μου οὐ μὴ παρέλθωσι» (Ματθ. 24,35). Ἀκοῦμε λοιπὸν τὸν Κύριο νὰ λέῃ· «Καὶ ἔσεσθε μισούμενοι ὑπὸ πάντων διὰ τὸ ὄνομά μου» (Λουκ. 21,17).


Σὲ ποιούς λέει τὰ λόγια αὐτά; Τὰ λέει στοὺς μαθητάς του στὴν ἀρχὴ τῆς δημοσίας δράσεώς του. Τί ἀντίθεσι μὲ τὸ Μωάμεθ, τὸν ἱδρυτὴ τῆς θρησκείας τῶν μουσουλμάνων! Αὐτὸς μὲ ἄλλο τρόπο μάζεψε ὀπαδούς. Ἐλᾶτε κοντά μου, λέει, καὶ θά ᾿χετε πλούτη, θά ᾿χετε ἀργύριον καὶ χρυσίον, θά ᾿χετε ἠδονὰς καὶ ἀπολαύσεις, θά ᾿χετε χαρέμια, θά ᾿χετε ὅλα τὰ ἐπίγεια ἀγαθά. Ἀντιθέτως ὁ Κύριος· δὲν ὑπεσχέθη οὔτε δόξες, οὔτε χρῆμα, οὔτε ἡδονάς, ἀλλὰ τί; Διωγμό! Θὰ διωχθῆτε, εἶπε, ἀπὸ μικροὺς καὶ μεγάλους, ἀπὸ ἐχθροὺς καὶ φίλους, «καὶ ἔσεσθε μισούμενοι ὑπὸ πάντων διὰ τὸ ὄνομά μου». Καὶ πράγματι εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς, ἀπὸ τὴ γέννησί του, ὁ χριστιανισμὸς ἐγνώρισε τὸν διωγμό.

Αὐτὸ ποὺ εἶπε ὁ Κύριος, τὸ βλέπουμε νὰ ἐκπληρώνεται μέσα στὴν ἱστορία. Τὸ βλέπουμε ἐν πρώτοις στὴν ἱστορία τῶν δώδεκα ἀποστόλων. Ποιός ἀπ᾿ αὐτοὺς εἶχε τέλος εἰρηνικό;

Ἐκτὸς ἀπὸ τὸν Ἰωάννη κανείς ἄλλος· ὅλοι μαρτύρησαν. Ἐκπληρώθηκε ἡ προφητεία τοῦ Χριστοῦ· οἱ κορυφαῖοι Πέτρος καὶ Παῦλος μαρτύρησαν ἐπὶ Νέρωνος στὴ Ῥώμη. Ὁ Ἀνδρέας σταυρώθηκε ἀνάποδα στὴν Πάτρα. Ὁ Ἰάκωβος ἐσφάγη σὰν ἀρνὶ στὰ Ἰεροσόλυμα… «Καὶ ἔσεσθε μισούμενοι ὑπὸ πάντων διὰ τὸ ὄνομά μου». Τὸ διο βλέπουμε καὶ στὴν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας τῶν τριῶν πρώτων αἰώνων· ἐκπληρώνονται οἱ λόγοι τοῦ Χριστοῦ μας. Ἐδιώχθη ἡ Ἐκκλησία ἀπὸ Ἰουδαίους, ἀπὸ εἰδωλολάτρες, ἀπὸ αὐτοκράτορες· δέκα αὐτοκράτορες, ὁ ἕνας κατόπιν τοῦ ἄλλου, μὲ ὅλα τὰ μέσα ποὺ διέθετε ἡ ῥωμαϊκὴ ἐξουσία, ἐδίωξαν τοὺς Χριστιανούς. Αὐτοὺς ποὺ μυρμήγκι δὲν πατοῦσαν, ἀλλὰ ―κατὰ τὴν ὁμολογία καὶ ἐχθρῶν τους― ἦταν τὰ εὐεργετικώτερα στοιχεῖα τῆς κοινωνίας, τοὺς κατεδίκαζαν. Τὸ μόνο τους ἔγκλημα ἦταν, ὅτι εἶνε Χριστιανοί. Τοὺς ἔθεταν τὸ ἐρώτημα· Εἶσαι Χριστιανός; Ἂν ἔλεγαν «ὄχι», ἔσῳζαν τὴ ζωή τους· ἂν ἔλεγαν «ναί», ἔχαναν τὴ ζωή τους. Σήμερα ἡ πίστι δὲ᾿ στοιχίζει οὔτε μιὰ δραχμὴ σ᾿ ἕνα νεκρὸ χριστιανό· τότε στοίχιζε διωγμὸ καὶ μαρτύριο.
Ἕνας ἀπὸ τοὺς φοβερωτέρους διώκτας τῆς χριστιανοσύνης ἦτο ὁ Διοκλητιανός. Ἐπὶ τοῦ διωγμοῦ αὐτοῦ τοῦ αὐτοκράτορος τῆς Ῥώμης ἐδιώχθη καὶ ὁ ἅγιος Παντελεήμων.

* * *

Μίλησα ἄλλοτε λεπτομερῶς γιὰ τὸ βίο τοῦ ἁγίου. Τώρα λέγω συντόμως, ὅτι πατρίδα τοῦ ἁγίου Παντελεήμονος ἦταν ἡ Μικρὰ Ἀσία, ποὺ τὸ ἔδαφός της εἶνε γεμᾶτο ἀπὸ ἱερὰ λείψανα ἁγίων. Ἰδιαιτέρα πατρίδα του ἦταν ἡ Νικομήδεια. Ἐκεῖ γεννήθηκε· καὶ ἐκεῖ, μέχρι τὸ 1922, ὑπῆρχε ναὸς μεγάλος ἐπ᾿ ὀνόματί του, στὸν ὁποῖο συνέῤῥεαν πλήθη Μικρασιατῶν γιὰ νὰ ἑορτάσουν τὴ μνήμη του.
Ὁ πατέρας τοῦ ἁγίου ἦταν εἰδωλολάτρης, ἡ μητέρα του εὐσεβὴς Χριστιανή. Εὐφυὴς καὶ ἐπιμελὴς ὁ ἅγιός μας, σπούδασε τὴν ἰατρικὴ ἐπιστήμη κοντὰ σὲ διασήμους τότε ἰατρούς, καὶ ἀνεδείχθη ἐπιστήμων. Διέφερε ὅμως ἀπὸ τοὺς ἄλλους ἰατρούς· ἐκεῖνοι ἦταν εἰδωλολάτρες, αὐτὸς ―ἕνας μέσα σὲ χίλιους― ἦτο Χριστιανός. Τί ἀξίζει ὁ ἕνας! Ὁ χριστιανισμὸς δὲν εἶνε ποσότης· εἶνε ποιότης.

Ὡς Χριστιανὸς ἰατρὸς ὁ ἅγιος Παντελεήμων ἦτο ἐντριβέστατος στὴν ἐπιστήμη. Ἀλλ᾿ ἐκεῖ ποὺ τὰ ἄλλα φάρμακα σταματοῦν ἐκεῖνος προχωροῦσε μὲ τὸ μοναδικὸ φάρμακο ποὺ λέγεται πίστις. Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔκανε θαύματα, ποὺ κατέπλησσαν τὸν κόσμο.
Ἡ φήμη του ἁπλώθηκε. Αὐτὸ ὅμως προκάλεσε τὸ φθόνο τῶν συναδέλφων του. Τὸν ὡδήγησαν ἐνώπιον τοῦ κριτηρίου καὶ τὸν ρώτησαν· ―Εἶσαι Χριστιανός; ―Ναί! ἀπήντησε. Προσπάθησαν νὰ τὸν μεταπείσουν μὲ διάφορες ὑποσχέσεις. Τὰ ἀρνήθηκε ὅλα. Τότε ἄρχισε τὸ μαρτύριό του· ἕνα μαρτύριο, ποὺ ἐὰν σᾶς τὸ διηγηθῶ θ᾿ ἀνατριχιάσετε. Ἔμεινε σταθερὸς καὶ γενναῖος μέχρι τέλους· θυσίασε τὴ ζωή του γιὰ τὸ Χριστό.

* * *

Ἀπὸ τότε, ἀγαπητοί μου, πέρασαν 16 αἰῶνες. Καὶ στὸ διάστημα αὐτό, κατὰ τὸ μᾶλλον ἢ ἧττον, δὲν ἔπαυσε νὰ διώκεται ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Καὶ στὶς ἡμέρες μας εδαμε ἐκρήξεις διωγμοῦ· σκοτεινὲς δυνάμεις ἀπείλησαν νὰ τὴ διαλύσουν καὶ νὰ τὴν ἐξοντώσουν.
   Τὸ 1917 ἔγινε ἡ ἐπανάστασι στὴ Ῥωσία καὶ κύριο στόχο εἶχε, νὰ σβήσῃ τὴν Ἐκκλησία. Μαρτύρησαν τότε χιλιάδες· καὶ ἱεράρχαι καὶ μοναχοὶ καὶ διάκονοι καὶ λαός (ἄντρες-γυναῖκες)· νεομάρτυρες τῆς ῥωσικῆς ἐκκλησίας.
   Μετὰ πέντε ἔτη, τὸ 1922, νέα ἔκρηξι μίσους στὴ Μικρὰ Ἀσία, ὅταν συνέβη ἡ καταστροφή. Ἕνα θηρίο τῆς ἀβύσσου, ὁ Κεμάλ, κατεδίωξε τοὺς Ἕλληνες. Ἐσφάγησαν ἕνα ἑκατομμύριο Μικρασιᾶται. Ὅσοι διεσώθησαν, ῥακένδυτοι καὶ πειναλέοι, ἦρθαν στὴν Ἑλλάδα.
   Διωγμὸς στὴ Ῥωσία, διωγμὸς στὴ Μικρὰ Ἀσία, διωγμὸς καὶ στὰ Βαλκάνια ἀφ᾿ ὅτου περιῆλθαν στὴ σφαῖρα ἐπιρροῆς τοῦ κομμουνισμοῦ. Νὰ δοξάζουμε τὸ Θεὸ ποὺ ἡ Ἑλλὰς ἔμεινε τότε ἐκτὸς σιδηροῦ περαπετάσματος· μεγάλη εὐλογία. Ἐνῷ στὴ Σερβία, στὴ Ῥουμανία, στὴ Βουλγαρία στυγνὰ καθεστῶτα ἐδίωξαν ἀπηνῶς τὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ.
   Ἀλλ᾿ ἐκεῖ ποὺ ὁ διωγμὸς ἐκορυφώθη, ὅπως ἐπὶ Νέρωνος καὶ Διοκλητιανοῦ, ἦταν στὴν Ἀλβανία. Ἐκκλησίες κλειστές, παπᾶδες σφαγμένοι, εἰκόνες σπασμένες, νεκροταφεῖα ρημαγμένα, ὀνόματα ἀλλαγμένα… Οὔτε τὸ σταυρό τους νὰ μὴ μποροῦν νὰ κάνουν.
   Στὴν Ἑλλάδα; Κ᾿ ἐδῶ διωγμός! Ὡς ἐπίσκοπος ποὺ ὑπηρέτησε χρόνια Ἐκκλησία καὶ γένος, τολμῶ νὰ πῶ, ὅτι ἀπὸ τὴ δεκαετία τοῦ ᾿60 ἄρχισε ἕνας διωγμὸς ὄχι λιγώτερο ἀπηνής. Σκοτεινὲς δυνάμεις ζητοῦν νὰ ξεῤῥιζώσουν μέσα ἀπὸ τὸν Ἑλληνικὸ λαὸ τὴν πίστι στὸ Χριστό, ποὺ εἶνε ἀῤῥήκτως συνδεδεμένη μὲ τὴν πατρίδα. ― Διωγμὸς ἀπὸ τὸ ῥαδιόφωνο, ποὺ μεταδίδει μηνύματα ἐναντίον τῆς πίστεώς μας. ― Διωγμὸς ἀπὸ τὴν τηλεόρασι, ποὺ εἶνε ἡ χειρότερη τῶν Βαλκανίων. ― Διωγμὸς ἀπὸ περιοδικὰ καὶ ἐφημερίδες ἐν ὀνόματι τῆς ἐλευθέρας ἐκφράσεως. ― Διωγμὸς ἀπὸ θεατρικοὺς θιάσους, τοὺς ὁποίους ἐνισχύει μὲ χρήματα τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ τὸ κράτος, καὶ δυστυχῶς περιέρχονται τὶς πόλεις καὶ διακωμῳδοῦν ἱερὰ καὶ ὅσια. ― Διωγμὸς καὶ μὲ νόμους, ὅπως ἦταν ὁ διαβόητος νόμος Τρίτση (1.700 τοῦ 1987 κατὰ τῆς περιουσίας καὶ τῆς ἀνεξαρτησίας τῆς Ἐκκλησίας) καὶ τόσοι ἄλλοι.

* * *

Νὰ δειλιάσουμε; Ὄχι! Ἡ ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας μας εἶνε ἱστορία ἀγώνων καὶ ἡρωϊσμοῦ. Ἡ Ἐκκλησία θὰ ἐξέρχεται πάντοτε νικήτρια. Οἱ διῶκται της, αὐτοί θὰ διαψευσθοῦν. Τὸ βεβαιώνει ἡ ἱστορία. ― Ἐπὶ Διοκλητιανοῦ· ἔκοψε ὁ Διοκλητιανὸς νομίσματα, πάνω στὰ ὁποῖα ἔγραφε «Τέλος χριστιανισμοῦ». Λάθος! Δὲν πέρασαν λίγα χρόνια, ἦρθε ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος, καὶ σὲ λίγο ἡ Ἐκκλησία ἔγινε ἡ ἐπίσημος θρησκεία τῆς αὐτοκρατορίας. ― Διωγμὸς ἔπειτα ἐπὶ Ἰουλιανοῦ. Ζήτησε ν᾿ ἀναστήσῃ τὴν εἰδωλολατρία· ἀλλὰ στὸ τέλος τῆς ζωῆς του, ὑπὸ δραματικὲς συνθῆκες, ἀναγκάστηκε νὰ πῇ· «Νενίκηκάς με, Ναζωραῖε». ― Διωγμὸς τοῦ χριστιανισμοῦ κατὰ τὴ Γαλλικὴ ἐπανάστασι. Τότε ὁ Βολταῖρος, ὁ πατριάρχης τοῦ ἀθεϊσμοῦ, εἶπε, ὅτι σὲ λίγο κανείς δὲν θ᾿ ἀνοίγῃ πλέον τὸ Εὐαγγέλιο. Ἀλλὰ διεψεύσθη. Πῶς διεψεύσθη· τὸ σπίτι του στὸ Παρίσι ἔγινε βιβλιοθήκη ἁγίων Γραφῶν! ― Διωγμὸς καὶ στὴ Ῥωσία ἐπὶ Μὰρξ καὶ Λένιν καὶ Στάλιν. Τὸ ἀποτέλεσμα· τώρα ἐκάμφθη ἡ σκληρότητά τους, τὸ σιδηροῦν παραπέτασμα ὑπέστη ῥήγματα ἐπὶ Κορμπατσὼφ μὲ τὴν περεστρόικα καὶ ἄνοιξαν δικλεῖδες ἐκτονώσεως. Διότι εἶδαν τὴ δύναμι τῆς Ἐκκλησίας.
Δὲν ἀπελπιζόμεθα. Ἔχοντας ὅμως ὑπ᾿ ὅψιν αὐτὰ πρέπει νὰ ἑτοιμαζώμεθα νὰ μαρτυρήσουμε! Σᾶς τὸ λέω· ἐὰν δὲν πᾶμε ἐμεῖς οἱ ἐπίσκοποι φυλακή, δὲν σῴζεται ἡ Ἑλλάς! Νὰ μὴν πάω φυλακὴ γιὰ πορνεία, γιὰ κλοπή, γιὰ καταχρήσεις καὶ ἄλλες ἄτιμες πράξεις· νὰ πάω φυλακὴ γιὰ τὸ Χριστό, γιὰ τὴν ἁγία του Ἐκκλησία, θὰ εἶνε ἡ ἁγιωτέρα ἡμέρα τῆς ζωῆς μου. Μέχρι φυλακῆς! Μιμηταὶ τῶν μαρτύρων καὶ τῶν ἁγίων πατέρων. Καὶ τότε ἡ Ἐκκλησία πάλι θὰ νικήσῃ. Διότι ὅποιος πάει κόντρα μὲ τὸ Χριστό, θὰ γίνῃ στάχτη· αὐτὸ τὸ δίδαγμα μᾶς δίδει σήμερα ὁ ἅγιος Παντελεήμων. Ἐμεῖς νὰ ποθοῦμε καὶ νὰ νοσταλγοῦμε τὴν οὐράνιο πατρίδα, στὴν ὁποία λάμπει ὁ ἀστὴρ τῆς Βηθλεὲμ εἰς αἰῶνας αἰώνων· ἀμήν.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(ἱ. ναὸς Ἁγίου Παντελεήμονος Φλωρίνης 27-7-1987)