Γράφει ὁ Ἠλίας Ἀθ. Θεοχαράκης - Θεολόγος
Λέγει ὁ Κύριος: «...οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύει ἡ γὰρ τὸν ἕνα μισήσει καὶ τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἡ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑταίρου καταφρονήσει οὗ δύνασθε Θεῶ δουλεύειν καὶ μαμωνὰ» (κατὰ Μάτθ. Κέφ.6 πάρ. 24), δηλαδὴ δὲν μπορεῖς χριστιανέ μου ἐὰν θέλεις νὰ λέγεσαι ἀλλὰ καὶ νὰ εἶσαι Χριστιανὸς καὶ νὰ δουλεύεις δύο κυρίους γιατί ἡ τὸν ἕναν θὰ μισήσεις καὶ τὸν ἄλλον θὰ ἀγαπήσεις ἢ εἰς τὸν ἕνα θὰ προσκολληθεῖς καὶ τὸν ἄλλον θὰ καταφρονήσεις δὲν μπορεῖς νὰ δουλεύεις γιὰ τὸν Θεὸ καὶ γιὰ τὸν μαμωνὰ τουτέστιν τὸν διάβολο, αὐτὰ εἶναι λόγια του Κυρίου μας ποὺ ὅμως εἶναι ταυτόχρονα καὶ ἐντολὴ καὶ δὲν χωροῦν συζητήσεως, γιὰ ὅποιον βέβαια διεκδικεῖ τὴν ὀνομασία τοῦ πιστοῦ ὀρθοδόξου Χριστιανό. Ἀνοίγει καὶ φέτος τὸ τριώδιο καὶ τὴν φράση αὐτὴ τὴν ἀκοῦμε αὐτὴν τὴν περίοδο συνεχῶς ἀπὸ τὸ ραδιόφωνο, τὴν τηλεόραση, ἀπὸ πολλοὺς συμπολίτες μας, τὴν διαβάζουμε στὶς ἐφημερίδες καὶ στὰ περιοδικὰ, ἀλλὰ καὶ στὸ διαδίκτυο. Τί καταλαβαίνει ἀκούοντας τὴ φράση αὐτὴ στὶς ἡμέρες μας ἡ συντριπτικὴ πλειοψηφία τοῦ κατὰ τὰ ἄλλα ὀρθοδόξου λαοῦ μας ὅταν ἀκούει τὴ λέξη τριώδιο;...
Τὴν ταυτίζει δυστυχῶς μὲ χορούς, γλέντια, μεταμφιέσεις, ἁμαρτωλὴ μέθη, μάσκες, ὅπου κάτω ἀπὸ αὐτὲς βρίσκονται κρυμμένα πρόσωπα βαπτισμένων χριστιανῶν ‘στὸ ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος’ καί κάνουν ὅ,τι δὲν τολμοῦν νὰ πράξουν μὲ φανερὸ πρόσωπο, Τί φοβερό! Τί λυπηρό! Καὶ τὸ χειρότερο, δὲν θέλουν νὰ ἀκούσουν παραινέσεις γιὰ τὴν πλάνη καὶ τὸ λάθος τους. Τὸ λιγότερο ποὺ θὰ λάβει κανεὶς εἶναι ἡ σφραγίδα τοῦ ὀπισθοδρομικοῦ καὶ καθυστερημένου, μὲ συνοδεία ἀπὸ περιφρονητικὰ χαμόγελα. Εἶναι ὅμως αὐτὸ τριώδιο πραγματικά; Ὄχι βέβαια, ὅλα τὰ προαναφερθέντα εἶναι ἔργα καὶ πράξεις δαιμονικὲς, ἄλλωστε στὶς παρελάσεις ποὺ γίνονται εἶναι συνήθεις οἱ παραστάσεις τοῦ διαβόλου καὶ ἐκείνων ποὺ φέρουν προσωπίδες δαιμονικές. Δηλαδή, χριστιανοὶ καὶ διάβολοι χορεύουν καὶ τραγουδοῦν μαζί. Αὐτὰ ἑορτάζει καὶ ἑόρταζε ἡ ἀποκριὰ καὶ τὸ καρναβάλι καὶ ἔχουν ἀσφαλῶς εἰδωλολατρικὴ προέλευση. Στὰ γλέντια καὶ στὰ ξεφαντώματα βρίσκονται ὑπολείμματα θρησκευτικῶν τελετῶν ποὺ τὰ πανάρχαια χρόνια οἱ λαοὶ διεξήγαγαν γιορτάζοντας τὴν ἔναρξη τοῦ νέου ἔτους. Τέτοιες τελετὲς βρίσκουμαι στοὺς Ἀρχαίους Έλληνες, μὲ τὶς ὀργιαστικὲς ἑορτὲς πρὸς τιμὴν τοῦ Θεοῦ τῶν ἀμπελιῶν καὶ τοῦ κρασιοῦ Διονύσου καὶ τοῦ Κρόνου προστάτη τῆς σπορᾶς καὶ τῆς γονιμότητας, ποὺ οἱ Ρωμαῖοι ὀνόμαζαν σατουρνάλια (Saturn=Κρόνος στὰ Λατινικά). Νὰ διευκρινίσουμε ἀκόμη, ὅτι ἡ λέξη καρναβάλι προέρχεται ἀπὸ τὴ λέξη karnevale ποὺ σημαίνει ἀντίο κρέας κάτι ἀνάλογο μὲ τὸ δικό μας ΑΠΟΚΡΕΩ μὲ τὸ ὁποῖο στὸ Βυζάντιο ὀνόμαζαν τὴν τελευταία ἡμέρα τῆς κρεοφαγίας. Στὶς ἑορταστικὲς αὐτὲς τελετὲς κάθε ἔννοια ἠθικῆς καταργοῦνταν καὶ μέσα στὴ γενικότερη αὐτὴ ἀποδόμηση οἱ συμμετέχοντες ἐπιδιδόταν σὲ κάθε εἴδους ἀνηθικότητας, καλύπτοντας τὴν ταυτότητά τους πίσω ἀπὸ τὴν μεταμφίεση, ἀκριβῶς ὅπως καὶ στὶς ἡμέρες μας, μὲ τὴν διαφορὰ ὅτι ἐκείνη δὲν εἶχαν βαπτιστεῖ καὶ δικαιολογοῦνται γιατί δὲν γνώριζαν τὴν ἀλήθεια καὶ δὲν ζοῦσαν στὴν περίοδο τῆς Χάριτος ὅπως ἐμεῖς τώρα, ποὺ δὲν θὰ ἔχουμε τί νὰ ἀπολογηθοῦμε. Θὰ προσπαθήσουμε τώρα νὰ δώσουμε ὅσο πιὸ σύντομη ἀπάντηση γίνεται στὸ ἐρώτημα τί εἶναι τὸ ἀληθινὸ τριώδιο καὶ θὰ δοῦμε ὅτι καμία σχέση δὲν ἔχει μὲ ὅλα αὐτὰ ποὺ προειπώθηκαν καὶ ποὺ θεωρεῖ ὁ κόσμος ὡς παράδοση. Τὸ τριώδιο εἶναι ἕνα βιβλίο προσευχῶν καὶ ἴσως τὸ ὡραιότερο ἀπὸ τὰ λειτουργικὰ βιβλία τῆς ἐκκλησίας μας, ἀποτελεῖται ἀπὸ τὶς λέξεις ‘τρία’ καὶ ‘ὠδὴ’ καὶ περιέχει τὶς ἀκολουθίες καὶ τὰ συναξάρια τῆς περιόδου ποὺ μᾶς προετοιμάζει γιὰ τὸ Πάσχα, γιὰ αὐτὸ καὶ λέγεται καὶ κατανυκτικὸ τριώδιο. Ἡ περίοδος αὐτὴ τῆς προετοιμασίας ἀρχίζει ἀπὸ τὴν Κυριακή του τελώνου καὶ τοῦ φαρισαίου καὶ λήγει τὸ ἀπόγευμα τοῦ Μεγάλου Σαββάτου. Οἱ ὑμνογραφίες τοῦ βιβλίου αὐτοῦ εἶναι ἀπὸ τὶς πιὸ κατανυκτικὲς ὁλόκληρού του λειτουργικοῦ χρόνου ποὺ ἔγραψαν μεγάλοι ποιητὲς τῆς Ὀρθοδοξίας.
Τὴν ταυτίζει δυστυχῶς μὲ χορούς, γλέντια, μεταμφιέσεις, ἁμαρτωλὴ μέθη, μάσκες, ὅπου κάτω ἀπὸ αὐτὲς βρίσκονται κρυμμένα πρόσωπα βαπτισμένων χριστιανῶν ‘στὸ ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος’ καί κάνουν ὅ,τι δὲν τολμοῦν νὰ πράξουν μὲ φανερὸ πρόσωπο, Τί φοβερό! Τί λυπηρό! Καὶ τὸ χειρότερο, δὲν θέλουν νὰ ἀκούσουν παραινέσεις γιὰ τὴν πλάνη καὶ τὸ λάθος τους. Τὸ λιγότερο ποὺ θὰ λάβει κανεὶς εἶναι ἡ σφραγίδα τοῦ ὀπισθοδρομικοῦ καὶ καθυστερημένου, μὲ συνοδεία ἀπὸ περιφρονητικὰ χαμόγελα. Εἶναι ὅμως αὐτὸ τριώδιο πραγματικά; Ὄχι βέβαια, ὅλα τὰ προαναφερθέντα εἶναι ἔργα καὶ πράξεις δαιμονικὲς, ἄλλωστε στὶς παρελάσεις ποὺ γίνονται εἶναι συνήθεις οἱ παραστάσεις τοῦ διαβόλου καὶ ἐκείνων ποὺ φέρουν προσωπίδες δαιμονικές. Δηλαδή, χριστιανοὶ καὶ διάβολοι χορεύουν καὶ τραγουδοῦν μαζί. Αὐτὰ ἑορτάζει καὶ ἑόρταζε ἡ ἀποκριὰ καὶ τὸ καρναβάλι καὶ ἔχουν ἀσφαλῶς εἰδωλολατρικὴ προέλευση. Στὰ γλέντια καὶ στὰ ξεφαντώματα βρίσκονται ὑπολείμματα θρησκευτικῶν τελετῶν ποὺ τὰ πανάρχαια χρόνια οἱ λαοὶ διεξήγαγαν γιορτάζοντας τὴν ἔναρξη τοῦ νέου ἔτους. Τέτοιες τελετὲς βρίσκουμαι στοὺς Ἀρχαίους Έλληνες, μὲ τὶς ὀργιαστικὲς ἑορτὲς πρὸς τιμὴν τοῦ Θεοῦ τῶν ἀμπελιῶν καὶ τοῦ κρασιοῦ Διονύσου καὶ τοῦ Κρόνου προστάτη τῆς σπορᾶς καὶ τῆς γονιμότητας, ποὺ οἱ Ρωμαῖοι ὀνόμαζαν σατουρνάλια (Saturn=Κρόνος στὰ Λατινικά). Νὰ διευκρινίσουμε ἀκόμη, ὅτι ἡ λέξη καρναβάλι προέρχεται ἀπὸ τὴ λέξη karnevale ποὺ σημαίνει ἀντίο κρέας κάτι ἀνάλογο μὲ τὸ δικό μας ΑΠΟΚΡΕΩ μὲ τὸ ὁποῖο στὸ Βυζάντιο ὀνόμαζαν τὴν τελευταία ἡμέρα τῆς κρεοφαγίας. Στὶς ἑορταστικὲς αὐτὲς τελετὲς κάθε ἔννοια ἠθικῆς καταργοῦνταν καὶ μέσα στὴ γενικότερη αὐτὴ ἀποδόμηση οἱ συμμετέχοντες ἐπιδιδόταν σὲ κάθε εἴδους ἀνηθικότητας, καλύπτοντας τὴν ταυτότητά τους πίσω ἀπὸ τὴν μεταμφίεση, ἀκριβῶς ὅπως καὶ στὶς ἡμέρες μας, μὲ τὴν διαφορὰ ὅτι ἐκείνη δὲν εἶχαν βαπτιστεῖ καὶ δικαιολογοῦνται γιατί δὲν γνώριζαν τὴν ἀλήθεια καὶ δὲν ζοῦσαν στὴν περίοδο τῆς Χάριτος ὅπως ἐμεῖς τώρα, ποὺ δὲν θὰ ἔχουμε τί νὰ ἀπολογηθοῦμε. Θὰ προσπαθήσουμε τώρα νὰ δώσουμε ὅσο πιὸ σύντομη ἀπάντηση γίνεται στὸ ἐρώτημα τί εἶναι τὸ ἀληθινὸ τριώδιο καὶ θὰ δοῦμε ὅτι καμία σχέση δὲν ἔχει μὲ ὅλα αὐτὰ ποὺ προειπώθηκαν καὶ ποὺ θεωρεῖ ὁ κόσμος ὡς παράδοση. Τὸ τριώδιο εἶναι ἕνα βιβλίο προσευχῶν καὶ ἴσως τὸ ὡραιότερο ἀπὸ τὰ λειτουργικὰ βιβλία τῆς ἐκκλησίας μας, ἀποτελεῖται ἀπὸ τὶς λέξεις ‘τρία’ καὶ ‘ὠδὴ’ καὶ περιέχει τὶς ἀκολουθίες καὶ τὰ συναξάρια τῆς περιόδου ποὺ μᾶς προετοιμάζει γιὰ τὸ Πάσχα, γιὰ αὐτὸ καὶ λέγεται καὶ κατανυκτικὸ τριώδιο. Ἡ περίοδος αὐτὴ τῆς προετοιμασίας ἀρχίζει ἀπὸ τὴν Κυριακή του τελώνου καὶ τοῦ φαρισαίου καὶ λήγει τὸ ἀπόγευμα τοῦ Μεγάλου Σαββάτου. Οἱ ὑμνογραφίες τοῦ βιβλίου αὐτοῦ εἶναι ἀπὸ τὶς πιὸ κατανυκτικὲς ὁλόκληρού του λειτουργικοῦ χρόνου ποὺ ἔγραψαν μεγάλοι ποιητὲς τῆς Ὀρθοδοξίας.
Ἀναλυτικὰ ἡ περίοδος αὐτὴ χωρίζεται σὲ τρία τμήματα:
Α) τὶς τέσσερις πρῶτες Κυριακές:
α) τελώνου καὶ φαρισαίου β) Ἀσώτου γ) ἀπόκρεω δ) τυρινῆς. Τὸ χρονικὸ διάστημα αὐτὸ μας προσκαλεῖ ἡ ἐκκλησία μας σὲ μετάνοια, ταπείνωση, περισυλλογὴ καὶ προσευχὴ δὲν ὑπάρχει δηλαδὴ καμία σχέση μὲ ὅτι κάνει ὅλες αὐτὲς τὶς ἑβδομάδες ὁ κόσμος.
Β) τὴν περίοδο τῶν νηστειῶν ποὺ ἀποτελεῖται ἀπὸ ἔξι Κυριακές:
α) τῆς Ὀρθοδοξίας β) τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ γ) Σταυροπροσκυνήσεως δ) κλίμακος Ἁγίου Ἰωάννη ἐ) Ὁσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας. Καθ’ὅλη τὴν περίοδο αὐτὴ τηροῦμε αὐστηρὴ νηστεία, προσευχή, συμμετοχὴ στὶς πυκνὲς ἀκολουθίες (ὄρθρους ἑσπερινούς, Μεγάλα Ἀπόδειπνα, χαιρετισμοὺς καὶ λοιπά). Τέλος,
Γ) τὴν περίοδο τῆς Ἁγίας καὶ μεγάλης ἑβδομάδος, ποὺ εἶναι ἀφιερωμένη στὰ Σωτήρια καὶ ζωοποιὰ Πάθη τοῦ Κυρίου μας, κλείνει ὅπως εἴπαμε τὸ τριώδιο τὸ ἀπόγευμα τοῦ Μεγάλου Σαββάτου.
α) τελώνου καὶ φαρισαίου β) Ἀσώτου γ) ἀπόκρεω δ) τυρινῆς. Τὸ χρονικὸ διάστημα αὐτὸ μας προσκαλεῖ ἡ ἐκκλησία μας σὲ μετάνοια, ταπείνωση, περισυλλογὴ καὶ προσευχὴ δὲν ὑπάρχει δηλαδὴ καμία σχέση μὲ ὅτι κάνει ὅλες αὐτὲς τὶς ἑβδομάδες ὁ κόσμος.
Β) τὴν περίοδο τῶν νηστειῶν ποὺ ἀποτελεῖται ἀπὸ ἔξι Κυριακές:
α) τῆς Ὀρθοδοξίας β) τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ γ) Σταυροπροσκυνήσεως δ) κλίμακος Ἁγίου Ἰωάννη ἐ) Ὁσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας. Καθ’ὅλη τὴν περίοδο αὐτὴ τηροῦμε αὐστηρὴ νηστεία, προσευχή, συμμετοχὴ στὶς πυκνὲς ἀκολουθίες (ὄρθρους ἑσπερινούς, Μεγάλα Ἀπόδειπνα, χαιρετισμοὺς καὶ λοιπά). Τέλος,
Γ) τὴν περίοδο τῆς Ἁγίας καὶ μεγάλης ἑβδομάδος, ποὺ εἶναι ἀφιερωμένη στὰ Σωτήρια καὶ ζωοποιὰ Πάθη τοῦ Κυρίου μας, κλείνει ὅπως εἴπαμε τὸ τριώδιο τὸ ἀπόγευμα τοῦ Μεγάλου Σαββάτου.
Εἶναι ἑπομένως, τὸ τριώδιο συνεκδοχικὰ πορεία στὴν ὁποία ἐντείνονται τὰ κάτωθι: μετάνοια, κατάνυξη, δάκρυα, νηστεία, νηφαλιότητα, προσευχή, τήρηση τῶν ἐντολῶν, ἐξομολόγηση, ἐκκλησιασμός, συμμετοχὴ στὰ θεία μυστήρια, ἐγκράτεια, εὐσέβεια, ἀγάπη. Νὰ ἀντιπαραβάλουμε πάλι ἐδῶ, σύντομα, ὅτι ὁ κόσμος ἑορτάζει μὲ μεταμφιέσεις καὶ ψέματα, γύμνια καὶ ἔλλειψη αἰδοῦς, προκλητικὲς συμπεριφορὲς χοροὺς καὶ μάλιστα ἔξαλλο ἀσύδοτο φαγοπότι μέθες, ξενύχτια, πειράγματα, βωμολοχίες, ἄσεμνες παρελάσεις καὶ παραστάσεις, καθύβριση καὶ γελοιοποίηση τῶν ἱερῶν καὶ τῶν ὁσίων. Τὸ συμπέρασμα βγαίνει μόνο του. Δὲν μποροῦμε νὰ ἰσχυριζόμαστε ὅτι λατρεύουμε τὸν Θεὸ καὶ ταυτόχρονα ἀποδίδουμε λατρεία στοὺς δαιμονικοὺς θεούς. Μάλιστα ὁ 62ος κανόνας τῆς ΣΤ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἀναφέρει καθαιροῦνται οἱ ἱερεῖς ποὺ συμμετέχουν καὶ ἀφορίζονται οἱ λαϊκοί, ἐνῶ ἐγκύκλιος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, τὸ 1957 καλεῖ ὅλους τους πιστοὺς νὰ ἐγκαταλείψουν αὐτὰ τὰ σκοτεινὰ καὶ ὀργιώδη βακχικὰ σκιρτήματα. Ἂς ἀναλογιστοῦν, λοιπόν, οἱ γονεῖς καὶ οἱ δάσκαλοι ποὺ αὐτὲς τὶς ἡμέρες διοργανώνουν γλέντια στὰ σχολεῖα γιὰ τὰ καρναβάλια, τὴν μεγάλη εὐθύνη ἀπέναντι στὰ παιδιά τους. Ἂς προσέξουν οἱ Δήμαρχοι ποὺ διοργανώνουν εἰδωλολατρικὲς τελετὲς καὶ καρναβαλίστικες ἐκδηλώσεις ὅπου γελοιοποιοῦνται τὰ ἱερὰ καὶ τὰ ὅσια καὶ προσβάλλεται ἡ ἀνθρώπινη προσωπικότητα, ποὺ εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Ἂς προσέξουμε ὅλοι μας καὶ ἂς ἐξετάσουμε καλὰ, ὅσοι μέχρι τώρα δὲν τὸ ξέραμε, τὸ ὅλο θέμα, οὐδεὶς ἀναμάρτητος, δὲν θὰ μᾶς κρίνει ὁ Θεὸς γιατί ἁμαρτήσαμε ἀλλὰ γιατί δὲν μετανοήσαμε. Ἂς μὴ γελιόμαστε, ἡ συμμετοχή μας μὲ ὁποιοδήποτε τρόπο σὲ τέτοιες ἐκδηλώσεις εἶναι λατρεία τοῦ διαβόλου καὶ δὲν ἔχει ἀστεία μὲ αὐτὰ τὰ πράγματα, εἶναι παράβαση τῆς δεύτερης ἐντολῆς (λατρεία ἀλλοτρίων θεῶν καὶ εἰδώλων) καὶ ἡ παρουσία μας ἀκόμη εἶναι ἔνοχη. ΣΤΩΜΕΝ ΚΑΛΩΣ.
Ηλίας Ἄθ. Θεοχαράκης
