Περί καρδιάς
Μακάριοι οι καθαροί τη καρδία, ότι αυτοί τον Θεόν όψονται. [Ευτυχισμένοι είναι εκείνοι που έχουν καθαρή καρδιά, διότι αυτοί θα μπορέσουν να δουν το πρόσωπο του Θεού.] (Κατά Ματθαίον 5,8)
Όπου γαρ έστιν ο θησαυρός υμών, εκεί έσται και η καρδία υμών.
[Η καρδιά σας είναι εκεί, όπου είναι ο θησαυρός σας.] (Κατά Ματθαίον 6,21 και Κατά Λουκάν 12,34)
Ο αγαθός άνθρωπος εκ του αγαθού θησαυρού της καρδίας αυτού προφέρει το αγαθόν, και ο πονηρός άνθρωπος εκ του πονηρού θησαυρού της καρδίας αυτού προφέρει το πονηρόν.
[Ο αγαθός άνθρωπος βγάζει από τον αγαθό θησαυρό της καρδίας του πάντοτε το αγαθό και ο πονηρός άνθρωπος, από το κακό θησαυρό της καρδίας του, βγάζει το κακό και φαύλο.] (Κατά Λουκάν 6,45)
Ιδού έστηκα επί την θύραν και κρούω. Εάν τις ακούση της φωνής μου και ανοίξη την θύραν, και εισελεύσομαι προς αυτόν και δειπνήσω μετ' αυτού και αυτός μετ' εμού.
[Να, στέκομαι μπο ρστά στην πόρτα και χτυπώ. Εάν κανείς ακούσει τη φωνή Μου και ανοίξει την πόρτα (της καρδιάς του), τότε θα εισέλθω στον οίκο του και θα δειπνήσω μαζί του και αυτός μαζί Μου. (ΑποκάλυψηΙωάννου 3,20)
Παντί ανθρώπω μη έκφαινε σην καρδίαν.
[Μην ανοίγεις την καρδιά σου σε οποιονδήποτε άνθρωπο. (Σοφία Σειράχ 8,19)
Καρδία ανθρώπου αλλοιοί το πρόσωπον αυτού, εάν τε εις αγαθά εάν τε εις κακά. Ίχνος καρδίας εν αγαθοίς πρόσωπον ιλαρόν.
[Η καρδιά του ανθρώπου ανάλογα με το περιεχόμενό της, κάνει το πρόσωπό του είτε ευχάριστο, είτε σκυθρωπό. Έκφρασις καρδίας αγαθής είναι το γλυκύ και ευχάριστον πρόσωπον.] (Σοφία Σειράχ 13,25)
Πάση φυλακή τήρει σην καρδίαν, εκ γαρ τούτων έξοδοι ζωής. [Με κάθε προσοχήν και επαγρύπνηση, φύλαττε την καρδιά σου, διότι από το περιεχόμενό της αναβλύζουν τρόποι ζωής.] (Παροιμίες 4,23)
Καθαρός στην καρδιά είναι εκείνος, που βλέπει όλους τους ανθρώπους καλούς. Αν αγαπάς να έχεις καθαρή καρδιά, μέσα στην οποία να μπορείς να δεις το Δεσπότη και Κύριο των πάντων, μην κατηγορήσεις κανέναν, αλλά και να μην ακούσεις κάποιον που κατηγορεί τον αδελφό του. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Με την πίστη, την αποφυγή των ανθρώπων και την αποστροφή της κοσμικής γνώσεως, φθάνουμε στην καθαρότητα της καρδιάς, οπότε γευόμαστε τη Χάρη και τη χαρά του Αγίου Πνεύματος (πνευματική γνώση). (ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
Άλλη είναι η καθαρότητα του νου και άλλη η καθαρότητα της καρδιάς. Ο νους είναι μία από τις αισθήσεις της ψυχής, ενώ η καρδιά περιέχει και εξουσιάζει τις εσωτερικές αισθήσεις. Η καρδιά είναι η ρίζα. Και αν η ρίζα είναι αγία, τότε και τα κλαδιά είναι άγια. Αν δηλ. η καρδιά καθαριστεί από το κακό, είναι φανερό ότι είναι καθαρές και όλες οι εσωτερικές αισθήσεις. Ο νους, πάλι, αν ασχοληθεί επιμελώς με την ανάγνωση των θείων Γραφών, ή και μοχθήσει κάπως στις νηστείες, στις αγρυπνίες και στη ησυχία, θα λησμονήσει μεν την προτέρα του διαγωγή και θα γίνει καθαρός, εφόσον παύσει να κάνει παρέα με αισχρούς λογισμούς. Όμως η καθαρότητα του αυτή δε θα είναι μόνιμη. Γιατί, όπως γρήγορα καθαρίζεται, έτσι και γρήγορα μολύνεται. Η καρδιά όμως δεν είναι έτσι. Γιατί αυτή καθαρίζεται με πολλές θλίψεις και στερήσεις και με τη διακοπή της επαφής με τις αμαρτωλές ενέργειες των κοσμικών και με την απονέκρωση του κοσμικού φρονήματος. Και άμα η καρδιά γίνει καθαρή, δεν μολύνεται εύκολα η καθαρότητά της από τα μικρά κακά συναπαντήματα, ούτε φοβάται από τους μεγάλους και φανερούς και φοβερούς πολέμους με το διάβολο. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Να ζητάτε καθημερινά τον Κύριο, αλλά μέσα στην καρδιά σας και όχι έξω από αυτήν. Και όταν Τον βρείτε, σταθείτε με φόβο και τρόμο, όπως τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ, γιατί η καρδιά σας έγινε θρόνος του Θεού. Αλλά για να βρείτε τον Κύριο, ταπεινωθείτε μέχρι το χώμα, γιατί ο Κύριος βδελύσσεται τους υπερήφανους, ενώ αγαπάει και επισκέπτεται τους ταπεινούς στην καρδιά. (ΆγιοςΝεκτάριος)
Δώσε την καρδιά σου στο Χριστό και όλα τα άλλα είναι δουλειά δική Του. Διότι όταν έχουμε μέσα μας το Χριστό, δεν ζούμε εμείς κανονίζοντας τον εαυτό μας. Ζει μέσα μας ο Χριστός και κανονίζει Εκείνος τη ζωή μας. (Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης)
Ο Θεός κανονίζει τα πάντα, κατά την καρδιά του ανθρώπου.
(Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης)
