Ὁ Προφήτης Σαμουὴλ
Μύσας τελευτῇ καὶ Σαμουὴλ ὁ βλέπων,
Τὸ ζῶν ἀεὶ φῶς καὶ τελευτήσας βλέπει.
Βῆ δ' ὁρόων μέλλοντα Σαμουὴλ εἰκάδι ἔνθεν.
Τὸ ζῶν ἀεὶ φῶς καὶ τελευτήσας βλέπει.
Βῆ δ' ὁρόων μέλλοντα Σαμουὴλ εἰκάδι ἔνθεν.
Γεννήθηκε στὴν Ἀρμαθαὶμ Σιφὰ στὸ ὄρος Ἐφραίμ, ἀπὸ τὴ φυλὴ τοῦ Λευΐ. Ἦταν γιὸς τοῦ Ἐλκανᾶ καὶ τῆς Ἄννας, ἡ ὁποία ἦταν στεῖρα καὶ διὰ τῆς προσευχῆς ὁ Θεὸς τῆς χάρισε παιδί, τὸν Σαμουήλ, ποὺ τὸν ἀφιέρωσε στὸ Θεὸ γιὰ νὰ ἐκφράσει τὴν εὐγνωμοσύνη της.
Ὁ Σαμουὴλ ὅταν μεγάλωσε, ὑπηρέτησε τὸν Κύριο καὶ ἔγινε μέγας προφήτης καὶ κριτὴς τοῦ λαοῦ δικαιότατος. Αὐτὸς ἔχρισε βασιλεῖς , τὸ Σαοὺλ καὶ τὸ Δαυΐδ, προφήτευσε 40 χρόνια καὶ πέθανε σὲ βαθιὰ γεράματα.
Ἃς ἀναφέρουμε, ὅμως, μερικοὺς οἰκοδομητικοὺς λόγους του, ποὺ ξεφώνησε στὸ λαὸ τοῦ Ἰσραήλ, ἀλλὰ ἰσχύουν καὶ γιὰ τοὺς λαοὺς κάθε ἐποχῆς. Λέει λοιπόν:
«Ἐὰν φοβηθεῖτε τὸν Κύριον καὶ δουλεύσητε αὐτῷ καὶ ἀκούσητε τῆς φωνῆς αὐτοῦ καὶ μὴ ἐρίσητε τῷ στόματι Κυρίου καὶ ἦτε καὶ ὑμεῖς καὶ ὁ βασιλεὺς ὁ βασιλεύων ἐφ’ ὑμῶν ὀπίσω Κυρίου πορευόμενοι ἐὰν δὲ μὴ ἀκούσητε τῆς φωνῆς Κυρίου... ἔσται χεὶρ Κυρίου ἐφ’ ὑμᾶς καὶ ἐπὶ τὸν βασιλέα ὑμῶν».
Δηλαδή, ἂν φοβᾶστε καὶ ὑπολογίζετε τὸν Κύριο, καὶ Τὸν λατρεύετε καὶ ὑπακούετε στὰ προστάγματά Του, καὶ δὲν ἀντιδράσετε πρὸς αὐτὰ πού σας παραγγέλλει ὁ Κύριος, καὶ ἀκολουθεῖτε σταθερὰ καὶ σεῖς καὶ ὁ κυβερνήτης πού σας κυβερνᾷ τὸ δρόμο πού σας ὑποδεικνύει ὁ Κύριος, σᾶς λέγω ὅλα θὰ πηγαίνουν καλά. Θὰ ἔχετε τὴν εὐλογία τοῦ Κυρίου. Ἂν ὅμως δὲν ὑπακούσετε στὰ προστάγματα τοῦ Κυρίου, τότε θὰ πέσει ἐπάνω σὲ σᾶς καὶ τὸν κυβερνήτη σας, βαρὺ τὸ χέρι τοῦ Κυρίου καὶ θὰ τιμωρηθεῖτε.
Ἀπολυτίκιο. Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ἐκ στείρας ἐβλάστησας, δικαιοσύνης καρπός, προφαίνων τὴν μέλλουσαν, εὐεργεσίαν ἡμῖν, Σαμουὴλ θεσπέσιε· ὅθεν ἱερατεύσας, παιδιόθεν Κυρίῳ, ἔχρισας ὡς Προφήτης, Βασιλεῖς θείῳ μύρῳ. Καὶ νῦν τῶν σὲ εὐφημούντων, μάκαρ μνημόνευε.
Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ’. Ὡς ἀπαρχὰς τῆς φύσεως.
Ὥσπερ υἱὸς θεαίτητος, δῶρον Θεῷ προσήνεξαι, προφητικῆς ἐκ παιδὸς ἀξιούμενος, ἐκφαντορίας κτείττονος· διὰ τοῦτο Κυρίῳ, τὰ ἐν Νόμῳ προσενέγκας καρπώματα, Σαμουὴλ ἐδοξάσθης, ὡς μύστης τῆς θείας χάριστος.
Μεγαλυνάριον.
Χαίροις ἱερώτατε Σαμουήλ, ὁ Θεῷ ἐκ βρέφους, φερωνύμως προσκληρωθείς· χαίροις ὀ τὰ πόρρω, ὡς ἐνεστῶτα βλέπων, προφητικῶν χαρίτων, χαῖρε κειμήλιον.
Οἱ Ἅγιοι Ἠλιόδωρος καὶ Δοσὰς (ἢ Δοσαὶ ἢ Σοδᾶς) οἱ Μάρτυρες
Hλιόδωρος και Δοσάς, οι γεννάδαι,
Ήθλησαν άμφω ανδρικώς Xριστού χάριν.
Hλιόδωρος και Δοσάς, οι γεννάδαι,
Ήθλησαν άμφω ανδρικώς Xριστού χάριν.
Ἔζησαν ἐπὶ βασιλείας Σαβωρίου, ποὺ ἦταν βασιλιὰς τῶν Περσῶν. Αὐτὸς λοιπόν, μὲ τὰ στρατεύματά του, κατέλαβε μία πόλη τῶν Ρωμαίων καὶ ἄρχισε νὰ γκρεμίζει τοὺς ναοὺς τῶν χριστιανῶν καὶ νὰ καίει τὶς ἅγιες εἰκόνες. Τότε ὁ Ἠλιόδωρος, ποὺ τότε ἦταν 95 χρονῶν, μαζὶ μὲ τὸν Δοσά, παρουσιάστηκαν στὸν ἀσεβῆ βασιλιὰ καὶ τοῦ ἔκαναν δριμύτατες παρατηρήσεις, ὁμολογώντας συγχρόνως τὸν Χριστὸ Θεὸ ἀληθινό.
Τότε ὁ Σαβὼρ τοὺς βασάνισε σκληρὰ καὶ ἀνελέητα. Ἀφοῦ ἔκοψε τὶς μύτες τους, τελικά τους θανάτωσε καίγοντας τὰ κεφάλια τους.
Τότε ὁ Σαβὼρ τοὺς βασάνισε σκληρὰ καὶ ἀνελέητα. Ἀφοῦ ἔκοψε τὶς μύτες τους, τελικά τους θανάτωσε καίγοντας τὰ κεφάλια τους.
Ὁ Ἅγιος Θεοχάρης ὁ Μάρτυρας ὁ Νεαπολίτης
Τὸ ἔτος 1740, ἐπὶ Σουλτάνου Ἀχμὲτ καὶ Ἰμπραὴμ Πασᾶ γενικοῦ διοικητῆ τῆς Μ. Ἀσίας, ἐκδόθηκε διάταγμα συγκέντρωσης τῶν ἀγοριῶν τῶν χριστιανῶν σὲ στρατόπεδα συγκέντρωσης. Μέσα σὲ αὐτὰ βρέθηκε καὶ ὁ ὀρφανὸς Θεοχάρης.
Κάποια μέρα ὅμως, ὁ δικαστὴς τῆς Νεάπολης (Νέβσεχηρ) Καππαδοκίας, εἶδε τὸν Θεοχάρη μέσα στὸ στρατόπεδο, τοῦ ἄρεσε καὶ τὸν πῆρε στὸ σπίτι του νὰ περιποιεῖται τὰ ζῷα του. Ἡ εὐσέβεια καὶ ἡ ὀμορφιὰ τοῦ Θεοχάρη, ἔκαναν τὸν δικαστὴ νὰ τοῦ προτείνει νὰ γίνει γαμπρός του, ἀφοῦ ὅμως γίνει πρῶτα μωαμεθανός. Ὁ Θεοχάρης μὲ θάρρος ἀπάντησε. «Ἀφέντη μου, ἐγὼ γεννήθηκα χριστιανός, καὶ δὲν μπορῶ νὰ ἀρνηθῶ τὴν πίστη τοῦ Σωτῆρα μου καὶ τῶν πατέρων μου».
Ὁ Ὀθωμανὸς δικαστὴς, θεώρησε τὴν ἀπάντηση προσβλητικὴ καὶ τὸν ἀπείλησε μὲ βασανιστήρια. Τότε ὁ Θεοχάρης ἔτρεξε στὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου καὶ μετάλαβε τῶν ἀχράντων Μυστηρίων. Ὅταν τοῦ ἔκανε καὶ πάλι πρόταση γάμου μὲ τὴν κόρη του ὁ δικαστής, ὁ Θεοχάρης σταθερὰ ἀρνήθηκε.
Τότε μετὰ ἀπὸ σκληρὰ βασανιστήρια, τὸν ὁδήγησαν ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη τῆς Νεάπολης, ὅπου τὸν λιθοβόλησαν καὶ κατόπιν τὸν ἀπαγχόνισαν, μεσημέρι στὶς 20 Αὐγούστου 1740.
Τὸ 1923 τὰ λείψανα τοῦ Ἁγίου Θεοχάρη ᾖλθαν στὴν Θεσσαλονίκη καὶ τοποθετήθηκαν στὸν Ναὸ τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης, ὅπου καὶ σήμερα βρίσκονται.
Κάποια μέρα ὅμως, ὁ δικαστὴς τῆς Νεάπολης (Νέβσεχηρ) Καππαδοκίας, εἶδε τὸν Θεοχάρη μέσα στὸ στρατόπεδο, τοῦ ἄρεσε καὶ τὸν πῆρε στὸ σπίτι του νὰ περιποιεῖται τὰ ζῷα του. Ἡ εὐσέβεια καὶ ἡ ὀμορφιὰ τοῦ Θεοχάρη, ἔκαναν τὸν δικαστὴ νὰ τοῦ προτείνει νὰ γίνει γαμπρός του, ἀφοῦ ὅμως γίνει πρῶτα μωαμεθανός. Ὁ Θεοχάρης μὲ θάρρος ἀπάντησε. «Ἀφέντη μου, ἐγὼ γεννήθηκα χριστιανός, καὶ δὲν μπορῶ νὰ ἀρνηθῶ τὴν πίστη τοῦ Σωτῆρα μου καὶ τῶν πατέρων μου».
Ὁ Ὀθωμανὸς δικαστὴς, θεώρησε τὴν ἀπάντηση προσβλητικὴ καὶ τὸν ἀπείλησε μὲ βασανιστήρια. Τότε ὁ Θεοχάρης ἔτρεξε στὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου καὶ μετάλαβε τῶν ἀχράντων Μυστηρίων. Ὅταν τοῦ ἔκανε καὶ πάλι πρόταση γάμου μὲ τὴν κόρη του ὁ δικαστής, ὁ Θεοχάρης σταθερὰ ἀρνήθηκε.
Τότε μετὰ ἀπὸ σκληρὰ βασανιστήρια, τὸν ὁδήγησαν ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη τῆς Νεάπολης, ὅπου τὸν λιθοβόλησαν καὶ κατόπιν τὸν ἀπαγχόνισαν, μεσημέρι στὶς 20 Αὐγούστου 1740.
Τὸ 1923 τὰ λείψανα τοῦ Ἁγίου Θεοχάρη ᾖλθαν στὴν Θεσσαλονίκη καὶ τοποθετήθηκαν στὸν Ναὸ τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης, ὅπου καὶ σήμερα βρίσκονται.
Οἱ Ἅγιοι Ρηγίνος καὶ Ὀρέστης οἱ ἐν Κύπρῳ
Εἶναι κοινὴ διαπίστωση πὼς ἡ ἐποχή μας εἶναι ἐποχὴ θρησκευτικῆς ἀποστασίας καὶ ἠθικῆς καταπτώσεως.
Ἕνα πνεῦμα ἀχόρταστης ὑλοφροσύνης καὶ εὐδαιμονισμοῦ φυσᾷ παντοῦ. Κι ἕνας ἄνεμος ἀναίσχυντης σαρκολατρίας ἀπειλεῖ μὲ τὴν πνοή του νὰ παρασύρει κάθε πνευματικὴ ἄξια καὶ νὰ μὴν ἀφήσει τίποτα ὄρθιο. Μπροστὰ στὴν πλημμυρὰ αὐτὴ τοῦ κακοῦ τὸ καθῆκον τῶν χριστιανῶν νὰ δίδουν κάθε μέρα «τὴν μαρτυρίαν Ἰησοῦ Χριστοῦ» προβάλλει συνεχῶς πιὸ ἔντονο καὶ ἐπιτακτικό.
Σήμερα, περισσότερο ἀπὸ κάθε ἄλλη φορά, οἱ πιστοὶ καλοῦνται νὰ διακηρύττουν τόσο μὲ τὰ λόγια, ὅσο καὶ μὲ τὰ ἔργα καὶ τὴν ὅλη τους ζωὴ τὴν πίστη καὶ τὴν προσήλωσή τους στὸν Ἀναστημένο Ἰησοῦ.
Ἡ σύσταση τοῦ Ἀποστόλου «ἕτοιμοι ἀεὶ πρὸς ἀπολογίαν παντὶ τῷ αἰτούντι ὑμᾶς λόγον περὶ τῆς ἐν ὑμὶν ἐλπίδος» (Α’ Πετρ. γ’ 15) ἀποκτᾷ στὶς ἡμέρες μας ἰδιαίτερη σημασία. Αὐτὸν τὸν καιρὸ ποὺ ἡ Ἐκκλησία ἀντιμετωπίζει μία περίοδο ἀκήρυκτου, μὰ καὶ ὀργανωμένου διωγμοῦ «ὁ πιστός, λέει ἕνας σύγχρονος στοχαστῆς, εἶναι ἕνας ἀθλητὴς τῆς πίστεως. Πίστεως ποὺ πρέπει νὰ εἶναι κάθε στιγμὴ ἕτοιμος νὰ τὴν ὁμολογήσει, νὰ τὴν βεβαιώσει, ποὺ μπορεῖ κάθε στιγμὴ νὰ τοῦ δώσει τὴν εὐκαιρία νὰ σταυρωθεῖ γι’ αὐτήν, νὰ γίνει ἄξιος μιμητὴς τοῦ Χριστοῦ».
Τὰ λόγια τοῦτα ἔζησαν σὰν πραγματικότητα μυριάδες χριστιανοὶ σὲ διάφορους καιρούς. Ἕνδεκα ἑκατομμύρια μονάχα στὰ τριακόσια πρῶτα χρόνια χριστιανικῆς ζωῆς ὑπέγραψαν μὲ τὸ αἷμα τοὺς τὴ διακήρυξη τῆς πίστεώς τους. Ἀπὸ τότε ὡς σήμερα ἀναρίθμητες ἄλλες φάλαγγες πιστῶν Ὁσίων καὶ Θεοφόρων Πατέρων, Ποιμένων, Διδασκάλων καὶ Ὁμολογητῶν ἔδωκαν «τὴν μαρτυρία Ἰησοῦ Χριστοῦ» μὲ τὸν βίο καὶ τὴ θυσία τους.
Ἀνάμεσα σὲ ὅλους αὐτοὺς ξεχωριστὴ θέση στὶς καρδιὲς πολλῶν κατοίκων τῆς Ἑλληνικῆς Κύπρου κατέχουν καὶ οἱ δυὸ μεγαλομάρτυρες Ἅγιοι Ρηγίνος καὶ Ὀρέστης.
Ἡ ζωή τους, ζωὴ βαθιᾶς πίστεως στὸν Χριστό, ἀλλὰ καὶ χριστιανικῆς παρρησίας καὶ θάρρους καὶ ὁμολογίας, ἀποτελεῖ ἕνα ὑπέροχο παράδειγμα «μαρτυρίας Ἰησοῦ».
Κι ἡ μαρτυρία αὐτὴ πολλὰ μπορεῖ νὰ προσφέρει καὶ στὸν σύγχρονο χριστιανό, ποὺ θέλει ὄχι μόνο νὰ λέγεται, μὰ καὶ νὰ εἶναι πραγματικὰ ὀρθόδοξος.
Γιὰ νὰ πάρουμε ἀπ' τὴν ἀρχὴ τὴ ζωὴ τους πρέπει νὰ πᾶμε στὴ Χαλκηδόνα, τὴν ὄμορφη πόλη, ποὺ βρίσκεται στὴν ἄκρη τῆς Ἀσιατικῆς ἀκτῆς τοῦ Βοσπόρου καὶ κοντὰ στὴν Προποντίδα.
Ἐκεῖ γεννήθηκαν καὶ μεγάλωσαν οἱ Μάρτυρες.
Στὸν Χριστὸ ὁδηγήθηκαν ἀπὸ τὴν παιδική τους ἡλικία. Καὶ τὸν ἀγάπησαν. Καὶ τοῦ ἔδωκαν τὴν καρδιά τους.
Νέοι κατετάγησαν κι οἱ δυὸ στὸν στρατό, στὸ τάγμα τῶν τηρώνων δηλαδὴ τῶν νεοσύλλεκτων, καὶ πολὺ νωρὶς διακρίθηκαν.
Σὲ αὐτὸ πολὺ συνέβαλε τὸ παράστημα κι ἡ ἐξυπνάδα τους μὲ τὴ φυσικὴ εὐγένεια καὶ τὴν ἀρετή τους. Ὅμως ἐκεῖνο ποὺ πιὸ πολύ τους διέκρινε ἦταν ἡ χριστιανική τους ἰδιότητα. Μὲ τὴ σκέψη ἁγνὴ καὶ καθάρια, τὴ θέληση δυνατή, τὴν πίστη στὴν ψυχὴ ὡς σύνθημα ζωῆς, περιφρονοῦσαν τὰ πάντα κι ἀγωνιζόντουσαν σκληρά, γιὰ νὰ πετύχουν τὸ ἕνα καὶ μόνο: Νὰ ζήσουν καὶ βασιλεύσουν μὲ τὸν Χριστό.
Στὴν ἀρχὴ φροντίζουν νὰ μείνουν ἄγνωστοι σὰν χριστιανοὶ στὸ περιβάλλον τους. Τὰ λόγια κι ἐδῶ τοῦ Κυρίου «ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω ὑμᾶς ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων γίνεσθε οὒν φρόνιμοι ὡς οἱ ὄφεις καὶ ἀκέραιοι ὡς αἱ περιστεραί» (Ματθ. ι’ 16) κατευθύνουν τὶς σκέψεις τους καὶ καθορίζουν τὸν τρόπο τῆς ζωῆς τους.
Ὁ Ρηγίνος ποὺ πρωτύτερα ἔφερε τὸ ὄνομα Βονομίλης, φρόντισε ἀπὸ πολὺ νωρὶς νὰ ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ ὅλα ἐκεῖνα τὰ λεγόμενα ἀγαθά, ποὺ τὶς περισσότερες φορὲς σκλαβώνουν καὶ σῶμα καὶ ψυχὴ καὶ κάνουν τὸν ἄνθρωπο ἕνα ταπεινὸ ἀχθοφόρο τῆς ὕλης καὶ τῆς εὐδαιμονιστικῆς ζωῆς. Τὴν περιουσία ποὺ τοῦ ἄφηκαν οἱ εὐκατάστατοι γονεῖς του τὴν διαθέτει σιγά – σιγὰ ὄχι γιὰ νὰ χαρεῖ ὁ ἴδιος τὰ νιάτα του, ὅπως συνηθίζουμε νὰ λέμε σήμερα γιὰ ὅσους σκορπᾶνε τὴν πατρικὴ περιουσία μέσα στὰ ποικιλώνυμα ἄντρα τῆς ἁμαρτίας. Ἀλλὰ γιὰ νὰ βοηθήσει, νὰ ξεκουράσει, νὰ παρηγορήσει, νὰ θρέψει πτωχοὺς καὶ ὀρφανὰ καὶ νὰ ἁπαλύνει τὸν πόνο τῆς φτώχειας καὶ τῆς ἀνέχειας. Ὁ ἴδιος ζεῖ μὲ κάθε λιτότητα καὶ στέρηση.
Γιὰ νὰ καθυποτάξει τὴ σάρκα καὶ νὰ δυναμώσει τὴν θέλησή του, ὥστε νὰ ἀντιμετωπίζει μὲ θάρρος καὶ παρρησία τοὺς πολυποίκιλους πειρασμοὺς τῆς νεανικῆς ἡλικίας ὑποβάλλει τὸν ἑαυτὸ του συχνὰ σὲ αὐστηρὲς νηστεῖες καὶ ἄλλες σκληρὲς ἀσκήσεις. Μὲ τὸν τρόπο τοῦτο κατορθώνει νὰ χαλιναγωγεῖ τοὺς πόθους του καὶ νὰ συγκρατεῖ ζηλότυπα τὶς ὁρμές του.
Ἕνα μόνο δὲν φροντίζει νὰ περιορίσει.
Τὴν ἀγάπη του γιὰ τὸν Χριστό. Αὐτὸς εἶναι ἡ δύναμή του. Αὐτὸς κι ἡ καύχησή του. Κι ἡ διδασκαλία του, τὸ πάθος του, μὰ καὶ τὸ ὅπλο του. Τὸ ὅπλο μὲ τὸ ὁποῖο ἀγωνίζεται νὰ ἀντισταθεῖ στὶς δόλιες καὶ πονηρὲς μεθόδους καὶ παγίδες τοῦ διαβόλου καὶ νὰ κρημνίσει τῆς ἁμαρτίας τὰ κάστρα. Γνωρίζει καλὰ ὁ πιστός τοῦ Κυρίου μαθητὴς πὼς ὁ ἀγῶνας ποὺ ἔχουμε ἀναλάβει οἱ χριστιανοὶ «οὐκ ἔστι πρὸς αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς ἀρχάς, πρὸς τὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, πρὸς τὰ πνευματικὰ τῆς πονηρίας ἐν τοὶς ἐπουρανίοις» (Ἐφεσ. στ’ 12). Ναί! ἡ πάλη δηλαδὴ τοῦ κάθε χριστιανοῦ δὲν εἶναι πάλη ἐνάντια σὲ ἀνθρώπους μὲ αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλὰ πάλη ἐνάντια πρὸς τὶς πονηρὲς ἀρχὲς καὶ ἐξουσίες. Εἶναι πάλη ἐνάντια στὰ πλήθη τῶν πονηρῶν πνευμάτων ἐνάντια στοὺς καταχθόνιους κοσμοκράτορες, ποὺ κυριαρχοῦν ἐπάνω σὲ ἀνθρώπους ποὺ βρίσκονται στὸ βαθὺ σκοτάδι τοῦ ἁμαρτωλοῦ τούτου αἰῶνα.
Ἡ πάλη μας διεξάγεται ἐνάντια στὰ πνευματικὰ αὐτὰ πονηρὰ ὄντα καὶ γίνεται γιὰ χάρη τῆς κληρονομιᾶς τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν». Γι’ αὐτὴ τὴν βασιλεία ἀγωνίζεται καὶ ὁ Ρηγίνος καὶ εἶναι ἕτοιμος τὰ πάντα νὰ θυσιάσει γιὰ τὴν ἀπόκτησή της.
Ὅσο ὅμως καὶ ἂν ὁ ἀθλητής μας φροντίζει νὰ ζεῖ τὴ χριστιανικὴ ζωὴ μυστικὰ καὶ ἀθόρυβα, δὲν τὸ κατορθώνει. Τὸ φῶς τοῦ ἥλιου δὲν μπορεῖ ν’ ἀποκρύβει. Καὶ ἡ πόλη ποὺ εἶναι κτισμένη στὴν κορυφὴ κάποιου βουνοῦ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ σκεπαστεῖ καὶ νὰ πάψει νὰ φαίνεται. Ἔτσι καὶ ἡ ἀρετή. Δὲν μπορεῖ νὰ ἀποκρύβει ἀπὸ τὰ μάτια τοῦ κόσμου, ὅσο καὶ ἂν προσέξει κάποιος. Διακρίνεται στὸ πρόσωπο, στὰ λόγια, στὸ ντύσιμο, στὸ περπάτημα.
Αὐτὸ ἔγινε καὶ μὲ τὸν στρατιώτη τοῦ Χριστοῦ, τὸν γενναῖο Ρηγίνο. Κάποιοι ποὺ τὸν φθονοῦσαν, τὸν παρακολούθησαν καὶ τὸν κατήγγειλαν στὸν ἡγεμόνα, ποὺ λεγόταν Περσεντῖνος ὁ στρατηλάτης. Καὶ αὐτὸς διέταξε ἀμέσως νὰ φέρουν μπροστά του τὸ παλικάρι. Ἡ ἐμφάνιση τοῦ νέου καὶ ἡ κορμοστασιά του, ἔκαμαν ἰδιαίτερη ἐντύπωση στὸν ἡγεμόνα.
- Ποιὸς εἶναι αὐτός; ρώτησε τοὺς παρεστῶτες μὲ κάποια προσπάθεια νὰ ἀποκρύψει τὸν θαυμασμό του.
- Ὁ Βονομίλης, ποὺ ἑρμηνεύεται Ρηγίνος, ἀπήντησαν ἐκεῖνοι. Βονομίλης ὁ ἀποστάτης. Γιατί ἔπαψε νὰ σέβεται τοὺς θεούς μας.
- Κάτι μοῦ λένε οἱ συστρατιῶτες σου, εἶπε ἀπευθυνόμενος στὸν νέο. Σὲ κατηγοροῦν ὅτι ἔπαψες πιὰ νὰ λατρεύεις τοὺς μεγάλους θεούς μας καὶ νὰ προσφέρεις σὲ αὐτοὺς θυσίες. Δυσκολεύομαι νὰ πιστέψω μία τέτοια κατηγορία.
Ἕνα παλικάρι σὰν καὶ σένα δὲν μπορεῖ νὰ πέσει σὲ ἕνα τέτοιο λάθος. Ἔλα, λοιπόν, Ρηγίνε. Ἔλα νὰ θυσιάσεις στοὺς θεούς μας. Νὰ δείξεις σὲ αὐτοὺς τὸν σεβασμό σου καὶ νὰ διαψεύσεις τοὺς κατηγόρους σου.
Στὴν πρόσκληση τοῦ ἡγεμόνα ὁ πιστὸς νέος ἔσπευσε νὰ δώσει τὴν ἀπάντησή του:
- Ἄρχοντά μου! Πιστεύω μὲ ὅλη μου τὴν ψυχὴ στὸν Θεό μου. Καὶ προσφέρω σὲ Αὐτὸν καθημερινὰ «θυσίαν αἰνέσεως». Εἶναι ὁ Θεός μας ποὺ «ἐδημιούργησε τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν, τὴν θάλασσαν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοίς». Ὁ Θεὸς τὸν ὁποῖο πιστεύω δὲν μοιάζει μὲ τοὺς δικούς σας. Δὲν κατοικεῖ μέσα σὲ ναούς, ποὺ κατασκευάστηκαν ἀπὸ ἀνθρώπινα χέρια. Οὔτε καὶ ὑπηρετεῖται ἀπὸ ἀνθρώπους ἢ ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τὰ δῶρα τους. Αὐτὸς εἶναι ποὺ δίδει σὲ ὅλους τὴν ζωή, τὴν ἀναπνοὴ καὶ ὅ,τι χρειάζεται γιὰ νὰ ζήσουν. Ὁ Θεὸς αὐτὸς εἶναι ἕνας, δημιουργὸς καὶ προνοητὴς τοῦ κόσμου. Δὲν μοιάζει μὲ ἀγάλματα ἀπὸ χρυσάφι ἢ ἀσῆμι ἢ πέτρα. Ὁ Δημιουργὸς Θεὸς εἶναι πιὸ πάνω ἀπὸ τὰ ἔργα του.
Πιὸ πάνω ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο καὶ ἀπὸ τὰ ἀνθρώπινα ἔργα, τὰ ἀγάλματα.
Στὰ λόγια αὐτὰ τοῦ παλικαριοῦ ὁ στρατηλάτης Περσεντῖνος, ποὺ μὲ δυσκολία συγκρατοῦσε τὸν θυμό του, προσπάθησε ξανὰ νὰ μεταπείσει τὸν νέο μὲ κολακεῖες καὶ ὑποσχέσεις, ἀλλὰ καὶ ἀπειλές.
Ὁ φλογερὸς ὅμως στρατιώτης τοῦ Χριστοῦ καὶ τούτη τὴ φορὰ ἔμεινε σταθερὸς κι ἀκλόνητος στὴν πίστη του καὶ τὶς ἀρχές του. Καὶ πρόσθεσε στὸ τέλος καὶ τοῦτα τὰ λόγια:
- Ἄκου, ἄρχοντά μου, ἀκόμη μιὰ φορὰ αὐτὸ ποὺ θὰ σοῦ πῶ. Σὲ ὑπηρετήσαμε καὶ σὲ ὑπηρετοῦμε στὸν κόσμο τοῦτο μὲ κάθε εἰλικρίνεια καὶ τιμιότητα καὶ αὐτοθυσία. Καὶ τὸ ξέρεις. Τὸ νὰ ἀρνηθοῦμε ὅμως τὸν ἀληθινὸ Θεό μας καὶ νὰ προσκυνήσουμε τὶς πέτρες καὶ τὰ ξύλα ποὺ ὀνομάζετε σεῖς θεούς, δὲν θὰ τὸ κάνουμε ποτέ! Δὲν θὰ σὲ ἀκούσουμε, ὅσο καὶ νὰ μᾶς παιδέψεις, καὶ ὅσο καὶ νὰ μᾶς βασανίσεις!
Οἱ τελευταῖες λέξεις τοῦ Μάρτυρα καλύφτηκαν ἀπὸ τὶς ἄγριες φωνὲς τοῦ ἡγεμόνα, ποὺ ἔδινε τὴν ἐντολὴ ν’ ἀρχίσουν τὰ βασανιστήρια, γιὰ νὰ ὑποχρεωθεῖ ὁ Ἅγιος νὰ ἀρνηθεῖ τὴν πίστη του, τὴν χριστιανική. Καὶ μία κι ὁ Ὁμολογητὴς ἦταν στρατιωτικὸς ἡ πρώτη ἐντολὴ ἦταν νὰ τοῦ ἀφαιρεθεῖ ἡ στρατιωτικὴ στολὴ καὶ νὰ τὸν ρίξουν χαμαὶ στὴ γῆ καὶ ν’ ἀρχίσουν νὰ τὸν κτυποῦν.
Ἐννέα στρατιῶτες ἅρπαξαν τὰ μαστίγια τους καὶ μὲ μανία ἀσυγκράτητη ἄρχισαν νὰ μαστιγώνουν τὸν Μάρτυρα μέχρι ποὺ κουράστηκαν. Ἡ γῆ κοκκίνισε ἀπὸ τὸ αἷμα, ἐνῷ ὁ Ἅγιος δόξαζε τὸν Θεό, ποὺ τὸν ἀξίωσε νὰ ὑποφέρει γιὰ χάρη του.
Τὴν πρώτη προσταγὴ ἀκολούθησε δεύτερη πιὸ σκληρὴ καὶ πιὸ ὀδυνηρή. Οἱ δήμιοι ἔφεραν ἐκεῖ μπροστὰ μιὰ τάβλα σιδερένια, κάτω ἀπὸ τὴν ὁποία ἄναψαν ξύλα πολλὰ μέχρι ποὺ τὸ σίδερο κοκκίνισε. Πάνω στὰ πυρωμένα ἐκεῖνα σίδερα οἱ δήμιοι ἅπλωσαν τὸν Μάρτυρα γυμνό. Τὰ μάτια ὅλων μὲ ἀγωνία κοιτοῦσαν τὸ ματωμένο κορμὶ ποὺ γυμνὸ ρίχτηκε στὰ καυτὰ σίδερα. Τὴν ἀγωνία ἀκολούθησε σὲ λίγο ἡ ἔκπληξη. Καὶ τούτη, ὁ θαυμασμός. Τὸ περιστατικὸ μὲ τοὺς τρεῖς Παῖδες στὴν «κάμινον τοῦ πυρὸς τὴν καιομένην» ἐπαναλήφθηκε ξανά. Ἡ πυρωμένη τάβλα μόλις δέχθηκε πάνω της τοῦ Μάρτυρα τὸ κορμὶ κρύωσε. Ἡ φλόγα της σκορπίστηκε. Κι ὁ Ἅγιος ἔμεινε ὅλως διόλου ἀνεπηρέαστος κι ἄτρωτος. Τὰ πλήθη ποὺ παρακολουθοῦσαν μὲ συγκρατημένη τὴν ἀναπνοὴ τὰ γενόμενα, ξέσπασαν σὲ σιγανὲς καὶ δειλὲς ἐπευφημίες. Κατάπληκτος κι ὁ ἄρχοντας, γιὰ νὰ ἀποφύγει ἄλλον ἐξευτελισμό, διέταξε νὰ ρίξουν τὸν θαρραλέο κι ἄτρομο Ὁμολογητὴ στὴν φυλακή, γιὰ νὰ συνέλθει.
Ἕνα ὑγρὸ καὶ παγερὸ δωμάτιο τῆς σκοτεινῆς φυλακῆς δέχτηκε τὸν Μάρτυρα.
Ἐκεῖ τὸν ἄφησαν νὰ περάσει τὴ νύκτα. Ὁ Ἅγιος ἀφοῦ προσευχήθηκε θερμὰ κι εὐχαρίστησε τὸν Θεὸ γιὰ τὴν σωτηρία του, ἀποκοιμήθηκε.
Ξάφνου στὸν ὕπνο του εἶδε κάποια στιγμὴ τὸ κελὶ τῆς φυλακῆς νὰ φωτίζεται μ’ ἕνα ἱλαρὸ φῶς κι ἕναν ἄγγελο λευκοντυμένο νὰ ἔρχεται καὶ νὰ στέκεται στὸ προσκέφαλό του: «Μὴ φοβᾶσαι τὰ δεινά, γνήσιε δοῦλε τοῦ Χριστοῦ, τοῦ εἶπε. Μὴ τὰ φοβᾶσαι. Ὁ Χριστὸς εἶναι κοντά σου. Βλέπει τὰ δάκρυά σου καὶ τὰ σπογγίζει. Μὲ τὴ χάρη Του θὰ νικήσεις τὸν ἀντίπαλο καὶ θὰ τὸν ἐξευτελίσεις». Ὁ Ἅγιος ξύπνησε. Συνεπαρμένος ἀπὸ τὰ ἀγγελικὰ τὰ λόγια σηκώθηκε.
Καὶ μὲ φωνὴ τρεμουλιαστὴ ἀπ’ τὴν συγκίνηση ψιθύρισε. «Ἐβόησα ἐν θλίψει μου πρὸς Κύριον τὸν Θεό μου, καὶ εἰσήκουσέ μου». (Ἰων. β’ 3). Ναί! τὸν εἰσήκουσε. Γιατί πάντα ὁ Πανάγαθος Θεὸς ἀκούει καὶ ἀπαντᾷ στὶς προσευχὲς τῶν παιδιῶν Του, ποὺ γίνονται μ’ εὐλάβεια καὶ προσοχὴ καὶ πίστη.
Τὸ πρωί, σὰν οἱ φύλακες ἄνοιξαν τὸ κελὶ τῆς φυλακῆς βρῆκαν τὸν Ἅγιο νὰ προσεύχεται. Χωρὶς ἀργοπορία τὸν πῆραν καὶ τὸν ὁδήγησαν μπροστὰ στὸν ἄρχοντα, ποὺ περίμενε καθισμένος σὲ πολυτελὴ θρόνο. Γύρω του ἀξιωματικοὶ καὶ στρατιῶτες καὶ πλῆθος κόσμου περίμεναν νὰ δοῦν τὴν συνέχεια.
Στὴν ἀρχὴ ὁ Περσεντῖνος φόρεσε τὴν μάσκα τῆς καλοσύνης καὶ τῆς ψευτοευγένειας καὶ δέχθηκε τὸν Μάρτυρα μὲ μία ὑποκριτικὴ λύπη γιὰ ὅσα τάχατες συνέβησαν τὴν προτεραία:
- Ἔλα Ρηγῖνε, τοῦ εἶπε, σὰν πλησίασε. Ἔλα, σὲ παρακαλῶ νὰ θυσιάσεις, τούτη τὴ στιγμὴ στοὺς θεούς, γιὰ νὰ τοὺς ἐξευμενίσεις. Ἄλλαξε γνώμη γρήγορα καὶ μὴ μὲ ἀναγκάσεις νὰ κάμω κάτι ποὺ δὲν θέλω σὲ σένα τὸν διαλεχτὸ καὶ γενναῖο μου στρατιώτη.
Κι ὁ Ἅγιος, ποὺ κατάλαβε ἀμέσως τὴν παγίδα ποὺ ὁ σατανὰς ζητοῦσε νὰ τοῦ στήσει μὲ τὴν πρόταση ποὺ τοῦ ἔκαμνε ὁ ἄρχοντας, ἀπήντησε:
- Τὰ λόγια σου δὲν μὲ ξεγελοῦν. Οἱ ἀπειλές σου δὲν μὲ φοβίζουν. Τὰ βασανιστήρια καὶ ὁ θάνατος δὲν μὲ τρομάζουν. Τὰ περιφρονῶ ὅλα. Τὸν Χριστό μου δὲν τὸν ἀρνοῦμαι ποτέ! Κᾶμε ὅ,τι θέλεις!
Ἡ ἀπάντηση τοῦ Μάρτυρα δημιούργησε θύελλα στὴν ψυχὴ τοῦ Περσεντίνου. Κατάλαβε πὼς ἄδικα χάνει τὰ λόγια του καὶ ἄλλαξε γνώμη. «Νὰ ἀρχίσουν νέα μαρτύρια», εἶπε. «Νὰ ριχτεῖ στὴ θάλασσα ὁ ὑβριστὴς τῶν θεῶν μας».
Οἱ δήμιοι ἅρπαξαν τὸν ὁμολογητή, τὸν ἔβαλαν μέσα σ' ἕνα σάκο ποὺ τὸν ἔκλεισαν καὶ τὸν βούλωσαν μὲ μολύβι καὶ τὸν παρέδωσαν σὲ ναῦτες νὰ τὸν ρίξουν στὴ θάλασσα. Οἱ ναῦτες ἔσπευσαν νὰ ἐκτελέσουν τὴν ἐντολή.
Μπῆκαν σὲ ἕνα καράβι, προχώρησαν ἀρκετὰ μίλια ἀπὸ τὴ στεριά, πέταξαν τὸν σάκο μὲ τὸ παλικάρι στὰ βαθιὰ νερὰ κι ἀμέριμνοι γύρισαν πίσω.
Δὲν πρόφτασαν ὅμως νὰ ἀσφαλίσουν τὸ καράβι στὸ λιμάνι καὶ τί βλέπουν; Τὸν Ἅγιο νὰ βγαίνει ἀπὸ τὰ νερά, σχεδὸν μαζί τους, ἐνῷ τὰ πλήθη ξεσποῦσαν μὲ θάρρος σὲ ἐπευφημίες καὶ χριστιανικὴ ὁμολογία.
Τί εἶχε συμβεῖ;
Μόλις οἱ ναῦτες ἔρριψαν τὸν σάκο μὲ τὸν μάρτυρα στὴ θάλασσα, ὁ σάκος ξεσκίστηκε κι ὁ μάρτυρας βρέθηκε δίπλα σὲ δυὸ δελφίνια ποὺ τὸν πῆραν ἀπάνω τους καὶ τὸν ἔβγαλαν στὴν ἀκρογιαλιά. Τὸ θαῦμα τοῦ κήτους μὲ τὸν Ἰωνὰ ἐπαναλήφθηκε. Ἀλήθεια! Μέγας ὁ Θεὸς τῶν χριστιανῶν. «Μέγας ὁ Θεὸς τῶν χριστιανῶν», φώναξαν καὶ τὰ πλήθη ποὺ στεκόντουσαν στὴν ἀκρογιαλιὰ καὶ παρακολουθοῦσαν. Πίστεψαν στὸν Χριστό, τὸν ὁμολόγησαν καὶ ἔγιναν χριστιανοί.
Ὁ ἀνίερος ἄρχοντας μανιασμένος μὲ ὅσα ἔβλεπε νὰ γίνονται μπροστὰ του, διέταξε νὰ κλείσουν τὸν Ἅγιο στὴ φυλακή. Μαζί του ἔκλεισαν καὶ τὸν Ὀρέστη, τὸν συστρατιώτη του, γιατί καὶ αὐτὸς ἄρχισε νὰ κηρύττει πιὰ μὲ παρρησία τὸν Χριστό. Ἐπίσης καὶ ὅλους τους ἄλλους ποὺ ὁμολόγησαν πίστη στὸν ἀληθινὸ Θεό. Εὐλογημένα τὰ σκοτεινὰ κελιὰ τῆς φυλακῆς ποὺ δέχθηκαν τοὺς μάρτυρες καὶ ὁμολογητές. Σκοτεινὰ τὰ κελιά. Φῶς οἱ ἔνοικοι. Φῶς ἡ πίστη τους.
Φῶς ἡ ζωή τους. Φῶς οἱ ψυχές τους. Φῶς! ἄπλετο φῶς ξεχυνόταν μέσα τους καὶ γύρω τοὺς ἀπό ἐκεῖνο ποὺ μὲ παρρησία διακήρυξε: «Ἐγὼ εἴμι τὸ φῶς τοῦ κόσμου. Ὁ ἀκολουθῶν ἐμοὶ οὐ μὴ περιπατήσῃ ἐν τῇ σκοτίᾳ ἀλλ’ ἔξει τὸ φῶς τῆς ζωῆς» (Ἰωάν. η’ 12).
Μέσα στὴν φυλακὴ οἱ μάρτυρες περνοῦν τὴ νύχτα μὲ προσευχὲς καὶ ὕμνους δοξολογίας στὸν Λυτρωτή. Ἡ αὐγὴ τοὺς βρῆκε νὰ προσεύχονται, ὅταν ξαφνικὰ ἕνας ἄγγελος τοὺς ἔλυσε τὰ δεσμὰ κι ἄνοιξε τὶς πόρτες τῆς φυλακῆς.
«Ἀκολουθῆστέ με», τοὺς εἶπε γλυκά. Κι οἱ Ἅγιοι τὸν ἀκολούθησαν μέχρι τὴν ἀκρογιαλιά. Ἀπὸ ἐκεῖ ὁ καθένας τράβηξε ὅπου τὸν φώτισε ὁ Κύριος.
Οἱ Ἅγιοι Ρηγίνος καὶ Ὀρέστης μὲ μερικοὺς ἄλλους μπῆκαν σὲ ἕνα καράβι ποὺ ταξίδευε στὴν Κύπρο. Ἐδῶ σὰν ἔφτασαν, βγῆκαν καὶ σκορπίστηκαν σὲ διάφορα μέρη ὅπου ἀσκήτευσαν. Οἱ Ἅγιοι Ρηγίνος καὶ Ὀρέστης προχώρησαν πρὸς τὰ μέρη τῆς Νεαπόλεως (Λεμεσοῦ) κι ᾖλθαν καὶ κατοίκησαν στὴ γνωστὴ τότε κώμη Φασούλα. Ἐκεῖ ἔξω ἀπὸ τὴν κώμη ἔστησαν τὸ ἀσκητήριό τους, ποὺ σὲ λίγο καιρὸ ἔγινε κέντρο ἱεραποστολῆς. Κάποια μέρα, μᾶς λέει ὁ συναξαριστής, τοὺς πῆραν οἱ εἰδωλολάτρες καὶ ἀφοῦ τοὺς ὑπέβαλαν σὲ τρομερὰ βασανιστήρια ὕστερα τοὺς ἀποκεφάλισαν. Ἔτσι οἱ μάρτυρες πλήρωσαν μὲ τὸ αἷμά τους τὴν ἀγάπη τους στὸν Χριστὸ καὶ τὴν ὁμολογία τους. Τὴ νύχτα μερικοὶ εὐλαβεῖς χριστιανοὶ μαθητές τους, πῆραν τὰ ἅγια λείψανα καὶ τὰ ἔθαψαν μὲ τιμὲς σὲ ἕναν τάφο ψάλλοντες: «Μακαρία ἡ γῆ ἡ πιανθεῖσα τοὶς αἵμασιν ὑμῶν καὶ ἅγιαι αἱ σκηναὶ αἱ δεξάμεναι τὰ σώματα ὑμῶν».
Πέρασαν χρόνια! Ἡ εὐλογημένη γῆ τῆς Νήσου τῶν Ἁγίων κράτησε μυστικὸ τὸν τόπο ποὺ τὰ ἅγια σκηνώματα τῶν Μαρτύρων εἶχαν ἀποτεθεῖ. Κάποια μέρα οἱ Ἅγιοι φανερώθηκαν σ’ ἕναν εὐλαβὴ ἱερέα μὲ ὅραμα, καὶ αὐτός ἀφοῦ πῆγε καὶ ἔσκαψε στὸν τόπο ποὺ τοῦ ὑποδείχθηκε, βρῆκε τὴν ἱερὴ λάρνακα μὲ τὰ μαρτυρικὰ λείψανα καὶ τὰ ὀνόματα τῶν Ἁγίων γραμμένα μὲ πολλὴ τέχνη ἀπὸ πάνω. Πλήθη πιστῶν προσέτρεξαν στὸ ἄκουσμα, νὰ προσκυνήσουν τὸν θησαυρὸ καὶ νὰ λάβουν τὴ θεοδώρητο χάρη τους. Σὲ λίγο ἕνας ὑπέροχος ναός (δυστυχῶς ὁ ναὸς ἐκεῖνος εἶναι σήμερα μισογκρεμισμένος) στήθηκε ἐκεῖ, ζωντανὸ δεῖγμα τῆς εὐσέβειας τῶν κατοίκων τῆς πολυπόθητης νήσου. Ἀλλὰ καὶ εὐλαβὲς προσκύνημα τῶν χιλιάδων πιστῶν ποὺ προστρέχουν γιὰ νὰ προσκυνήσουν τὴ μυροθήκη τῶν λειψάνων τους.
Τὰ θαύματά τους συνεχίζονται καὶ σήμερα τόσο στὴ Φασούλα ὅπου βρίσκεται ὁ τάφος τους, ὅσο καὶ στὴν Τρεμιθοῦσα τῆς Πάφου καὶ στὸ χωριὸ Ἀπλίκι τῆς Λευκωσίας ὅπου ὁ ναὸς εἶναι ἀφιερωμένος στὴ μνήμη τους.
Μὲ πίστη ἃς πᾶμε κι ἐμεῖς νοερὰ ὡς ἐκεῖ, κι ἀφοῦ γονατίσουμε μπροστὰ στὴ λάρνακα ποὺ κράτησε στοργικὰ τὰ ἱερὰ λείψανα, ἃς ψάλλουμε μὲ τὸν ὑμνῳδὸ εὐλαβικά:
Τὴν δυάδα τιμήσωμεν, τῶν μαρτύρων ἐν ἄσμασι,
τῆς Τριάδος ἔχουσαν τὴν λαμπρότητα,
τοὺς θεμελίους τῆς Πίστεως, τὰ ἄνθη τὰ πνέοντα,
τὴν ὀσμὴν τὴν ἀληθῆ, τῆς Θεοῦ ἐπιγνώσεως,
τὸν Ρηγίνον τε, καὶ σὺν τούτω τὸν μέγαν τε Ὀρέστην,
ὡς πρεσβεύοντας ἀπαύστως, ὑπὲρ ἡμῶν τὸν φιλάνθρωπον.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’.
Μαρτύρων σύλλογος νῦν εὐφραίνεται – ἀγγέλων ἄσμασι μεγαλύνομεν, τὴν μνήμην ὑμῶν ἅγιοι – ἅπαντες μελωδοῦντες καὶ πιστῶς ἐκβοῶντες, χαίροντες τῆς Τριάδος· Δυὰς μαρτύρων καὶ κλέος – Ρηγίνε καὶ Ὀρέστα, ὑπὲρ ἡμῶν ἀεὶ πρεσβεύετε.
Ἕνα πνεῦμα ἀχόρταστης ὑλοφροσύνης καὶ εὐδαιμονισμοῦ φυσᾷ παντοῦ. Κι ἕνας ἄνεμος ἀναίσχυντης σαρκολατρίας ἀπειλεῖ μὲ τὴν πνοή του νὰ παρασύρει κάθε πνευματικὴ ἄξια καὶ νὰ μὴν ἀφήσει τίποτα ὄρθιο. Μπροστὰ στὴν πλημμυρὰ αὐτὴ τοῦ κακοῦ τὸ καθῆκον τῶν χριστιανῶν νὰ δίδουν κάθε μέρα «τὴν μαρτυρίαν Ἰησοῦ Χριστοῦ» προβάλλει συνεχῶς πιὸ ἔντονο καὶ ἐπιτακτικό.
Σήμερα, περισσότερο ἀπὸ κάθε ἄλλη φορά, οἱ πιστοὶ καλοῦνται νὰ διακηρύττουν τόσο μὲ τὰ λόγια, ὅσο καὶ μὲ τὰ ἔργα καὶ τὴν ὅλη τους ζωὴ τὴν πίστη καὶ τὴν προσήλωσή τους στὸν Ἀναστημένο Ἰησοῦ.
Ἡ σύσταση τοῦ Ἀποστόλου «ἕτοιμοι ἀεὶ πρὸς ἀπολογίαν παντὶ τῷ αἰτούντι ὑμᾶς λόγον περὶ τῆς ἐν ὑμὶν ἐλπίδος» (Α’ Πετρ. γ’ 15) ἀποκτᾷ στὶς ἡμέρες μας ἰδιαίτερη σημασία. Αὐτὸν τὸν καιρὸ ποὺ ἡ Ἐκκλησία ἀντιμετωπίζει μία περίοδο ἀκήρυκτου, μὰ καὶ ὀργανωμένου διωγμοῦ «ὁ πιστός, λέει ἕνας σύγχρονος στοχαστῆς, εἶναι ἕνας ἀθλητὴς τῆς πίστεως. Πίστεως ποὺ πρέπει νὰ εἶναι κάθε στιγμὴ ἕτοιμος νὰ τὴν ὁμολογήσει, νὰ τὴν βεβαιώσει, ποὺ μπορεῖ κάθε στιγμὴ νὰ τοῦ δώσει τὴν εὐκαιρία νὰ σταυρωθεῖ γι’ αὐτήν, νὰ γίνει ἄξιος μιμητὴς τοῦ Χριστοῦ».
Τὰ λόγια τοῦτα ἔζησαν σὰν πραγματικότητα μυριάδες χριστιανοὶ σὲ διάφορους καιρούς. Ἕνδεκα ἑκατομμύρια μονάχα στὰ τριακόσια πρῶτα χρόνια χριστιανικῆς ζωῆς ὑπέγραψαν μὲ τὸ αἷμα τοὺς τὴ διακήρυξη τῆς πίστεώς τους. Ἀπὸ τότε ὡς σήμερα ἀναρίθμητες ἄλλες φάλαγγες πιστῶν Ὁσίων καὶ Θεοφόρων Πατέρων, Ποιμένων, Διδασκάλων καὶ Ὁμολογητῶν ἔδωκαν «τὴν μαρτυρία Ἰησοῦ Χριστοῦ» μὲ τὸν βίο καὶ τὴ θυσία τους.
Ἀνάμεσα σὲ ὅλους αὐτοὺς ξεχωριστὴ θέση στὶς καρδιὲς πολλῶν κατοίκων τῆς Ἑλληνικῆς Κύπρου κατέχουν καὶ οἱ δυὸ μεγαλομάρτυρες Ἅγιοι Ρηγίνος καὶ Ὀρέστης.
Ἡ ζωή τους, ζωὴ βαθιᾶς πίστεως στὸν Χριστό, ἀλλὰ καὶ χριστιανικῆς παρρησίας καὶ θάρρους καὶ ὁμολογίας, ἀποτελεῖ ἕνα ὑπέροχο παράδειγμα «μαρτυρίας Ἰησοῦ».
Κι ἡ μαρτυρία αὐτὴ πολλὰ μπορεῖ νὰ προσφέρει καὶ στὸν σύγχρονο χριστιανό, ποὺ θέλει ὄχι μόνο νὰ λέγεται, μὰ καὶ νὰ εἶναι πραγματικὰ ὀρθόδοξος.
Γιὰ νὰ πάρουμε ἀπ' τὴν ἀρχὴ τὴ ζωὴ τους πρέπει νὰ πᾶμε στὴ Χαλκηδόνα, τὴν ὄμορφη πόλη, ποὺ βρίσκεται στὴν ἄκρη τῆς Ἀσιατικῆς ἀκτῆς τοῦ Βοσπόρου καὶ κοντὰ στὴν Προποντίδα.
Ἐκεῖ γεννήθηκαν καὶ μεγάλωσαν οἱ Μάρτυρες.
Στὸν Χριστὸ ὁδηγήθηκαν ἀπὸ τὴν παιδική τους ἡλικία. Καὶ τὸν ἀγάπησαν. Καὶ τοῦ ἔδωκαν τὴν καρδιά τους.
Νέοι κατετάγησαν κι οἱ δυὸ στὸν στρατό, στὸ τάγμα τῶν τηρώνων δηλαδὴ τῶν νεοσύλλεκτων, καὶ πολὺ νωρὶς διακρίθηκαν.
Σὲ αὐτὸ πολὺ συνέβαλε τὸ παράστημα κι ἡ ἐξυπνάδα τους μὲ τὴ φυσικὴ εὐγένεια καὶ τὴν ἀρετή τους. Ὅμως ἐκεῖνο ποὺ πιὸ πολύ τους διέκρινε ἦταν ἡ χριστιανική τους ἰδιότητα. Μὲ τὴ σκέψη ἁγνὴ καὶ καθάρια, τὴ θέληση δυνατή, τὴν πίστη στὴν ψυχὴ ὡς σύνθημα ζωῆς, περιφρονοῦσαν τὰ πάντα κι ἀγωνιζόντουσαν σκληρά, γιὰ νὰ πετύχουν τὸ ἕνα καὶ μόνο: Νὰ ζήσουν καὶ βασιλεύσουν μὲ τὸν Χριστό.
Στὴν ἀρχὴ φροντίζουν νὰ μείνουν ἄγνωστοι σὰν χριστιανοὶ στὸ περιβάλλον τους. Τὰ λόγια κι ἐδῶ τοῦ Κυρίου «ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω ὑμᾶς ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων γίνεσθε οὒν φρόνιμοι ὡς οἱ ὄφεις καὶ ἀκέραιοι ὡς αἱ περιστεραί» (Ματθ. ι’ 16) κατευθύνουν τὶς σκέψεις τους καὶ καθορίζουν τὸν τρόπο τῆς ζωῆς τους.
Ὁ Ρηγίνος ποὺ πρωτύτερα ἔφερε τὸ ὄνομα Βονομίλης, φρόντισε ἀπὸ πολὺ νωρὶς νὰ ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ ὅλα ἐκεῖνα τὰ λεγόμενα ἀγαθά, ποὺ τὶς περισσότερες φορὲς σκλαβώνουν καὶ σῶμα καὶ ψυχὴ καὶ κάνουν τὸν ἄνθρωπο ἕνα ταπεινὸ ἀχθοφόρο τῆς ὕλης καὶ τῆς εὐδαιμονιστικῆς ζωῆς. Τὴν περιουσία ποὺ τοῦ ἄφηκαν οἱ εὐκατάστατοι γονεῖς του τὴν διαθέτει σιγά – σιγὰ ὄχι γιὰ νὰ χαρεῖ ὁ ἴδιος τὰ νιάτα του, ὅπως συνηθίζουμε νὰ λέμε σήμερα γιὰ ὅσους σκορπᾶνε τὴν πατρικὴ περιουσία μέσα στὰ ποικιλώνυμα ἄντρα τῆς ἁμαρτίας. Ἀλλὰ γιὰ νὰ βοηθήσει, νὰ ξεκουράσει, νὰ παρηγορήσει, νὰ θρέψει πτωχοὺς καὶ ὀρφανὰ καὶ νὰ ἁπαλύνει τὸν πόνο τῆς φτώχειας καὶ τῆς ἀνέχειας. Ὁ ἴδιος ζεῖ μὲ κάθε λιτότητα καὶ στέρηση.
Γιὰ νὰ καθυποτάξει τὴ σάρκα καὶ νὰ δυναμώσει τὴν θέλησή του, ὥστε νὰ ἀντιμετωπίζει μὲ θάρρος καὶ παρρησία τοὺς πολυποίκιλους πειρασμοὺς τῆς νεανικῆς ἡλικίας ὑποβάλλει τὸν ἑαυτὸ του συχνὰ σὲ αὐστηρὲς νηστεῖες καὶ ἄλλες σκληρὲς ἀσκήσεις. Μὲ τὸν τρόπο τοῦτο κατορθώνει νὰ χαλιναγωγεῖ τοὺς πόθους του καὶ νὰ συγκρατεῖ ζηλότυπα τὶς ὁρμές του.
Ἕνα μόνο δὲν φροντίζει νὰ περιορίσει.
Τὴν ἀγάπη του γιὰ τὸν Χριστό. Αὐτὸς εἶναι ἡ δύναμή του. Αὐτὸς κι ἡ καύχησή του. Κι ἡ διδασκαλία του, τὸ πάθος του, μὰ καὶ τὸ ὅπλο του. Τὸ ὅπλο μὲ τὸ ὁποῖο ἀγωνίζεται νὰ ἀντισταθεῖ στὶς δόλιες καὶ πονηρὲς μεθόδους καὶ παγίδες τοῦ διαβόλου καὶ νὰ κρημνίσει τῆς ἁμαρτίας τὰ κάστρα. Γνωρίζει καλὰ ὁ πιστός τοῦ Κυρίου μαθητὴς πὼς ὁ ἀγῶνας ποὺ ἔχουμε ἀναλάβει οἱ χριστιανοὶ «οὐκ ἔστι πρὸς αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς ἀρχάς, πρὸς τὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, πρὸς τὰ πνευματικὰ τῆς πονηρίας ἐν τοὶς ἐπουρανίοις» (Ἐφεσ. στ’ 12). Ναί! ἡ πάλη δηλαδὴ τοῦ κάθε χριστιανοῦ δὲν εἶναι πάλη ἐνάντια σὲ ἀνθρώπους μὲ αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλὰ πάλη ἐνάντια πρὸς τὶς πονηρὲς ἀρχὲς καὶ ἐξουσίες. Εἶναι πάλη ἐνάντια στὰ πλήθη τῶν πονηρῶν πνευμάτων ἐνάντια στοὺς καταχθόνιους κοσμοκράτορες, ποὺ κυριαρχοῦν ἐπάνω σὲ ἀνθρώπους ποὺ βρίσκονται στὸ βαθὺ σκοτάδι τοῦ ἁμαρτωλοῦ τούτου αἰῶνα.
Ἡ πάλη μας διεξάγεται ἐνάντια στὰ πνευματικὰ αὐτὰ πονηρὰ ὄντα καὶ γίνεται γιὰ χάρη τῆς κληρονομιᾶς τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν». Γι’ αὐτὴ τὴν βασιλεία ἀγωνίζεται καὶ ὁ Ρηγίνος καὶ εἶναι ἕτοιμος τὰ πάντα νὰ θυσιάσει γιὰ τὴν ἀπόκτησή της.
Ὅσο ὅμως καὶ ἂν ὁ ἀθλητής μας φροντίζει νὰ ζεῖ τὴ χριστιανικὴ ζωὴ μυστικὰ καὶ ἀθόρυβα, δὲν τὸ κατορθώνει. Τὸ φῶς τοῦ ἥλιου δὲν μπορεῖ ν’ ἀποκρύβει. Καὶ ἡ πόλη ποὺ εἶναι κτισμένη στὴν κορυφὴ κάποιου βουνοῦ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ σκεπαστεῖ καὶ νὰ πάψει νὰ φαίνεται. Ἔτσι καὶ ἡ ἀρετή. Δὲν μπορεῖ νὰ ἀποκρύβει ἀπὸ τὰ μάτια τοῦ κόσμου, ὅσο καὶ ἂν προσέξει κάποιος. Διακρίνεται στὸ πρόσωπο, στὰ λόγια, στὸ ντύσιμο, στὸ περπάτημα.
Αὐτὸ ἔγινε καὶ μὲ τὸν στρατιώτη τοῦ Χριστοῦ, τὸν γενναῖο Ρηγίνο. Κάποιοι ποὺ τὸν φθονοῦσαν, τὸν παρακολούθησαν καὶ τὸν κατήγγειλαν στὸν ἡγεμόνα, ποὺ λεγόταν Περσεντῖνος ὁ στρατηλάτης. Καὶ αὐτὸς διέταξε ἀμέσως νὰ φέρουν μπροστά του τὸ παλικάρι. Ἡ ἐμφάνιση τοῦ νέου καὶ ἡ κορμοστασιά του, ἔκαμαν ἰδιαίτερη ἐντύπωση στὸν ἡγεμόνα.
- Ποιὸς εἶναι αὐτός; ρώτησε τοὺς παρεστῶτες μὲ κάποια προσπάθεια νὰ ἀποκρύψει τὸν θαυμασμό του.
- Ὁ Βονομίλης, ποὺ ἑρμηνεύεται Ρηγίνος, ἀπήντησαν ἐκεῖνοι. Βονομίλης ὁ ἀποστάτης. Γιατί ἔπαψε νὰ σέβεται τοὺς θεούς μας.
- Κάτι μοῦ λένε οἱ συστρατιῶτες σου, εἶπε ἀπευθυνόμενος στὸν νέο. Σὲ κατηγοροῦν ὅτι ἔπαψες πιὰ νὰ λατρεύεις τοὺς μεγάλους θεούς μας καὶ νὰ προσφέρεις σὲ αὐτοὺς θυσίες. Δυσκολεύομαι νὰ πιστέψω μία τέτοια κατηγορία.
Ἕνα παλικάρι σὰν καὶ σένα δὲν μπορεῖ νὰ πέσει σὲ ἕνα τέτοιο λάθος. Ἔλα, λοιπόν, Ρηγίνε. Ἔλα νὰ θυσιάσεις στοὺς θεούς μας. Νὰ δείξεις σὲ αὐτοὺς τὸν σεβασμό σου καὶ νὰ διαψεύσεις τοὺς κατηγόρους σου.
Στὴν πρόσκληση τοῦ ἡγεμόνα ὁ πιστὸς νέος ἔσπευσε νὰ δώσει τὴν ἀπάντησή του:
- Ἄρχοντά μου! Πιστεύω μὲ ὅλη μου τὴν ψυχὴ στὸν Θεό μου. Καὶ προσφέρω σὲ Αὐτὸν καθημερινὰ «θυσίαν αἰνέσεως». Εἶναι ὁ Θεός μας ποὺ «ἐδημιούργησε τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν, τὴν θάλασσαν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοίς». Ὁ Θεὸς τὸν ὁποῖο πιστεύω δὲν μοιάζει μὲ τοὺς δικούς σας. Δὲν κατοικεῖ μέσα σὲ ναούς, ποὺ κατασκευάστηκαν ἀπὸ ἀνθρώπινα χέρια. Οὔτε καὶ ὑπηρετεῖται ἀπὸ ἀνθρώπους ἢ ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τὰ δῶρα τους. Αὐτὸς εἶναι ποὺ δίδει σὲ ὅλους τὴν ζωή, τὴν ἀναπνοὴ καὶ ὅ,τι χρειάζεται γιὰ νὰ ζήσουν. Ὁ Θεὸς αὐτὸς εἶναι ἕνας, δημιουργὸς καὶ προνοητὴς τοῦ κόσμου. Δὲν μοιάζει μὲ ἀγάλματα ἀπὸ χρυσάφι ἢ ἀσῆμι ἢ πέτρα. Ὁ Δημιουργὸς Θεὸς εἶναι πιὸ πάνω ἀπὸ τὰ ἔργα του.
Πιὸ πάνω ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο καὶ ἀπὸ τὰ ἀνθρώπινα ἔργα, τὰ ἀγάλματα.
Στὰ λόγια αὐτὰ τοῦ παλικαριοῦ ὁ στρατηλάτης Περσεντῖνος, ποὺ μὲ δυσκολία συγκρατοῦσε τὸν θυμό του, προσπάθησε ξανὰ νὰ μεταπείσει τὸν νέο μὲ κολακεῖες καὶ ὑποσχέσεις, ἀλλὰ καὶ ἀπειλές.
Ὁ φλογερὸς ὅμως στρατιώτης τοῦ Χριστοῦ καὶ τούτη τὴ φορὰ ἔμεινε σταθερὸς κι ἀκλόνητος στὴν πίστη του καὶ τὶς ἀρχές του. Καὶ πρόσθεσε στὸ τέλος καὶ τοῦτα τὰ λόγια:
- Ἄκου, ἄρχοντά μου, ἀκόμη μιὰ φορὰ αὐτὸ ποὺ θὰ σοῦ πῶ. Σὲ ὑπηρετήσαμε καὶ σὲ ὑπηρετοῦμε στὸν κόσμο τοῦτο μὲ κάθε εἰλικρίνεια καὶ τιμιότητα καὶ αὐτοθυσία. Καὶ τὸ ξέρεις. Τὸ νὰ ἀρνηθοῦμε ὅμως τὸν ἀληθινὸ Θεό μας καὶ νὰ προσκυνήσουμε τὶς πέτρες καὶ τὰ ξύλα ποὺ ὀνομάζετε σεῖς θεούς, δὲν θὰ τὸ κάνουμε ποτέ! Δὲν θὰ σὲ ἀκούσουμε, ὅσο καὶ νὰ μᾶς παιδέψεις, καὶ ὅσο καὶ νὰ μᾶς βασανίσεις!
Οἱ τελευταῖες λέξεις τοῦ Μάρτυρα καλύφτηκαν ἀπὸ τὶς ἄγριες φωνὲς τοῦ ἡγεμόνα, ποὺ ἔδινε τὴν ἐντολὴ ν’ ἀρχίσουν τὰ βασανιστήρια, γιὰ νὰ ὑποχρεωθεῖ ὁ Ἅγιος νὰ ἀρνηθεῖ τὴν πίστη του, τὴν χριστιανική. Καὶ μία κι ὁ Ὁμολογητὴς ἦταν στρατιωτικὸς ἡ πρώτη ἐντολὴ ἦταν νὰ τοῦ ἀφαιρεθεῖ ἡ στρατιωτικὴ στολὴ καὶ νὰ τὸν ρίξουν χαμαὶ στὴ γῆ καὶ ν’ ἀρχίσουν νὰ τὸν κτυποῦν.
Ἐννέα στρατιῶτες ἅρπαξαν τὰ μαστίγια τους καὶ μὲ μανία ἀσυγκράτητη ἄρχισαν νὰ μαστιγώνουν τὸν Μάρτυρα μέχρι ποὺ κουράστηκαν. Ἡ γῆ κοκκίνισε ἀπὸ τὸ αἷμα, ἐνῷ ὁ Ἅγιος δόξαζε τὸν Θεό, ποὺ τὸν ἀξίωσε νὰ ὑποφέρει γιὰ χάρη του.
Τὴν πρώτη προσταγὴ ἀκολούθησε δεύτερη πιὸ σκληρὴ καὶ πιὸ ὀδυνηρή. Οἱ δήμιοι ἔφεραν ἐκεῖ μπροστὰ μιὰ τάβλα σιδερένια, κάτω ἀπὸ τὴν ὁποία ἄναψαν ξύλα πολλὰ μέχρι ποὺ τὸ σίδερο κοκκίνισε. Πάνω στὰ πυρωμένα ἐκεῖνα σίδερα οἱ δήμιοι ἅπλωσαν τὸν Μάρτυρα γυμνό. Τὰ μάτια ὅλων μὲ ἀγωνία κοιτοῦσαν τὸ ματωμένο κορμὶ ποὺ γυμνὸ ρίχτηκε στὰ καυτὰ σίδερα. Τὴν ἀγωνία ἀκολούθησε σὲ λίγο ἡ ἔκπληξη. Καὶ τούτη, ὁ θαυμασμός. Τὸ περιστατικὸ μὲ τοὺς τρεῖς Παῖδες στὴν «κάμινον τοῦ πυρὸς τὴν καιομένην» ἐπαναλήφθηκε ξανά. Ἡ πυρωμένη τάβλα μόλις δέχθηκε πάνω της τοῦ Μάρτυρα τὸ κορμὶ κρύωσε. Ἡ φλόγα της σκορπίστηκε. Κι ὁ Ἅγιος ἔμεινε ὅλως διόλου ἀνεπηρέαστος κι ἄτρωτος. Τὰ πλήθη ποὺ παρακολουθοῦσαν μὲ συγκρατημένη τὴν ἀναπνοὴ τὰ γενόμενα, ξέσπασαν σὲ σιγανὲς καὶ δειλὲς ἐπευφημίες. Κατάπληκτος κι ὁ ἄρχοντας, γιὰ νὰ ἀποφύγει ἄλλον ἐξευτελισμό, διέταξε νὰ ρίξουν τὸν θαρραλέο κι ἄτρομο Ὁμολογητὴ στὴν φυλακή, γιὰ νὰ συνέλθει.
Ἕνα ὑγρὸ καὶ παγερὸ δωμάτιο τῆς σκοτεινῆς φυλακῆς δέχτηκε τὸν Μάρτυρα.
Ἐκεῖ τὸν ἄφησαν νὰ περάσει τὴ νύκτα. Ὁ Ἅγιος ἀφοῦ προσευχήθηκε θερμὰ κι εὐχαρίστησε τὸν Θεὸ γιὰ τὴν σωτηρία του, ἀποκοιμήθηκε.
Ξάφνου στὸν ὕπνο του εἶδε κάποια στιγμὴ τὸ κελὶ τῆς φυλακῆς νὰ φωτίζεται μ’ ἕνα ἱλαρὸ φῶς κι ἕναν ἄγγελο λευκοντυμένο νὰ ἔρχεται καὶ νὰ στέκεται στὸ προσκέφαλό του: «Μὴ φοβᾶσαι τὰ δεινά, γνήσιε δοῦλε τοῦ Χριστοῦ, τοῦ εἶπε. Μὴ τὰ φοβᾶσαι. Ὁ Χριστὸς εἶναι κοντά σου. Βλέπει τὰ δάκρυά σου καὶ τὰ σπογγίζει. Μὲ τὴ χάρη Του θὰ νικήσεις τὸν ἀντίπαλο καὶ θὰ τὸν ἐξευτελίσεις». Ὁ Ἅγιος ξύπνησε. Συνεπαρμένος ἀπὸ τὰ ἀγγελικὰ τὰ λόγια σηκώθηκε.
Καὶ μὲ φωνὴ τρεμουλιαστὴ ἀπ’ τὴν συγκίνηση ψιθύρισε. «Ἐβόησα ἐν θλίψει μου πρὸς Κύριον τὸν Θεό μου, καὶ εἰσήκουσέ μου». (Ἰων. β’ 3). Ναί! τὸν εἰσήκουσε. Γιατί πάντα ὁ Πανάγαθος Θεὸς ἀκούει καὶ ἀπαντᾷ στὶς προσευχὲς τῶν παιδιῶν Του, ποὺ γίνονται μ’ εὐλάβεια καὶ προσοχὴ καὶ πίστη.
Τὸ πρωί, σὰν οἱ φύλακες ἄνοιξαν τὸ κελὶ τῆς φυλακῆς βρῆκαν τὸν Ἅγιο νὰ προσεύχεται. Χωρὶς ἀργοπορία τὸν πῆραν καὶ τὸν ὁδήγησαν μπροστὰ στὸν ἄρχοντα, ποὺ περίμενε καθισμένος σὲ πολυτελὴ θρόνο. Γύρω του ἀξιωματικοὶ καὶ στρατιῶτες καὶ πλῆθος κόσμου περίμεναν νὰ δοῦν τὴν συνέχεια.
Στὴν ἀρχὴ ὁ Περσεντῖνος φόρεσε τὴν μάσκα τῆς καλοσύνης καὶ τῆς ψευτοευγένειας καὶ δέχθηκε τὸν Μάρτυρα μὲ μία ὑποκριτικὴ λύπη γιὰ ὅσα τάχατες συνέβησαν τὴν προτεραία:
- Ἔλα Ρηγῖνε, τοῦ εἶπε, σὰν πλησίασε. Ἔλα, σὲ παρακαλῶ νὰ θυσιάσεις, τούτη τὴ στιγμὴ στοὺς θεούς, γιὰ νὰ τοὺς ἐξευμενίσεις. Ἄλλαξε γνώμη γρήγορα καὶ μὴ μὲ ἀναγκάσεις νὰ κάμω κάτι ποὺ δὲν θέλω σὲ σένα τὸν διαλεχτὸ καὶ γενναῖο μου στρατιώτη.
Κι ὁ Ἅγιος, ποὺ κατάλαβε ἀμέσως τὴν παγίδα ποὺ ὁ σατανὰς ζητοῦσε νὰ τοῦ στήσει μὲ τὴν πρόταση ποὺ τοῦ ἔκαμνε ὁ ἄρχοντας, ἀπήντησε:
- Τὰ λόγια σου δὲν μὲ ξεγελοῦν. Οἱ ἀπειλές σου δὲν μὲ φοβίζουν. Τὰ βασανιστήρια καὶ ὁ θάνατος δὲν μὲ τρομάζουν. Τὰ περιφρονῶ ὅλα. Τὸν Χριστό μου δὲν τὸν ἀρνοῦμαι ποτέ! Κᾶμε ὅ,τι θέλεις!
Ἡ ἀπάντηση τοῦ Μάρτυρα δημιούργησε θύελλα στὴν ψυχὴ τοῦ Περσεντίνου. Κατάλαβε πὼς ἄδικα χάνει τὰ λόγια του καὶ ἄλλαξε γνώμη. «Νὰ ἀρχίσουν νέα μαρτύρια», εἶπε. «Νὰ ριχτεῖ στὴ θάλασσα ὁ ὑβριστὴς τῶν θεῶν μας».
Οἱ δήμιοι ἅρπαξαν τὸν ὁμολογητή, τὸν ἔβαλαν μέσα σ' ἕνα σάκο ποὺ τὸν ἔκλεισαν καὶ τὸν βούλωσαν μὲ μολύβι καὶ τὸν παρέδωσαν σὲ ναῦτες νὰ τὸν ρίξουν στὴ θάλασσα. Οἱ ναῦτες ἔσπευσαν νὰ ἐκτελέσουν τὴν ἐντολή.
Μπῆκαν σὲ ἕνα καράβι, προχώρησαν ἀρκετὰ μίλια ἀπὸ τὴ στεριά, πέταξαν τὸν σάκο μὲ τὸ παλικάρι στὰ βαθιὰ νερὰ κι ἀμέριμνοι γύρισαν πίσω.
Δὲν πρόφτασαν ὅμως νὰ ἀσφαλίσουν τὸ καράβι στὸ λιμάνι καὶ τί βλέπουν; Τὸν Ἅγιο νὰ βγαίνει ἀπὸ τὰ νερά, σχεδὸν μαζί τους, ἐνῷ τὰ πλήθη ξεσποῦσαν μὲ θάρρος σὲ ἐπευφημίες καὶ χριστιανικὴ ὁμολογία.
Τί εἶχε συμβεῖ;
Μόλις οἱ ναῦτες ἔρριψαν τὸν σάκο μὲ τὸν μάρτυρα στὴ θάλασσα, ὁ σάκος ξεσκίστηκε κι ὁ μάρτυρας βρέθηκε δίπλα σὲ δυὸ δελφίνια ποὺ τὸν πῆραν ἀπάνω τους καὶ τὸν ἔβγαλαν στὴν ἀκρογιαλιά. Τὸ θαῦμα τοῦ κήτους μὲ τὸν Ἰωνὰ ἐπαναλήφθηκε. Ἀλήθεια! Μέγας ὁ Θεὸς τῶν χριστιανῶν. «Μέγας ὁ Θεὸς τῶν χριστιανῶν», φώναξαν καὶ τὰ πλήθη ποὺ στεκόντουσαν στὴν ἀκρογιαλιὰ καὶ παρακολουθοῦσαν. Πίστεψαν στὸν Χριστό, τὸν ὁμολόγησαν καὶ ἔγιναν χριστιανοί.
Ὁ ἀνίερος ἄρχοντας μανιασμένος μὲ ὅσα ἔβλεπε νὰ γίνονται μπροστὰ του, διέταξε νὰ κλείσουν τὸν Ἅγιο στὴ φυλακή. Μαζί του ἔκλεισαν καὶ τὸν Ὀρέστη, τὸν συστρατιώτη του, γιατί καὶ αὐτὸς ἄρχισε νὰ κηρύττει πιὰ μὲ παρρησία τὸν Χριστό. Ἐπίσης καὶ ὅλους τους ἄλλους ποὺ ὁμολόγησαν πίστη στὸν ἀληθινὸ Θεό. Εὐλογημένα τὰ σκοτεινὰ κελιὰ τῆς φυλακῆς ποὺ δέχθηκαν τοὺς μάρτυρες καὶ ὁμολογητές. Σκοτεινὰ τὰ κελιά. Φῶς οἱ ἔνοικοι. Φῶς ἡ πίστη τους.
Φῶς ἡ ζωή τους. Φῶς οἱ ψυχές τους. Φῶς! ἄπλετο φῶς ξεχυνόταν μέσα τους καὶ γύρω τοὺς ἀπό ἐκεῖνο ποὺ μὲ παρρησία διακήρυξε: «Ἐγὼ εἴμι τὸ φῶς τοῦ κόσμου. Ὁ ἀκολουθῶν ἐμοὶ οὐ μὴ περιπατήσῃ ἐν τῇ σκοτίᾳ ἀλλ’ ἔξει τὸ φῶς τῆς ζωῆς» (Ἰωάν. η’ 12).
Μέσα στὴν φυλακὴ οἱ μάρτυρες περνοῦν τὴ νύχτα μὲ προσευχὲς καὶ ὕμνους δοξολογίας στὸν Λυτρωτή. Ἡ αὐγὴ τοὺς βρῆκε νὰ προσεύχονται, ὅταν ξαφνικὰ ἕνας ἄγγελος τοὺς ἔλυσε τὰ δεσμὰ κι ἄνοιξε τὶς πόρτες τῆς φυλακῆς.
«Ἀκολουθῆστέ με», τοὺς εἶπε γλυκά. Κι οἱ Ἅγιοι τὸν ἀκολούθησαν μέχρι τὴν ἀκρογιαλιά. Ἀπὸ ἐκεῖ ὁ καθένας τράβηξε ὅπου τὸν φώτισε ὁ Κύριος.
Οἱ Ἅγιοι Ρηγίνος καὶ Ὀρέστης μὲ μερικοὺς ἄλλους μπῆκαν σὲ ἕνα καράβι ποὺ ταξίδευε στὴν Κύπρο. Ἐδῶ σὰν ἔφτασαν, βγῆκαν καὶ σκορπίστηκαν σὲ διάφορα μέρη ὅπου ἀσκήτευσαν. Οἱ Ἅγιοι Ρηγίνος καὶ Ὀρέστης προχώρησαν πρὸς τὰ μέρη τῆς Νεαπόλεως (Λεμεσοῦ) κι ᾖλθαν καὶ κατοίκησαν στὴ γνωστὴ τότε κώμη Φασούλα. Ἐκεῖ ἔξω ἀπὸ τὴν κώμη ἔστησαν τὸ ἀσκητήριό τους, ποὺ σὲ λίγο καιρὸ ἔγινε κέντρο ἱεραποστολῆς. Κάποια μέρα, μᾶς λέει ὁ συναξαριστής, τοὺς πῆραν οἱ εἰδωλολάτρες καὶ ἀφοῦ τοὺς ὑπέβαλαν σὲ τρομερὰ βασανιστήρια ὕστερα τοὺς ἀποκεφάλισαν. Ἔτσι οἱ μάρτυρες πλήρωσαν μὲ τὸ αἷμά τους τὴν ἀγάπη τους στὸν Χριστὸ καὶ τὴν ὁμολογία τους. Τὴ νύχτα μερικοὶ εὐλαβεῖς χριστιανοὶ μαθητές τους, πῆραν τὰ ἅγια λείψανα καὶ τὰ ἔθαψαν μὲ τιμὲς σὲ ἕναν τάφο ψάλλοντες: «Μακαρία ἡ γῆ ἡ πιανθεῖσα τοὶς αἵμασιν ὑμῶν καὶ ἅγιαι αἱ σκηναὶ αἱ δεξάμεναι τὰ σώματα ὑμῶν».
Πέρασαν χρόνια! Ἡ εὐλογημένη γῆ τῆς Νήσου τῶν Ἁγίων κράτησε μυστικὸ τὸν τόπο ποὺ τὰ ἅγια σκηνώματα τῶν Μαρτύρων εἶχαν ἀποτεθεῖ. Κάποια μέρα οἱ Ἅγιοι φανερώθηκαν σ’ ἕναν εὐλαβὴ ἱερέα μὲ ὅραμα, καὶ αὐτός ἀφοῦ πῆγε καὶ ἔσκαψε στὸν τόπο ποὺ τοῦ ὑποδείχθηκε, βρῆκε τὴν ἱερὴ λάρνακα μὲ τὰ μαρτυρικὰ λείψανα καὶ τὰ ὀνόματα τῶν Ἁγίων γραμμένα μὲ πολλὴ τέχνη ἀπὸ πάνω. Πλήθη πιστῶν προσέτρεξαν στὸ ἄκουσμα, νὰ προσκυνήσουν τὸν θησαυρὸ καὶ νὰ λάβουν τὴ θεοδώρητο χάρη τους. Σὲ λίγο ἕνας ὑπέροχος ναός (δυστυχῶς ὁ ναὸς ἐκεῖνος εἶναι σήμερα μισογκρεμισμένος) στήθηκε ἐκεῖ, ζωντανὸ δεῖγμα τῆς εὐσέβειας τῶν κατοίκων τῆς πολυπόθητης νήσου. Ἀλλὰ καὶ εὐλαβὲς προσκύνημα τῶν χιλιάδων πιστῶν ποὺ προστρέχουν γιὰ νὰ προσκυνήσουν τὴ μυροθήκη τῶν λειψάνων τους.
Τὰ θαύματά τους συνεχίζονται καὶ σήμερα τόσο στὴ Φασούλα ὅπου βρίσκεται ὁ τάφος τους, ὅσο καὶ στὴν Τρεμιθοῦσα τῆς Πάφου καὶ στὸ χωριὸ Ἀπλίκι τῆς Λευκωσίας ὅπου ὁ ναὸς εἶναι ἀφιερωμένος στὴ μνήμη τους.
Μὲ πίστη ἃς πᾶμε κι ἐμεῖς νοερὰ ὡς ἐκεῖ, κι ἀφοῦ γονατίσουμε μπροστὰ στὴ λάρνακα ποὺ κράτησε στοργικὰ τὰ ἱερὰ λείψανα, ἃς ψάλλουμε μὲ τὸν ὑμνῳδὸ εὐλαβικά:
Τὴν δυάδα τιμήσωμεν, τῶν μαρτύρων ἐν ἄσμασι,
τῆς Τριάδος ἔχουσαν τὴν λαμπρότητα,
τοὺς θεμελίους τῆς Πίστεως, τὰ ἄνθη τὰ πνέοντα,
τὴν ὀσμὴν τὴν ἀληθῆ, τῆς Θεοῦ ἐπιγνώσεως,
τὸν Ρηγίνον τε, καὶ σὺν τούτω τὸν μέγαν τε Ὀρέστην,
ὡς πρεσβεύοντας ἀπαύστως, ὑπὲρ ἡμῶν τὸν φιλάνθρωπον.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’.
Μαρτύρων σύλλογος νῦν εὐφραίνεται – ἀγγέλων ἄσμασι μεγαλύνομεν, τὴν μνήμην ὑμῶν ἅγιοι – ἅπαντες μελωδοῦντες καὶ πιστῶς ἐκβοῶντες, χαίροντες τῆς Τριάδος· Δυὰς μαρτύρων καὶ κλέος – Ρηγίνε καὶ Ὀρέστα, ὑπὲρ ἡμῶν ἀεὶ πρεσβεύετε.
Οἱ Ἅγιοι 37 (κατ' ἄλλους 40) Μάρτυρες ποὺ μαρτύρησαν στὴ Βιζύη τῆς Θρᾴκης
Τρεῖς ἐνδέουσι πρὸς τὸ τοὺς κεκαυμένους.
Χάριν Τριὰς σοῦ, τετράκις τελεῖν δέκα.
Τρεῖς ἐνδέουσι πρὸς τὸ τοὺς κεκαυμένους.
Χάριν Τριὰς σοῦ, τετράκις τελεῖν δέκα.
Ἀπ' αὐτοὺς τοὺς Ἁγίους, ἄλλοι μὲν ἦταν ἀπὸ τὸ Βυζάντιο, ἄλλοι δὲ ἀπὸ τὴν Φιλιππούπολη. Συνελήφθησαν στὴ Βιζύη τῆς Θρᾴκης ἀπὸ τὸν ἔπαρχο Ἀπελλιανό, καὶ ἐπειδὴ ὁμολόγησαν μὲ θᾶρρος τὴν ἀληθινὴ πίστη τους στὸν Χριστό, στὴν ἀρχὴ τοὺς ἔκοψαν τὰ πόδια καὶ τὰ χέρια καὶ ἔπειτα τοὺς ἔκαψαν ζωντανοὺς μέσα σὲ ἀναμμένο καμίνι.
Ὁ δὲ Παρισινὸς Κώδικας 1587, ἀναφέρει καὶ κατάλογο ὀνομάτων τοὺς ὡς ἑξῆς: Σευῆρος, Ὠρίωνας, Ἀντιλῖνος, Μολίας, Εὐδαίμονας, Σιλουανός, Σαβῖνος, Εὐστάθιος, Στράτωνας καὶ Βόσβας ἀπὸ τὸ Βυζάντιο, ἀπὸ δὲ τὴ Φιλιππούπολη Τιμόθεος, Παλμᾶτος, Μεστός, Νίκωνας, Δίφιλος, Δομετιανός, Μάξιμος, Νεόφυτος, Βίκτωρας, Ρῖνος, Σατορνῖνος, Ἐπαφρόδιτος, Κερκᾶς, Γάϊος, Ζωτικός, Κρονίονας, Ἀνθάνας, Εὖρος, Ζωΐλος, Τύραννος, Ἀγαθός, Πανσθένης, Ἀχιλλέας, Πανθήριος, Χρύσανθος, Ἀθηνόδωρος, Παντολέοντας, Θεοσεβής, Γενέθλιος καὶ Μέμνονας.
Στὸ δὲ Πατμιακὸ Κώδικα 266, ἀναφέρονται τὴν 24η Αὐγούστου καὶ στὸ σύνολό τους 33 καὶ μὲ κάποιες διαφορὲς στὰ ὀνόματά τους, σὲ σχέση μὲ τὸν Παρισινὸ Κώδικα. «Τὴ αὕτη ἥμερα ἄθλησις τῶν ἁγίων μαρτύρων Σεβήρου καὶ Μέμνονος τῶν ἐν Θρᾴκῃ μαρτυρησάντων, ὧν τὰ ὀνόματα εἰσὶ ταῦτα: Ρίων, Ἀνειτυλλιανός, Σαβῖνος, Εὐστάθιος, Στρατίων, Βόσβας, οὗτοι εἴσι Βυζάντιοι. Τιμόθεος δὲ καὶ Παλμάτιος, Μεστός, Νικῶν, Δίφιλος, Δομέτιος, Μάξιμος, Νεόφυτος, Βίκτωρ, Βῖνος, Σατορνῖνος, Ἐπαφροδίτης, Κέρκος, Γάϊος, Ζωίλος, Τύραννος, Ἀγαθός, Παρθένος, Ἀχιλλεύς, Πανθήριος, Χρύσανθος, Ἀθηνόδωρος, Παντολέων, Θεόσεβρος, Γενέθλιος, Ὧρος, οὗτοι Θράκες ὑπῆρχον ἐπὶ Διοκλητιανοὺ καὶ Μαξιμιανοὺ τῶν βασιλέων».
Ὁ δὲ Παρισινὸς Κώδικας 1587, ἀναφέρει καὶ κατάλογο ὀνομάτων τοὺς ὡς ἑξῆς: Σευῆρος, Ὠρίωνας, Ἀντιλῖνος, Μολίας, Εὐδαίμονας, Σιλουανός, Σαβῖνος, Εὐστάθιος, Στράτωνας καὶ Βόσβας ἀπὸ τὸ Βυζάντιο, ἀπὸ δὲ τὴ Φιλιππούπολη Τιμόθεος, Παλμᾶτος, Μεστός, Νίκωνας, Δίφιλος, Δομετιανός, Μάξιμος, Νεόφυτος, Βίκτωρας, Ρῖνος, Σατορνῖνος, Ἐπαφρόδιτος, Κερκᾶς, Γάϊος, Ζωτικός, Κρονίονας, Ἀνθάνας, Εὖρος, Ζωΐλος, Τύραννος, Ἀγαθός, Πανσθένης, Ἀχιλλέας, Πανθήριος, Χρύσανθος, Ἀθηνόδωρος, Παντολέοντας, Θεοσεβής, Γενέθλιος καὶ Μέμνονας.
Στὸ δὲ Πατμιακὸ Κώδικα 266, ἀναφέρονται τὴν 24η Αὐγούστου καὶ στὸ σύνολό τους 33 καὶ μὲ κάποιες διαφορὲς στὰ ὀνόματά τους, σὲ σχέση μὲ τὸν Παρισινὸ Κώδικα. «Τὴ αὕτη ἥμερα ἄθλησις τῶν ἁγίων μαρτύρων Σεβήρου καὶ Μέμνονος τῶν ἐν Θρᾴκῃ μαρτυρησάντων, ὧν τὰ ὀνόματα εἰσὶ ταῦτα: Ρίων, Ἀνειτυλλιανός, Σαβῖνος, Εὐστάθιος, Στρατίων, Βόσβας, οὗτοι εἴσι Βυζάντιοι. Τιμόθεος δὲ καὶ Παλμάτιος, Μεστός, Νικῶν, Δίφιλος, Δομέτιος, Μάξιμος, Νεόφυτος, Βίκτωρ, Βῖνος, Σατορνῖνος, Ἐπαφροδίτης, Κέρκος, Γάϊος, Ζωίλος, Τύραννος, Ἀγαθός, Παρθένος, Ἀχιλλεύς, Πανθήριος, Χρύσανθος, Ἀθηνόδωρος, Παντολέων, Θεόσεβρος, Γενέθλιος, Ὧρος, οὗτοι Θράκες ὑπῆρχον ἐπὶ Διοκλητιανοὺ καὶ Μαξιμιανοὺ τῶν βασιλέων».
Οἱ Ἅγιοι Σέβηρος καὶ Μέμνων ὁ Κεντυρίων
Ὁ Σεβῆρος ἦταν ἀπὸ τὴν Σίδη τῆς Παμφυλίας, γιὸς τοῦ Θρακιώτη Πετρωνίου καὶ τῆς Μυγδονίας. Αὐτὸς λοιπόν, ὅταν ᾖλθε στὴ Φιλιππούπολη καὶ εἶδε τοὺς 37 Ἁγίους Μάρτυρες, ποὺ τιμᾶμε καὶ αὐτοὺς σήμερα, νὰ ἀγωνίζονται γενναία γιὰ τὸν Χριστό, μὲ θάρρος ὁμολόγησε καὶ αὐτὸς τὸν ἕνα καὶ ἀληθινὸ Θεό. Ἀμέσως τότε ξέσχισαν τὶς σάρκες του μὲ σιδερένια πυρακτωμένα νύχια, κατόπιν τὸν πριόνισαν, ἔπειτα τοῦ φόρεσαν σιδερένια πυρακτωμένη ζώνῃ καὶ στὸ τέλος τὸν ἀποκεφάλισαν. Παρόμοια βασανιστήρια ὑπέστη καὶ ὁ Μέμνων, ποὺ καὶ αὐτὸς μὲ τόλμη ὁμολόγησε τὸν Χριστό. Τελικὰ αὐτόν, τὸν ἔκαψαν ζωντανὸ μέσα σὲ ἀναμμένο καμίνι.
Ὁ Ἅγιος Λούκιος ὁ βουλευτὴς
Βουλὰς ὅλας παρῆλθες τὰς Ἀχιτόφελ,
Βουλῇ μιᾷ Λούκιος ἀθλήσας ξίφει.
Βουλῇ μιᾷ Λούκιος ἀθλήσας ξίφει.
Πολλὲς δυνάμεις ἀνακάλυψε ὁ ἄνθρωπος στὴν ἐποχή μας. Δυνάμεις μεγάλες καὶ καταπληκτικὲς μὲ τὶς ὁποῖες πέτυχε καὶ καταπληκτικὰ ἀποτελέσματα.
Κι ὅμως πάνω ἀπὸ αὐτὲς τὶς δυνάμεις στέκει καὶ θὰ στέκει πάντα μία ἄλλη δύναμη. Δύναμη ὄχι ὑλικὴ καὶ πεπερασμένη, ἀλλὰ πνευματικὴ καὶ θεία. Εἶναι ἡ δύναμη τῆς πίστεως.
Ἡ δύναμη αὐτὴ δὲν κατασκευάζει κανόνια καὶ νάρκες καὶ βόμβες ἀτομικὲς ποὺ κρημνίζουν καὶ καίουν καὶ καταστρέφουν τὰ πάντα.
Ἡ δύναμη αὐτὴ ἀνορθώνει ψυχές. Θεραπεύει ψυχικὰ τραύματα.
Ἀνακαινίζει τὸν ἄνθρωπο. Δημιουργεῖ θαύματα μεγάλα καὶ ἐξαίρετα. Τὰ ἠθικά, τὰ πνευματικά, τὰ ψυχικὰ θαύματα.
Πολλὰ τέτοια ὑπέροχα παραδείγματα δυνάμεως τῆς πίστεως βρίσκουμε στὴ ζωὴ ὅλων τῶν ἁγίων καὶ μαρτύρων καὶ ἡρῴων της Ἐκκλησίας καὶ τῆς πατρίδος μας.
Ἕνα τέτοιο παράδειγμα ζωντανὸ κι ἐξαίρετο ἀποτελεῖ καὶ ἡ ζωὴ τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Λουκίου ποὺ τὴ μνήμη του γιορτάζουμε σήμερα.
Μιὰ γρήγορη ματιὰ στὴ ζωὴ του ἔχει πολλὰ νὰ μᾶς δώσει.
Ἃς τὴν προσέξουμε.
Ἔζησε στὰ χρόνια τὰ παλιὰ καὶ δύσκολα, τῶν διωγμῶν τὰ χρόνια. Πατρίδα εἶχε τὴν Κυρήνη τῆς Λιβύης ἀπὸ τὴν ὁποία, ὅπως ξέρουμε, καταγόταν κι ὁ Σίμωνας ὁ Κυρηναῖος. Αὐτὸς ποὺ ἀγγαρεύθηκε νὰ μεταφέρει τὸν σταυρὸ τοῦ Κυρίου στὸν Γολγοθά. Πρέπει νὰ ἦταν γιὸς πλουσίας καὶ ἀριστοκρατικῆς οἰκογενείας, ἡ ὁποία φρόντισε νὰ τοῦ δώσει μία μεγάλη μόρφωση. Αὐτὸ τὸ συμπεραίνουμε ἀπὸ τὴν ξεχωριστὴ θέση ποὺ κατεῖχε στὴν κοινωνία τῆς Κυρήνης.
Ἦταν βουλευτὴς καὶ σὰν ἔργο του εἶχε τὴν ἀπασχόλησή του μὲ τὶς δημόσιες ὑποθέσεις. Προτοῦ ἀκόμα γνωρίσει τὴ χριστιανικὴ θρησκεία διακρινόταν γιὰ τὴν εὐγένεια, τὴν καλωσύνη καὶ τὴ φιλανθρωπία του.
Στὸν χριστιανισμὸ προσῆλθε μετὰ ἀπὸ τὸ τρομερὸ μαρτύριο τοῦ ἐπισκόπου της Κυρήνης τοῦ ἱερομάρτυρος Θεοδώρου, ποὺ τὴ μνήμη του γιορτάζει ἡ Ἐκκλησία μας στὶς 4 Ἰουλίου. Τὸν ἀγῶνα του παρηκολούθησε ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ὡς τὸ τέλος. Τὸν μάρτυρα κατήγγειλε ὁ ἴδιος ὁ γιὸς του ποὺ ἔφερε τὸ ὄνομα Λέων, στὸν τότε ἡγεμόνα τῆς πόλεως, τὸν Διγνιανό. Κι αὐτός, πιστὸ ὄργανο τοῦ αὐτοκράτορα Διοκλητιανοῦ (299 μ.Χ.) ἔσπευσε νὰ ἐκδηλώσει πάνω στὸν καλοκάγαθο ἐπίσκοπο ὅλη τὴ σκληρότητά του, μὰ καὶ τὸ μῖσος του στὴ νέα θρησκεία.
Στὴν ἀρχὴ ὁ ἐπίσκοπος κλήθηκε νὰ ἀρνηθεῖ τὸν Χριστὸ καὶ νὰ θυσιάσει στὰ εἴδωλα. Στὴν ἄρνησή του νὰ πειθαρχήσει ἄρχισαν τὰ βασανιστήρια. Πρῶτα – πρῶτα σκληρὸ μαστίγωμα μὲ λουριὰ ποὺ εἶχαν στὴν ἄκρη κομμάτια ἀπὸ μολύβι. Ὕστερα ξέσχισμα τοῦ κορμιοῦ μὲ μυτερὰ μαχαίρια καὶ τρίψιμο τῶν πληγῶν μὲ τρίχινα πανιὰ βουτηγμένα σὲ ξύδι καὶ ἁλάτι. Ἀκολούθησε τὸ κόψιμο τῆς γλώσσας τοῦ Ἁγίου μὲ ξυράφι καὶ τὸ πέταγμά της στὴ γῆ.
Κι ὅμως πάνω ἀπὸ αὐτὲς τὶς δυνάμεις στέκει καὶ θὰ στέκει πάντα μία ἄλλη δύναμη. Δύναμη ὄχι ὑλικὴ καὶ πεπερασμένη, ἀλλὰ πνευματικὴ καὶ θεία. Εἶναι ἡ δύναμη τῆς πίστεως.
Ἡ δύναμη αὐτὴ δὲν κατασκευάζει κανόνια καὶ νάρκες καὶ βόμβες ἀτομικὲς ποὺ κρημνίζουν καὶ καίουν καὶ καταστρέφουν τὰ πάντα.
Ἡ δύναμη αὐτὴ ἀνορθώνει ψυχές. Θεραπεύει ψυχικὰ τραύματα.
Ἀνακαινίζει τὸν ἄνθρωπο. Δημιουργεῖ θαύματα μεγάλα καὶ ἐξαίρετα. Τὰ ἠθικά, τὰ πνευματικά, τὰ ψυχικὰ θαύματα.
Πολλὰ τέτοια ὑπέροχα παραδείγματα δυνάμεως τῆς πίστεως βρίσκουμε στὴ ζωὴ ὅλων τῶν ἁγίων καὶ μαρτύρων καὶ ἡρῴων της Ἐκκλησίας καὶ τῆς πατρίδος μας.
Ἕνα τέτοιο παράδειγμα ζωντανὸ κι ἐξαίρετο ἀποτελεῖ καὶ ἡ ζωὴ τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Λουκίου ποὺ τὴ μνήμη του γιορτάζουμε σήμερα.
Μιὰ γρήγορη ματιὰ στὴ ζωὴ του ἔχει πολλὰ νὰ μᾶς δώσει.
Ἃς τὴν προσέξουμε.
Ἔζησε στὰ χρόνια τὰ παλιὰ καὶ δύσκολα, τῶν διωγμῶν τὰ χρόνια. Πατρίδα εἶχε τὴν Κυρήνη τῆς Λιβύης ἀπὸ τὴν ὁποία, ὅπως ξέρουμε, καταγόταν κι ὁ Σίμωνας ὁ Κυρηναῖος. Αὐτὸς ποὺ ἀγγαρεύθηκε νὰ μεταφέρει τὸν σταυρὸ τοῦ Κυρίου στὸν Γολγοθά. Πρέπει νὰ ἦταν γιὸς πλουσίας καὶ ἀριστοκρατικῆς οἰκογενείας, ἡ ὁποία φρόντισε νὰ τοῦ δώσει μία μεγάλη μόρφωση. Αὐτὸ τὸ συμπεραίνουμε ἀπὸ τὴν ξεχωριστὴ θέση ποὺ κατεῖχε στὴν κοινωνία τῆς Κυρήνης.
Ἦταν βουλευτὴς καὶ σὰν ἔργο του εἶχε τὴν ἀπασχόλησή του μὲ τὶς δημόσιες ὑποθέσεις. Προτοῦ ἀκόμα γνωρίσει τὴ χριστιανικὴ θρησκεία διακρινόταν γιὰ τὴν εὐγένεια, τὴν καλωσύνη καὶ τὴ φιλανθρωπία του.
Στὸν χριστιανισμὸ προσῆλθε μετὰ ἀπὸ τὸ τρομερὸ μαρτύριο τοῦ ἐπισκόπου της Κυρήνης τοῦ ἱερομάρτυρος Θεοδώρου, ποὺ τὴ μνήμη του γιορτάζει ἡ Ἐκκλησία μας στὶς 4 Ἰουλίου. Τὸν ἀγῶνα του παρηκολούθησε ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ὡς τὸ τέλος. Τὸν μάρτυρα κατήγγειλε ὁ ἴδιος ὁ γιὸς του ποὺ ἔφερε τὸ ὄνομα Λέων, στὸν τότε ἡγεμόνα τῆς πόλεως, τὸν Διγνιανό. Κι αὐτός, πιστὸ ὄργανο τοῦ αὐτοκράτορα Διοκλητιανοῦ (299 μ.Χ.) ἔσπευσε νὰ ἐκδηλώσει πάνω στὸν καλοκάγαθο ἐπίσκοπο ὅλη τὴ σκληρότητά του, μὰ καὶ τὸ μῖσος του στὴ νέα θρησκεία.
Στὴν ἀρχὴ ὁ ἐπίσκοπος κλήθηκε νὰ ἀρνηθεῖ τὸν Χριστὸ καὶ νὰ θυσιάσει στὰ εἴδωλα. Στὴν ἄρνησή του νὰ πειθαρχήσει ἄρχισαν τὰ βασανιστήρια. Πρῶτα – πρῶτα σκληρὸ μαστίγωμα μὲ λουριὰ ποὺ εἶχαν στὴν ἄκρη κομμάτια ἀπὸ μολύβι. Ὕστερα ξέσχισμα τοῦ κορμιοῦ μὲ μυτερὰ μαχαίρια καὶ τρίψιμο τῶν πληγῶν μὲ τρίχινα πανιὰ βουτηγμένα σὲ ξύδι καὶ ἁλάτι. Ἀκολούθησε τὸ κόψιμο τῆς γλώσσας τοῦ Ἁγίου μὲ ξυράφι καὶ τὸ πέταγμά της στὴ γῆ.
Μερικὲς πιστὲς γυναῖκες, ποὺ ἀκολουθοῦσαν τὸν Μάρτυρα ἔσκυψαν πῆραν τὴ γλῶσσα καὶ τοῦ τὴν ἔδωσαν. Κι ὁ Ἅγιος ἀφοῦ πῆρε τὸ κομμένο αὐτὸ μέλος μὲ τὸ ὅποιο δοξολογοῦσε κάθε μέρα τὸν Κύριο καὶ παρηγοροῦσε κι ἐνίσχυε τὰ πνευματικὰ του παιδιά, τὴν ἔβαλε στὸ στῆθος καὶ προχώρησε στὴ φυλακή. Ἐκεῖ ποὺ βάδιζε δοξολογώντας τὸν Πανάγαθο Θεὸ γιὰ τὴν τιμὴ ποὺ τοῦ ἔκαμε νὰ ὑποφέρει γιὰ τὴν πίστη του, ἕνα περιστέρι τὸν πλησίασε κι ἄρχισε νὰ πετὰ γύρω του. Τὴν ἴδια ὥρα κι ἕνα παγῶνι ᾖρθε καὶ κάθησε στὸ παράθυρο τῆς φυλακῆς μέσα στὴν ὁποία ἔκλεισαν τὸν μάρτυρα.
Τὸ περιστατικὸ αὐτὸ συγκίνησε τὴν εὐγενικιὰ ψυχὴ τοῦ Λούκιου, ποὺ μὲ συγκρατημένη ἀναπνοὴ παρακολουθοῦσε τὸν Ὁμολογητή. Τοῦτα τὰ παράδοξα σκέφτηκε ὁ εἰδωλολάτρης βουλευτής, δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι τυχαία. Μιὰ φλογερὴ ἐπιθυμία ἄναψε μέσα του νὰ γνωρίσει κι αὐτὸς τὴ θρησκεία τοῦ ἡρωικοῦ ἐπισκόπου. Χωρὶς νὰ χάσει καιρὸ ζήτησε νὰ τὸν ἐπισκεφθεῖ στὸ κελὶ ποὺ ἦταν κλεισμένος. Τὸν βρῆκε γονατιστὸ νὰ προσεύχεται. Ἡ θεία χάρις εἶχε θεραπεύσει τὶς πληγές. Τὸ γεγονὸς τὸν συνετάραξε. Ὕστερα ἀπὸ πολλὴ ὥρα, ἀφοῦ ἀσπάσθηκε μὲ βαθὺ σεβασμὸ τὸ χέρι τοῦ μάρτυρα ἐπισκόπου, πίστεψε μὲ ὅλη τὴν καρδιά του στὸν Χριστὸ κι ἔσπευσε νὰ δεχθεῖ τὸ βάπτισμα.
Τὰ λόγια του Κυρίου, «οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν Πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοὶς οὐρανοίς» (Ματθ. ε’ 16) βρῆκαν στὸ πρόσωπο τοῦ πιστοῦ κι ἀλύγιστου Ἐπισκόπου πλήρη τὴν ἐφαρμογή τους. Ὁ ἡρωϊσμός του, ἡ ὑπομονή του, ἡ ἀνεξικακία του, ἡ ὅλη συμπεριφορὰ του, ἔκαμαν τὸ θαῦμα τους. Ἡ ἀπροκατάληπτη καρδιὰ τοῦ εὐγενικοῦ εἰδωλολάτρη βουλευτῆ συγκλονίσθηκε καὶ πίστεψε.
Πόσα δὲν πρέπει νὰ πεῖ στὴν ψυχή μας καὶ τοῦτο τὸ γεγονός. Παραδείγματα θέλουμε νὰ ἰδοῦμε οἱ ἄνθρωποι κάθε φορὰ γιὰ νὰ πιστέψουμε. Καὶ πρότυπα γιὰ νὰ τὰ μιμηθοῦμε. Πουθενὰ ἀλλοῦ ὅμως δὲν μποροῦμε νὰ βροῦμε τόσα παραδείγματα ἀνθρωπιάς, πίστεως καὶ ψυχικοῦ μεγαλείου, ὅσα στὴν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἐδῶ θὰ βροῦμε καὶ τὰ ἀληθινὰ πρότυπα ἀρετῆς ποὺ χρειαζόμαστε, ἰδιαίτερα στὴν ἐποχή μας. Ναί! Τὴν ἐποχή μας τὴν παραπαίουσα καὶ ἀγωνιζόμενη νὰ κάμει τὴ ζωὴ τῶν ἀλόγων ζῴων, ζωὴ δική της. Στ' ἀλήθεια! Τὰ λόγια τοῦ Πνεύματος τοῦ Θεοῦ «ἄνθρωπος ἐν τιμῇ ὧν οὐ συνῆκε, παρασυνεβλήθη τοὶς κτήνεσι τοὶς ἀνοήτοις καὶ ὠμοιώθη αὐτοίς» νομίζει κανεὶς πὼς εἰπώθηκαν καὶ γιὰ τὴν ἐποχή μας. Γι' αὐτὸ κι ὁ σημερινὸς ἄνθρωπος ζεῖ μέσα στὸ ἄγχος καὶ δὲν γνωρίζει ὄχι «τί τέξεται ἢ ἐπιοῦσα», ἀλλὰ τί θὰ γίνει τὴν ἄλλη στιγμή.
Κι ὅμως ὑπάρχει τὸ φάρμακο τῆς θεραπείας μὰ καὶ τῆς σωτηρίας. Μᾶς τὸ δείχνει ὁ βουλευτής μας ὁ Λούκιος. Σὰν εἶδε, μὲ πόσο θάρρος ὁ γηραιὸς ἐπίσκοπος ἀντιμετώπισε τὰ ἀνήκουστα μαρτύρια στὰ ὁποῖα ὁ φίλος του ἡγεμόνας Διγνιανὸς ὑπέβαλε τὸν Μάρτυρα, κι ὅμως αὐτὸς μιμούμενος τὸν Πρωτομάρτυρα τοῦ Γολγοθᾶ, ἀντὶ νὰ βλαστημᾷ καὶ νὰ ὑβρίζει τοὺς βασανιστὲς προσευχόταν γι’ αὐτούς, δὲν δίστασε νὰ πιστέψει καὶ νὰ βαπτισθεῖ. Ἡ δόξα κι οἱ ἀνέσεις καὶ τὰ μεγαλεῖα ποὺ τοῦ ἐξασφάλιζε ἡ θέση του, δὲν τὸν ἐμπόδισαν.
Τὰ λόγια του Κυρίου, «οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν Πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοὶς οὐρανοίς» (Ματθ. ε’ 16) βρῆκαν στὸ πρόσωπο τοῦ πιστοῦ κι ἀλύγιστου Ἐπισκόπου πλήρη τὴν ἐφαρμογή τους. Ὁ ἡρωϊσμός του, ἡ ὑπομονή του, ἡ ἀνεξικακία του, ἡ ὅλη συμπεριφορὰ του, ἔκαμαν τὸ θαῦμα τους. Ἡ ἀπροκατάληπτη καρδιὰ τοῦ εὐγενικοῦ εἰδωλολάτρη βουλευτῆ συγκλονίσθηκε καὶ πίστεψε.
Πόσα δὲν πρέπει νὰ πεῖ στὴν ψυχή μας καὶ τοῦτο τὸ γεγονός. Παραδείγματα θέλουμε νὰ ἰδοῦμε οἱ ἄνθρωποι κάθε φορὰ γιὰ νὰ πιστέψουμε. Καὶ πρότυπα γιὰ νὰ τὰ μιμηθοῦμε. Πουθενὰ ἀλλοῦ ὅμως δὲν μποροῦμε νὰ βροῦμε τόσα παραδείγματα ἀνθρωπιάς, πίστεως καὶ ψυχικοῦ μεγαλείου, ὅσα στὴν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἐδῶ θὰ βροῦμε καὶ τὰ ἀληθινὰ πρότυπα ἀρετῆς ποὺ χρειαζόμαστε, ἰδιαίτερα στὴν ἐποχή μας. Ναί! Τὴν ἐποχή μας τὴν παραπαίουσα καὶ ἀγωνιζόμενη νὰ κάμει τὴ ζωὴ τῶν ἀλόγων ζῴων, ζωὴ δική της. Στ' ἀλήθεια! Τὰ λόγια τοῦ Πνεύματος τοῦ Θεοῦ «ἄνθρωπος ἐν τιμῇ ὧν οὐ συνῆκε, παρασυνεβλήθη τοὶς κτήνεσι τοὶς ἀνοήτοις καὶ ὠμοιώθη αὐτοίς» νομίζει κανεὶς πὼς εἰπώθηκαν καὶ γιὰ τὴν ἐποχή μας. Γι' αὐτὸ κι ὁ σημερινὸς ἄνθρωπος ζεῖ μέσα στὸ ἄγχος καὶ δὲν γνωρίζει ὄχι «τί τέξεται ἢ ἐπιοῦσα», ἀλλὰ τί θὰ γίνει τὴν ἄλλη στιγμή.
Κι ὅμως ὑπάρχει τὸ φάρμακο τῆς θεραπείας μὰ καὶ τῆς σωτηρίας. Μᾶς τὸ δείχνει ὁ βουλευτής μας ὁ Λούκιος. Σὰν εἶδε, μὲ πόσο θάρρος ὁ γηραιὸς ἐπίσκοπος ἀντιμετώπισε τὰ ἀνήκουστα μαρτύρια στὰ ὁποῖα ὁ φίλος του ἡγεμόνας Διγνιανὸς ὑπέβαλε τὸν Μάρτυρα, κι ὅμως αὐτὸς μιμούμενος τὸν Πρωτομάρτυρα τοῦ Γολγοθᾶ, ἀντὶ νὰ βλαστημᾷ καὶ νὰ ὑβρίζει τοὺς βασανιστὲς προσευχόταν γι’ αὐτούς, δὲν δίστασε νὰ πιστέψει καὶ νὰ βαπτισθεῖ. Ἡ δόξα κι οἱ ἀνέσεις καὶ τὰ μεγαλεῖα ποὺ τοῦ ἐξασφάλιζε ἡ θέση του, δὲν τὸν ἐμπόδισαν.
Πίστεψε. Πίστεψε βαθιά. Χωρὶς νὰ χάσει καιρὸ σπεύδει μάλιστα μὲ ἔργα νὰ ἐκδηλώσει τὴν ἀγάπη του στὸν γλυκύτατο Ἰησοῦ. Ἡ τεράστια περιουσία του δὲν τὸν ἐμποδίζει νὰ τὴν ἐκποιήσει καὶ τὰ χρήματα νὰ τὰ διαθέσει στοὺς ἀδελφούς τοῦ Χριστοῦ, τοὺς πάσχοντες, τὰ ὀρφανὰ καὶ τὶς χῆρες. Ἡ δραστηριότητά του, κι ὁ ἔνθεος ζῆλος του γιὰ τὸν Χριστό, κινεῖ τὴν περιέργεια τοῦ φίλου του ἡγεμόνα Διγνιανοῦ, ποὺ τὸν καλεῖ στὸ μέγαρό του γιὰ νὰ μάθει τί τοῦ συμβαίνει. Ἐκεῖ ὁ νεοσύλλεκτος στοῦ Χριστοῦ τὴν πίστη, μὲ ζῆλο θεϊκὸ κι ἀγάπη φλογερὴ γίνεται ὁ χειραγωγὸς τοῦ ἡγεμόνα στὴ νέα θρησκεία:
- Διγνιανέ, μιὰ τέτοια ἀρετὴ κι ἕνας τέτοιος ἡρωισμὸς σὰν τοῦ γέροντα ἐπισκόπου προϋποθέτει μία ἀνώτερη πηγὴ ἐμπνεύσεως, λέγει στὸν φίλο του ὁ Λούκιος. Στὴ φυλακὴ ποὺ πῆγα, βρῆκα τὸν ἐπίσκοπο γονατιστὸ νὰ προσεύχεται καὶ νὰ ζητᾷ ἀπὸ τὸν Χριστό του καὶ Θεό μας, νὰ μᾶς συγχωρήσει γιὰ τὰ βασανιστήρια στὰ ὁποῖα τὸν ὑπέβαλες. Φίλε μου, εἶναι σκληρὸ γιὰ μᾶς νὰ κλείουμε τὰ μάτια μπροστὰ στὴν ἀλήθεια. Ὁ Θεὸς τῶν χριστιανῶν εἶναι ὁ ἀληθινὸς Θεός. Καὶ ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ γιὸς τοῦ Θεοῦ Πατέρα, ποὺ γιὰ τὴ δική μας τὴ σωτηρία ἔγινε ἄνθρωπος κι ᾖλθε στὸν κόσμο κι ἔπαθε γιὰ μᾶς, γιὰ νὰ μᾶς ἀπαλλάξει ἀπὸ τὴν πηγὴ ὅλων τῶν κακῶν, τὴν ἁμαρτία.
Τὰ λόγια του Λούκιου κι ἡ ἐπιχειρηματολογία τοῦ ἔχυσαν νέο φῶς στὴν ψυχὴ τοῦ ἡγεμόνα. Ἡ διδασκαλία συνεχίστηκε μέχρι ποὺ μιὰ βραδυὰ ὁ ἄρχοντας, συντετριμμένος γιὰ ὅσα εἶχε διατάξει νὰ κάμουν στοὺς χριστιανούς, πετάχτηκε ἀπὸ τὸ κάθισμά του καὶ πέφτοντας στὰ γόνατα μὲ σπασμένη φωνὴ εἶπε στὸν Λούκιο.
- Φίλε μου, πιστεύω κι ἐγὼ στὸν Χριστό. Ναί! Πιστεύω μὲ ὅλη μου τὴν καρδιά.
Τὴν ἴδια βραδιὰ ἕνας ἱερέας κλήθηκε στὸ ἀρχοντικό. Ἡ κατήχηση τοῦ ἄρχοντα συμπληρώθηκε καὶ ἀκολούθησε τὸ βάπτισμα. Ὕστερα ἀπὸ λίγες μέρες οἱ δυὸ φίλοι Διγνιανὸς καὶ Λούκιος ἐγκαταλείπουν τὴν Κυρήνη καὶ μ’ ἕνα πλοιάριο φεύγουν κι ἔρχονται στὴν Κύπρο. Ἔρχονται, πρῶτα γιὰ νὰ φύγουν ἀπὸ ἕνα γνωστὸ περιβάλλον ἀπὸ τὸ ὁποῖο κινδύνευαν κάθε στιγμὴ καὶ ὥρα. Κι ὕστερα γιατί θέλουν τὸ φῶς ποὺ ἀπέκτησαν νὰ τὸ προσφέρουν καὶ σὲ ἄλλους. Αὐτὸ γίνεται πάντα στὶς ἀληθινὰ εὐγενικὲς καρδιές.
- Διγνιανέ, μιὰ τέτοια ἀρετὴ κι ἕνας τέτοιος ἡρωισμὸς σὰν τοῦ γέροντα ἐπισκόπου προϋποθέτει μία ἀνώτερη πηγὴ ἐμπνεύσεως, λέγει στὸν φίλο του ὁ Λούκιος. Στὴ φυλακὴ ποὺ πῆγα, βρῆκα τὸν ἐπίσκοπο γονατιστὸ νὰ προσεύχεται καὶ νὰ ζητᾷ ἀπὸ τὸν Χριστό του καὶ Θεό μας, νὰ μᾶς συγχωρήσει γιὰ τὰ βασανιστήρια στὰ ὁποῖα τὸν ὑπέβαλες. Φίλε μου, εἶναι σκληρὸ γιὰ μᾶς νὰ κλείουμε τὰ μάτια μπροστὰ στὴν ἀλήθεια. Ὁ Θεὸς τῶν χριστιανῶν εἶναι ὁ ἀληθινὸς Θεός. Καὶ ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ γιὸς τοῦ Θεοῦ Πατέρα, ποὺ γιὰ τὴ δική μας τὴ σωτηρία ἔγινε ἄνθρωπος κι ᾖλθε στὸν κόσμο κι ἔπαθε γιὰ μᾶς, γιὰ νὰ μᾶς ἀπαλλάξει ἀπὸ τὴν πηγὴ ὅλων τῶν κακῶν, τὴν ἁμαρτία.
Τὰ λόγια του Λούκιου κι ἡ ἐπιχειρηματολογία τοῦ ἔχυσαν νέο φῶς στὴν ψυχὴ τοῦ ἡγεμόνα. Ἡ διδασκαλία συνεχίστηκε μέχρι ποὺ μιὰ βραδυὰ ὁ ἄρχοντας, συντετριμμένος γιὰ ὅσα εἶχε διατάξει νὰ κάμουν στοὺς χριστιανούς, πετάχτηκε ἀπὸ τὸ κάθισμά του καὶ πέφτοντας στὰ γόνατα μὲ σπασμένη φωνὴ εἶπε στὸν Λούκιο.
- Φίλε μου, πιστεύω κι ἐγὼ στὸν Χριστό. Ναί! Πιστεύω μὲ ὅλη μου τὴν καρδιά.
Τὴν ἴδια βραδιὰ ἕνας ἱερέας κλήθηκε στὸ ἀρχοντικό. Ἡ κατήχηση τοῦ ἄρχοντα συμπληρώθηκε καὶ ἀκολούθησε τὸ βάπτισμα. Ὕστερα ἀπὸ λίγες μέρες οἱ δυὸ φίλοι Διγνιανὸς καὶ Λούκιος ἐγκαταλείπουν τὴν Κυρήνη καὶ μ’ ἕνα πλοιάριο φεύγουν κι ἔρχονται στὴν Κύπρο. Ἔρχονται, πρῶτα γιὰ νὰ φύγουν ἀπὸ ἕνα γνωστὸ περιβάλλον ἀπὸ τὸ ὁποῖο κινδύνευαν κάθε στιγμὴ καὶ ὥρα. Κι ὕστερα γιατί θέλουν τὸ φῶς ποὺ ἀπέκτησαν νὰ τὸ προσφέρουν καὶ σὲ ἄλλους. Αὐτὸ γίνεται πάντα στὶς ἀληθινὰ εὐγενικὲς καρδιές.
Γράψαμε κι ἀλλοῦ, πὼς ἕνας ποὺ γεύτηκε τὸ μέλι δὲν θέλει ποτὲ νὰ κρατήσει τὴ γεύση του μόνο γιὰ τὸν ἑαυτό του. Θέλει νὰ κάμει κι ἄλλους πολλοὺς μέτοχούς της χαρᾶς του. Αὐτὸ γίνηκε καὶ μὲ τοὺς δύο νεοσύλλεκτους ὀπαδοὺς τοῦ Χριστοῦ. Θέλουν τὴ χαρὰ καὶ τὴν εὐτυχία ποὺ δοκιμάζουν οἱ ἴδιοι μὲ τὸν θησαυρὸ ποὺ βρῆκαν, τὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ, νὰ τὴν προσφέρουν καὶ σὲ ἄλλους. Μιὰ τέτοια προσπάθεια φυσικὰ δὲν γίνεται εὔκολα κι ἀκίνδυνα. Τὰ λόγια ὅμως τοῦ Κυρίου «μείζονα ταύτης ἀγάπην οὐδεὶς ἔχει, ἶνα τὶς τὴν ψυχὴν αὐτοῦ θῆ ὑπὲρ τῶν φίλων αὐτοῦ» (Ἰωάν. ιε’ 13), συνέχουν τὴν καρδιά τους. Δηλαδὴ τὸ νὰ θυσιάσει κανεὶς τὴ ζωή του γιὰ χάρη τῶν φίλων του, αὐτὴ εἶναι ἡ πιὸ μεγάλη ἀγάπη. Ἔτσι ἔνοιωθαν οἱ πρῶτοι χριστιανοὶ τὴν ἀγάπη.
Ἔτσι τὴν ἔζησαν οἱ Ἅγιοι κι οἱ Μάρτυρες. Ἔτσι τὴν αἰσθάνονται, πρέπει νὰ τὴν αἰσθάνονται κι ὅλοι οἱ γνήσιοι χριστιανοί. Γιατί ἔτσι τὴν θέλει ὁ Κύριος μας. Γιὰ τὸν χριστιανό, τὸν κάθε ἀληθινὸ χριστιανὸ ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν συνάνθρωπό μας εἶναι καθῆκον. Εἶναι νόμος. «Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης της καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης της ψυχῆς σου καὶ ἐξ ὅλης της ἰσχῦος σου καὶ ἐξ ὅλης της διανοίας σου, καὶ τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν» (Λουκ. ι’ 27) τονίζει αὐτὸς ὁ Κύριος. Ὁ κάθε ἄνθρωπος, εἴτε φίλος, εἴτε ἐχθρὸς εἶναι πλησίον μας. Καὶ σ’ αὐτὸν ὀφείλουμε τὴν ἀγάπη μας.
Τὴν ἀγάπη τους σπεύδουν νὰ δείξουν κι οἱ φίλοι Διγνιανὸς καὶ Λούκιος στοὺς κατοίκους τοῦ νησιοῦ μόλις ἔφτασαν σ’ αὐτό. Μὲ ἐνθουσιασμό, ἀλλὰ καὶ σύνεση κινοῦνται οἱ χθεσινοὶ διῶκτες καὶ τώρα φλογεροὶ ἐργάτες τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ.
Μὰ οἱ μέρες εἶναι δύσκολες. Τὸ κῦμα τοῦ διωγμοῦ τῶν χριστιανῶν τοῦ σκληροῦ καὶ ἀπάνθρωπου αὐτοκράτορα Διοκλητιανοῦ ἔφτασε καὶ στὴν Κύπρο. Οἱ ὀπαδοὶ τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ δὲν ἔχουν ποὺ νὰ σταθοῦν. Καθημερινὰ πλῆθος οἱ χριστιανοὶ συλλαμβάνονται καὶ ὁδηγοῦνται στὶς φυλακὲς καὶ τὰ βασανιστήρια. Κάποια μέρα σὲ μία σαρωτικὴ ἐξόρμηση τῶν διωκτῶν συνελήφθηκε καὶ ὁ Λούκιος. Δέσμιος ὁδηγεῖται μπροστὰ στὸν ἔπαρχο τῆς πόλης καὶ τοῦ ζητεῖται νὰ θυσιάσει στὰ εἴδωλα. Ὁ φλογερὸς ἱεραπόστολος φυσικὰ ἀρνεῖται. Τὴν ὥρα ἐκείνη ἡ σκέψη τοῦ μάρτυρα φέρει μπροστὰ του τὴν ἡρωικὴ μορφὴ τοῦ Ἁγίου ἐπισκόπου της Κυρήνης, τοῦ ἱερομάρτυρα Θεοδώρου, τοῦ ὁποίου τὸ παράδειγμα προσπαθεῖ νὰ μιμηθεῖ. Τὰ λόγια του θείου Ἀποστόλου Παύλου «μιμηταί μου γίνεσθε καθὼς καγῶ Χριστοῦ», (Α’ Κορ. ια’ 1) νομίζει πὼς τὰ ἀκούει νὰ τὸν καλοῦν ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ ἱερομάρτυρος. Ἀπὸ τὶς σκέψεις του αὐτὲς τὸν διακόπτει ξαφνικὰ ἡ φωνὴ τοῦ ἔπαρχου:
- Ἐμπρός! Μὴ καθυστερεῖς. Ἔλα ἀφηρημένε. Ἔλα νὰ θυσιάσεις στοὺς μεγάλους θεούς μας.
Στὴν κραυγὴ τοῦ ἔπαρχου, ὁ Λούκιος συνῆλθε. Εἶδε γύρω του τοὺς δήμιους νὰ τὸν περιμένουν. Καὶ στὸ βάθος μερικὲς μορφὲς νὰ τὸν κοιτάζουν μὲ συμπάθεια. Ἀνάμεσά τους διέκρινε καὶ τὸν φίλο καὶ συνεργάτη τοῦ Διγνιανό, ποὺ τὸν κοίταζε καὶ αὐτὸς μὲ λαχτάρα καὶ ἀγωνία ν’ ἀκούσει τὴν ἀπάντησή του, καὶ μὲ παρρησία καὶ θάρρος ἀπαντᾷ:
- Οἱ πέτρες καὶ τὰ ξόανα δὲν χρειάζονται θυσίες. «Στόμα ἔχουσι καὶ οὐ λαλήσουσιν, ὀφθαλμοὺς ἔχουσι καὶ οὐκ ὄψονται, ὦτα ἔχουσι καὶ οὐκ ἐνωτισθήσονται, οὐδὲ γὰρ ἔστι πνεῦμα ἐν τῷ στόματι αὐτῶν ὅμοιοι αὐτοὶς γένοιντο οἱ ποιοῦντες αὐτὰ καὶ πάντες οἱ πεποιθότες ἐπ’ αὐτοίς» (ψαλμ. ρλε’ 17 – 18). Δηλαδὴ οἱ θεοί σας ποὺ εἶναι πέτρες καὶ ξύλα ποὺ κατειργάσθηκαν χέρια ἀνθρώπινα, καὶ προσέδωκαν σὲ αὐτὰ τὴ μορφὴ τοῦ εἰδώλου ἔχουν στόμα ἀλλὰ δὲν θὰ μιλήσουν ποτέ. Ἔχουν καὶ μάτια, ἀλλὰ δὲν θὰ ἴδουν ποτέ. Ἔχουν καὶ αὐτιά, ἀλλὰ ποτὲς δὲν θὰ ἀκούσουν, γιατί οὔτε πνοὴ ὑπάρχει στὸ στόμα τους. Ὅμοιοι μὲ αὐτοὺς τοὺς ἄψυχους καὶ ἀναίσθητους θεούς, εἴθε νὰ γίνουν κι ὅλοι ὅσοι κατασκευάζουν τὰ εἴδωλα αὐτά, κι ὅσοι πιστεύουν σ' αὐτά.
Τὴν ἴδια στιγμὴ ἀφοῦ κοίταξε μπροστὰ του τὸν βωμὸ στὸν ὁποῖο τὸν διέταξαν νὰ προσφέρει θυμίαμα λατρείας στὸν ἀνύπαρκτο θεό, σήκωσε τὸ πόδι καὶ κλώτσησε τὸν βωμὸ καὶ τὸ ἄγαλμα ποὺ ἦταν μπροστά του. Βωμὸς καὶ ἄγαλμα γκρεμίστηκαν. Μὰ τὴν ἴδια ὥρα βροντερὴ ἀντήχησε καὶ πάλι τοῦ ἔπαρχου ἡ φωνή:
- Σκοτῶστε τὸν βέβηλο.
Ἕνας δήμιος ποὺ στεκόταν δίπλα σήκωσε τὸ τσεκοῦρι ποὺ κρατοῦσε στὸ χέρι καὶ κτύπησε τὸν ὁμολογητὴ στὸ κεφάλι. Τὸ σῶμα κυλίστηκε κάτω λουσμένο στὰ αἵματα. Ἕνας ἄλλος ἀπέκοψε μὲ μαχαῖρι τὸ κεφάλι καὶ τὸ πέταξε. Ἕνα ἐπιφώνημα χαρὰς ἀκούστηκε ἀπὸ τοὺς εἰδωλολάτρες. Κι ἕνας στεναγμὸς ἀνακούφισης ἀπὸ τοὺς χριστιανοὺς ποὺ βρισκόντουσαν ἐκεῖ καὶ παρακολουθοῦσαν τὴν ὅλη σκηνή. Στεναγμὸς ἀνακούφισης, ἀλλὰ καὶ θαυμασμοῦ γιὰ τὴν παρρησία καὶ τὸ θάρρος τοῦ Μάρτυρα.
Ὅταν τὸ πλῆθος διαλύθηκε, ὁ Διγνιανὸς μὲ μερικοὺς ἄλλους χριστιανοὺς πῆγαν, ἔδωκαν μερικὰ χρήματα στοὺς φρουροὺς καὶ πῆραν τὸ ἅγιο λείψανο· καὶ ἀφοῦ τὸ καθάρισαν ἀπὸ τὰ αἵματα καὶ τὸ ἔπλυναν μὲ τὰ δάκρυα τῆς στοργῆς καὶ τῆς ἀγάπης τους, τὸ κήδεψαν κοντὰ σὲ ἄλλα λείψανα μαρτύρων.
Ἔτσι ἔκλεισε ἡ ζωὴ τοῦ βουλευτῆ τῆς Κυρήνης, τοῦ Λούκιου στὸ ἀγαπημένο μας νησί. Μὲ τὴ θυσία του, ἅγιασε κι αὐτὸς τὰ χώματα τῆς Νήσου τῶν Ἁγίων, τῆς Κύπρου μας. Στὸν οὐρανὸ ἡ ἅγια ψυχή του μαζὶ μὲ τὶς ψυχὲς τῶν ἄλλων Ἁγίων καὶ Μαρτύρων τῆς Πίστεώς μας, ἀναπέμπουν δοξολογίες στὸν Ὕψιστο καὶ δέονται νυχθημερὸν στὸν Μεγάλο Πατέρα γιὰ μᾶς. Δέονται, ἀλλὰ καὶ προβάλλοντας τὴ ζωή τους γιὰ παράδειγμα, μᾶς καλοῦν νὰ τοὺς μιμηθοῦμε.
Ἄλλωστε «μνήμη μάρτυρος, μίμησις μάρτυρος». Ἡ πιὸ μεγάλη τιμὴ γιὰ ἕνα μάρτυρα εἶναι νὰ μιμηθοῦμε οἱ πιστοὶ τὴν ζωή του. Σὲ αὐτὴ τὴν μίμηση μᾶς προσκαλοῦν οἱ Ἅγιοί μας κι ἰδιαίτερα ὁ μάρτυρας Λούκιος.
Μάρτυρες ζητᾷ κι ἡ ἐποχή μας, γιατί δὲν ἔχει. Σήμερα ἔχουμε ἐπιστήμονες καὶ τεχνῖτες. Ἔχουμε ἠθοποιοὺς καὶ καλλιτέχνες. Ἔχουμε ποδοσφαιριστὲς καὶ ἀθλητές. Ἔχουμε «χριστιανούς» μὰ δὲν ἔχουμε φλογεροὺς ὁμολογητές.
Λείπουν οἱ χριστιανοὶ τῶν ἔργων. Ὑπάρχουν μόνον οἱ χριστιανοὶ τῶν τύπων. Γι’ αὐτὸ κι οἱ ἐχθροί μας πατᾶνε στὰ στήθη καὶ μᾶς κοροϊδεύουν. Καιρὸς ὅλοι νὰ συνέλθομε. Ἄρχοντες καὶ λαὸς νὰ ξυπνήσουμε ἀπὸ τὸν λήθαργο στὸν ὁποῖο μας ἔρριψε ἕνας ἄκρατος εὐδαιμονισμός. Ὁ τόπος αὐτός, τὸ τονίζουμε ἀκόμη μιὰ φορά, εἶναι τόπος ἁγίων καὶ μαρτύρων. Κάθε κοιλάδα καὶ λόφος εἶναι ποτισμένοι μὲ τὸ αἷμα κάποιου ἢ κάποιων μαρτύρων. Ἀλλὰ καὶ ἡ γῆ τοῦ νησιοῦ μας εἶναι σπαρμένη μὲ κόκαλα ἁγίων μορφῶν, ποὺ ἐδῶ ἔζησαν καὶ μαρτύρησαν καὶ ἅγιασαν τοῦτο τὸν τόπο. Ὅλοι αὐτοί μας καλοῦνε σὲ ψυχικὸ συναγερμό. Οἱ ἅγιες μορφές τους ποὺ εἶναι ζωγραφισμένες στὶς εἰκόνες, μᾶς καλοῦν νὰ μιμηθοῦμε τὴν πίστη τους, τὴν ἀρετή τους, καὶ νὰ γίνουμε κι ἐμεῖς σύγχρονες ἔμψυχες εἰκόνες.
Αὐτὸς εἶναι καὶ ὁ σκοπὸς τῆς ζωῆς μας, ὁ ἁγιασμὸς ἡμῶν. «Ἅγιοι γίνεσθε, ὅτι ἐγὼ ἅγιος εἴμι» μας φωνάζει καὶ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ. Μὲ τοῦτο τὸν τρόπο μονάχα θὰ μπορέσουμε νὰ ἐλευθερωθοῦμε, ἀλλὰ καὶ νὰ ἐπιβιώσουμε καὶ νὰ ἰδοῦμε τὴν Κύπρο μας εὐτυχισμένη, δοξασμένη, εὐλογημένη.
Ἔτσι τὴν ἔζησαν οἱ Ἅγιοι κι οἱ Μάρτυρες. Ἔτσι τὴν αἰσθάνονται, πρέπει νὰ τὴν αἰσθάνονται κι ὅλοι οἱ γνήσιοι χριστιανοί. Γιατί ἔτσι τὴν θέλει ὁ Κύριος μας. Γιὰ τὸν χριστιανό, τὸν κάθε ἀληθινὸ χριστιανὸ ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν συνάνθρωπό μας εἶναι καθῆκον. Εἶναι νόμος. «Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης της καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης της ψυχῆς σου καὶ ἐξ ὅλης της ἰσχῦος σου καὶ ἐξ ὅλης της διανοίας σου, καὶ τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν» (Λουκ. ι’ 27) τονίζει αὐτὸς ὁ Κύριος. Ὁ κάθε ἄνθρωπος, εἴτε φίλος, εἴτε ἐχθρὸς εἶναι πλησίον μας. Καὶ σ’ αὐτὸν ὀφείλουμε τὴν ἀγάπη μας.
Τὴν ἀγάπη τους σπεύδουν νὰ δείξουν κι οἱ φίλοι Διγνιανὸς καὶ Λούκιος στοὺς κατοίκους τοῦ νησιοῦ μόλις ἔφτασαν σ’ αὐτό. Μὲ ἐνθουσιασμό, ἀλλὰ καὶ σύνεση κινοῦνται οἱ χθεσινοὶ διῶκτες καὶ τώρα φλογεροὶ ἐργάτες τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ.
Μὰ οἱ μέρες εἶναι δύσκολες. Τὸ κῦμα τοῦ διωγμοῦ τῶν χριστιανῶν τοῦ σκληροῦ καὶ ἀπάνθρωπου αὐτοκράτορα Διοκλητιανοῦ ἔφτασε καὶ στὴν Κύπρο. Οἱ ὀπαδοὶ τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ δὲν ἔχουν ποὺ νὰ σταθοῦν. Καθημερινὰ πλῆθος οἱ χριστιανοὶ συλλαμβάνονται καὶ ὁδηγοῦνται στὶς φυλακὲς καὶ τὰ βασανιστήρια. Κάποια μέρα σὲ μία σαρωτικὴ ἐξόρμηση τῶν διωκτῶν συνελήφθηκε καὶ ὁ Λούκιος. Δέσμιος ὁδηγεῖται μπροστὰ στὸν ἔπαρχο τῆς πόλης καὶ τοῦ ζητεῖται νὰ θυσιάσει στὰ εἴδωλα. Ὁ φλογερὸς ἱεραπόστολος φυσικὰ ἀρνεῖται. Τὴν ὥρα ἐκείνη ἡ σκέψη τοῦ μάρτυρα φέρει μπροστὰ του τὴν ἡρωικὴ μορφὴ τοῦ Ἁγίου ἐπισκόπου της Κυρήνης, τοῦ ἱερομάρτυρα Θεοδώρου, τοῦ ὁποίου τὸ παράδειγμα προσπαθεῖ νὰ μιμηθεῖ. Τὰ λόγια του θείου Ἀποστόλου Παύλου «μιμηταί μου γίνεσθε καθὼς καγῶ Χριστοῦ», (Α’ Κορ. ια’ 1) νομίζει πὼς τὰ ἀκούει νὰ τὸν καλοῦν ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ ἱερομάρτυρος. Ἀπὸ τὶς σκέψεις του αὐτὲς τὸν διακόπτει ξαφνικὰ ἡ φωνὴ τοῦ ἔπαρχου:
- Ἐμπρός! Μὴ καθυστερεῖς. Ἔλα ἀφηρημένε. Ἔλα νὰ θυσιάσεις στοὺς μεγάλους θεούς μας.
Στὴν κραυγὴ τοῦ ἔπαρχου, ὁ Λούκιος συνῆλθε. Εἶδε γύρω του τοὺς δήμιους νὰ τὸν περιμένουν. Καὶ στὸ βάθος μερικὲς μορφὲς νὰ τὸν κοιτάζουν μὲ συμπάθεια. Ἀνάμεσά τους διέκρινε καὶ τὸν φίλο καὶ συνεργάτη τοῦ Διγνιανό, ποὺ τὸν κοίταζε καὶ αὐτὸς μὲ λαχτάρα καὶ ἀγωνία ν’ ἀκούσει τὴν ἀπάντησή του, καὶ μὲ παρρησία καὶ θάρρος ἀπαντᾷ:
- Οἱ πέτρες καὶ τὰ ξόανα δὲν χρειάζονται θυσίες. «Στόμα ἔχουσι καὶ οὐ λαλήσουσιν, ὀφθαλμοὺς ἔχουσι καὶ οὐκ ὄψονται, ὦτα ἔχουσι καὶ οὐκ ἐνωτισθήσονται, οὐδὲ γὰρ ἔστι πνεῦμα ἐν τῷ στόματι αὐτῶν ὅμοιοι αὐτοὶς γένοιντο οἱ ποιοῦντες αὐτὰ καὶ πάντες οἱ πεποιθότες ἐπ’ αὐτοίς» (ψαλμ. ρλε’ 17 – 18). Δηλαδὴ οἱ θεοί σας ποὺ εἶναι πέτρες καὶ ξύλα ποὺ κατειργάσθηκαν χέρια ἀνθρώπινα, καὶ προσέδωκαν σὲ αὐτὰ τὴ μορφὴ τοῦ εἰδώλου ἔχουν στόμα ἀλλὰ δὲν θὰ μιλήσουν ποτέ. Ἔχουν καὶ μάτια, ἀλλὰ δὲν θὰ ἴδουν ποτέ. Ἔχουν καὶ αὐτιά, ἀλλὰ ποτὲς δὲν θὰ ἀκούσουν, γιατί οὔτε πνοὴ ὑπάρχει στὸ στόμα τους. Ὅμοιοι μὲ αὐτοὺς τοὺς ἄψυχους καὶ ἀναίσθητους θεούς, εἴθε νὰ γίνουν κι ὅλοι ὅσοι κατασκευάζουν τὰ εἴδωλα αὐτά, κι ὅσοι πιστεύουν σ' αὐτά.
Τὴν ἴδια στιγμὴ ἀφοῦ κοίταξε μπροστὰ του τὸν βωμὸ στὸν ὁποῖο τὸν διέταξαν νὰ προσφέρει θυμίαμα λατρείας στὸν ἀνύπαρκτο θεό, σήκωσε τὸ πόδι καὶ κλώτσησε τὸν βωμὸ καὶ τὸ ἄγαλμα ποὺ ἦταν μπροστά του. Βωμὸς καὶ ἄγαλμα γκρεμίστηκαν. Μὰ τὴν ἴδια ὥρα βροντερὴ ἀντήχησε καὶ πάλι τοῦ ἔπαρχου ἡ φωνή:
- Σκοτῶστε τὸν βέβηλο.
Ἕνας δήμιος ποὺ στεκόταν δίπλα σήκωσε τὸ τσεκοῦρι ποὺ κρατοῦσε στὸ χέρι καὶ κτύπησε τὸν ὁμολογητὴ στὸ κεφάλι. Τὸ σῶμα κυλίστηκε κάτω λουσμένο στὰ αἵματα. Ἕνας ἄλλος ἀπέκοψε μὲ μαχαῖρι τὸ κεφάλι καὶ τὸ πέταξε. Ἕνα ἐπιφώνημα χαρὰς ἀκούστηκε ἀπὸ τοὺς εἰδωλολάτρες. Κι ἕνας στεναγμὸς ἀνακούφισης ἀπὸ τοὺς χριστιανοὺς ποὺ βρισκόντουσαν ἐκεῖ καὶ παρακολουθοῦσαν τὴν ὅλη σκηνή. Στεναγμὸς ἀνακούφισης, ἀλλὰ καὶ θαυμασμοῦ γιὰ τὴν παρρησία καὶ τὸ θάρρος τοῦ Μάρτυρα.
Ὅταν τὸ πλῆθος διαλύθηκε, ὁ Διγνιανὸς μὲ μερικοὺς ἄλλους χριστιανοὺς πῆγαν, ἔδωκαν μερικὰ χρήματα στοὺς φρουροὺς καὶ πῆραν τὸ ἅγιο λείψανο· καὶ ἀφοῦ τὸ καθάρισαν ἀπὸ τὰ αἵματα καὶ τὸ ἔπλυναν μὲ τὰ δάκρυα τῆς στοργῆς καὶ τῆς ἀγάπης τους, τὸ κήδεψαν κοντὰ σὲ ἄλλα λείψανα μαρτύρων.
Ἔτσι ἔκλεισε ἡ ζωὴ τοῦ βουλευτῆ τῆς Κυρήνης, τοῦ Λούκιου στὸ ἀγαπημένο μας νησί. Μὲ τὴ θυσία του, ἅγιασε κι αὐτὸς τὰ χώματα τῆς Νήσου τῶν Ἁγίων, τῆς Κύπρου μας. Στὸν οὐρανὸ ἡ ἅγια ψυχή του μαζὶ μὲ τὶς ψυχὲς τῶν ἄλλων Ἁγίων καὶ Μαρτύρων τῆς Πίστεώς μας, ἀναπέμπουν δοξολογίες στὸν Ὕψιστο καὶ δέονται νυχθημερὸν στὸν Μεγάλο Πατέρα γιὰ μᾶς. Δέονται, ἀλλὰ καὶ προβάλλοντας τὴ ζωή τους γιὰ παράδειγμα, μᾶς καλοῦν νὰ τοὺς μιμηθοῦμε.
Ἄλλωστε «μνήμη μάρτυρος, μίμησις μάρτυρος». Ἡ πιὸ μεγάλη τιμὴ γιὰ ἕνα μάρτυρα εἶναι νὰ μιμηθοῦμε οἱ πιστοὶ τὴν ζωή του. Σὲ αὐτὴ τὴν μίμηση μᾶς προσκαλοῦν οἱ Ἅγιοί μας κι ἰδιαίτερα ὁ μάρτυρας Λούκιος.
Μάρτυρες ζητᾷ κι ἡ ἐποχή μας, γιατί δὲν ἔχει. Σήμερα ἔχουμε ἐπιστήμονες καὶ τεχνῖτες. Ἔχουμε ἠθοποιοὺς καὶ καλλιτέχνες. Ἔχουμε ποδοσφαιριστὲς καὶ ἀθλητές. Ἔχουμε «χριστιανούς» μὰ δὲν ἔχουμε φλογεροὺς ὁμολογητές.
Λείπουν οἱ χριστιανοὶ τῶν ἔργων. Ὑπάρχουν μόνον οἱ χριστιανοὶ τῶν τύπων. Γι’ αὐτὸ κι οἱ ἐχθροί μας πατᾶνε στὰ στήθη καὶ μᾶς κοροϊδεύουν. Καιρὸς ὅλοι νὰ συνέλθομε. Ἄρχοντες καὶ λαὸς νὰ ξυπνήσουμε ἀπὸ τὸν λήθαργο στὸν ὁποῖο μας ἔρριψε ἕνας ἄκρατος εὐδαιμονισμός. Ὁ τόπος αὐτός, τὸ τονίζουμε ἀκόμη μιὰ φορά, εἶναι τόπος ἁγίων καὶ μαρτύρων. Κάθε κοιλάδα καὶ λόφος εἶναι ποτισμένοι μὲ τὸ αἷμα κάποιου ἢ κάποιων μαρτύρων. Ἀλλὰ καὶ ἡ γῆ τοῦ νησιοῦ μας εἶναι σπαρμένη μὲ κόκαλα ἁγίων μορφῶν, ποὺ ἐδῶ ἔζησαν καὶ μαρτύρησαν καὶ ἅγιασαν τοῦτο τὸν τόπο. Ὅλοι αὐτοί μας καλοῦνε σὲ ψυχικὸ συναγερμό. Οἱ ἅγιες μορφές τους ποὺ εἶναι ζωγραφισμένες στὶς εἰκόνες, μᾶς καλοῦν νὰ μιμηθοῦμε τὴν πίστη τους, τὴν ἀρετή τους, καὶ νὰ γίνουμε κι ἐμεῖς σύγχρονες ἔμψυχες εἰκόνες.
Αὐτὸς εἶναι καὶ ὁ σκοπὸς τῆς ζωῆς μας, ὁ ἁγιασμὸς ἡμῶν. «Ἅγιοι γίνεσθε, ὅτι ἐγὼ ἅγιος εἴμι» μας φωνάζει καὶ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ. Μὲ τοῦτο τὸν τρόπο μονάχα θὰ μπορέσουμε νὰ ἐλευθερωθοῦμε, ἀλλὰ καὶ νὰ ἐπιβιώσουμε καὶ νὰ ἰδοῦμε τὴν Κύπρο μας εὐτυχισμένη, δοξασμένη, εὐλογημένη.
Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, διὰ τῶν πρεσβειῶν τοῦ Ἁγίου σου μάρτυρος Λουκίου, ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.
Ἡ Ἁγία Φωτεινὴ «ἔξω τῆς θύρας τῶν Βλαχερνῶν»
Ήδη βλέπεις φως άδυτον του Kυρίου,
Θανούσα Mάρτυς αγάπης αυτού χάριν.
Μᾶλλον πρόκειται περὶ ἐγκαινίων ναοῦ τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στὴν τοποθεσία αὐτή. Δὲν ἔχουμε περισσότερες πληροφορίες.
Ήδη βλέπεις φως άδυτον του Kυρίου,
Θανούσα Mάρτυς αγάπης αυτού χάριν.
Μᾶλλον πρόκειται περὶ ἐγκαινίων ναοῦ τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στὴν τοποθεσία αὐτή. Δὲν ἔχουμε περισσότερες πληροφορίες.
Ὁ Ἅγιος Ἰερόθεος ὁ Α’ Ἐπίσκοπος Οὐγγαρίας
Ο Άγιος Ιερόθεος υπήρξε ο πρώτος Ορθόδοξος επίσκοπος της Ουγγαρίας ο οποίος στάλθηκε από την Κωνσταντινούπολη στις αρχές του 11ου μ.Χ. αιώνα.
Η διακήρυξης της αγιότητάς του έγινε το καλοκαίρι του 2000 μ.Χ. από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Η διακήρυξης της αγιότητάς του έγινε το καλοκαίρι του 2000 μ.Χ. από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’.
Ἀποστόλων τόν ζῆλον, ἐν ψυχῇ σου δεξάμενος, ἐν τῇ Οὑγγαρίᾳ ἐπέστης, τῆς ερἰήνης ὡς ἄγγελος, και ηὔγασας πρός γνῶσιν θεϊκήν, αὐτήν τῶν διδαχῶν σου ἀστραπαῖς, Ἱερόθεε θεόφρον· διό πιστῶς σοι κραυγάζομεν· δόξα τῷ σέ ἐκλέξαντι Χριστῷ, δόξα τῷ σοί συνεργήσαντι, δόξα τῷ χορηγοῦντι διά σοῦ, πᾶσι τά κρείττονα.
Ἦχος α’.
Ἀποστόλων τόν ζῆλον, ἐν ψυχῇ σου δεξάμενος, ἐν τῇ Οὑγγαρίᾳ ἐπέστης, τῆς ερἰήνης ὡς ἄγγελος, και ηὔγασας πρός γνῶσιν θεϊκήν, αὐτήν τῶν διδαχῶν σου ἀστραπαῖς, Ἱερόθεε θεόφρον· διό πιστῶς σοι κραυγάζομεν· δόξα τῷ σέ ἐκλέξαντι Χριστῷ, δόξα τῷ σοί συνεργήσαντι, δόξα τῷ χορηγοῦντι διά σοῦ, πᾶσι τά κρείττονα.
Ὁ Ἅγιος Στέφανος ὁ Α’ Βασιλεὺς Οὐγγαρίας
Ο Άγιος Στέφανος έζησε στις αρχές του 11ου μ.Χ. αιώνα και είναι ο ιδρυτής του κράτους της Ουγγαρίας.
Η διακήρυξης της αγιότητάς του έγινε το καλοκαίρι του 2000 μ.Χ. από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Η διακήρυξης της αγιότητάς του έγινε το καλοκαίρι του 2000 μ.Χ. από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’.
Βασιλείας τό σκῆπτρον, τῷ Θεῷ ἀναθέμενος, πρᾷος βασιλεύς ἐγνωρίσθης, εὐσεβής καί φιλάγαθος· αὐτῷ δέ Οὑγγαρίας τόν λαόν, τῷ ὅπλῳ ὑποτάξας τοῦ Σταυροῦ, θριαμβεύεις νῦν ἐνδόξος ἐν οὐρανοῖς, ὦ Στέφανε σύν Ἀγγέλοις. Δόξα τῷ σέ ἐκλέξαντι Χριστῷ, δόξα τῷ ἐνισχύσαντι, δόξα τῷ χρίσαντί σε μυστικῶς, ἐλαίῳ τῆς χρίσεως.
Ἦχος α’.
Βασιλείας τό σκῆπτρον, τῷ Θεῷ ἀναθέμενος, πρᾷος βασιλεύς ἐγνωρίσθης, εὐσεβής καί φιλάγαθος· αὐτῷ δέ Οὑγγαρίας τόν λαόν, τῷ ὅπλῳ ὑποτάξας τοῦ Σταυροῦ, θριαμβεύεις νῦν ἐνδόξος ἐν οὐρανοῖς, ὦ Στέφανε σύν Ἀγγέλοις. Δόξα τῷ σέ ἐκλέξαντι Χριστῷ, δόξα τῷ ἐνισχύσαντι, δόξα τῷ χρίσαντί σε μυστικῶς, ἐλαίῳ τῆς χρίσεως.
Άγιος Oswin
Ο Άγιος Oswin ήταν βασιλιάς της περιοχής Deira στην βόρεια Αγγλία και μαρτύρησε στο Gilling του Yorkshire της Αγγλίας, στις 20 Αυγούστου, 651 μ.Χ.
Το 633 μ.Χ., όταν ο πατέρας του Αγίου Oswin, βασιλιάς Osric, σκοτώθηκε από τον ειδωλολάτρη Ουαλό βασιλιά Cadwallon, κατέφυγε στο Wessex και εκεί βαφτίστηκε και εκπαιδεύτηκε από τον Άγιο Aidan (βλέπε 31 Αυγούστου). Ο Άγιος Bede (βλέπε 27 Μαΐου) μας πληροφορεί ότι ο Άγιος Oswin ήταν όμορφος στην εμφάνιση, ευχάριστος στην ομιλία, με ευγενικούς τρόπους και γενναιόδωρος και σύντομα κέρδισε την αγάπη του κόσμου.
Ο Άγιος Oswin βασίλεψε με επιτυχία για περίπου εννέα χρόνια μέχρι που ο βασιλιάς Oswy του κήρυξε τον πόλεμο. Ο Άγιος Oswin αντί να προκαλέσει μια αιματηρή μάχη αμφιβόλου κατάληξης, αφού ο στρατός του ήταν πολύ μικρότερος, αποφάσισε να διαφύγει και κρύφτηκε στην οικία του καλύτερου του φίλου, κόμη Hunwald στο Gilling. Ο κόμης Hunwald όμως τον πρόδωσε και έτσι ο Άγιος Oswin δολοφονήθηκε.
Ο Άγιος Oswin κηδεύτηκε στο Tynemouth όπου λατρευόταν σαν μάρτυρας.
Ο βασιλιάς Oswy, όταν συνειδητοποίησε το έγκλημα του, για να εξιλεωθεί έκτισε ένα μοναστήρι στο Gilling, αλλά τα λείψανα του Αγίου Oswin παρέμειναν στο Tynemouth. Όταν άρχισαν οι βαρβαρικές επιδρομές των Viking, ο τάφος του Αγίου Oswin ξεχάστηκε έως ότου βρέθηκε ξανά το 1065 μ.Χ.
Το 633 μ.Χ., όταν ο πατέρας του Αγίου Oswin, βασιλιάς Osric, σκοτώθηκε από τον ειδωλολάτρη Ουαλό βασιλιά Cadwallon, κατέφυγε στο Wessex και εκεί βαφτίστηκε και εκπαιδεύτηκε από τον Άγιο Aidan (βλέπε 31 Αυγούστου). Ο Άγιος Bede (βλέπε 27 Μαΐου) μας πληροφορεί ότι ο Άγιος Oswin ήταν όμορφος στην εμφάνιση, ευχάριστος στην ομιλία, με ευγενικούς τρόπους και γενναιόδωρος και σύντομα κέρδισε την αγάπη του κόσμου.
Ο Άγιος Oswin βασίλεψε με επιτυχία για περίπου εννέα χρόνια μέχρι που ο βασιλιάς Oswy του κήρυξε τον πόλεμο. Ο Άγιος Oswin αντί να προκαλέσει μια αιματηρή μάχη αμφιβόλου κατάληξης, αφού ο στρατός του ήταν πολύ μικρότερος, αποφάσισε να διαφύγει και κρύφτηκε στην οικία του καλύτερου του φίλου, κόμη Hunwald στο Gilling. Ο κόμης Hunwald όμως τον πρόδωσε και έτσι ο Άγιος Oswin δολοφονήθηκε.
Ο Άγιος Oswin κηδεύτηκε στο Tynemouth όπου λατρευόταν σαν μάρτυρας.
Ο βασιλιάς Oswy, όταν συνειδητοποίησε το έγκλημα του, για να εξιλεωθεί έκτισε ένα μοναστήρι στο Gilling, αλλά τα λείψανα του Αγίου Oswin παρέμειναν στο Tynemouth. Όταν άρχισαν οι βαρβαρικές επιδρομές των Viking, ο τάφος του Αγίου Oswin ξεχάστηκε έως ότου βρέθηκε ξανά το 1065 μ.Χ.
Σύναξη της Παναγίας Πρέκλας στην Σκιάθο
Ο Ναός της Παναγίας της Πρέκλας βρίσκεται εντός του Κάστρου ανάμεσα στο
Ναό του Χριστού και στο Τζαμί. Η ονομασία Πρέκλα προέρχεται πιθανώς από
τη λατινική λέξη preclarus (υπερένδοξος). Τον Ναό αυτό τον περιγράφει
θαυμάσια ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης στο διήγημά του «Ρεμβασμός του
Δεκαπενταυγούστου», «Τὸ ἐκκλησίδιον ἦτον εὐπρεπέστατον, ὡραῖα
στολισμένον καὶ εἶχε καλὰς εἰκόνας, καὶ μάλιστα τὴν φερώνυμον, τὴν
γλυκεῖαν Παναγίαν τὴν Πρέκλαν, σκαλιστὸν χρυσωμένον τέμπλον, πολυέλαιον
καὶ μανουάλια ὀρειχάλκινα, κανδήλια ἀργυρᾶ.».
Από το εκκλησάκι αυτό τα μόνα που σώζονται είναι η εικόνα της Κοιμήσεως που φέρει χρονολογία (1653 μ.Χ.) και ένα τμήμα από το κοσμήτη με χρονολογία (1676 μ.Χ.), τα οποία φυλάσσονται στον Ιερό Ναό Τριών Ιεραρχών.
Ο ναός πανηγύριζε στη Κοίμηση της Θεοτόκου αλλά στις ημέρες μας καθιερώθηκε να πανηγυρίζει την Κυριακή μετά την 15η Αυγούστου. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας οι Παρακλήσεις του Δεκαπενταύγουστου τελούνταν σ’ αυτόν τον ναό και εδώ έρχονταν οι παλιοί σκιαθίτες για να βρούν αναψυχή και παραμυθία. Αλλά και οι σύγχρονοι σκιαθίτες εδώ έρχονται για να προσευχηθούν και να καταθέσουν τις ελπίδες τους, τον πόνο τους, τα αιτήματά τους και για να ανάψουν ένα κεράκι για όλες αυτές τις ψυχές που έζησαν μαρτυρικά πάνω σ’ αυτόν τον απόκρημνο βράχο του Κάστρου.
Από το εκκλησάκι αυτό τα μόνα που σώζονται είναι η εικόνα της Κοιμήσεως που φέρει χρονολογία (1653 μ.Χ.) και ένα τμήμα από το κοσμήτη με χρονολογία (1676 μ.Χ.), τα οποία φυλάσσονται στον Ιερό Ναό Τριών Ιεραρχών.
Ο ναός πανηγύριζε στη Κοίμηση της Θεοτόκου αλλά στις ημέρες μας καθιερώθηκε να πανηγυρίζει την Κυριακή μετά την 15η Αυγούστου. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας οι Παρακλήσεις του Δεκαπενταύγουστου τελούνταν σ’ αυτόν τον ναό και εδώ έρχονταν οι παλιοί σκιαθίτες για να βρούν αναψυχή και παραμυθία. Αλλά και οι σύγχρονοι σκιαθίτες εδώ έρχονται για να προσευχηθούν και να καταθέσουν τις ελπίδες τους, τον πόνο τους, τα αιτήματά τους και για να ανάψουν ένα κεράκι για όλες αυτές τις ψυχές που έζησαν μαρτυρικά πάνω σ’ αυτόν τον απόκρημνο βράχο του Κάστρου.
Άγιοι Απόστολος, Ζαχαρίας και Δημήτριος οι Νεομάρτυρες εξ Ά. Μουλίων
Στην επιστημονική σειρά «Κρητικά Χρονικά», τ. Η΄, 1954, σελ. 23, η Κ.
Τσατσαρωνάκη δημοσίευσε «Ἔκθεση ὠμοτήτων τοῦ 1866» στην οποία
αναφέρεται:
«Μούλια, Ἐκ τῶν 20 οἰκιῶν τάς 10 ἔκαυσαν, τήν Ἐκκλησίαν «Ἅγιοι Ἀπόστολοι» βεβηλώσαντες κατεύκασαν. Κατά τόν Αὔγουστον τοῦ 1867 συλλαβόντες τούς ὑποτεταγμένους Δημήτριον Μανουσάκην, Ἀπόστολον Χοιρομουριδάκην καί Ζαχάρην Κορνιλάκην δέσαντες τάς χεῖρας, ἐξωρύξαντες τούς ὀφθαλμούς, ἀπεκόψαντες τάς χεῖρας, τήν ῥίνα, τά ὦτα, τά χείλη άπεκεφάλισαν».
Μικρό 4/σέλιδο έντυπο με πληροφορίες της περιοχής για την θυσία των Αγίων κυκλοφόρησε ο π. Εμμ. Λεκάκης, Εφημέριος Ά. Μουλίων. Βιβλίο με αναλυτικές παρουσιάσεις συνέγραψε ο Πανοσιολ. Αρχιμ. Χρυσόστομος Παπαδάκης, Πρωτοσύγκελλος της Ι. Μητροπόλεώς μας, με τίτλο: «Τών Αγίων Τριών Κρητών Νεομαρτύρων των εκ Μουλίων Αποστόλου, Δημητρίου και Ζαχαρίου, βίος, ακολουθία, παρακλητικοί κανόνες, έκδοσις Ενορίας Ά. Μουλίων, 2004».
Οι χριστιανικές οικογένειες των Ά. Μουλίων αναγκάστηκαν να φύγουν μόλις εντάθηκε η επανάσταση του 1866 μ.Χ. Οι οικογένειες των Νεομαρτύρων, κατέφυγαν στο φαράγγι πάνω από το Ζαρό στον Αγ. Νικόλαο. Όταν έφθαναν στο Μουλιανό Πόρο, έπεσαν σέ περίπολο την οποία αποτελούσαν Αξεντιανοί οθωμανοί, οι οποίοι φημίζονταν για τα βάρβαρά τους ένστικτα. Οι έφιπποι της περιπόλου τους έφθασαν στην περιοχή Άγιος Βασίλειος. Οι τρείς Άγιοι δεν κρατούσαν όπλα, ούτε δημιούργησαν συμπλοκή και συνελήφθησαν αμέσως ο Δημήτριος και ο Απόστολος. Αρνήθηκαν να αλλαξοπιστήσουν και τους υπέβαλλαν σε φρικτά βασανιστήρια. Τους χτύπησαν αλύπητα, τους έκοψαν τα χέρια, τη μύτη και τα αυτιά, τους έβγαλαν τα μάτια και τέλος τους θανάτωσαν διά σφαγής. Τον Ζαχαρία τον άφησαν τελευταίο για να δει τα βασανιστήρια των άλλων και να λυγίσει. Συνέβη όμως το αντίθετο, γι’ αυτό αφού του πέρασαν γύρω από την μέση ένα σχοινί, το έδεσαν στη σέλα ενός αλόγου και τον έσερναν με ταχύτητα πάνω στα βράχια και τα κλαδιά. Κρατήθηκε από τον κορμό μιας αγριαχλαδιάς και τότε του έκοψαν με σπαθί και τα δυο χέρια. Εκεί τον αποτελείωσαν χτυπώντας τον στο κεφάλι επτά φορές. Αυτές οι επτά σπαθιές φαίνονται στο κρανίο του.
Δίπλα από τον τόπο πού μαρτύρησαν οι δυο πρώτοι, βρισκόταν ένα ρυάκι. Στην κοίτη του που ήταν το χώμα μαλακό έσκαψαν ευλαβείς Χριστιανοί πρόχειρα και έθαψαν και τούς τρείς. Κάθε βράδυ παρουσιάζονταν τρία φώτα πάνω από τον τόπο της ταφής. Άλλαξε ο ρους του ρυακιού και τούτο για να μην παρασύρουν τα νερά το απαλό χώμα των τάφων και παρασύρουν τα ιερά σκηνώματα. Με ενύπνιο σε συγχωριανό τους, ζήτησαν οι Άγιοι να γίνει η εκταφή τους και να μεταφερθούν τα ιερά λείψανα στο Ναό των Αγ. Αποστόλων. Έγινε η εκταφή και τοποθετήθηκαν τα λείψανα σ ένα σεντούκι. Μεταφέρθηκαν στο Ναό του χωριού και τοποθετήθηκαν στην αριστερή κόγχη προ του ιερού Βήματος. Με τον καιρό, άρχισε να παρουσιάζεται πάνω από το σεντούκι ένα παράδοξο θέαμα, εμφανίστηκε ιστός αράχνης που μέρα με τη μέρα πύκνωνε και πάνω σ᾽ αυτόν σχηματίστηκαν τα πρόσωπα των Αγίων.
Μετά το μαρτύριο, οι οθωμανοί δεν είχαν ησυχάσει, γι’ αυτό και προξένησαν δεινά στις οικογένειες των Αγίων, όπως η απαγωγή μιας από τις τρείς θυγατέρες του μάρτυρα Ζαχαρία, που την έλεγαν Παπαδιά, την οποία πούλησαν σκλάβα στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί παντρεύτηκε κάποιο χριστιανό και έκανε οικογένεια. Αυτή είδε σέ ενύπνιο τον πατέρα της, ο οποίος της είπε να σκάψει ο Ιωσήφ Χασουράκης, τότε παιδί, (διππάπους του σημερινού Εφημερίου Ά. Μουλίων, π. Ιωάν. Χασουράκη) μέσα στην Εκκλησία και στον τόπο όπου είχαν τοποθετηθεί αρχικά τα άγια λείψανα, διότι θα εύρισκαν αγίασμα με το οποίο θα γίνονταν πολλές θεραπείες. Η Παπαδιά ήλθε από την Κωνσταντινούπολη και διηγήθηκε το ενύπνιό της. Πράγματι, σε βάθος δυο μέτρων, βρέθηκε το αγίασμα και πολλοί ασθενείς έρχονταν από πολλά μέρη της Κρήτης και γιατρεύονταν. Ο χώρος αυτός του αγιάσματος σήμερα είναι προστατευμένος.
Το 1946 μ.Χ., ο π. Μιχ. Τσαφαντάκης εφημέριος της Ενορίας, έβαλε τον ανιψιό του Κων. Π. Αποστολάκη να αντικαταστήσει φθαρμένο σοβά στα χαμηλά μέρη του Ιερού Βήματος. Χτυπώντας κατάλαβε από υπόκωφο θόρυβο που άκουσε, ότι μέσα στον τοίχο υπήρχε κενό. Φώναξε το θείο του Ιερέα και αφού αφαίρεσαν το λεπτό κτίσμα, βρήκαν το εντοιχισμένο ντουλαπάκι και μέσα σ᾽ αυτό το σεντούκι με τα άγια λείψανα. Καθώς το άνοιξαν, ο Ναός πλημμύρισε από έντονη θεία ευωδία η δε οροφή του Ναού, γέμισε μυροβόλες σταγόνες αγιάσματος. Το σεντούκι είχε υποστεί φθορά και θεώρησαν καλύτερο να τοποθετήσουν τα λείψανα, μέσα σέ μεταλλικό δίσκο και στη συνέχεια να τα βάλλουν στο ίδιο κούφωμα.
Στις 23 Αυγούστου 1981 μ.Χ., λειτούργησε στα Μούλια ο μακαριστός Μητροπολίτης Γορτύνης και Αρκαδίας Κύριλλος, έγινε το άνοιγμα της μικρής αυτής κρύπτης και η μετακομιδή των λειψάνων στον κυρίως Ναό.
Στις 21 Αυγούστου 2011 μ.Χ., ο Σεβ. Μητροπολίτης Γορτύνης και Αρκαδίας Μακάριος, τέλεσε με τεμάχια των ιερών λειψάνων των Αγίων Τριών Νεομαρτύρων τα ιερά εγκαίνια του προς τιμήν τους ανεγερθέντος Ιερού Ναού στα Ά. Μούλια, με δαπάνες των εκ των συγγενών των Αγίων, Κωνσταντίνου Αποστολάκη και Εμμ. Αναγνωστάκη.
«Μούλια, Ἐκ τῶν 20 οἰκιῶν τάς 10 ἔκαυσαν, τήν Ἐκκλησίαν «Ἅγιοι Ἀπόστολοι» βεβηλώσαντες κατεύκασαν. Κατά τόν Αὔγουστον τοῦ 1867 συλλαβόντες τούς ὑποτεταγμένους Δημήτριον Μανουσάκην, Ἀπόστολον Χοιρομουριδάκην καί Ζαχάρην Κορνιλάκην δέσαντες τάς χεῖρας, ἐξωρύξαντες τούς ὀφθαλμούς, ἀπεκόψαντες τάς χεῖρας, τήν ῥίνα, τά ὦτα, τά χείλη άπεκεφάλισαν».
Μικρό 4/σέλιδο έντυπο με πληροφορίες της περιοχής για την θυσία των Αγίων κυκλοφόρησε ο π. Εμμ. Λεκάκης, Εφημέριος Ά. Μουλίων. Βιβλίο με αναλυτικές παρουσιάσεις συνέγραψε ο Πανοσιολ. Αρχιμ. Χρυσόστομος Παπαδάκης, Πρωτοσύγκελλος της Ι. Μητροπόλεώς μας, με τίτλο: «Τών Αγίων Τριών Κρητών Νεομαρτύρων των εκ Μουλίων Αποστόλου, Δημητρίου και Ζαχαρίου, βίος, ακολουθία, παρακλητικοί κανόνες, έκδοσις Ενορίας Ά. Μουλίων, 2004».
Οι χριστιανικές οικογένειες των Ά. Μουλίων αναγκάστηκαν να φύγουν μόλις εντάθηκε η επανάσταση του 1866 μ.Χ. Οι οικογένειες των Νεομαρτύρων, κατέφυγαν στο φαράγγι πάνω από το Ζαρό στον Αγ. Νικόλαο. Όταν έφθαναν στο Μουλιανό Πόρο, έπεσαν σέ περίπολο την οποία αποτελούσαν Αξεντιανοί οθωμανοί, οι οποίοι φημίζονταν για τα βάρβαρά τους ένστικτα. Οι έφιπποι της περιπόλου τους έφθασαν στην περιοχή Άγιος Βασίλειος. Οι τρείς Άγιοι δεν κρατούσαν όπλα, ούτε δημιούργησαν συμπλοκή και συνελήφθησαν αμέσως ο Δημήτριος και ο Απόστολος. Αρνήθηκαν να αλλαξοπιστήσουν και τους υπέβαλλαν σε φρικτά βασανιστήρια. Τους χτύπησαν αλύπητα, τους έκοψαν τα χέρια, τη μύτη και τα αυτιά, τους έβγαλαν τα μάτια και τέλος τους θανάτωσαν διά σφαγής. Τον Ζαχαρία τον άφησαν τελευταίο για να δει τα βασανιστήρια των άλλων και να λυγίσει. Συνέβη όμως το αντίθετο, γι’ αυτό αφού του πέρασαν γύρω από την μέση ένα σχοινί, το έδεσαν στη σέλα ενός αλόγου και τον έσερναν με ταχύτητα πάνω στα βράχια και τα κλαδιά. Κρατήθηκε από τον κορμό μιας αγριαχλαδιάς και τότε του έκοψαν με σπαθί και τα δυο χέρια. Εκεί τον αποτελείωσαν χτυπώντας τον στο κεφάλι επτά φορές. Αυτές οι επτά σπαθιές φαίνονται στο κρανίο του.
Δίπλα από τον τόπο πού μαρτύρησαν οι δυο πρώτοι, βρισκόταν ένα ρυάκι. Στην κοίτη του που ήταν το χώμα μαλακό έσκαψαν ευλαβείς Χριστιανοί πρόχειρα και έθαψαν και τούς τρείς. Κάθε βράδυ παρουσιάζονταν τρία φώτα πάνω από τον τόπο της ταφής. Άλλαξε ο ρους του ρυακιού και τούτο για να μην παρασύρουν τα νερά το απαλό χώμα των τάφων και παρασύρουν τα ιερά σκηνώματα. Με ενύπνιο σε συγχωριανό τους, ζήτησαν οι Άγιοι να γίνει η εκταφή τους και να μεταφερθούν τα ιερά λείψανα στο Ναό των Αγ. Αποστόλων. Έγινε η εκταφή και τοποθετήθηκαν τα λείψανα σ ένα σεντούκι. Μεταφέρθηκαν στο Ναό του χωριού και τοποθετήθηκαν στην αριστερή κόγχη προ του ιερού Βήματος. Με τον καιρό, άρχισε να παρουσιάζεται πάνω από το σεντούκι ένα παράδοξο θέαμα, εμφανίστηκε ιστός αράχνης που μέρα με τη μέρα πύκνωνε και πάνω σ᾽ αυτόν σχηματίστηκαν τα πρόσωπα των Αγίων.
Μετά το μαρτύριο, οι οθωμανοί δεν είχαν ησυχάσει, γι’ αυτό και προξένησαν δεινά στις οικογένειες των Αγίων, όπως η απαγωγή μιας από τις τρείς θυγατέρες του μάρτυρα Ζαχαρία, που την έλεγαν Παπαδιά, την οποία πούλησαν σκλάβα στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί παντρεύτηκε κάποιο χριστιανό και έκανε οικογένεια. Αυτή είδε σέ ενύπνιο τον πατέρα της, ο οποίος της είπε να σκάψει ο Ιωσήφ Χασουράκης, τότε παιδί, (διππάπους του σημερινού Εφημερίου Ά. Μουλίων, π. Ιωάν. Χασουράκη) μέσα στην Εκκλησία και στον τόπο όπου είχαν τοποθετηθεί αρχικά τα άγια λείψανα, διότι θα εύρισκαν αγίασμα με το οποίο θα γίνονταν πολλές θεραπείες. Η Παπαδιά ήλθε από την Κωνσταντινούπολη και διηγήθηκε το ενύπνιό της. Πράγματι, σε βάθος δυο μέτρων, βρέθηκε το αγίασμα και πολλοί ασθενείς έρχονταν από πολλά μέρη της Κρήτης και γιατρεύονταν. Ο χώρος αυτός του αγιάσματος σήμερα είναι προστατευμένος.
Το 1946 μ.Χ., ο π. Μιχ. Τσαφαντάκης εφημέριος της Ενορίας, έβαλε τον ανιψιό του Κων. Π. Αποστολάκη να αντικαταστήσει φθαρμένο σοβά στα χαμηλά μέρη του Ιερού Βήματος. Χτυπώντας κατάλαβε από υπόκωφο θόρυβο που άκουσε, ότι μέσα στον τοίχο υπήρχε κενό. Φώναξε το θείο του Ιερέα και αφού αφαίρεσαν το λεπτό κτίσμα, βρήκαν το εντοιχισμένο ντουλαπάκι και μέσα σ᾽ αυτό το σεντούκι με τα άγια λείψανα. Καθώς το άνοιξαν, ο Ναός πλημμύρισε από έντονη θεία ευωδία η δε οροφή του Ναού, γέμισε μυροβόλες σταγόνες αγιάσματος. Το σεντούκι είχε υποστεί φθορά και θεώρησαν καλύτερο να τοποθετήσουν τα λείψανα, μέσα σέ μεταλλικό δίσκο και στη συνέχεια να τα βάλλουν στο ίδιο κούφωμα.
Στις 23 Αυγούστου 1981 μ.Χ., λειτούργησε στα Μούλια ο μακαριστός Μητροπολίτης Γορτύνης και Αρκαδίας Κύριλλος, έγινε το άνοιγμα της μικρής αυτής κρύπτης και η μετακομιδή των λειψάνων στον κυρίως Ναό.
Στις 21 Αυγούστου 2011 μ.Χ., ο Σεβ. Μητροπολίτης Γορτύνης και Αρκαδίας Μακάριος, τέλεσε με τεμάχια των ιερών λειψάνων των Αγίων Τριών Νεομαρτύρων τα ιερά εγκαίνια του προς τιμήν τους ανεγερθέντος Ιερού Ναού στα Ά. Μούλια, με δαπάνες των εκ των συγγενών των Αγίων, Κωνσταντίνου Αποστολάκη και Εμμ. Αναγνωστάκη.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Τούς βλαστούς τῶν Μουλίων, καί τῆς Κρήτης ἀδάμαντας, σύν τῷ θαυμαστῷ Ἀπoστόλῳ, Ζαχαρίαν, Δημήτριον, τιμήσωμεν ἐν ὕμνοις εὐσεβῶς, ὡς νέους Ἀθλοφόρους τοῦ Χριστοῦ˙ ἀναβλύζουσι γάρ χάριτος δωρεᾶς, τοῖς εὐσεβῶς κραυγάζουσι˙ δόξα τῷ θαυμαστώσαντι ὑμᾶς, δόξα τῷ μεγαλύναντι, δόξα τῷ χορηγοῦντι δι᾽ ὑμῶν, ἔλεος ἄνωθεν.
Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Τούς βλαστούς τῶν Μουλίων, καί τῆς Κρήτης ἀδάμαντας, σύν τῷ θαυμαστῷ Ἀπoστόλῳ, Ζαχαρίαν, Δημήτριον, τιμήσωμεν ἐν ὕμνοις εὐσεβῶς, ὡς νέους Ἀθλοφόρους τοῦ Χριστοῦ˙ ἀναβλύζουσι γάρ χάριτος δωρεᾶς, τοῖς εὐσεβῶς κραυγάζουσι˙ δόξα τῷ θαυμαστώσαντι ὑμᾶς, δόξα τῷ μεγαλύναντι, δόξα τῷ χορηγοῦντι δι᾽ ὑμῶν, ἔλεος ἄνωθεν.
Σύναξη των εν Λευκάδι Αγίων
Κάθε πρώτη Κυριακή μετά την 15η Αυγούστου η τοπική Εκκλησία της Λευκάδας
τιμά με έναν κοινό εορτασμό το σύνολο των Αγίων, τους οποίους ο
«χριστώνυμος λαός της νήσου Λευκάδος» αναγνωρίζει διαχρονικά ως
ευεργέτες του σε δύσκολες στιγμές και μεσίτες υπέρ του στον Θρόνο της
Χάριτος.
Η Ιερή εικόνα, με την επωνυμία «Οι Άγιοι της νήσου Λευκάδος», έργο των αδελφών της Ιεράς Μονής Παναχράντου Μεγάρων, βρίσκεται σε ειδικό προσκυνητάρι, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Ευαγγελιστρίας. Πρόκειται για μία πρωτότυπη αγιογραφική σύνθεση και ταυτόχρονα για ένα εξαιρετικό εικαστικό έργο. Χωρίς να αφίσταται από τους κανόνες της Ορθόδοξης αγιογραφίας, αποτυπώνει τις μορφές των Αγίων μας με ζωντανά χρώματα και γλυκιές (όχι γλυκερές) όψεις. Τις συνδυάζει ακόμη με την αποτύπωση προσκυνηυματικών τόπων και ιστορικών στιγμών της αγιολογίας και της εκκλησιαστικής ιστορίας του νησιού μας. Το στιλβωτό χρυσό φόντο αισθητοποιεί την υπερουράνια λαμπρότητα, της οποίας μέτοχοι είναι οι Άγιοί μας.
Περιγράφοντας την εικόνα αυτή επιχειρούμε να προσεγγίσουμε συνοπτικά τις αγιασμένες μορφές που θα τιμώνται στο εξής από κοινού, όπως προαναφέραμε:
Στο κέντρο της εικόνας δεσπόζει η παράσταση της Παναγίας της Φανερωμένης (βλέπε περισσότερα εδώ), πολιούχου της νήσου Λευκάδος. Ως Βασίλισσα Ουρανού και γης η Θεοτόκος, κάθεται σε ψηλό θρόνο και κρατάει στα γόνατά Της, ως Θεομάνα, τον Ποιητή του κόσμου. Δεξιά και αριστερά, απονέμουν προσκυνήματα στον Κύριο και την Παναγία Μητέρα Του («σεβίζουν») δύο «Άγγελοι Κυρίου», όπως αναγράφεται στα φωτοστέφανά τους.
Λίγο πιο κάτω, στέκεται όρθια η πολιούχος της πόλης της Λευκάδας, Αγία μεγαλομάρτυς Μαύρα (βλέπε 3 Μαΐου) και, με τα χέρια υψωμένα ικετευτικά, παρακαλεί τον Κύριο για την πόλη που της εμπιστεύθηκε να προστατεύει.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο θρόνος της Θεομήτορος, ως προστάτιδος και εφόρου του νησιού, στην εικόνα εμφανίζεται να εδράζεται πάνω στα λευκαδίτικα βουνά, ενώ τα πόδια της Αγίας Μαύρας, πολιούχου της πόλεως ειδικότερα, στηρίζονται πάνω στην πόλη της Αμαξικής η Αγίας Μαύρας, της σημερινής πόλης της Λευκάδας δηλαδή.
Στα αριστερά του θεατή και δεξιά της Παναγίας, στην πρώτη σειρά, φαίνεται να απονέμει σέβη και να ικετεύει τον Χριστό ο φωτιστής του νησιού μας και ολόκληρου σχεδόν του πρώην «εθνικού» κόσμου, ο Άγιος Απόστολος Παύλος (βλέπε 29 Ιουνίου). Συμπαραστάτες και στη δέηση αυτή έχει τους δύο «συνεργούς» του στον ευαγγελισμό των «εθνών», Αγίους Αποστόλους Ακύλα (βλέπε 13 Φεβρουαρίου) και Ηρωδίωνα (βλέπε 28 Μαρτίου).
Στην απέναντι πλευρά οριζοντίως, δεξιά του θεατή, παρακαλούν όρθιοι τον Κύριο οι «διάδοχοι των Αποστόλων», οι τέσσερις πρώτοι γνωστοί επίσκοποι Λευκάδος: ο συνοδός του Αγ. Ηρωδίωνα, Άγιος Σωσίων, πρώτος επίσκοπος Λευκάδος (βλέπε 14 Ιουλίου) και τρεις Επίσκοποι Λευκάδος, οι οποίοι ορθοτόμησαν τον Λόγο της Αληθείας σε ισάριθμες Οικουμενικές Συνόδους: ο Άγιος Αγάθαρχος της Α' (βλέπε περισσότερα εδώ), ο Άγιος Ζαχαρίας της Β' (βλέπε 25 Ιουλίου) και ο Άγιος Πελάγιος (βλέπε 14 Σεπτεμβρίου) της Στ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου.
Στην ίδια πλευρά της εικόνας, πίσω από τους Αγίους Επισκόπους του νησιού μας, εικονίζονται οι πέντε ανώνυμοι Άγιοι Θεοφόροι Πατέρες (βλέπε περισσότερα εδώ) της Α' έν Νικαία Οικουμενικής Συνόδου, οι οποίοι ακολούθησαν τον Άγιο Αγάθαρχο κατά την επιστροφή του από τη Σύνοδο εκείνη στο νησί και την ιερά επαρχία του. Μόνο ο Θεός γνωρίζει τα ονόματά τους. Εμείς πληροφορούμαστε μόνο από την παράδοση ότι οι δύο εξ αυτών μόνασαν στο σημείο που βρίσκεται σήμερα η Ιερά Μονή Φανερωμένης και οι άλλοι τρεις στο ομώνυμό τους ιερό Ησυχαστήριο, στην περιοχή του Αλεξάνδρου. Κατέχουν παρά ταύτα ξεχωριστή θέση στην ευλάβεια των Λευκαδιτών.
Ακόμη, στα αριστερά του θεατή απεικονίζονται πέντε Άγιοι Επίσκοποι που συνδέονται με το νησί: ο Άγιος Νικόλαος, επίσκοπος Μύρων της Λυκίας (βλέπε 6 Δεκεμβρίου) και ο Άγιος Δονάτος, επίσκοπος Ευροίας (βλέπε 30 Απριλίου), των οποίων τα σκηνώματα πέρασαν από το νησί, καθώς οι άρπαγες των τιμαλφών και των οσίων της Ορθόδοξης Ανατολής Σταυροφόροι τα μετέφεραν προς τη Δύση (το μεν στο Μπάρι, το δε στη Βενετία)· ο Άγιος Βησσαρίων, μητροπολίτης Λαρίσης (βλέπε 15 Σεπτεμβρίου), ο οποίος θαυματουργικά απήλλαξε το νησί από την πανώλη το 1743 μ.Χ., μετά την μετακομιδή της «Αγίας Κάρας» του· ο Άγιος Διονύσιος, αρχιεπίσκοπος Αιγίνης (βλέπε 17 Δεκεμβρίου), ο γόνος και πολιούχος της Ζακύνθου, που διέσωσε το νησί από τον φοβερό σεισμό της 16ης προς 17η Δεκεμβρίου 1869 μ.Χ., ανήμερα της μνήμης του· ο Άγιος Νικήτας, μητροπολίτης Χαλκηδόνος (βλέπε 28 Μαΐου), τέλος, σπουδαία πατερική μορφή από την εποχή της Εικονομαχίας, του οποίου η ιερά εικόνα θαυματουργικά βρέθηκε στο χωριό (απόκρημνη ακτή τότε) που σήμερα φέρει το όνομά του και τον τιμά ως προστάτη του.
Στην ίδια πλευρά της εικόνας η αγιογράφος μοναχή παρέστησε ακόμη με τον χρωστήρα της τον Άγιο νέο Ιερομάρτυρα και Ισαπόστολο Κοσμά τον Αιτωλό (βλέπε 24 Αυγούστου), ο οποίος πέρασε από την ενετοκρατούμενη Λευκάδα λίγο πριν το μαρτυρικό του τέλος· τον Όσιο Λουκά τον εν Στειρίω (βλέπε 7 Φεβρουαρίου), αυτόν τον τηλαυγή φάρο της βυζαντινής Ελλάδος (σημ. Βοιωτίας) του 10ου αιώνα μ.Χ., του οποίου το λείψανο πέρασε από τη Λευκάδα πάλι εξαιτίας των Σταυροφόρων· τον Όσιο Γεράσιμο, το Νέο Ασκητή (βλέπε 16 Αυγούστου), τον εν Κεφαλληνία, στον οποίο πιθανώτατα οι Λευκαδίτες απέδωσαν τη σωτηρία τους από την φοβερά απειλητική πολιορκία του Αλή Πασά των Ιωαννίνων το 1807 μ.Χ., ανήμερα της ανακομιδής του Ιερού σκηνώματός του· έναν νέο, Ρώσο στην καταγωγή, Άγιο της Εκκλησίας μας, τον Όσιο Θεόδωρο Ουσακώφ (βλέπε 14 Οκτωβρίου), τον οποίο η Λευκάδα και τα υπόλοιπα Επτάνησα γνώρισαν ως ναύαρχο του Ρωσικού στόλου και ισχυρό άνδρα της Ρωσοτουρκικής συμμαχίας που απελευθέρωσε τα νησιά από τους «Δημοκρατικούς Γάλλους» το 1799 μ.Χ., εγκαταβίωσε όμως στη μονή Σαναξαρίου της Ουκρανίας μετά την αποστρατεία του και είχε τέλη οσιακά.
Στην απέναντι πλευρά της εικόνας, δεξιά του θεατή, απεικονίζεται η μαρτυρική τριάδα της 11ης Νοεμβρίου - οι Άγιοι Μηνάς, Βίκτωρ και Βικέντιος - οι οποίοι εμαρτύρησαν μεν σε διαφορετιό τόπο και χρόνο, διέσωσαν όμως από κοινού τη Λευκάδα από την «φοβερά του σεισμού απειλή» στις 11 Νοεμβρίου 1704 μ.Χ., κατά τη μαρτυρία κατοίκων της πόλεως, αλλά και του τότε Ενετού Ανώτερου Προνοητή Λευκάδας. Πίσω από αυτούς, δύο γυναίκες μάρτυρες των πρώτων χριστιανικών αιώνων: η Αγία Βαρβάρα (βλέπε 4 Δεκεμβρίου), που απάλλαξε το νησί από την ασθένεια της «ευλογιάς» το 1922 μ.Χ. και η Αγία Κυριακή (βλέπε 7 Ιουλίου), της οποίας το εικόνισμα βρέθηκε με θαυμαστό τρόπο ανάμεσα στα βράχια της ακτής στη χερσόνησο Γένι, απέναντι από το σημερινό Νυδρί.
Διαπιστώνει κανείς πως η Λευκάδα δεν ευμοίρησε να διαθέτει κάποιον επώνυμο, πασίγνωστο Άγιο η να φιλοξενεί κάποιο άφθαρτο σκήνωμα, όπως τα υπόλοιπα Επτάνησα, δεν υστερεί όμως σε χάρη και ευλογία από τον Θεό και δε μένει ατείχιστη απέναντι στις προσβολές των ορατών και αοράτων εχθρών.
Η αγιότητα όμως δεν είναι υπόθεση των αγιολογικών δέλτων και των συναξαρίων μόνο. Η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν «αγιοποιεί», δεν κατασκευάζει Αγίους, αλλά με την κεκανονισμένη διαδικασία της έκδοσης Πατριαρχικών Πράξεων, με τις ιερές ακολουθίες, με τα εικονίσματα κ.α. τρόπους διακηρύσσει απλώς αυτό που η συνείδηση του πληρώματός της, κλήρου και λαού, έχει προηγουμένως συνειδητοποιήσει - αφού είναι συνήθως η «αγιότης μαρτυρουμένη» με θαυμαστά σημεία - και αναγνωρίσει: ότι κάποια μέλη Της έγιναν «εὐάρεστα τῷ Θεῷ» για τον πνευματικό τους αγώνα η έστω για την ολόθυμη μετάνοιά τους την ύστατη στιγμή (όπως ο Ληστής πάνω στο Σταυρό) και αξιώθηκαν να κοινωνούν της Θεότητός Του στη Βασιλεία Του, «εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων».
Οι άνθρωποι, λοιπόν, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τα εκατομμύρια ονόματα «τῶν ἀπ' αἰῶνος Θεῷ εὐαρεστησάντων», που εξεμέτρησαν το ζην «ἐν ὁσιότητι καί δικαιοσύνῃ» είτε «ἐν ὄρεσι καί σπηλαίοις καί ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς» είτε δια του μαρτυρίου του αίματος ή της συνειδήσεως είτε ακόμη και με το σιωπηλό μαρτύριο της αφάνειας, δίπλα μας, ταπεινά και αθόρυβα, στην πόλη και στη γειτονιά μας, «τόν ὀνειδισμόν τοῦ Χριστοῦ φέροντες».
Για τον Χριστιανό ισχύει το «οὐχ ὁ τόπος, ἀλλ' ὁ τρόπος». Δεν χρειάζεται να καταφύγουν όλοι σε ασκητήρια η μονές για να σωθούν, μακριά από τον «κόσμο». Φτάνει να θυμηθούμε τον φτωχό, ταπεινό μπαλωματή που συνάντησε μέσα στην πολύβουη Αλεξάνδρεια ο μέγας ασκητής και «καθηγητής της ερήμου», Όσιος Αντώνιος και ένοιωσε να υστερούν οι ασκητικοί του κάματοι μπροστά στην ταπείνωση του άσημου «σκυτοτόμου». Επίσης, ας φέρουμε στο νου την άτεκνη γυναίκα του Κουμπή, στον παπαδιαμαντικό «Γάμο του Καραχμέτη», που υπέστη μύριες όσες κακοπάθειες και προσβολές απ’ το σύζυγό της για την ατυχία της, αλλά υπέμεινε καρτερικά την προσβολή του χωρισμού, τη συμβίωση με τη νέα σύζυγο κάτω απ’ την ίδια στέγη και την ανατροφή των παιδιών του, για να βρεθούν τα λείψανά της μετά την καθιερωμένη ανακομιδή, τρία χρόνια απ’ την κοίμησή της, στο χρώμα του κεχριμπαριού εις ένδειξιν οσιότητος και αγιασμού.
Αλλά και πόσες ευλαβείς και ταπεινές υπάρξεις δεν πέρασαν δίπλα μας, «αλαφροπατώντας», με πέρασμα σιγανό και ταπεινό απ’ τις γειτονιές, τις ενορίες μας η τα παλαίφατα μοναστήρια και τα ταπεινά μονύδρια του νησιού μας... Ο καθένας, λοιπόν, δίνει τον αγώνα του «ἐφ' ᾧ ἐτάχθη», με ξεκάθαρο τον στόχο του αγιασμού και αδιάκοπη λαχτάρα την μίμηση της ζωής του Χριστού, το βάδισμα στα ίχνη Του.
Αντιπροσωπεύοντας όλες αυτές τις αφανείς οσιακές μορφές, στο πάνω μέρος της εικόνας, και στα δεξιά και στ’ αριστερά, απεικονίσθηκαν οι κορυφές μερικών κεφαλών, εστεμμένων με φωτοστέφανα, χωρίς να φαίνονται τα πρόσωπα η να υπάρχει επιγραφή. Τα ονόματά τους «μόνος Θεός γινώσκει» και είναι γραμμένα ανεξίτηλα «ἐν βίβλῳ ζωῆς».
Στη βάση της εικόνας, με νατουραλιστικό σχεδόν τρόπο και με τη χρήση φωτογραφιών –προτύπων, αποτυπώθηκε η πόλη της Λευκάδας με τους σημαντικότερους ιερούς τόπους του λευκαδίτικου αγιολογίου: την Ιερά Μονή Φανερωμένης, όπου φυλάσσεται η πάντιμη εικόνα της Κυράς του νησιού, όπου συνέτριψαν οι Άγιοι Ηρωδίων και Σωσίων το ξόανο της «θεάς» Αρτέμιδος της Λευκαδίας, όπου εγκαταβίωσαν οι δύο εκ των πέντε Θεοφόρων Πατέρων, όπως είπαμε· το Ιερό Ησυχαστήριο των (υπολοίπων τριών) Αγίων Πατέρων· το σπηλαιώδες εξωκλήσι του Άη-Γιάννη του Αντζούση, στην ομώνυμη βορειοδυτική παραλία της πόλεως και, τέλος, καλλιτεχνική αδεία ενωμένο με το νησί της Λευκάδας, «τό ἐν Λευκάδι φρούριον τῆς Ἁγίας Μαύρας», με τον φερώνυμο της Αγίας ναό.
Επίσης, στη θάλασσα που απλώνεται στο κατώτερο μέρος της εικόνας, απεικονίζονται δύο πλεούμενα με πάνσεπτα «φορτία». Στο ένα, εξ αριστερών, επιβαίνει ο Απόστολος Παύλος με τους «ἐν Κυρίῳ συνεργούς» του, Αποστόλους Ακύλα και Ηρωδίωνα και τον Άγιο Σωσίωνα, πρώτο επίσκοπο Λευκάδος. Μοιάζει να είναι «ἡ ναῦς (το πλοίο) τῆς Ἐκκλησίας», που κατευθύνεται για να προσορμισθεί στα φιλόξενα, όπως αποδείχθηκε, ακρογιάλια των λευκαδίτικων ψυχών. Στο δεύτερο, στα δεξιά μας, απεικονίζεται μια σπουδαία και κομβικής, για την τοπική μας εκκλησιαστική ιστορία, σημασίας μορφή, η βυζαντινοσέρβα βασίλισσα Ελένη Παλαιολογίνα –Βράνκοβιτς, με το συνοδό της, ιστορικό της Αλώσεως, Γεώργιο Φραντζή και τη θυγατέρα της, Μηλίτσα, που πηγαίνει ως υποψήφια νύφη στο νησί. Η βασίλισσα Ελένη, που συνέβαλε στην οικοδόμηση μονών και ναών στη Λευκάδα, με τη στήριξη του γαμπρού της, ηγεμόνα του νησιού, Λεονάρδου Γ Τόκκου, κρατάει στα χέρια της την εικόνα της Αγίας Μαύρας, η οποία διέσωσε το πλεούμενο και τη βασιλική συνοδεία από καταποντισμό.
Ευελπιστούμε ότι η εικόνα αυτή, που προβάλλει με τέτοια αξιοζήλευτη ενάργεια τους μόνους αλάνθαστους οδοδείκτες μας προς την όντως Ζωή, τους Αγίους του τόπου μας, θα μας βοηθήσει να προσανατολιστούμε και πάλι προς το σωτήριο, αλλά –φευ!- τόσο λησμονημένο στις μέρες μας, όραμα της αγιότητας.
Η Ιερή εικόνα, με την επωνυμία «Οι Άγιοι της νήσου Λευκάδος», έργο των αδελφών της Ιεράς Μονής Παναχράντου Μεγάρων, βρίσκεται σε ειδικό προσκυνητάρι, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Ευαγγελιστρίας. Πρόκειται για μία πρωτότυπη αγιογραφική σύνθεση και ταυτόχρονα για ένα εξαιρετικό εικαστικό έργο. Χωρίς να αφίσταται από τους κανόνες της Ορθόδοξης αγιογραφίας, αποτυπώνει τις μορφές των Αγίων μας με ζωντανά χρώματα και γλυκιές (όχι γλυκερές) όψεις. Τις συνδυάζει ακόμη με την αποτύπωση προσκυνηυματικών τόπων και ιστορικών στιγμών της αγιολογίας και της εκκλησιαστικής ιστορίας του νησιού μας. Το στιλβωτό χρυσό φόντο αισθητοποιεί την υπερουράνια λαμπρότητα, της οποίας μέτοχοι είναι οι Άγιοί μας.
Περιγράφοντας την εικόνα αυτή επιχειρούμε να προσεγγίσουμε συνοπτικά τις αγιασμένες μορφές που θα τιμώνται στο εξής από κοινού, όπως προαναφέραμε:
Στο κέντρο της εικόνας δεσπόζει η παράσταση της Παναγίας της Φανερωμένης (βλέπε περισσότερα εδώ), πολιούχου της νήσου Λευκάδος. Ως Βασίλισσα Ουρανού και γης η Θεοτόκος, κάθεται σε ψηλό θρόνο και κρατάει στα γόνατά Της, ως Θεομάνα, τον Ποιητή του κόσμου. Δεξιά και αριστερά, απονέμουν προσκυνήματα στον Κύριο και την Παναγία Μητέρα Του («σεβίζουν») δύο «Άγγελοι Κυρίου», όπως αναγράφεται στα φωτοστέφανά τους.
Λίγο πιο κάτω, στέκεται όρθια η πολιούχος της πόλης της Λευκάδας, Αγία μεγαλομάρτυς Μαύρα (βλέπε 3 Μαΐου) και, με τα χέρια υψωμένα ικετευτικά, παρακαλεί τον Κύριο για την πόλη που της εμπιστεύθηκε να προστατεύει.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο θρόνος της Θεομήτορος, ως προστάτιδος και εφόρου του νησιού, στην εικόνα εμφανίζεται να εδράζεται πάνω στα λευκαδίτικα βουνά, ενώ τα πόδια της Αγίας Μαύρας, πολιούχου της πόλεως ειδικότερα, στηρίζονται πάνω στην πόλη της Αμαξικής η Αγίας Μαύρας, της σημερινής πόλης της Λευκάδας δηλαδή.
Στα αριστερά του θεατή και δεξιά της Παναγίας, στην πρώτη σειρά, φαίνεται να απονέμει σέβη και να ικετεύει τον Χριστό ο φωτιστής του νησιού μας και ολόκληρου σχεδόν του πρώην «εθνικού» κόσμου, ο Άγιος Απόστολος Παύλος (βλέπε 29 Ιουνίου). Συμπαραστάτες και στη δέηση αυτή έχει τους δύο «συνεργούς» του στον ευαγγελισμό των «εθνών», Αγίους Αποστόλους Ακύλα (βλέπε 13 Φεβρουαρίου) και Ηρωδίωνα (βλέπε 28 Μαρτίου).
Στην απέναντι πλευρά οριζοντίως, δεξιά του θεατή, παρακαλούν όρθιοι τον Κύριο οι «διάδοχοι των Αποστόλων», οι τέσσερις πρώτοι γνωστοί επίσκοποι Λευκάδος: ο συνοδός του Αγ. Ηρωδίωνα, Άγιος Σωσίων, πρώτος επίσκοπος Λευκάδος (βλέπε 14 Ιουλίου) και τρεις Επίσκοποι Λευκάδος, οι οποίοι ορθοτόμησαν τον Λόγο της Αληθείας σε ισάριθμες Οικουμενικές Συνόδους: ο Άγιος Αγάθαρχος της Α' (βλέπε περισσότερα εδώ), ο Άγιος Ζαχαρίας της Β' (βλέπε 25 Ιουλίου) και ο Άγιος Πελάγιος (βλέπε 14 Σεπτεμβρίου) της Στ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου.
Στην ίδια πλευρά της εικόνας, πίσω από τους Αγίους Επισκόπους του νησιού μας, εικονίζονται οι πέντε ανώνυμοι Άγιοι Θεοφόροι Πατέρες (βλέπε περισσότερα εδώ) της Α' έν Νικαία Οικουμενικής Συνόδου, οι οποίοι ακολούθησαν τον Άγιο Αγάθαρχο κατά την επιστροφή του από τη Σύνοδο εκείνη στο νησί και την ιερά επαρχία του. Μόνο ο Θεός γνωρίζει τα ονόματά τους. Εμείς πληροφορούμαστε μόνο από την παράδοση ότι οι δύο εξ αυτών μόνασαν στο σημείο που βρίσκεται σήμερα η Ιερά Μονή Φανερωμένης και οι άλλοι τρεις στο ομώνυμό τους ιερό Ησυχαστήριο, στην περιοχή του Αλεξάνδρου. Κατέχουν παρά ταύτα ξεχωριστή θέση στην ευλάβεια των Λευκαδιτών.
Ακόμη, στα αριστερά του θεατή απεικονίζονται πέντε Άγιοι Επίσκοποι που συνδέονται με το νησί: ο Άγιος Νικόλαος, επίσκοπος Μύρων της Λυκίας (βλέπε 6 Δεκεμβρίου) και ο Άγιος Δονάτος, επίσκοπος Ευροίας (βλέπε 30 Απριλίου), των οποίων τα σκηνώματα πέρασαν από το νησί, καθώς οι άρπαγες των τιμαλφών και των οσίων της Ορθόδοξης Ανατολής Σταυροφόροι τα μετέφεραν προς τη Δύση (το μεν στο Μπάρι, το δε στη Βενετία)· ο Άγιος Βησσαρίων, μητροπολίτης Λαρίσης (βλέπε 15 Σεπτεμβρίου), ο οποίος θαυματουργικά απήλλαξε το νησί από την πανώλη το 1743 μ.Χ., μετά την μετακομιδή της «Αγίας Κάρας» του· ο Άγιος Διονύσιος, αρχιεπίσκοπος Αιγίνης (βλέπε 17 Δεκεμβρίου), ο γόνος και πολιούχος της Ζακύνθου, που διέσωσε το νησί από τον φοβερό σεισμό της 16ης προς 17η Δεκεμβρίου 1869 μ.Χ., ανήμερα της μνήμης του· ο Άγιος Νικήτας, μητροπολίτης Χαλκηδόνος (βλέπε 28 Μαΐου), τέλος, σπουδαία πατερική μορφή από την εποχή της Εικονομαχίας, του οποίου η ιερά εικόνα θαυματουργικά βρέθηκε στο χωριό (απόκρημνη ακτή τότε) που σήμερα φέρει το όνομά του και τον τιμά ως προστάτη του.
Στην ίδια πλευρά της εικόνας η αγιογράφος μοναχή παρέστησε ακόμη με τον χρωστήρα της τον Άγιο νέο Ιερομάρτυρα και Ισαπόστολο Κοσμά τον Αιτωλό (βλέπε 24 Αυγούστου), ο οποίος πέρασε από την ενετοκρατούμενη Λευκάδα λίγο πριν το μαρτυρικό του τέλος· τον Όσιο Λουκά τον εν Στειρίω (βλέπε 7 Φεβρουαρίου), αυτόν τον τηλαυγή φάρο της βυζαντινής Ελλάδος (σημ. Βοιωτίας) του 10ου αιώνα μ.Χ., του οποίου το λείψανο πέρασε από τη Λευκάδα πάλι εξαιτίας των Σταυροφόρων· τον Όσιο Γεράσιμο, το Νέο Ασκητή (βλέπε 16 Αυγούστου), τον εν Κεφαλληνία, στον οποίο πιθανώτατα οι Λευκαδίτες απέδωσαν τη σωτηρία τους από την φοβερά απειλητική πολιορκία του Αλή Πασά των Ιωαννίνων το 1807 μ.Χ., ανήμερα της ανακομιδής του Ιερού σκηνώματός του· έναν νέο, Ρώσο στην καταγωγή, Άγιο της Εκκλησίας μας, τον Όσιο Θεόδωρο Ουσακώφ (βλέπε 14 Οκτωβρίου), τον οποίο η Λευκάδα και τα υπόλοιπα Επτάνησα γνώρισαν ως ναύαρχο του Ρωσικού στόλου και ισχυρό άνδρα της Ρωσοτουρκικής συμμαχίας που απελευθέρωσε τα νησιά από τους «Δημοκρατικούς Γάλλους» το 1799 μ.Χ., εγκαταβίωσε όμως στη μονή Σαναξαρίου της Ουκρανίας μετά την αποστρατεία του και είχε τέλη οσιακά.
Στην απέναντι πλευρά της εικόνας, δεξιά του θεατή, απεικονίζεται η μαρτυρική τριάδα της 11ης Νοεμβρίου - οι Άγιοι Μηνάς, Βίκτωρ και Βικέντιος - οι οποίοι εμαρτύρησαν μεν σε διαφορετιό τόπο και χρόνο, διέσωσαν όμως από κοινού τη Λευκάδα από την «φοβερά του σεισμού απειλή» στις 11 Νοεμβρίου 1704 μ.Χ., κατά τη μαρτυρία κατοίκων της πόλεως, αλλά και του τότε Ενετού Ανώτερου Προνοητή Λευκάδας. Πίσω από αυτούς, δύο γυναίκες μάρτυρες των πρώτων χριστιανικών αιώνων: η Αγία Βαρβάρα (βλέπε 4 Δεκεμβρίου), που απάλλαξε το νησί από την ασθένεια της «ευλογιάς» το 1922 μ.Χ. και η Αγία Κυριακή (βλέπε 7 Ιουλίου), της οποίας το εικόνισμα βρέθηκε με θαυμαστό τρόπο ανάμεσα στα βράχια της ακτής στη χερσόνησο Γένι, απέναντι από το σημερινό Νυδρί.
Διαπιστώνει κανείς πως η Λευκάδα δεν ευμοίρησε να διαθέτει κάποιον επώνυμο, πασίγνωστο Άγιο η να φιλοξενεί κάποιο άφθαρτο σκήνωμα, όπως τα υπόλοιπα Επτάνησα, δεν υστερεί όμως σε χάρη και ευλογία από τον Θεό και δε μένει ατείχιστη απέναντι στις προσβολές των ορατών και αοράτων εχθρών.
Η αγιότητα όμως δεν είναι υπόθεση των αγιολογικών δέλτων και των συναξαρίων μόνο. Η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν «αγιοποιεί», δεν κατασκευάζει Αγίους, αλλά με την κεκανονισμένη διαδικασία της έκδοσης Πατριαρχικών Πράξεων, με τις ιερές ακολουθίες, με τα εικονίσματα κ.α. τρόπους διακηρύσσει απλώς αυτό που η συνείδηση του πληρώματός της, κλήρου και λαού, έχει προηγουμένως συνειδητοποιήσει - αφού είναι συνήθως η «αγιότης μαρτυρουμένη» με θαυμαστά σημεία - και αναγνωρίσει: ότι κάποια μέλη Της έγιναν «εὐάρεστα τῷ Θεῷ» για τον πνευματικό τους αγώνα η έστω για την ολόθυμη μετάνοιά τους την ύστατη στιγμή (όπως ο Ληστής πάνω στο Σταυρό) και αξιώθηκαν να κοινωνούν της Θεότητός Του στη Βασιλεία Του, «εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων».
Οι άνθρωποι, λοιπόν, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τα εκατομμύρια ονόματα «τῶν ἀπ' αἰῶνος Θεῷ εὐαρεστησάντων», που εξεμέτρησαν το ζην «ἐν ὁσιότητι καί δικαιοσύνῃ» είτε «ἐν ὄρεσι καί σπηλαίοις καί ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς» είτε δια του μαρτυρίου του αίματος ή της συνειδήσεως είτε ακόμη και με το σιωπηλό μαρτύριο της αφάνειας, δίπλα μας, ταπεινά και αθόρυβα, στην πόλη και στη γειτονιά μας, «τόν ὀνειδισμόν τοῦ Χριστοῦ φέροντες».
Για τον Χριστιανό ισχύει το «οὐχ ὁ τόπος, ἀλλ' ὁ τρόπος». Δεν χρειάζεται να καταφύγουν όλοι σε ασκητήρια η μονές για να σωθούν, μακριά από τον «κόσμο». Φτάνει να θυμηθούμε τον φτωχό, ταπεινό μπαλωματή που συνάντησε μέσα στην πολύβουη Αλεξάνδρεια ο μέγας ασκητής και «καθηγητής της ερήμου», Όσιος Αντώνιος και ένοιωσε να υστερούν οι ασκητικοί του κάματοι μπροστά στην ταπείνωση του άσημου «σκυτοτόμου». Επίσης, ας φέρουμε στο νου την άτεκνη γυναίκα του Κουμπή, στον παπαδιαμαντικό «Γάμο του Καραχμέτη», που υπέστη μύριες όσες κακοπάθειες και προσβολές απ’ το σύζυγό της για την ατυχία της, αλλά υπέμεινε καρτερικά την προσβολή του χωρισμού, τη συμβίωση με τη νέα σύζυγο κάτω απ’ την ίδια στέγη και την ανατροφή των παιδιών του, για να βρεθούν τα λείψανά της μετά την καθιερωμένη ανακομιδή, τρία χρόνια απ’ την κοίμησή της, στο χρώμα του κεχριμπαριού εις ένδειξιν οσιότητος και αγιασμού.
Αλλά και πόσες ευλαβείς και ταπεινές υπάρξεις δεν πέρασαν δίπλα μας, «αλαφροπατώντας», με πέρασμα σιγανό και ταπεινό απ’ τις γειτονιές, τις ενορίες μας η τα παλαίφατα μοναστήρια και τα ταπεινά μονύδρια του νησιού μας... Ο καθένας, λοιπόν, δίνει τον αγώνα του «ἐφ' ᾧ ἐτάχθη», με ξεκάθαρο τον στόχο του αγιασμού και αδιάκοπη λαχτάρα την μίμηση της ζωής του Χριστού, το βάδισμα στα ίχνη Του.
Αντιπροσωπεύοντας όλες αυτές τις αφανείς οσιακές μορφές, στο πάνω μέρος της εικόνας, και στα δεξιά και στ’ αριστερά, απεικονίσθηκαν οι κορυφές μερικών κεφαλών, εστεμμένων με φωτοστέφανα, χωρίς να φαίνονται τα πρόσωπα η να υπάρχει επιγραφή. Τα ονόματά τους «μόνος Θεός γινώσκει» και είναι γραμμένα ανεξίτηλα «ἐν βίβλῳ ζωῆς».
Στη βάση της εικόνας, με νατουραλιστικό σχεδόν τρόπο και με τη χρήση φωτογραφιών –προτύπων, αποτυπώθηκε η πόλη της Λευκάδας με τους σημαντικότερους ιερούς τόπους του λευκαδίτικου αγιολογίου: την Ιερά Μονή Φανερωμένης, όπου φυλάσσεται η πάντιμη εικόνα της Κυράς του νησιού, όπου συνέτριψαν οι Άγιοι Ηρωδίων και Σωσίων το ξόανο της «θεάς» Αρτέμιδος της Λευκαδίας, όπου εγκαταβίωσαν οι δύο εκ των πέντε Θεοφόρων Πατέρων, όπως είπαμε· το Ιερό Ησυχαστήριο των (υπολοίπων τριών) Αγίων Πατέρων· το σπηλαιώδες εξωκλήσι του Άη-Γιάννη του Αντζούση, στην ομώνυμη βορειοδυτική παραλία της πόλεως και, τέλος, καλλιτεχνική αδεία ενωμένο με το νησί της Λευκάδας, «τό ἐν Λευκάδι φρούριον τῆς Ἁγίας Μαύρας», με τον φερώνυμο της Αγίας ναό.
Επίσης, στη θάλασσα που απλώνεται στο κατώτερο μέρος της εικόνας, απεικονίζονται δύο πλεούμενα με πάνσεπτα «φορτία». Στο ένα, εξ αριστερών, επιβαίνει ο Απόστολος Παύλος με τους «ἐν Κυρίῳ συνεργούς» του, Αποστόλους Ακύλα και Ηρωδίωνα και τον Άγιο Σωσίωνα, πρώτο επίσκοπο Λευκάδος. Μοιάζει να είναι «ἡ ναῦς (το πλοίο) τῆς Ἐκκλησίας», που κατευθύνεται για να προσορμισθεί στα φιλόξενα, όπως αποδείχθηκε, ακρογιάλια των λευκαδίτικων ψυχών. Στο δεύτερο, στα δεξιά μας, απεικονίζεται μια σπουδαία και κομβικής, για την τοπική μας εκκλησιαστική ιστορία, σημασίας μορφή, η βυζαντινοσέρβα βασίλισσα Ελένη Παλαιολογίνα –Βράνκοβιτς, με το συνοδό της, ιστορικό της Αλώσεως, Γεώργιο Φραντζή και τη θυγατέρα της, Μηλίτσα, που πηγαίνει ως υποψήφια νύφη στο νησί. Η βασίλισσα Ελένη, που συνέβαλε στην οικοδόμηση μονών και ναών στη Λευκάδα, με τη στήριξη του γαμπρού της, ηγεμόνα του νησιού, Λεονάρδου Γ Τόκκου, κρατάει στα χέρια της την εικόνα της Αγίας Μαύρας, η οποία διέσωσε το πλεούμενο και τη βασιλική συνοδεία από καταποντισμό.
Ευελπιστούμε ότι η εικόνα αυτή, που προβάλλει με τέτοια αξιοζήλευτη ενάργεια τους μόνους αλάνθαστους οδοδείκτες μας προς την όντως Ζωή, τους Αγίους του τόπου μας, θα μας βοηθήσει να προσανατολιστούμε και πάλι προς το σωτήριο, αλλά –φευ!- τόσο λησμονημένο στις μέρες μας, όραμα της αγιότητας.
