ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΟΣ : ΑΓΩΝΑΣ α.φ.196
Διαβάζουμε
συχνά στον Τύπο, ημερήσιο και περιοδικό, διαπιστώσεις και σχόλια γύρω από το
θλιβερό φαινόμενο της γλωσσικής φτώχειας των νέων μας, μαθητών και φοιτητών,
αλλά και των Ελλήνων πολιτών της εποχής μας. Δεν βλέπουμε όμως να γράφεται κάτι
για τα αίτια αυτού του φαινομένου.
Ο Ευάγγελος
Παπανούτσος δίνει την απάντηση σ’ αυτό το θέμα: «Δεν μπορεί
κανείς να μιλήσει και να γράψει σωστά την δημοτική, αν δεν πατάει στέρεα στη
γνώση της αρχαίας κλασικής γλώσσας». Και αναφέρω τον Παπανούτσο, γιατί
δεν μπορεί να τον κατηγορήσει κανείς ως συντηρητικό. Αντίθετα, μάλιστα,
θεωρείται ως ένας από τους πιο προοδευτικούς στα θέματα της Γλώσσας και της
Παιδείας.
Τη στενή σχέση
της Αρχαίας με την νέα Ελληνική είχε διατυπώσει πριν από διακόσια χρόνια ο
μεγάλος Διδάσκαλος του Γένους Αδαμάντιος Κοραής: «Όποιος
χωρίς την γνώσιν της Αρχαίας, επιχειρεί να μελετήση και ερμηνεύση την νέαν, ή
απατάται ή απατά».
Τα αίτια,
λοιπόν, της σημερινής γλωσσικής πενίας των Νεοελλήνων είναι:
1) Η
υποβάθμιση της διδασκαλίας των αρχαίων Ελληνικών στα σχολεία μας.
2) Η
επιβολή του Μονοτονικού Συστήματος Γραφής πραξικοπηματικά.
3) Η
λάθος διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσας.
Ο Στέλιος
Γιατρουδάκης
διαπιστώνει: Λάθη που «σαρκάζουν» την καθιερωμένη γραμματική
του Τζαρτζάνου και του Τριανταφυλλίδη, εμποδίζουν την σχολική επίδοση και την
πνευματική ανάπτυξη των μαθητών και υπονομεύουν το μέλλον τους και το μέλλον
του τόπου μας.
Ο Μάριος
Πλωρίτης, ένας διαπρεπής προοδευτικός λόγιος διακήρυξε: «Οι Αρχαίοι
Έλληνες
έπλασαν μια γλώσσα με άπειρους θησαυρούς, που τα όριά της έφθασαν στα πέρατα
του κόσμου. Οι ξένοι την μελετούν, την μιμούνται, την χρησιμοποιούν για να
πλουτίσουν τις δικές τους γλώσσες. Πανάξιος ο μισθός τους. Κι εμείς όχι μόνον
δεν την «επισκεπτόμαστε», αλλά την αγνοούμε, την περιφρονούμε, την κακοποιούμε
χωρίς όρια. Άξιος κι εμάς ο μισθός μας, όπως όλων των απαιδεύτων και ασόφων»…
Ο μεγάλος
διανοητής και φιλόσοφος, αλλά και μαρξιστικών ιδεολογιών Κορνήλιος
Καστοριάδης
(πέθανε το 1997), ετόνισε με έμφαση: «Τώρα για το μονοτονικό. Αν δεν
θέλετε, κύριοι του Υπουργείου, να κάνετε φωνητική ορθογραφία, τότε πρέπει ν’
αφήσετε τους τόνους και τα πνεύματα, διότι αυτοί που τους βάλανε ξέρανε τι
κάνανε. Δεν υπήρχαν στα αρχαία ελληνικά, διότι απλούστατα υπήρχαν μέσα στις
ίδιες τις λέξεις (προσωδία). Αυτοί, οι Κριαράς και οι άλλοι (…) που έκαναν
αυτές τις μεταρρυθμίσεις –αυτό να γραφή στις εφημερίδες- δεν ξέρουν τι είναι
γλώσσα. Δεν ξέρουν αυτό που γνώριζε η κόρη μου στα τρία της χρόνια. Μάθαινε μία
λέξη και μετά έψαχνε για τις συγγενείς της. Αυτό είναι μια γλώσσα. Ένα μάλγμα,
ένα πλέγμα, όπου οι λέξεις παράγονται οι μεν από τις δε, όπου οι σημασίες
γλιστράνε από την μια στην άλλη, είναι μια οργανική ενότητα από την οποία δεν
μπορείς να βγάλεις και να κολλήσεις πράγματα καθισμένος σ’ ένα γραφείο στο
υπουργείο Παιδείας. Η κατάργηση των τόνων και των πνευμάτων είναι κατάργηση της
ορθογραφίας, που είναι τελικά η καταστροφή της συνέχειας. Ήδη
τα παιδιά δεν μπορούν να καταλάβουν Καβάφη, Σεφέρη, Ελύτη, διότι αυτοί είναι
γεμάτοι από τον πλούτο των αρχαίων ελληνικών. Δηλαδή πάμε να καταστρέψουμε ό,τι
κτίσαμε πριν λίγα χρόνια; Αυτή είναι η δραματική μοίρα του σύγχρονου
ελληνισμού».
Όταν ένας
διανοούμενος του αναστήματος ενός Καστοριάδη κάνει αυτές τις διαπιστώσεις,
εμείς το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να ανησυχούμε πολύ για την γλωσσική
πορεία αυτού του τόπου…
Ο καθηγητής
της φιλοσοφίας Ιω. Θεοδωρακόπουλος διακήρυξε: «Την
γλώσσα την αναπτύσσουν μόνον εκείνοι οι οποίοι έχουν να ειπούν κάτι, δηλαδή οι
πνευματικοί άνθρωποι και όχι οι απνευμάτιστοι
γλωσσοπλάστες και νομοθέτες… Οι γλωσσικοί νομοθέτες δεν έχουν καμιά
αρμοδιότητα και ανακόπτουν απλώς την εξέλιξη του γλωσσικού μας πολιτισμού».
Ο Οδυσσέας
Ελύτης εδήλωσε: «Εγώ είμαι υπέρ του παλαιού συστήματος,
εναντίον του μονοτονικού και υπέρ της διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών. Είναι
η βάση για να ξέρης την ετυμολογία των λέξεων. Η σημερινή κακοποίηση της
γλώσσης με ενοχλεί και αισθητικά, θέλω να ιδώ γραμμένο «καφενείον» κι ας μη το
προφέρω με το «ν». Τώρα όλες οι λέξεις έχουν μια τρύπα».
Ο Νικηφόρος
Βρεττάκος υπογράμμισε: «Υπερτιμήθηκε η άποψη ότι διευκολύνει
τους μαθητές, κάτι που, ίσως, είναι αντιπαιδαγωγικό. Υπάρχει, άλλωστε και μια
παράδοση που εκφράζει την άποψη μεγάλων παιδαγωγών, οι οποίοι επιμένουν ότι το
παιδί πρέπει να κοπιάζη για να γίνη άνθρωπος ικανός ώστε στην ζωή του να
αντιμετωπίση όλες τις αντιξοότητες…».
Σήμερα έχουμε
και μια βαρυσήμαντη έρευνα, που έκαμε ο Ιω. Τσέγκας με τους συνεργάτες του.
Η έρευνα αυτή απέδειξε ότι η εκμάθηση των «Αρχαίων Ελληνικών» (πολυτονικού, έστω για ένα δίωρο την
εβδομάδα), επιταχύνει σημαντικά την ανάπτυξη των ικανοτήτων που, κατά την
Γνωστική Ψυχολογία, αναμένονται να αναπτυχθούν σε κάθε κατάλληλη ηλικιακή περίοδο.
Αντιθέτως,
στους Μονοτονικούς φαίνεται να μην επιταχύνονται, πέραν του αναμενομένου, οι
ικανότητες αυτές, ούτε να συγκλίνουν συνδυαστικά.
Η έρευνα έγινε
ως εξής: Συγκρίθηκαν 50 φυσιολογικά παιδιά, τα οποία χωρίστηκαν σε δύο
ομάδες 25μελείς, μαθητών και μαθητριών των τριών πρώτων τάξεων του Δημοτικού.
Διέφεραν μεταξύ τους μόνον ως προς το ότι η μία 25μελής ομάδα, σε ισόχρονες με
την άλλη, εξωσχολικές δραστηριότητες συμπεριλάμβανε και την εκμάθηση
στοιχειωδών αρχαίων ελληνικών, δηλαδή της ιστορικής ορθογραφίας. Η άλλη ομάδα
διδάσκονταν μόνον το μονοτονικό.
Οι Άγγλοι
κατάλαβαν καλύτερα από μας την αξία αυτής της διδασκαλίας, γι’ αυτό πριν από
δύο χρόνια άρχισαν να διδάσκουν αρχαία
ελληνικάστο
Δημοτικό Σχολείο…
Ο
Γιάννης Ψυχάρης, ο κατεξοχήν εκπρόσωπος της δημοτικής, έχει γράψει στο
έργο του «Το ταξίδι μου» τα εξής: «…Γλώσσα και Πατρίδα
είναι το ίδιο. Να πολεμά κανείς για την πατρίδα του ή για την εθνική τη γλώσσα,
ένας είναι ο αγώνας. Πάντα αμύνεται περί πάτρης…».
Σε όλα τα παραπάνω ανέφερα γνώμες μόνον προοδευτικών. Ακόμη και
μαρξιστικών αποκλίσεων, όπως ο Καστοριάδης. Έτσι, δεν μπορούν να μας πουν
κάποιοι, ότι αυτά είναι συντηρητικές αντιλήψεις και θεωρίες. Υπάρχουν και
πολλοί άλλοι προοδευτικοί που υποστηρίζουν την διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών
από το πρωτότυπο, όπως ο Κώστας Βάρναλης…
