ΑΝΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ - ΟΜΙΛΙΑ 195η ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΙΡΑ "ΣΟΦΙΑ ΣΕΙΡΑΧ"

"... Δέν ξέρω λοιπόν ἄν μπορέσαμε νά ἀντιληφθοῦμε ὅτι αὐτός ὁ ναός τῆς Ἁγίας Σοφίας στήν Κωνσταντινούπολη ἀφιερώθηκε στήν Ἐνανθρωπίσασα Σοφία τοῦ Θεοῦ, δηλαδή στόν Ἰησοῦ Χριστό. Βέβαια ἐμεῖς οἱ ὀρθόδοξοι Ἕλληνες χριστιανοί θά θέλαμε νά ἐπανακτήσομε τήν Πόλη καί τόν περιώνυμο ναό τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας. Ὅσοι πηγαίνουν ἐκεῖ ὡς προσκυνητές μέ συγκίνηση μπαίνουν στόν ναό. Ἀλλά εἴτε αὐτό ἀποτελεῖ ἕνα ὄνειρο, εἴτε εἶναι δύσκολο, ἀπό τίς ποικίλες θά λέγαμε ἱστορικές συγκυρίες τίς ὁποῖες στίς μέρες μᾶς ἰδιαίτερα ζοῦμε, μέ τή σχέση μας μέ τήν Τουρκία, ἕνα προέχει. Ὄχι βεβαίως ἡ ἐπανάκτηση τοῦ ναοῦ, ὅσο κυρίως ἡ κατανόηση τῆς Ἐνυποστάτου Σοφίας πού οἱ Πατέρες μᾶς ὕψωσαν καί ἀφιέρωσαν πρός τιμή τῆς τόν ὁμώνυμο ναό. Θά ἐπαναλάβω δέν ἔχει σημασία ἄν θά ξαναπάρομε πίσω τήν Πόλη καί τήν Ἁγία Σοφία. Τό θέλομε. Δέν ξέρομε ὅμως. Ὁ Θεός ξέρει. Ἀλλά ἐκεῖνο πού προέχει ἐπαναλαμβάνω εἶναι νά κατανοήσομε Ἐκεῖνον στόν ὁποῖο ἀφιερώθηκε ὁ ναός αὐτός, νά κατανοήσομε δηλαδή τόν Ἰησοῦ Χριστό. ….

Ἄν θέλετε, ἴσως ὅταν φθάσομε σέ αὐτή τήν κατανόηση καί τήν βίωση τῆς Ἐνυποστάτου Σοφίας, ἴσως τότε νά μᾶς χαριστεῖ καί αὐτός ὁ λαμπρός ἅγιος ναός της, στήν Κωνσταντινούπολη. Ἴσως.
      Τίποτα δέν εἶναι ἀδύνατο στό χέρι τοῦ Θεοῦ καί ἔτσι νά πραγματοποιηθεῖ ἐκεῖνο τό ὄνειρο «πάλι μέ χρόνους μέ καιρούς, πάλι δικά μας θάναι». Ἔτσι λέει ἡ λαϊκή δημοτική μας παράδοση. Μήν λησμονοῦμε ὅμως καί δέν πρέπει ποτέ αὐτό νά τό λησμονοῦμε ὅτι καί τήν Πόλη καί τήν Ἁγία Σοφία χάσαμε ἀπό τίς ἁμαρτίες μας. Μήν τό ξεχνοῦμε. Ἄν λοιπόν προσέξομε, στραφοῦμε πίσω στίς ρίζες μας καί γίνομε πνευματικότερος λαός ἴσως ὁ Θεός μᾶς ξαναχαρίσει τήν πόλη μέ τό ναός της.
       Μήν λησμονοῦμε ἀκόμη ὅτι τότε τόν 15ο αἰώνα οἱ βλέψεις τῆς σωτηρίας μᾶς στέφονταν στήν ἐκκλησιαστικά παρηκμασμένη Δύση, πού τελικά ἡ δύση μᾶς πρόδωσε. Ἐκεῖ στρέφαμε τήν προσοχή μας. Ἀπό ἐκεῖ περιμέναμε τήν βοήθειά μας. Ἐνῶ διάσημοι ἱεροκήρυκες τῆς ἐποχῆς ἐκείνης φώναζαν, διέτρεχαν τούς δρόμους τῆς Πόλης ὅτι πρέπει νά μετανοήσομε νά ἐξαλειφθεῖ ἡ ἁμαρτία ἀπό τήν Πόλη εἶναι διάχυτη, ξέχειλη ἡ ἁμαρτία, ἀλλά δέν τούς ἄκουσαν. Καί εἰδοποίησαν οἱ τότε, νά μήν ἀναφέρω ὀνόματα, ὅτι θά πέσει ἡ Πόλη ἐπειδή δέν ὑπῆρχε διάθεση διόρθωσης τοῦ λαοῦ. Ἔγιναν πολλές ἁμαρτίες σέ αὐτή τήν Βυζαντινή Αὐτοκρατορία. Πολλές φορές νομίζομε ὅτι περιβάλλεται μέ ἕνα φωτοστέφανο ἁγιότητας. Δέν εἶναι ἔτσι τά πράγματα. Μπορεῖ μέν νά ἀποδέχθηκε τόν Χριστιανισμό καί ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἐπέτρεψε τήν ἐκκλησία νά ἀνέβει ἀπό τίς κατακόμβες στήν ἐπιφάνεια ἦταν ὁ Μ. Κωνσταντῖνος, ἀλλά ἡ ἁμαρτία πάντοτε ὑπῆρχε. Ἡ δέ εἰδωλολατρεία κατά τή διάρκεια τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας ὅλοι τό ξέρομε …"

(Σοφία Σειράχ, ὁμιλία 195η, 07/05/96)