«Ἐκτὸς νόμου ἡ Οὐκρανικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία»
Τοῦ κ. Βασίλη Ξυδιᾶ, θεολόγου
Δύο σχεδὸν ταυτόσημα νομοσχέδια κατατέθηκαν τὶς τελευταῖες μέρες στὴν οὐκρανικὴ βουλή, σύμφωνα μὲ τὰ ὁποῖα τίθεται ἐκτὸς νόμου ἡ «Οὐκρανικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία» καὶ δημεύεται ὅλη ἡ περιουσία της (ναοί, μοναστήρια, ἱδρύματα κ.ἄ.). Ἡ «Οὐκρανικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία» (UOC) εἶναι αὐτῆς τῆς ὁποίας ἡγεῖται ὁ Μητροπολίτης Ὀνούφριος καὶ πρόσκειται πνευματικὰ στὸ Πατριαρχεῖο Μόσχας.
Τὸ ἕνα νομοσχέδιο φέρει τὸν μακροσκελῆ τίτλο «Σχέδιο νόμου γιὰ τροποποίηση τοῦ νόμου “γιὰ τὴν ἐλευθερία τῆς συνείδησης καὶ τὶς θρησκευτικὲς ὀργανώσεις” προκειμένου νὰ ἀπαγορευθοῦν οἱ δραστηριότητες θρησκευτικῶν ὀργανώσεων ποὺ ἀνήκουν σὲ δομὴ, τὸ Κέντρο Διοίκησης τῆς ὁποίας βρίσκεται ἐκτὸς Οὐκρανίας, σὲ κράτος ποὺ ἀναγνωρίζεται πὼς διεξήγαγε στρατιωτικὴ ἐπίθεση κατὰ τῆς Οὐκρανίας ἢ/καὶ κατέλαβε προσωρινὰ τμῆμα τοῦ ἐδάφους της» (7213 / 26.03.2022) καὶ ὑποβλήθηκε ἀπὸ βουλευτὲς τοῦ κυβερνητικοῦ κόμματος «Ὑπηρέτης τοῦ Λαοῦ» καὶ τοῦ κόμματος «Φωνὴ» ποὺ ἀνήκει στὴν ἀντιπολίτευση.
Τὸ ἄλλο ἐπιγράφεται «Σχέδιο νόμου γιὰ τὴν ἀπαγόρευση τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας στὴν ἐπικράτεια τῆς Οὐκρανίας» (7204 / 22.03.2022) καὶ κατατέθηκε ἀπὸ τὴ βουλευτὴ Ὀξάνα Σαβτσοὺκ ποὺ ἐμφανίζεται σὰν ἀνεξάρτητη, στὴν πραγματικότητα ὅμως ἀνήκει στὸ ἀκροδεξιὸ κόμμα Σβόμποντα (Ἐλευθερία). Ὁ ἐκπρόσωπος τοῦ Σβόμποντα, Ὄλεγκ Βέρες, σχολίασε στὴ σελίδα του στὸ facebook τὸ νομοσχέδιο ποὺ ὑπέβαλε ἡ σύντροφός του, λέγοντας πὼς τὸ κόμμα του ἔχει ἐπανειλημμένα προτείνει παρόμοια νομοσχέδια ἀπὸ τὸ 2005, τὰ ὁποῖα, ὅπως εἶπε, «ἀγνοήθηκαν πεισματικά». Καὶ συμπλήρωσε: «Ἐλπίζω ὅτι τώρα, δεδομένης τῆς κατάστασης, τὸ νομοσχέδιο θὰ ἐγκριθεῖ. Εἶναι θέμα ἐθνικῆς ἀσφάλειας».
Διώξεις καὶ ἐκβιασμοὶ
Τὰ νομοσχέδια δὲν περιορίζονται στὴ διάλυση τῶν ἐκκλησιαστικῶν δομῶν. Γίνεται ἰδιαίτερη μνεία γιὰ ἐνδεχόμενη «ἀντὶ-οὐκρανικὴ» καὶ «ἀντικρατικὴ» δράση τῶν ἱερέων καὶ τῶν πιστῶν πρὸς ὄφελος τῶν Ρώσων καὶ ἐξουσιοδοτεῖται ἡ κρατικὴ ὑπηρεσία ἀσφαλείας νὰ ἐλέγχει ὅλες τὶς σχετικὲς καταγγελίες καὶ νὰ ἀσκεῖ ποινικὴ δίωξη ἐναντίον τῶν ἐνόχων. Οἱ ὑπόλοιποι κληρικοὶ ὑποχρεοῦνται μέσα σὲ 14 ἡμέρες ἀπὸ τὴν ψήφιση τοῦ σχετικοῦ νόμου νὰ ἐπιλέξουν σὲ ποιὰ ἀπὸ τὶς «νόμιμες» ὀρθόδοξες ἐκκλησίες θὰ ὑπαχθοῦν.
Λίγες μέρες πιὸ πρὶν ὁ Δήμαρχος τοῦ Χμελνίτσκι εἶχε δηλώσει πὼς χάρη στὶς κρατικὲς ὑπηρεσίες ἀσφαλείας θὰ ὑπάρξει μία καὶ μόνη ἐκκλησία στὴ χώρα. «Σύντομα οἱ μυστικὲς ὑπηρεσίες, οἱ ὑπηρεσίες ἀσφαλείας μας θὰ λειτουργήσουν καὶ θὰ ὑπάρχει μία οὐκρανικὴ τοπικὴ ἐκκλησία στὴν Οὐκρανία, οὐκρανικὰ πολιτικὰ κόμματα, καὶ ὅλα θὰ εἶναι οὐκρανικά. Δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι ἀλλιῶς. Μόνο ἔτσι θὰ νικήσουμε», ἔγγραψε σὲ μήνυμά του στὸ facebook.
Ὁ χαρακτηρισμὸς «Ρωσικὴ ἐκκλησία» εἶναι ψευδὴς
Ἂς σημειωθεῖ ὅτι ἡ UOC ἦταν ἡ ἀδιαμφισβήτητη κανονικὴ ὀρθόδοξη ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας, ἀναγνωρισμένη ἀπὸ ὅλες τὶς ὑπόλοιπες Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες στὸν κόσμο μέχρι τὰ τέλη τοῦ 2018, ἀρχὲς 2019, ὅταν τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως, συμπλέοντας μὲ τοὺς ἀμερικανικοὺς σχεδιασμούς, ἀποφάσισε νὰ κινήσει τὶς διαδικασίες γιὰ τὴν ἵδρυση μίας ἄλλης ἐκκλησιαστικῆς δομῆς, τῆς «Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας ἐν Οὐκρανίᾳ» (OUC), στὴν ὁποία παραχώρησε καθεστὼς «αὐτοκεφαλίας». Ἔκτοτε οἱ ἄνθρωποι τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἀποκαλοῦν τὴν «Οὐκρανικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία» Ρωσική, πρᾶγμα τὸ ὁποῖο θὰ ἀποτελεῖ πλέον τὴ βασικὴ κατηγορία γιὰ τὸν διωγμὸ ἐναντίον της.
Ὁ χαρακτηρισμὸς αὐτὸς εἶναι εἶναι ἀπολύτως ψευδής. Διότι ναὶ μὲν ἡ UOC ὑπάγεται «πνευματικὰ» στὸ Πατριαρχεῖο Μόσχας, διαθέτει ὅμως καθεστὼς πλήρους διοικητικῆς αὐτονομίας. Σὲ ἀντίθεση μάλιστα πρὸς τὴν «Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἐν Οὐκρανίᾳ», ποὺ ὑποτίθεται πὼς εἶναι αὐτοκέφαλη, ἀλλὰ στὴν πραγματικότητα ὑπόκειται σὲ μία σειρὰ ἀπὸ διοικητικὲς ἐξαρτήσεις καὶ ἐλέγχους ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο. Αὐτὸ ἦταν ἄλλωστε ποὺ ἔκανε τὸν ἀρχιτέκτονα τῆς αὐτοκεφαλίας, τὸν Φιλάρετο Ντενισένκο, ποὺ αὐτοαποκαλεῖται «Πατριάρχης Κιέβου», νὰ ἐγκαταλείψει τὸ πνευματικό του τέκνο, τὴν OUC, καὶ νὰ ἐπανέλθει στὴ δική του χωριστὴ Ἐκκλησία, πολλαπλασιάζοντας τὴ σύγχυση καὶ τὸ χάος στοὺς κόλπους τῶν Οὐκρανῶν ὀρθοδόξων.
Ὁ χαρακτηρισμὸς «Ρωσικὴ Ἐκκλησία», ποὺ ἀποδόθηκε στὴν UOC ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο στὸ πλαίσιο τῆς ἐνδοεκκλησιαστικῆς διένεξης, βαραίνει τώρα πάνω ἀπὸ τὴ μαρτυρικὴ UOC σὰν κατηγορία γιὰ ἐσχάτη προδοσία. Καὶ αὐτό, ἐπαναλαμβάνω, εἶναι ἀπολύτως ψευδές. Πολὺ περισσότερο ποὺ ὁ Μητροπολίτης Ὀνούφριος καὶ τὰ συνοδικὰ ὄργανα τῆς UOC καταδίκασαν ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ τὴ ρωσικὴ εἰσβολή, χαρακτηρίζοντάς την ἔγκλημα.
Μαρτυρικὴ ἡ θέση τῆς UOC
Δὲν εἶναι ἐδῶ ἡ στιγμὴ, γιὰ νὰ περιγραφεῖ στὸ σύνολό της ἡ δεινὴ κατάσταση, στὴν ὁποία βρίσκεται ἡ UOC μετὰ τὴ ρωσικὴ εἰσβολή. Κατ’ ἀρχὰς ἔχουν πολλαπλασιαστεῖ τὰ περιστατικὰ βίας ἐναντίον ἱερέων καὶ ναῶν, ἐπειδὴ πρόσκεινται, ὑποτίθεται, στοὺς εἰσβολεῖς. Χαρακτηριστικὸ παράδειγμα ἦταν ἡ ἐπίθεση ἐνόπλων ἐναντίον ἱερέα τὴν ὥρα τῆς θείας Λειτουργίας τὴν Κυριακὴ 27 Μαρτίου. Ἡ κατάσταση ἔχει ἐκτραχυνθεῖ τόσο ποὺ ἀνάγκασε ἀκόμα καὶ τὸ Γραφεῖο τοῦ Ζελένσκι νὰ ἐκδώσει ἀνακοίνωση ἐναντίον τῶν βιαιοτήτων κατὰ τῆς UOC.
Παράλληλα ἡ UOC ἀντιμετωπίζει πρόβλημα συνοχῆς καὶ διαφορετικὲς τάσεις διαγράφονται στοὺς κόλπους της. Μερίδα ἱεραρχῶν καὶ ἱερέων ἔχουν θέσει ἄμεσο θέμα πλήρους αὐτονόμησης ἀπὸ τὴ Μόσχα, ὄχι μόνο διοικητικῆς, ἀλλὰ καὶ πνευματικῆς, ἐνῷ ἡ ἐπίσημη θέση τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἡγεσίας εἶναι ὅτι ὅλα αὐτὰ θὰ πρέπει νά ἐξεταστοῦν μετὰ τὸ τέλος τῆς δραματικῆς περιπέτειας καὶ ὄχι ἐν θερμῷ.
Τέλος, δρυὸς πεσούσης πᾶς ἀνὴρ ξυλεύεται, ὅπως λέει ἡ ἀρχαία παροιμία. «Πρόκειται γιὰ μία ἱστορικὴ ἐξέλιξη γιὰ τὰ δεδομένα τῆς ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας στὴν Οὐκρανία καὶ τὴν εὐρύτερη περιοχὴ, ἀλλὰ καὶ γιὰ μία ἀκόμη ἱστορικὴ εὐκαιρία γιὰ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο προκειμένου νὰ στηρίξει τὴν ἐκεῖ αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία», γράφει σχολιάζοντας τὴν εἴδηση ἡ ἑλληνικὴ ἐκκλησιαστικὴ ἱστοσελίδα orthodoxia.info.
Πηγή: Ἱστοσελὶς «kosmodromio.gr», 31.03.2022.
«Ἐκτὸς νόμου ἡ Οὐκρανικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία» - Ορθόδοξος Τύπος (orthodoxostypos.gr)
