«Ο ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΝΑΟΣ» (Ως χώρος υποτασσόμενος στο Πνεύμα)

                  

«Ο ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΝΑΟΣ»

(Ως χώρος υποτασσόμενος στο Πνεύμα)

 

Ένα σοβαρό πρόβλημα στην περίοδο της «πανδημίας», σοβαρότερο από τον Κορονοϊό, ήταν και η θεωρία περί υγειονομικής επικινδυνότητας του Ορθοδόξου Ιερού Ναού ∙ θεωρία που προβλήθηκε ως αίσθησις (δήθεν) ποιμαντικής μέριμνας από πλευράς διοικούσης εκκλησίας για το εκκλησιαστικό πλήρωμα.

Πολλές οι επισκοποκεντρικές και πρεσβυτεροκεντρικές τοποθετήσεις γύρω από τις «Μάσκες» και την συνέχιση της λειτουργικής ζωής εν καιρώ «πανδημίας». Απουσίαζε, όμως, η εκφορά του αληθινού περί Ορθοδόξου Ναού λόγου, όπως αυτός καταγράφεται στην Αγία Γραφή και στην Παράδοση της Εκκλησίας∙ όπως τον έχει εμπιστευθεί ο Χριστός στη διαχρονική Εκκλησία Του, μέσα στην ιστορική – θεολογική διαδρομή της ανά τους αιώνας.

Στο κύλισμα των αιώνων πάρα πολλές είναι οι επινοήσεις του σατανά εναντίον της Εκκλησίας.

Η εννοιολογία της νεότερης αυτής συκοφαντίας περί υγειονομικής επικινδυνότητας του Ναού, θεμελιώθηκε επάνω στην οίηση – αμάθεια ειδικών «επιστημόνων» και στη νόθα (οικουμενιστική) πίστη της ποιμαντικής ηγεσίας του πληρώματος της Εκκλησίας, αγνοώντας (δυστυχώς) και το πλήρωμα τη δύναμη της Εκκλησίας, που βρίσκεται στην αντικειμενική υπόστασή της, εμπιστευόμενο την κοσμική δύναμη μιας επιστημονικής «ομάδας» στον υποκειμενικό χαρακτήρα της!

Τονίζουμε, με απόλυτη κατηγορηματικότητα, ότι η δύναμη της Εκκλησίας έχει καταγραφεί και στις σελίδες των Ιερών ακολουθιών και την Ι. παρακλήσεων, που παραμερίστηκαν, ως συνάξεις στους Ναούς, τον καιρό της «πανδημίας». Σήμερα, δυστυχώς, παρατηρούμε και τις διολισθήσεις των Ι. Ναών σε χώρους εξευγενισμένης κοσμικότητας (χορωδίες, γυναικείες εκδηλώσεις, κ.λ.π.). Οι προσευχές «εν πνεύματι και αληθεία» εντός του Ναού, υπερισχύουν κάθε άλλης προσευχής «κατ’ οίκον και κατ’ ιδίαν», σε καιρό Ορθόδοξης πορείας της Εκκλησίας. Όταν ο Ναός του Θεού περιφρονείται – βεβηλώνεται με την εισβολή της αιρέσεως, όπως σήμερα, τότε η χάρις του Θεού συστέλλεται ή και εκλείπει!

Την ιερότητα του Ναού, ως υποτασσόμενος στο Άγιο Πνεύμα, υπογραμμίζει ο ίδιος ο Θεός:

«Ηγίακα τον οίκον τούτον, ον ωκοδόμησας του θέσθαι το όνομά μου εκεί εις τον αιώνα, και έσονται οι οφθαλμοί μου εκεί και η καρδία μου πάσας τας ημέρας» (Γ΄ Βασιλ. Θ΄, 3).

Ερμηνεία (Π. Τρεμπέλα)

«Αγίασα, εξεχώρισα τον Ναόν αυτόν, τον οποίον έκτισες και αφιέρωσες εις εμέ, δια να δοξάζεται και να λατρεύεται εις αυτόν αιωνίως το Όνομά μου∙ εις αυτόν τον Ναόν θα είναι πάντοτε στραμμένοι οι οφθαλμοί μου και η καρδιά μου».

Αντίθετα, η αποστασία και η αίρεση ερημώνουν τον Ναό (και από τον Άγγελόν του), όπως σαφώς καταγράφεται στο (Βασίλ. Γ΄, Θ΄, 6 – 9).

Εάν στην Π. Διαθήκη ο Ναός είναι «μέτρο – ζυγός» πνευματικότητας και θεοσεβείας, πόσο στ’ αλήθεια είναι έντονος ο θεολογικός και μυστηριακός χαρακτήρας του Ορθοδόξου Ναού;

Ενδιαφερόμενος ο Θεός να υπογραμμίσει – καλλιεργήσει την πνευματική κοινωνία Του με τους πιστούς, προβάλλει (ακόμη) και στην Τέχνη την φροντίδα του, όπως:

Α) Στο εδάφιο (Εξοδ. 37, 1-2) προσδιορίζεται ο τόπος, τα οικοδομικά μέτρα, το μήκος, το πλάτος και το ύψος του Ναού.

Β) Καθορίζει (ο Θεός) και το σχέδιο του Ναού:

(Εξοδ. Κεφ. 25, 26, 27 και Γ΄ Βασιλ. 8, 9 καθώς και Ησαΐου 56 , 7).

Γ) Καθορίζει και τα υλικά για την ανέγερση του Ναού:

(Εξοδ. 25, 12 / Εξοδ. 25, 22 και Εξοδ. 25, 39 – 40).

Δ) Ενδιαφέρεται, επίσης, και για τα ιερατικά άμφια: (Εξοδ. 28, 1 – 27).

Η ουσιαστική, όμως, προσέγγιση του Ι. Ναού ευρίσκεται στη στάση – φρόνημα του πιστού.

«Εάν για το κτίσιμο του Ι. Ναού και για τις στολές των ιερέων ενδιαφέρθηκε και ενδιαφέρεται ο Θεό, ενδιαφέρεται όμως ακόμα περισσότερο για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να εκκλησιαζόμαστε και να χρησιμοποιούμε τον «οίκο του Θεού» (π. Παντελεήμων Σιάπκαρης – πρεσβύτερος. Βλέπε Εγκόλπιο του Χριστιανού, σελ. 15).

Να θυμίσουμε, σχετικά:

Α) «Πως δει εν οίκω Θεού ανατρέφεσθαι» (Α΄ Τιμ. 3, 15).

Β) «Μη εγγίσης ώδε, λύσαι το υπόδημα εκ των ποσών σου, ο γαρ τόπος ενώ συ έστηκας, γη αγία εστί» (Εξοδ. 3, 5).

Γ) Συμεών Θεσσαλονίκης: «Τον ιερόν δε ναόν δεν μας παραδίδουσιν οι Πατέρες βατόν τοις πάσιν».

Συνοπτικά, συμπερασματικά, παραθέτω ένα θαυμάσιο κείμενο εκ του βιβλίου «Το Αρκάδι», σελ. 38, το οποίο ορθοτομεί τον λόγο περί «Ορθοδόξου Ναού» και «Ι. Εικόνων» (Θεοχάρη Μιχ. Προβατάκη):

«Κατά την τελετή των ιερών ακολουθιών οι μοναχοί του Αρκαδίου όπως και όλοι οι ορθόδοξοι μοναχοί υποβάλλονται. Οι εικόνες γι’ αυτούς εκφράζουν τα αόρατα και τα καθιστούν «παρόντα αληθινά και ενεργούντα». Μια εικόνα, ένας σταυρός δεν είναι απλώς σχήματα για να προσανατολίζουν τη φαντασία των μοναχών κατά την ώρα της προσευχής. Όχι! Είναι υλικά κέντρα όπου αναπαύεται μια ενέργεια μια θεία δύναμη που ενώνεται με την ανθρώπινη τέχνη. Το σημείο εξ’ άλλου του σταυρού, οι λόγοι της Γραφής, η ιερά υμνωδία, τα αντικείμενα της θείας λατρείας, ο εκκλησιαστικός διάκοσμος του ναού, το θυμίαμα, το φως των κεριών και άλλα είναι πραγματικά υλικά σύμβολα της παρουσίας του πνευματικού κόσμου. Ο λειτουργικός συμβολισμός απευθύνεται στις αισθήσεις για να υπενθυμίσει στους μοναχούς πνευματικές πραγματικότητες. Η λέξη ανάμνηση σημαίνει για τους μοναχούς μύηση στο μυστήριο και συμμετοχή σ’ αυτό. Οι ιεροί ύμνοι, τέλος, στις πολύωρες ακολουθίες που σιγοψάλλονται από τους μοναχούς κατανυκτικά, εκφράζουν την αγαλλίαση που περιβάλλει τις καθαρές ψυχές που ανυψώνονται στο Θεό».

Σχόλιο

Η υστερία περί υγειονομικής επικινδυνότητας του Ι. Ναού καταλύεται δια της πίστεως με προσήλωση στους εξής (διαχρονικούς) πνευματικούς άξονες, που υπογραμμίζει το παραπάνω κείμενο:

1^ος) Οι εικόνες, ο Σταυρός και όλα τα αντικείμενα της Θείας Λατρείας δεν προσανατολίζουν τη φαντασία των πιστών. Είναι υλικά σύμβολα της αντικειμενικής παρουσίας του πνευματικού κόσμου εντός του Ι. Ναού.

2^ος) Επάνω στην εικόνα, στον Σταυρό «αναπαύεται μια ενέργεια, μια θεία δύναμη, που ενώνεται με την ανθρώπινη τέχνη».

Χωρίς φόβο, οι πιστοί υποτάσσονται μετά πίστεως στους δύο αυτούς πνευυματικούς άξονες, διότι όλος ο χώρος του Ι. Ναού είναι υποτασσόμενος στο Άγιο Πνεύμα.

ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ