Χθές, ἀγαπητοί μου, ἦταν ἡ
μεγάλη ἑορτὴ τῶν Φώτων· βαπτίσθηκε ὁ Χριστός. Σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾷ
τὴ μνήμη ἐκείνου ποὺ ἀξιώθηκε νὰ τὸν βαπτίσῃ, τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ
Βαπτιστοῦ.
Νὰ τὸν ἐπαινέσουμε; Εἴμαστε ἀνάξιοι. Ἄλλωστε ὁ ἅγιος Ἰωάννης δὲν ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τοὺς δικούς μας ἐπαίνους· τὸν ἐπαίνεσε ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. «Μνήμη δικαίου μετ᾿ ἐγκωμίων, σοὶ δὲ ἀρκέσει ἡ μαρτυρία τοῦ Κυρίου, Πρόδρομε…» (ἀπολυτίκ.). Ὁ Χριστὸς εἶπε «Οὐκ ἐγήγερται ἐν γεννητοῖς γυναικῶν μείζων Ἰωάννου τοῦ βαπτιστοῦ» (Ματθ. 11,11)· ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Ἀδάμ, μεταξὺ τοῦ πλήθους ποὺ γεννήθηκαν, δὲν ὑπῆρξε ἄλλος ἀνώτερος ἀπὸ τὸν Βαπτιστή.
Τί λοιπὸν νὰ προσθέσουμε ἐμεῖς; Παρὰ ταῦτα ἂς ψελλίσουμε λίγες λέξεις στὴν ἑορτή του.
Νὰ τὸν ἐπαινέσουμε; Εἴμαστε ἀνάξιοι. Ἄλλωστε ὁ ἅγιος Ἰωάννης δὲν ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τοὺς δικούς μας ἐπαίνους· τὸν ἐπαίνεσε ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. «Μνήμη δικαίου μετ᾿ ἐγκωμίων, σοὶ δὲ ἀρκέσει ἡ μαρτυρία τοῦ Κυρίου, Πρόδρομε…» (ἀπολυτίκ.). Ὁ Χριστὸς εἶπε «Οὐκ ἐγήγερται ἐν γεννητοῖς γυναικῶν μείζων Ἰωάννου τοῦ βαπτιστοῦ» (Ματθ. 11,11)· ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Ἀδάμ, μεταξὺ τοῦ πλήθους ποὺ γεννήθηκαν, δὲν ὑπῆρξε ἄλλος ἀνώτερος ἀπὸ τὸν Βαπτιστή.
Τί λοιπὸν νὰ προσθέσουμε ἐμεῖς; Παρὰ ταῦτα ἂς ψελλίσουμε λίγες λέξεις στὴν ἑορτή του.
* * *
Ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος, ἀγαπητοί
μου, ἦταν παιδὶ εὐσεβῶν γονέων, τοῦ Ζαχαρίου καὶ τῆς Ἐλισάβετ, ποὺ
ἀξιώθηκαν νὰ τὸν ἀποκτήσουν σὲ μεγάλη ἡλικία κατὰ τρόπο θαυμαστό.
Ἰωάννης θὰ πῇ «δῶρο Θεοῦ». Καὶ ἦταν δῶρο Θεοῦ ὁ Ἰωάννης. Ἔμβρυο ἀκόμα,
μέσα ἀπ᾽ τὴν κοιλιὰ τῆς μητέρας του, χαιρέτισε καὶ προσκύνησε τὸ
Χριστό, ὅταν ἡ Παναγία ἔγκυος, ἐπισκέφθηκε τὴν Ἐλισάβετ. Τότε
«ἐσκίρτησε τὸ βρέφος», ὁ Ἰωάννης, «ἐν τῇ κοιλίᾳ» τῆς μητέρας του (Λουκ.
1,41). Ἀπὸ τότε ἦταν ἁγιασμένος.
Ὅταν μεγάλωσε, πῆγε στὴν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνου. Ἐκεῖ ἀσκήθηκε αὐστηρά. Ἔζησε βίο ὑπεράνθρωπο. Ἡ ἐνδυμασία του ἁπλῆ. Τὸ φαγητό του λιτό. Ποτό του τὸ νερὸ τοῦ ποταμοῦ. Στρῶμα του ἡ ἀμμουδιὰ τῆς ὄχθης, ὀροφὴ τὰ ἄστρα τ᾿ οὐρανοῦ, συντροφιά του τὰ θηρία.
Μέσα σὲ τέτοιες συνθῆκες ἀνδρώθηκε. Βιβλίο, ποὺ μελετοῦσε, ἦταν ἡ φύσις. Τὰ πάντα μιλοῦν, ὅλα κηρύττουν τὸ μεγαλεῖο τοῦ Θεοῦ· «Αἰνεῖτε αὐτὸν ἥλιος καὶ σελήνη, αἰνεῖτε αὐτὸν πάντα τὰ ἄστρα καὶ τὸ φῶς» (Ψαλμ. 148,3).
Πανεπιστήμιο τοῦ Ἰωάννου ἡ ἔρημος. Ἐκεῖ καταρτίσθηκε, καὶ ἐκεῖ ἔλαβε τὴν ἐντολὴ ν᾿ ἀρχίσῃ τὸ βάπτισμα καὶ τὸ κήρυγμα. Ἕνα κήρυγμα ποὺ διέφερε ἀπὸ τὰ κηρύγματα τῶν φαρισαίων καὶ γραμματέων, κήρυγμα ποὺ ξυπνοῦσε τὴν συνείδησι, ἀναγκαῖο στὴν ἐκφυλισμένη γενεά.
Ὅταν μεγάλωσε, πῆγε στὴν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνου. Ἐκεῖ ἀσκήθηκε αὐστηρά. Ἔζησε βίο ὑπεράνθρωπο. Ἡ ἐνδυμασία του ἁπλῆ. Τὸ φαγητό του λιτό. Ποτό του τὸ νερὸ τοῦ ποταμοῦ. Στρῶμα του ἡ ἀμμουδιὰ τῆς ὄχθης, ὀροφὴ τὰ ἄστρα τ᾿ οὐρανοῦ, συντροφιά του τὰ θηρία.
Μέσα σὲ τέτοιες συνθῆκες ἀνδρώθηκε. Βιβλίο, ποὺ μελετοῦσε, ἦταν ἡ φύσις. Τὰ πάντα μιλοῦν, ὅλα κηρύττουν τὸ μεγαλεῖο τοῦ Θεοῦ· «Αἰνεῖτε αὐτὸν ἥλιος καὶ σελήνη, αἰνεῖτε αὐτὸν πάντα τὰ ἄστρα καὶ τὸ φῶς» (Ψαλμ. 148,3).
Πανεπιστήμιο τοῦ Ἰωάννου ἡ ἔρημος. Ἐκεῖ καταρτίσθηκε, καὶ ἐκεῖ ἔλαβε τὴν ἐντολὴ ν᾿ ἀρχίσῃ τὸ βάπτισμα καὶ τὸ κήρυγμα. Ἕνα κήρυγμα ποὺ διέφερε ἀπὸ τὰ κηρύγματα τῶν φαρισαίων καὶ γραμματέων, κήρυγμα ποὺ ξυπνοῦσε τὴν συνείδησι, ἀναγκαῖο στὴν ἐκφυλισμένη γενεά.
* * *
Ποιό ἦταν τὸ κήρυγμά του;
⃝ Τὸ βασανισμένο λαὸ τὸν ἔβλεπε ὁ Ἰωάννης μὲ συμπάθεια καὶ τὸ κήρυγμά του ἦταν κήρυγμα παρηγορίας καὶ ἐνισχύσεως. Τοὺς συνιστοῦσε, νὰ ἔχουν ἀγάπη καὶ ἀλληλεγγύη μεταξύ τους· συνιστοῦσε πρὸ παντὸς τὴν ἐλεημοσύνη. Θεῖο ἄρωμα! Τὰ ὡραιότερα λόγια τὰ ἔχει πεῖ τὸ Εὐαγγέλιο. Ἂς τ᾿ ἀκούσουν ὅσοι πιστεύουν στὸ Μὰρξ καὶ στὸ Λένιν, ποὺ ἔκλεψαν συνθήματα ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο καὶ τὰ κλεμμένα τὰ ἀνακάτεψαν μὲ ὑλισμὸ καὶ ἀθεΐα. Ἰδού τὸ μεγάλο σφάλμα τους. Τί ἔλεγε λοιπὸν ὁ Ἰωάννης· Ὅποιος ἔχει δυὸ πουκάμισα, νὰ δώσῃ τὸ ἕνα σ᾿ αὐτὸν ποὺ εἶνε γυμνός· καὶ ὅποιος ἔχει δυὸ ψωμιά, νὰ δώσῃ τὸ ἕνα στὸν ἄλλο ποὺ πεινάει (Λουκ. 3,11). Αὐτὰ τὰ εἶπε πολὺ προτοῦ παρουσιαστοῦν οἱ διάφοροι λεγόμενοι θεωρητικοὶ διδάσκαλοι τῆς ἰσότητος καὶ δικαιοσύνης. Κήρυγμα κοινωνικό, ῥιζοσπαστικό, κήρυγμα ἐλεημοσύνης καὶ φιλανθρωπίας, κήρυγμα ἀληθινῆς ἰσότητος καὶ δικαιοσύνης.
⃝ Τὸ βασανισμένο λαὸ τὸν ἔβλεπε ὁ Ἰωάννης μὲ συμπάθεια καὶ τὸ κήρυγμά του ἦταν κήρυγμα παρηγορίας καὶ ἐνισχύσεως. Τοὺς συνιστοῦσε, νὰ ἔχουν ἀγάπη καὶ ἀλληλεγγύη μεταξύ τους· συνιστοῦσε πρὸ παντὸς τὴν ἐλεημοσύνη. Θεῖο ἄρωμα! Τὰ ὡραιότερα λόγια τὰ ἔχει πεῖ τὸ Εὐαγγέλιο. Ἂς τ᾿ ἀκούσουν ὅσοι πιστεύουν στὸ Μὰρξ καὶ στὸ Λένιν, ποὺ ἔκλεψαν συνθήματα ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο καὶ τὰ κλεμμένα τὰ ἀνακάτεψαν μὲ ὑλισμὸ καὶ ἀθεΐα. Ἰδού τὸ μεγάλο σφάλμα τους. Τί ἔλεγε λοιπὸν ὁ Ἰωάννης· Ὅποιος ἔχει δυὸ πουκάμισα, νὰ δώσῃ τὸ ἕνα σ᾿ αὐτὸν ποὺ εἶνε γυμνός· καὶ ὅποιος ἔχει δυὸ ψωμιά, νὰ δώσῃ τὸ ἕνα στὸν ἄλλο ποὺ πεινάει (Λουκ. 3,11). Αὐτὰ τὰ εἶπε πολὺ προτοῦ παρουσιαστοῦν οἱ διάφοροι λεγόμενοι θεωρητικοὶ διδάσκαλοι τῆς ἰσότητος καὶ δικαιοσύνης. Κήρυγμα κοινωνικό, ῥιζοσπαστικό, κήρυγμα ἐλεημοσύνης καὶ φιλανθρωπίας, κήρυγμα ἀληθινῆς ἰσότητος καὶ δικαιοσύνης.
⃝ Ἔρχονταν κατόπιν κοντά του
τελῶνες. Τί ἦταν αὐτοί; Δὲν εἶχαν καλὸ ὄνομα. Ἦταν ὑπάλληλοι τοῦ
Ῥωμαϊκοῦ κράτους, ἔφοροι καὶ εἰσπράκτορες, ποὺ δὲν ἀρκοῦνταν νὰ
εἰσπράττουν τὴ νόμιμη φορολογία, ἀλλὰ πίεζαν πολὺ τὸ λαό, γι᾽ αὐτὸ ἦταν
μισητοί. Σ᾿ αὐτοὺς ἔλεγε· Μὴ πιέζετε καὶ μὴν εἰσπράττετε περισσότερα
ἀπὸ ὅ,τι πρέπει νὰ εἰσπράττετε (βλ. ἔ.ἀ. 3,12-13).
⃝ Ἔρχονταν μετὰ στρατιῶτες τῶν
ῥωμαϊκῶν λεγεώνων, πανίσχυροι κατὰ κόσμον. Σ᾿ αὐτοὺς τί ἔλεγε; Δὲν
ἔλεγε νὰ ῥίξουν τὰ ὅπλα· διότι εἶνε ἀναγκαῖα γιὰ τὴν ἀσφάλεια τῆς
δημοσίας τάξεως. Ἀλλὰ τί τοὺς ἔλεγε· Τὸ ὅπλο, ποὺ σᾶς ἔδωσε ἡ πατρίδα,
μὴν τὸ χρησιμοποιεῖτε κάνοντας κατάχρησι καὶ ἀδικία, μὴν
ἐκμεταλλεύεστε τὴν ἐξουσία σας γιὰ ν᾿ ἁρπάζετε· ἀρκεσθῆτε στὸ μισθό
σας (βλ. ἔ.ἀ. 3,14).
⃝ Πρὸς ὅλο τὸν ὄχλο μιλοῦσε μὲ
εὐθύτητα. Ἀλλ᾿ ἐκεῖνοι ποὺ προκαλοῦσαν περισσότερο τὸν ἔλεγχό του ἦταν
οἱ φαρισαῖοι, ἡ ἄρχουσα τάξις. Αὐτοὶ καυχόνταν γιὰ τὴ σοφία τους, γιὰ
τὶς γνώσεις τους, γιὰ τὴν «ἁγιωσύνη» τους. Σ᾿ αὐτοὺς ἦταν σκληρός, πολὺ
σκληρός. Τοὺς ὠνόμαζε ὀχιές, «γεννήματα ἐχιδνῶν» (ἔ.ἀ. 3, 7). Γιατί;
Γιατὶ ἦταν μητροκτόνοι καὶ πατροκτόνοι σὰν τὴν ὀχιά, ποὺ ὅταν πρόκειται
νὰ γεννηθῇ τρώει τὴ κοιλιὰ τῆς μάνας της καὶ τὴν θανατώνει. Τοὺς
ὠνόμαζε ἀκόμη δέντρα σαπρά, ποὺ τὰ περιμένει τσεκούρι καὶ φωτιά· «Πᾶν
δένδρον μὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς πῦρ βάλλεται» (ἔ.ἀ.
3,9). Τὸ καλὸ δέντρο ἔχει καρπούς· ἡ μηλιὰ τὰ μῆλα, ἡ ἀχλαδιὰ τὰ
ἀχλάδια, ἡ πορτοκαλιὰ τὰ πορτοκάλια. Ἐσὺ τί κάνεις, ἄχρηστε ἄνθρωπε;
Τέλος ὁ Ἰωάννης ἔκανε ἕνα
τόλμημα. Τὶς ἡμέρες ἐκεῖνες ἕνας βασιλιᾶς παντοδύναμος, ὁ Ἡρῴδης,
ἔδιωξε τὴ νόμιμη γυναῖκα του, πῆρε ὡς παλλακίδα τὴ γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ
του, τὴν αἰσχρὴ Ἡρῳδιάδα, καὶ συζοῦσε μαζί της. Ὅσοι ἀνέβαιναν στὰ
ἀνάκτορα τὸν κολάκευαν. (Ἔτσι εἶνε. Νὰ κάνω τώρα τὸν παραλληλισμό; Διότι
συνέβη αὐτὸ καὶ στὶς μέρες μας. «Λεβέντη» τὸν λέγανε ἕνα πόρνο, 75
χρονῶν ἄνθρωπο, ποὺ διέλυσε τὴν οἰκογένειά του καὶ συζοῦσε μὲ ἄλλη
γυναῖκα). Τέτοιοι εἶνε οἱ ἄνθρωποι… Ὁ Ἰωάννης ὅμως ἀνέβηκε στὰ ἀνάκτορα
καὶ ἔρριξε τὸν κεραυνό. Κεραυνὸς ἦταν ὁ λόγος του «Οὐκ ἔξεστί σοι
ἔχειν τὴν γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ σου» (Μᾶρκ. 6,18)· δὲν σοῦ ἐπιτρέπεται,
βασιλιᾶ, νὰ ἀτιμάζῃς τὸν ἑαυτό σου καὶ νὰ συζῇς παράνομα μὲ τὴ γυναῖκα
τοῦ ἀδελφοῦ σου. Αὐτὸς ἦταν ὁ λόγος του· πέντε λέξεις κήρυγμα. Ἀλλὰ οἱ
λέξεις αὐτὲς ἀξίζουν περισσότερο ἀπὸ μυριάδες κηρύγματα. Καὶ τελικὰ
αὐτὲς στοίχισαν τὸ κεφάλι τοῦ τιμίου Προδρόμου.
* * *
Τέτοιος ἦταν ὁ Πρόδρομος. Καὶ
τέτοια παράδοσι ἄφησε στὴν Ἐκκλησία μας. Ἂν πρέπῃ νὰ ὑπάρχῃ κήρυγμα στὴν
Ἐκκλησία, τὸ κήρυγμα δὲν πρέπει νά ᾽νε κολακεία· πρέπει νά ᾽νε
σθεναρό, ῥιζοσπαστικό, ἀποτελεσματικό. Νὰ ἐλέγχῃ τοὺς πάντες· ὄχι μόνο
τοὺς μικροὺς τοῦ ὄχλου, ἀλλὰ καὶ τοὺς μεγάλους ποὺ κατέχουν τὰ ὑψηλὰ
ἀξιώματα.
Ὑπάρχει σήμερα τέτοιο κήρυγμα; Δόξα τῷ Θεῷ ὑπάρχει, ἀδελφοί μου, παρ᾿ ὅλο ὅτι εἶνε σπάνιο. Δύο – τρία παραδείγματα ἀναφέρω.
Στὴ Γερμανία ἦταν ὁ Χίτλερ. Αὐτὸς διέταξε, πάνω στὴν ἁγία τράπεζα, ἐκτὸς τοῦ Εὐαγγελίου, νὰ βάλουν τὸ βιβλίο του μὲ τίτλο «Ὁ ἀγών μου», ἕνα ἀθεϊστικὸ βιβλίο. Ὅλοι οἱ πάστορες ὑπέκυψαν, καὶ δίπλα στὸ Εὐαγγέλιο ἔβαλαν τὸ βιβλίο τοῦ Χίτλερ. Ἕνας μόνο, ποὺ ὑπῆρξε καὶ ἥρωας τοῦ πρώτου παγκοσμίου πολέμου, δὲν ὑπέκυψε καὶ δὲν πειθάρχησε. Συνελήφθη, ὡδηγήθη στὶς φυλακές. Ἐκεῖ τὸν ἐπισκέφθηκαν οἱ ἄλλοι πάστορες καὶ τοῦ εἶπαν· «Πῶς εἶσαι μέσα; Ἐσὺ ὁ ἥρωας τῆς Γερμανίας, ὁ μορφωμένος, ὁ ἐκλεκτός, νὰ εἶσαι μέσ᾿ στὶς φυλακές!». Καὶ αὐτὸς τί ἀπήντησε· «Ἐσεῖς ἀπορεῖτε πῶς εἶμαι μέσα ἐγώ, κ᾿ ἐγὼ ἀπορῶ πῶς εἶστε ἔξω ἐσεῖς…». Σοφὰ λόγια, ἔλεγχος ὅλων τῶν δειλῶν ἱεροκηρύκων.
Στὴ Ῥουμανία, ὅταν ἔγινε ἡ ἐπανάστασι καὶ γκρέμισαν τὸ τρομερὸ καθεστώς, τότε ποὺ ὑπῆρχε πεῖνα καὶ δυστυχία ἄνευ προηγουμένου, ποιός ἄναψε τὴ φωτιά; Ἕνας Ῥουμᾶνος ἱερεύς! Αὐτός, θαρραλέος, ἔρριξε τὴ θρυαλλίδα. Ἤλεγξε τὸν ἄρχοντα τῆς χώρας ὡς ἄλλος Πρόδρομος, καὶ συνελήφθη…
Νὰ πᾶμε στὴ Ῥωσία; Ὅταν ὁ Στάλιν διέταξε νὰ παύσουν πλέον τὰ κηρύγματα, οἱ διδασκαλίες, τὰ πάντα, ἐκεῖ παρουσιάστηκαν ἥρωες, ἐκ τῶν ὁποίων ἕνας ὑπῆρξε ἱερεὺς καὶ ἄλλοι μοναχοί, ἁπλοῖ καλόγεροι. Ἀλλὰ ὑπῆρχε καὶ ἕνας, ὁ Σολτζενίτσιν, ποὺ ἐκλόνισε ἐκ θεμελίων τὸ καθεστὼς μὲ τὰ γενναῖα κηρύγματά του. Ἔτσι τὰ Χριστούγεννα τοῦ 1989 ἔγινε τὸ θαῦμα. Ὕστερα ἀπὸ 75 χρόνια χτύπησε πάλι ἡ καμπάνα στὴ Μόσχα. Ὁ Χριστὸς δὲν πέθανε, ζῇ καὶ βασιλεύει εἰς τοὺς αἰῶνας.
Κ᾿ ἐγώ, ἀγαπητοί μου, ὁ γέρων ἐπίσκοπος –δὲν θέλω νὰ περιαυτολογήσω– ἐλάλησα τὰ πρέποντα, μικρὸς καὶ ἀσήμαντος μιμητὴς τοῦ ἁγίου Ἰωάννου καὶ τῶν πατέρων τῆς Ἐκκλησίας. Δὲν ἔπαυσα νὰ ἐλέγχω. Δὲν χτυπῶ τὸ καλάμι ὅταν εἶνε πεσμένο, τὸ θεωρῶ ἀνανδρία· τὸ χτυπῶ ὅταν εἶνε ὄρθιο. Ἤλεγξα καὶ κινδύνευσα, καὶ σώθηκα ἐκ θαύματος.
Ζητῶ λοιπὸν καὶ ἀπὸ σᾶς, νὰ συμβάλλετε νὰ ἐφαρμόζεται ἀπὸ ὅλους τὸ Εὐαγγέλιο. Τότε ἡ μαρτυρική μας πατρίδα θὰ γίνῃ ἔθνος ἅγιο, ποὺ θὰ δοξάσῃ πάλι τὸ Χριστό· ὅν, παῖδες Ἑλλήνων, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας· ἀμήν.
Ὑπάρχει σήμερα τέτοιο κήρυγμα; Δόξα τῷ Θεῷ ὑπάρχει, ἀδελφοί μου, παρ᾿ ὅλο ὅτι εἶνε σπάνιο. Δύο – τρία παραδείγματα ἀναφέρω.
Στὴ Γερμανία ἦταν ὁ Χίτλερ. Αὐτὸς διέταξε, πάνω στὴν ἁγία τράπεζα, ἐκτὸς τοῦ Εὐαγγελίου, νὰ βάλουν τὸ βιβλίο του μὲ τίτλο «Ὁ ἀγών μου», ἕνα ἀθεϊστικὸ βιβλίο. Ὅλοι οἱ πάστορες ὑπέκυψαν, καὶ δίπλα στὸ Εὐαγγέλιο ἔβαλαν τὸ βιβλίο τοῦ Χίτλερ. Ἕνας μόνο, ποὺ ὑπῆρξε καὶ ἥρωας τοῦ πρώτου παγκοσμίου πολέμου, δὲν ὑπέκυψε καὶ δὲν πειθάρχησε. Συνελήφθη, ὡδηγήθη στὶς φυλακές. Ἐκεῖ τὸν ἐπισκέφθηκαν οἱ ἄλλοι πάστορες καὶ τοῦ εἶπαν· «Πῶς εἶσαι μέσα; Ἐσὺ ὁ ἥρωας τῆς Γερμανίας, ὁ μορφωμένος, ὁ ἐκλεκτός, νὰ εἶσαι μέσ᾿ στὶς φυλακές!». Καὶ αὐτὸς τί ἀπήντησε· «Ἐσεῖς ἀπορεῖτε πῶς εἶμαι μέσα ἐγώ, κ᾿ ἐγὼ ἀπορῶ πῶς εἶστε ἔξω ἐσεῖς…». Σοφὰ λόγια, ἔλεγχος ὅλων τῶν δειλῶν ἱεροκηρύκων.
Στὴ Ῥουμανία, ὅταν ἔγινε ἡ ἐπανάστασι καὶ γκρέμισαν τὸ τρομερὸ καθεστώς, τότε ποὺ ὑπῆρχε πεῖνα καὶ δυστυχία ἄνευ προηγουμένου, ποιός ἄναψε τὴ φωτιά; Ἕνας Ῥουμᾶνος ἱερεύς! Αὐτός, θαρραλέος, ἔρριξε τὴ θρυαλλίδα. Ἤλεγξε τὸν ἄρχοντα τῆς χώρας ὡς ἄλλος Πρόδρομος, καὶ συνελήφθη…
Νὰ πᾶμε στὴ Ῥωσία; Ὅταν ὁ Στάλιν διέταξε νὰ παύσουν πλέον τὰ κηρύγματα, οἱ διδασκαλίες, τὰ πάντα, ἐκεῖ παρουσιάστηκαν ἥρωες, ἐκ τῶν ὁποίων ἕνας ὑπῆρξε ἱερεὺς καὶ ἄλλοι μοναχοί, ἁπλοῖ καλόγεροι. Ἀλλὰ ὑπῆρχε καὶ ἕνας, ὁ Σολτζενίτσιν, ποὺ ἐκλόνισε ἐκ θεμελίων τὸ καθεστὼς μὲ τὰ γενναῖα κηρύγματά του. Ἔτσι τὰ Χριστούγεννα τοῦ 1989 ἔγινε τὸ θαῦμα. Ὕστερα ἀπὸ 75 χρόνια χτύπησε πάλι ἡ καμπάνα στὴ Μόσχα. Ὁ Χριστὸς δὲν πέθανε, ζῇ καὶ βασιλεύει εἰς τοὺς αἰῶνας.
Κ᾿ ἐγώ, ἀγαπητοί μου, ὁ γέρων ἐπίσκοπος –δὲν θέλω νὰ περιαυτολογήσω– ἐλάλησα τὰ πρέποντα, μικρὸς καὶ ἀσήμαντος μιμητὴς τοῦ ἁγίου Ἰωάννου καὶ τῶν πατέρων τῆς Ἐκκλησίας. Δὲν ἔπαυσα νὰ ἐλέγχω. Δὲν χτυπῶ τὸ καλάμι ὅταν εἶνε πεσμένο, τὸ θεωρῶ ἀνανδρία· τὸ χτυπῶ ὅταν εἶνε ὄρθιο. Ἤλεγξα καὶ κινδύνευσα, καὶ σώθηκα ἐκ θαύματος.
Ζητῶ λοιπὸν καὶ ἀπὸ σᾶς, νὰ συμβάλλετε νὰ ἐφαρμόζεται ἀπὸ ὅλους τὸ Εὐαγγέλιο. Τότε ἡ μαρτυρική μας πατρίδα θὰ γίνῃ ἔθνος ἅγιο, ποὺ θὰ δοξάσῃ πάλι τὸ Χριστό· ὅν, παῖδες Ἑλλήνων, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας· ἀμήν.
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Ἰωάννου Πτολεμαΐδος τὴν 7-1-1990
