ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ ΛΟΥΚΑ [:Λουκᾶ 8,4-15]
Ο ΑΓΙΟΣ ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΣΠΟΡΕΩΣ
«Εἶπε διὰ παραβολῆς (:μίλησε μὲ παραβολή)» [Λουκᾶ 8,4]:
Οἱ μακάριοι προφῆτες παρουσίαζαν μὲ πολλοὺς τρόπους τοὺς λόγους τους γιὰ τὸν Χριστό. Γιατί ἄλλοι Τὸν προανήγγειλαν ὅτι θὰ ἔρθει ὡς φῶς, καὶ ἄλλοι ὅτι θὰ ἔρθει μὲ τάξη καὶ μεγαλοπρέπεια βασιλική. Καὶ πράγματι εἶπε κάποιος ἀπὸ αὐτούς: «Ἰδοὺ γὰρ βασιλεὺς δίκαιος βασιλεύσει, καὶ ἄρχοντες μετὰ κρίσεως ἄρξουσι. καὶ ἔσται ὁ ἄνθρωπος κρύπτων τοὺς λόγους αὐτοῦ καὶ κρυβήσεται ὡς ἀφ᾿ ὕδατος φερομένου· καὶ φανήσεται ἐν Σιὼν ὡς ποταμὸς φερόμενος ἔνδοξος ἐν γῇ διψώσῃ (:Διότι ἰδού, ἕνας βασιλέας δίκαιος θὰ βασιλεύσει στὴν Ἱερουσαλὴμ καὶ οἱ ἄρχοντες αὐτοῦ θὰ κρίνουν καὶ θὰ ἀποφασίζουν μὲ δικαιοσύνη καὶ εὐθύτητα. Τότε ὁ ἄνθρωπος θὰ κρύπτει καὶ θὰ φυλάττει στὸ βάθος τῆς καρδιᾶς του ὡς θησαυρὸ τοὺς λόγους τῆς δικαιοσύνης καὶ προστατευόμενος γιὰ τὴ δικαιοσύνη του ἀπὸ τὸν Θεό, θὰ ἀποφύγει τὰ δεινά, τὰ ὁποῖα σὰν πλημμύρα ὕδατος θὰ ἐπέρχονται ἐναντίον του. Καὶ θὰ φανεῖ στὴν Ἱερουσαλὴμ σὰν πλούσιος ποταμός, περίφημος, σὲ ξηρὰ καὶ διψασμένη γῆ)» [Ἠσ.32,1-2].
Ὅτι βέβαια ὁ λόγος τοῦ Κυρίου εἶναι κατὰ κάποιο τρόπο πάντοτε κρυμμένος, εἶναι φανερό. Ἔτσι μᾶς τὸν παρουσίασε καὶ ὁ μακάριος Ψαλμωδὸς νὰ λέγει: «Ἀνοίξω ἐν παραβολαῖς τὸ στόμα μου, φθέγξομαι προβλήματα ἀπ᾿ ἀρχῆς (:Θὰ ἀρχίσω μὲ διδακτικὲς παραβολικὲς ἱστορίες, γεμᾶτες ἱερὰ διδάγματα. Θὰ σᾶς διηγηθῶ ἀρχαῖα γεγονότα μὲ βαθύτατα νοήματα)» [Ψαλ. 77,2]. Πρόσεχε λοιπὸν ὅτι ἐκπληρώθηκε αὐτὸ ποὺ εἰπώθηκε ἀπὸ τὸν Ψαλμωδό· γιατί συγκεντρώθηκε μεγάλο πλῆθος γύρω ἀπὸ τὸν Ἰησοῦ ἀπὸ ὅλη τὴν Ἰουδαία, καὶ τοὺς μιλοῦσε μὲ παραβολές. Ἐπειδὴ ὅμως ἐκεῖνοι δὲν ἦταν ἱκανοὶ νὰ γνωρίσουν τὰ μυστήρια τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, ὁ λόγος δὲν ἦταν φανερὸς καὶ ἀπόλυτα κατανοητὸς σὲ ὅλους· γιατί δὲν ζητοῦσαν κανένα λόγο προκείμενου νὰ ἀποδεχθοῦν τὴν πίστη σὲ Αὐτόν, ἀντίθετα ἀντιδροῦσαν μὲ τρόπο ἀνόσιο καὶ στὰ κηρύγματά Του. Καὶ πράγματι ἐπέπλητταν ἐκείνους ποὺ ἤθελαν νὰ κάθονται κοντά Του καὶ ἀσεβῶντας πρὸς ἐκείνους ποὺ διψοῦσαν τὴ δική Του διδασκαλία ἔλεγαν: «Δαιμόνιον ἔχει καὶ μαίνεται· τί αὐτοῦ ἀκούετε; (:Γιὰ νὰ ἔχει τέτοια ἰδέα γιὰ τὸν ἑαυτό του, πρέπει νὰ ἔχει δαιμόνιο καὶ γι᾿ αὐτὸ παραλογίζεται. Γιατί τὸν προσέχετε καὶ ἀκοῦτε αὐτὰ ποὺ λέει;)» [Ἰω. 10,20].
Δὲν δόθηκε λοιπὸν σὲ ἐκείνους ἡ δυνατότητα νὰ γνωρίσουν τὰ μυστήρια τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, ἀλλὰ μᾶλλον σε ἐμᾶς ποὺ εἴμαστε πιὸ πρόθυμοι γιὰ τὴν πίστη· γιατί ὁ ἴδιος ὁ Κύριος μᾶς ἔδωσε τὴ δύναμη νὰ κατανοοῦμε τὴν παραβολὴ καὶ τὸν μυστικὸ λόγο, τὰ λόγια τῶν σοφῶν καὶ τὰ αἰνίγματα. Πρέπει ὅμως νὰ ποῦμε ἀκόμα ὅτι οἱ παραβολὲς εἶναι εἰκόνες κατὰ κάποιο τρόπο τῶν πραγμάτων ποὺ δὲν φαίνονται, ἀλλὰ εἶναι περισσότερο νοητὰ καὶ πνευματικά. Αὐτὸ δηλαδὴ ποὺ δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ τὸ δοῦμε μὲ τὸ μάτι τοῦ σώματος, αὐτὸ τὸ δείχνει ἡ παραβολὴ στὰ μάτια τῆς διάνοιας, ἡ ὁποία μέσῳ τῶν αἰσθητῶν καὶ κατὰ κάποιο τρόπο ἁπτῶν πραγμάτων διαμορφώνει καλὰ τὴ λεπτότητα τῶν νοητῶν. Ἄς δοῦμε λοιπὸν ποιό κρυφὸ νόημα μᾶς παρουσιάζει ὁ λόγος τοῦ Σωτῆρα.
«Ἐπηρώτων δὲ αὐτὸν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ λέγοντες· τίς εἴη ἡ παραβολὴ αὕτη; (:Οἱ μαθητὲς Του τότε Τὸν ρωτοῦσαν καὶ Τοῦ ἔλεγαν: "Ποιά εἶναι ἡ ἔννοια καὶ ἡ σημασία αὐτῆς τῆς παραβολῆς;")» [Λουκᾶ 8,9]:
Καὶ ποιός ἄραγε εἶναι ὁ σκοπὸς τῆς παραβολῆς καὶ ποῦ τέλος πάντων ἀποβλέπει τὸ βαθύτερο νῆμα τῆς παραβολῆς, θὰ τὸ μάθουμε ἀπὸ τὸν Ἴδιο ποὺ τὴν εἶπε. Τὰ ἀγνοοῦσαν αὐτὰ πρὶν ἀπὸ ἐμᾶς οἱ μακάριοι μαθητές, καί, πλησιάζοντας τὸν Σωτῆρα, Τὸν παρακαλοῦσαν καὶ Τοῦ ἔλεγαν: «Τί σημαίνει ἡ παραβολὴ αὐτή;». Ἀλλὰ ἂς δοῦμε ποιά εἶναι ἡ ἀφορμὴ ἐξαιτίας τῆς ὁποίας ἁρπάζονται οἱ σπόροι ποὺ βρίσκονται στὸ δρόμο. Κάθε δρόμος εἶναι σκληρὸς καὶ ἀκαλλιέργητος γιατί βρίσκεται κάτω ἀπὸ τὰ πόδια ὅλων, καὶ δὲν εἰσχωρεῖ σὲ αὐτοὺς κανένας σπόρος. Ὅσοι λοιπὸν ἔχουν σκληρὸ νοῦ, σὲ αὐτοὺς δὲν εἰσχωρεῖ κάποια θεία καὶ ἱερὴ νουθεσία, μὲ τὴν ὁποία μποροῦν νὰ καρποφορήσουν τὰ ἄξια καύχησης ἔργα τῆς ἀρετῆς. Αὐτοὶ ἔγιναν πατημένος δρόμος γιὰ τὰ ἀκάθαρτα πνεύματα καὶ τὸν ἴδιο τὸν Σατανᾶ, οἱ ὁποῖοι δὲν μποροῦν ποτὲ νὰ γίνουν τροφοὶ ἁγίων καρπῶν, ἀφοῦ ἔχουν στείρα καὶ ἄγονη καρδιά.
Ὑπάρχουν ἐπίσης κάποιοι ποὺ ἔχουν ἀκατέργαστη τὴν πίστη μέσα τους, ὡς ἁπλοῦς λόγους. Αὐτοὶ ἔχουν εὐσέβεια χωρὶς ρίζες· γιατί μπαίνοντας στὶς ἐκκλησίες, χαίρονται βέβαια μὲ τὸ πλῆθος τῶν συναγμένων καὶ προσέρχονται μὲ εὐχαρίστηση στὶς ἱερὲς τελετές, πλὴν ὅμως ὄχι συνειδητά, ἀλλὰ ἀπὸ ἐπιπόλαια θέληση. Ὅταν ὅμως ἀποχωροῦν ἀπὸ τίς ἐκκλησίες, ὁδηγοῦνται στὴ λήθη τῶν ἱερῶν μαθημάτων. Καὶ ὅταν βέβαια δὲ δοκιμάζονται τὰ τῶν Χριστιανῶν, διατηροῦν αὐτοὶ τὴν πίστη, ὅταν ὅμως κηρυχθεῖ διωγμός, ἔχουν τὸν νοῦ τους στὴ φυγή. Πρὸς αὐτοὺς ὁ προφήτης Ἰερεμίας λέγει: «Ἀναλάβετε ὅπλα καὶ ἀσπίδας καὶ προσαγάγετε εἰς πόλεμον (:Λάβετε, λοιπόν, ὅπλα καὶ ἀσπίδες, λέγει εἰρωνικὰ ὁ προφήτης πρὸς τοὺς ράθυμους καὶ χλιαροὺς στὴν πίστη τους, καὶ προχωρῆστε σὲ πόλεμο)» [Ἰερ. 26,3].
Κατεξοχὴν βέβαια ἀκαταμάχητο ἔχει τὸ χέρι ποὺ διασώζει ὁ Θεὸς καὶ ὅπως λέγει ὁ πάνσοφος Παῦλος: «Πειρασμὸς ὑμᾶς οὐκ εἴληφεν εἰ μὴ ἀνθρώπινος· πιστὸς δὲ ὁ Θεός, ὃς οὐκ ἐάσει ὑμᾶς πειρασθῆναι ὑπὲρ ὃ δύνασθε, ἀλλὰ ποιήσει σὺν τῷ πειρασμῷ καὶ τὴν ἔκβασιν τοῦ δύνασθαι ὑμᾶς ὑπενεγκεῖν (:Δὲν σᾶς κατάλαβε μέχρι τώρα πειρασμὸς μεγάλος, ἀλλὰ κάθε πειρασμὸς ποὺ ἀντιμετωπίσατε ἦταν προσωρινὸς καὶ ἀνάλογος μὲ τίς ἀνθρώπινες δυνάμεις σας. Καὶ ὅσο γιὰ τοὺς πειρασμοὺς ποὺ ἐνδέχεται νὰ σᾶς βροῦν στὸ μέλλον, καὶ ἐπειδὴ μὲ τὴν ἀποφυγὴ τῶν εἰδωλόθυτων θὰ γίνεστε δυσάρεστοι στοὺς εἰδωλολάτρες, μὴν ξεχνᾶτε ὅτι εἶναι ἀπόλυτος ἀξιόπιστος ὁ Θεός, ὁ ὁποῖος σύμφωνα μὲ τίς ὑποσχέσεις Του δὲν θὰ σᾶς ἀφήσει νὰ πειραχτεῖτε παραπάνω ἀπὸ τὴν δύναμη σας· ἀλλὰ μαζὶ μὲ τὸν πειρασμὸ θὰ φέρει καὶ τὸ τέλος του, ὥστε νὰ μπορεῖτε νὰ τὸν ἀντέξετε)» [Α΄ Κορ. 10,13].
Ὅμως ἐὰν συμβεῖ, ἀγωνιζόμενοι κατὰ κάποιο τρόπο γιὰ τὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ, νὰ πάθουμε, τότε ὁπωσδήποτε καὶ χωρὶς ἀμφιβολία θὰ γίνουμε ἀξιοθαύμαστοι. Καὶ πράγματι ἔλεγε στοὺς ἁγίους ἀποστόλους ὁ Σωτῆρας: «Λέγω δὲ ὑμῖν τοῖς φίλοις μου· μὴ φοβηθῆτε ἀπὸ τῶν ἀποκτεινόντων τὸ σῶμα, καὶ μετὰ ταῦτα μὴ ἐχόντων περισσότερόν τί ποιῆσαι· ὑποδείξω δὲ ὑμῖν τίνα φοβηθῆτε· φοβήθητε τὸν μετὰ τὸ ἀποκτεῖναι ἔχοντα ἐξουσίαν ἐμβαλεῖν εἰς τὴν γέενναν· ναί, λέγω ὑμῖν, τοῦτον φοβήθητε (:Σέ σᾶς ὅμως τοὺς φίλους μου λέω: Θὰ ἀντιμετωπίσετε κινδύνους καὶ διωγμούς. Μὴν παρασυρθεῖτε στὴν ὑποκρισία, γιὰ νὰ γλυτώσετε ἀπὸ αὐτούς. Μὴ φοβηθεῖτε ἐκείνους ποὺ σκοτώνουν τὸ σῶμα, ὕστερα ὅμως δὲν μποροῦν νὰ κάνουν τίποτε περισσότερο. Ἐγὼ τώρα θὰ σᾶς ὑποδείξω ποιόν νὰ φοβηθεῖτε. Νὰ φοβηθεῖτε τὸν Θεό, ποὺ μετὰ τὸν θάνατό σας, ἀφοῦ σᾶς ἀφαιρέσει τὴν πρόσκαιρη καὶ ἐπίγεια ζωή, ἔχει τὴν ἐξουσία νὰ σᾶς ρίξει καὶ στὸ αἰώνιο πῦρ τῆς κολάσεως. Ναί, σᾶς λέω, Αὐτὸν πρέπει νὰ φοβηθεῖτε.)» [Λουκᾶ, 12,4-5] καὶ τὰ λοιπά.
Καὶ δέν μᾶς τὰ δίδαξε αὐτὰ μόνο μὲ τὰ λόγια, ἀλλὰ καὶ μὲ τὰ ἔργα· γιατί θυσίασε γιά μᾶς τὴ ζωή Του, καὶ μὲ τὸ αἷμα Του κατέκτησε τὴν ὑφήλιο. Ἑπομένως δὲν ἀνήκουμε στοὺς ἑαυτούς μας, ἀλλὰ μᾶλλον σὲ Αὐτὸν ποὺ μᾶς ἐξαγόρασε καὶ μᾶς διέσωσε, καὶ σὲ Αὐτὸν ὀφείλουμε τὴ ζωή μας. Γιατί, ὅπως λέγει ὁ θεόπνευστος Παῦλος: «Εἰς τοῦτο γὰρ Χριστὸς καὶ ἀπέθανε καὶ ἀνέστη καὶ ἔζησεν, ἵνα καὶ νεκρῶν καὶ ζώντων κυριεύσῃ (:διότι καὶ ὁ Χριστὸς γι᾿ αὐτὸν ἀκριβῶς τὸν σκοπὸ καὶ πέθανε ἐπὶ τοῦ σταυροῦ καὶ ἀναστήθηκε ἐκ τῶν νεκρῶν καὶ ἔλαβε πάλι ὡς ἄνθρωπος τὴν ζωή, γιὰ νὰ εἶναι κύριος καὶ ἐξουσιαστὴς νεκρῶν καὶ ζώντων)» [Ρωμ. 14,9].
Ἄς δοῦμε ὅμως καὶ τὰ ἀγκάθια μέσα στὰ ὁποῖα πνίγεται ὁ θεϊκὸς σπόρος. Τί λέγει πάλι ὁ Σωτῆρας; Σπέρνει βέβαια αὐτὸ τὸν σπόρο, καὶ αὐτός, ἂν καὶ παραμένει μέσα στὶς ψυχὲς ἐκείνων ποὺ τὸν δέχθηκαν καὶ κατὰ κάποιο τρόπο ἀνέβηκε ψηλὰ καὶ ἔφτασε νὰ φαίνεται τὸ φύτρωμα, πνίγεται ἀπὸ τίς κοσμικὲς φροντίδες καὶ ὅπως λέγει ὁ προφήτης Ὠσηὲ γιὰ ἐκείνους τοὺς ἀνθρώπους χάνονται ἐπειδὴ παρασύρονται ἀπὸ τὰ κοσμικά: «ὅτι ἀνεμόφθορα ἔσπειραν, καὶ ἡ καταστροφὴ αὐτῶν ἐκδέξεται αὐτά· δράγμα οὐκ ἔχον ἰσχὺν τοῦ ποιῆσαι ἄλευρον· ἐὰν δὲ καὶ ποιήσῃ, ἀλλότριοι καταφάγονται αὐτό (:Τὰ ὅσα ἔσπειραν θὰ τὰ κατακάψει ὁ λίβας. Καταστροφὴ ἀναμένει τὰ σιτηρά τους. Οἱ θεριστὲς θὰ δένουν σὲ δεμάτια στάχυα ἄκαρπα, ποὺ δὲν θὰ εἶναι σὲ θέση νὰ δώσουν ἀλεύρι. Ἀλλὰ καὶ ἐὰν ἡ χώρα τους εὐφορήσει καὶ παραγάγει σιτάρι καὶ καρπούς, ξένοι θὰ καταφάουν τὰ προϊόντα της)» [Ὠσ. 8,7].
Ἄλλος ἐπίσης προφήτης, ὁ Ἰερεμίας, λέγει: «Ὃτι τάδε λέγει Κύριος τοῖς ἀνδράσιν Ἰούδα καὶ τοῖς κατοικοῦσιν Ἱερουσαλήμ· νεώσατε ἑαυτοῖς νεώματα καὶ μὴ σπείρητε ἐπ᾿ ἀκάνθαις (:Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος γενικὰ στοὺς Ἰουδαίους καὶ εἰδικότερα σὲ ἐκείνους, ποὺ κατοικοῦν στὴν Ἱερουσαλήμ: Ἐκχερσῶστε καὶ ἀνανεῶστε γιὰ τὸν ἑαυτό σας τοὺς ἀγροὺς τῶν ψυχῶν σας καὶ μὴν σπείρετε πλέον σὲ γῆ γεμάτη ἀπὸ ἀγκάθια)» [Ἰερ.4,3]. Ἄρα λοιπὸν γιὰ νὰ ἀνθίσει μέσα μας ὁ θεϊκὸς σπόρος, πρέπει νὰ ἀποβάλουμε προηγουμένως τίς κοσμικὲς φροντίδες μας.
Γῆ βέβαια παχιὰ ποὺ παράγει καλοὺς καρποὺς καὶ φέρει καρπὸ ἑκατονταπλάσιο, θὰ μποροῦσαν νὰ εἶναι οἱ καλὲς καὶ ἀγαθὲς ψυχές, οἱ ὁποῖες δέχονται βαθιὰ τοὺς σπόρους τοῦ λόγου καὶ τοὺς κρατοῦν καὶ τοὺς τρέφουν γενναῖα. Γι᾿ αὐτοὺς θὰ μποροῦσε νὰ λεχθεῖ, καὶ πολὺ δίκαια, αὐτὸ ποὺ λέχθηκε ἀπὸ ἕναν ἀπὸ τοὺς ἁγίους προφῆτες τοῦ Θεοῦ: «Καὶ μακαριοῦσιν ὑμᾶς πάντα τὰ ἔθνη, διότι ἔσεσθε ὑμεῖς γῆ θελητή, λέγει Κύριος παντοκράτωρ (:Γιὰ τὴν πλούσια αὐτὴν καρποφορία καὶ συγκομιδὴ θὰ σᾶς καλοτυχίζουν ὅλα τὰ ἔθνη, διότι ἡ χώρα σας θὰ ἔχει γίνει ἐπιθυμητὴ καὶ ζηλευτή, λέγει Κύριος ὁ Παντοκράτορας)» [Μαλαχ. 3,12]· γιατί ὅταν σὲ νοῦ καθαρὸ ἀπὸ αὐτὰ ποὺ συνήθως τὸν παρενοχλοῦν, πέσει κάποτε θεῖος λόγος, τότε ριζώνει σὲ βάθος, καὶ σὰν στάχυ ἀνεβαίνει ψηλὰ καὶ φέρνει καλὸ καρπό.
Ὡστόσο νομίζω ὅτι εἶναι χρήσιμο νὰ ποῦμε σὲ ἐκείνους ποὺ θέλουν νὰ μάθουν χρήσιμα πράγματα τοῦτο: ἐξηγῶντας μας δηλαδὴ ὁ Ματθαῖος αὐτὸ ἀκριβῶς τὸ κεφάλαιο εἶπε ὅτι ἡ καλὴ γῆ ἀπέδωσε καρποὺς μὲ τρεῖς διαφορές [βλ. Ματθ. 13,23: «Ὁ δὲ ἐπὶ τὴν γῆν τὴν καλὴν σπαρείς, οὗτὸς ἐστιν ὁ τὸν λόγον ἀκούων καὶ συνιῶν· ὃς δὴ καρποφορεῖ καὶ ποιεῖ ὃ μὲν ἑκατόν, ὃ δὲ ἑξήκοντα, ὃ δὲ τριάκοντα (:Ὁ σπόρος ὅμως ποὺ σπάρθηκε στὴν καλὴ καὶ εὔφορη γῆ εἶναι ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἀκούει το λόγο καὶ τὸν κατανοεῖ. Καὶ αὐτὸς λοιπὸν παράγει καρπό, καὶ ἀποδίδει ἄλλος ἑκατὸ κι ἑξῆντα κι τριάντα φορὲς περισσότερο)»]· γιατί ἡ μία λέγει ὅτι ἀπέδωσε ἑκατό, ἡ ἄλλη ἑξῆντα, καὶ ἡ τρίτη τριάντα.
Πρόσεχε λοιπὸν ὅτι ὁ Χριστὸς εἶπε ὅτι τρεῖς εἶναι οἱ ζημιές, καὶ ἐπίσης ἴσες σὲ ἀριθμὸ εἶναι καὶ οἱ εὐκαρπίες. Ἐκεῖνοι δηλαδὴ ἀπὸ τοὺς σπόρους ποὺ πέφτουν στὸν δρόμο ἁρπάζονται ἀπὸ τὰ πτηνά, οἱ ἄλλοι ποὺ πέφτουν σὲ ἔδαφος πετρῶδες ἀφοῦ ἀνθίσουν μόνο, ὕστερα ἀπὸ λίγο ξηραίνονται. Τέλος, ἐκεῖνοι ποὺ πέφτουν μέσα σὲ ἀγκάθια ἀποπνίγονται. Ἡ γῆ ὅμως ἡ εὔφορη ἀποδίδει, ὅπως εἶπα, τρεῖς διαφορετικοὺς σὲ ποσότητα καρπούς, ἑκατό, ἑξῆντα καὶ τριάντα· γιατί, ὅπως γράφει ὁ Παῦλος: «Θέλω γὰρ πάντας ἀνθρώπους εἶναι ὡς καὶ ἐμαυτόν· ἀλλ᾿ ἕκαστος ἴδιον χάρισμα ἔχει ἐκ Θεοῦ, ὃς μὲν οὕτως, ὃς δὲ οὕτως (:Διότι ἐγὼ θέλω νὰ εἶναι ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ὅπως εἶμαι καὶ ἐγώ, δηλαδὴ ἄγαμοι. Ὅμως ὁ καθένας ἔχει δικό του χάρισμα ἀπὸ τὸν Θεό. Ἄλλος ἔχει τὸ χάρισμα νὰ ζεῖ ἔτσι δηλαδὴ ἄγαμος, καὶ ἄλλος νὰ ζεῖ διαφορετικά, δηλαδὴ παντρεμένος)» [Α΄ Κορ. 7,7]· γιατί δὲν βρίσκουμε τίς εὐδοκιμήσεις τῶν ἁγίων νὰ εἶναι πάντοτε καὶ ὁπωσδήποτε ἰσόμετρες. Πλὴν ὅμως εἶναι ἀνάγκη νὰ ἐπιδιώκουμε τὰ μεγαλύτερα καὶ τὰ ἀνώτερα ἀπὸ τὰ χαμηλότερα.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
ἐπιμέλεια κειμένου: Ἑλένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
• Ἁγίου Κυρίλλου, ἀρχιεπισκόπου Ἀλεξανδρείας, Ἐξήγησις ὑπομνηματικὴ εἰς τὸ κατὰ Λουκᾶν εὐαγγέλιον, Πανεπιστήμιο Αἰγαίου, ἐρευνητικὸ ἔργο «Οἱ δρόμοι τῆς πίστης: Ψηφιακὴ Πατρολογία»
(https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/09/commentarii-in-lucam .pdf)
• Ἁγίου Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας Ἅπαντα τὰ ἔργα, πατερικὲς ἐκδόσεις «Γρηγόριος Παλαμᾶς», ἐκδ. οἶκος «Τὸ Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 2005, «Ὑπόμνημα εἰς τὸ κατὰ Λουκᾶν Α΄», κεφάλαιο 8ο, σελ. 365-371.
• Παν. Τρεμπέλα, Ἡ Καινὴ Διαθήκη μετὰ συντόμου ἑρμηνείας, ἐκδ. Ὁ Σωτήρ, Ἀθήνα 1997
• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient greek/tools/liddell-scott/index.html
• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh Diathikh/Biblia/Kainh Diathikh.htm
• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia Diathikh/Biblia/Palaia Diathikh.htm
